Transcript shkarko.. - Agim Binaj

Prof.As.Dr.Agim BINAJ
Lenda: Konceptet e kontabilitetit
Tema II-te: Llogaria dhe elementet e saj
Leksioni 4
a- Ndertimi i bilancit, forma,plote e llogarise.
b- Kontabiliteti ne kushtet e perdorimit te
kompjuterave.Pse duhet informatizimi i kontabilitetit;
Cfare perfaqeson nje program kontabiliteti, situata ne
Shqiperi; Burimet njerezore dhe informatizimi I
kontabilitetit, mungesa e pregatitjes se specialisteve te
kontabilitetit ne perdorimin e ketyre programeve,
kualifikimi I kontabilisteve.
Leksione 2 ore
Seminare 2 ore
Laborator 1 ore
Në vëmëndje për studentët.
Si të dalim mirë në lëndën e kontabilitetit
Unë do tju tregoj sekrete që pedagogët e tyre rrallë ua
tregojnë studentëve. Prandaj ky seksion emërtohet “Vetëm
për studentët”. Nëse pedagogët zbulojnë se unë u kam
treguar këto sekrete, me siguri do të ketë shumë letra për
pyetje të ndryshme.
Marrja e notave të mira nuk është një çështje fati. Nuk ka
asnjë sekret për këtë. Gjithashtu, nuk është sekret se
kryerja e detyrave (në kohë), vajtja në klasë (rregullisht),
gjumi dhe ushtrimet e mjaftueshme, të ngrënit në mënyrën
e duhur dhe studimi gjatë gjithë semestrit (dhe jo vetëm në
kohën e provimit) do ti përmirësojnë notat tuaja. Por kjo
është punë e vështirë. Kështu, ajo që ju dëshironi është
mënyra për të marrë nota më të mira duke mos punuar
shumë, apo jo? Mirë, kini mëndjen-sekreti është të punoni
me zgjuarsi! Nuk është e njëjtë me të qënit i zgjuar, e cila
është një çështje fati. Këtu jepet sesi të punoni me
zgjuarsi.
Hapi 1: Përcaktoni përse lënda e kontabilitetit është e
rëndësishme për ju. Së pari, mendoni përse po e bëni këtë
lëndë. Cilat janë qëllimet tuaja? A ju intereson me të vërtetë
kjo lëndë? A keni motivim të fortë për të mësuar mbi
kontabilitetin? Mbase në listën tuaj të karrierrës kontabilisti
vjen menjëherë në fund. Mbase synimi juaj është të bëni
shumë para. Ose, mbase vini në universitet për të kaluar
kohën derisa të trashëgoni pasurinë e familjes. Në çdo rast kjo
lëndë është hartuar për ju. Një nga mënyrat më të sigurta për
të pasur 1 million dollarë është që të filloni me dhjetë milion
dhe të mos dini asgjë nga kontabiliteti dhe drejtimi i biznesit.
Nëse ju nuk trashëgoni asnjë pasuri, ju nuk do të bëheni i
pasur pa ditur të flisni gjuhën e biznesit. Kontabiliteti është
gjuha! Mbase ju dëshironi të filloni një punë më të mirë, por
jeni i sigurtë se nuk dëshironi që të jeni kontabilist. Shumë
mirë! Kjo lëndë nuk do tju bëj kontabilist. Ajo do t’ju ndihmojë
që të kuptoni disa nga “ritualet mistike” të kontabilitetit që
jokontabilistëve shpesh u duken të ngatërruara. Çfarëdo lloj
pozite drejtimi do të keni në ndonjë organizatë, të jini të
sigurtë që do të keni punë me kontabilistët dhe me
informacionin kontabël. Ju duhet ta dini se ata mund të kenë
një ndikim të madh në jetën tuaj. Shumë organizata e
përdorin informacionin kontabël për të vlerësuar punonjësit e
tyre për pagat dhe në vendimet për ngritjen e punonjësve në
përgjegjësi. Ju duhet të kuptoni sesi ta interpretoni këtë
informacion. Ju mbase mund të kuptoni se kontabiliteti nuk
Hapi 2: Zbuloni atë që pedagogu juaj pret nga ju për këtë
lëndë.
Më pas verifikojeni këtë me pedagogun tuaj. Nëse jeni me fat,
pedagogu juaj do të jetë i ndjeshëm, i dashur, i kujdesshëm, me sens
humori, i shkathët, i pëlqen që ti mësojë të tjerët dhe dëshiron që ju të
dilni mirë në kurs. Nëse pedagogu juaj është më normal (dhe më pak i
përsosur), mbani mend, se pedagogu mbetet pedagog. Dhe si
pedagog, ai ka pushtet mbi jetën tuaj. Kështu që, zbuloni se çfarë pret
pret jush. Cilat janë qëllimet e tij për lëndën? Çfarë dëshiron që ju të
dini ose të jeni të aftë të bëni pasi të përfundoni lëndën? Mbase ai do
tjua tregojë (shenjë e mirë), por nëse se bën, pyeteni. Ju duhet të
thoni: “Profesor Cilido-qoftë-emri juaj (do të ishte më mirë që të
përdorej emri i duhur), Çfarë është e pakëndshme në këtë lëndë?” ky
është një zhargon edukimi për “cilat janë qëllimet e kësaj lënde”? Kjo
mund të tërheqë vëmendjen e saj, dhe ti japë asaj një ose dy minuta
për tu menduar. Ju mbase mund të prisni deri në takimin tjetër të
klasës për të marrë përgjigjen tuaj. Sigurohuni që ju dhe pedagogu
juaj të kuptoni qëllimet e njëri-tjetrit. Disa pedagogë kontabiliteti
presin që të gjithë studentët të bëhen kontabilistë. Nëse ju keni një
pedagog të tillë, bëjeni të qartë. i thoni pedagogut tuaj ”Nuk e kam në
plan të bëhem llogaritar” (Sigurohuni që të shtoni prapashtesën tar,
ose mund të merrni një marrëveshje të shpejtë)zbuloni se çfarë ka në
këtë lëndë për ju.
Hapi 3: Zbuloni se si do të vlerësoheni. Tani, zbuloni se si do të
vlerësoheni. Si teston pedagogu juaj? A është ai tip i vështirë i llojit: Cila është
fjala e treta në rreshtin e peste në fajen 211?” Ose, a shikon ai të
përgjithshmen, me anë të pyetjeve: “Shpjegoni sesi kontabiliteti ishte
instrument në negocimin e traktatit të treta të Versajës në 1623”. A përpiqet ai
për hamendësime, ose a janë përgjigjet e shkurtra pikat e tij të dobëta? Cilado
qoftë metoda, ju duhet të dini se çfarë pritet nga ju dhe sesi këto pritje kalohen
në nota. Nganjëherë do të gjeni ndonjë pedagog ku prtjet të mos jenë të njëjta
me mënyrën sesi ai teston dhe vlerëson. Prandaj ju duhet të kuptoni si pritjet e
pedagogut dhe vlerësimet. Nëse ato nuk duket se janë të qëndrueshme,
atëherë duhet të përcaktoni se çfarë pret pedagogu në të vërtetë.
Hapi 4: Mësoni atë që është e rëndësishme. Zbuloni se çfarë ju duhet që
të përmbushni qëllimet tuaja dhe pritjet e pedagogëve. Një mësim i madh që ju
duhet të mësoni, nëse nuk e keni bërë, është “çfarë merrni nga kontabiliteti
(dhe pothuajse çdo gjë tjetër) varet nga ajo që ju sillín në të”.Qëndrimi juaj
është i rëndësishëm. Nëse vendosni se diçka ia vlen të mësohet, ju do të gjeni
mënyrën për ta mësuar atë. Jo se ju duhet ta mësoni atë, por se ju dëshironi
ta bëni. “Dëshiroj” është pjesa më e madhe e të punuarit në mënyrë të
zgjuar. Dëshira për të mësuar do të bëjë një rrugë të gjatë duke ju ndihmuar
të merrni rezultate të mira. Fatkeqësisht, ajo nuk do të jetë e mjaftueshme
derisa ajo që ju dëshironi të mësoni të jetë gjithashtu ajo që pedagogu juaj
dëshiron që ju të mësoni. Prandaj, duhet të siguroheni që ju dhe pedagogu juaj
të jeni në të njëjtën gjatësi vale. Nëse nuk jeni atëherë flisni me njërit tjetrin.
Zbuloni përse pedagogu juaj ka një pikëpamje tjetër. Ju mund të ndryshoni
mendimin tuaj mbi atë që është e rëndësishme. Përcaktoni sesi të përqëndroni
përpjekjet tuaja. Jo gjithçka në këtë libër ose leksion ka të njëjtën rëndësi.
Përqëndrohuni në atë që është më e rëndësishme për ju dhe pedagogun tuaj.
Hapi 5: Komunikoni me pedagogun tuaj. Përpiquni të kujtoni se pedagogu juaj
është një person. Edhe autorët e këtij libri janë njerëz. Ne kemi gra, fëmijë dhe miq.
Shumica e pedagogëve dëshirojnë me të vërtetë që ju të ecni përpara, por ne kemi
nevojë për ndihmën tuaj. Pedagogët nuk dinë gjithçka. Në veçanti, ne nuk mund të
lexojmë mendjen tuaj. Ju duhet të lejoni pedagogun tuaj të dijë nëse keni ndonjë
problem për të kuptuar materialin që ju prisni për të mësuar, duke zbuluar atë që
pedagogu pret prej jush, ose të zbuloni sesi të pregatiteni për testet dhe detyrat e
tjera. Flisni me pedagogun tuaj mbi problemet që keni me këtë lëndë. Mbani parasysh
se pedagogu është qënie njerëzore.
Ky është fakulteti juaj. Ministria e mbrojtjes paguan për të. Mos lini askënd që të
pengojë që paratë e paguara nga Ministria e Mbrojtjes të hidhen në plehra. Të
punuarit me zgjuarsi nënkupton të përcaktoni se çfarë është e rëndësishme dhe të
përqëndroni vëmendjen dhe përpjekjet tuaja në këto gjëra. Më pas, mos hiqni
vëmendjen nga synimet tuaja. Nëse keni ndonjë problem përballuni me të. Nëse nuk
kuptoni diçka në klasë ose në libër, bëni pyetje. Nëse keni frikë të bëni pyetje
idiote në klasë, mbani mend më mirë të dukesh idiot në klasë sesa të dukesh
idiot në provim. Nëse mendoni se nuk po kapni pikat kyçe, flisni me pedagogun tuaj.
Nëse dëshironi të mësoni, ju mund ta bëni atë.
Kjo është e gjitha. Përpiquni. Ne mendojmë se kështu lënda e kontabilitetit do të
duket më e këndshme dhe eksperienca më fitimprurëse. Sigurisht, ju mund të
përpiqeni të kryeni detyrat, të shkoni në klasë, të bëni gjumë dhe ushtrime të
mjaftueshme, të hani mjaftueshëm dhe të studioni gjatë gjithë semestrit. Ato në
përgjithësi ndihmojnë, megjithëse janë të vështira.
Urimet më të mira, jo vetëm në këtë lëndë, por edhe në lëndët e tjera, gjatë gjithë
jetës, për të pregatitur atë kapital njerëzor të konkurueshëm në treg me vendet e
zhvilluara. Sot, në botë ngulet këmbë shumë në filozofinë e një formimi profesional e
civil sa më polivalent duke nxitur dhe krijuar mentalitetin që të mësohemi të mësojmë
gjatë gjithë jetës.
ORGANIZIMI I KËTIJ leksioni
LLOGARIA DHE ELEMENTET E
SAJ
Ndertimi I bilancit te
llogarive
Kontabiliteti ne
kushtet e
informatikes
•Teprica e llogarive
•Llogaria e rezultatit
•Terminoliogjia
kontabël e përdorur
•Ndërtimi i bilancit
të thjeshtë
•Shembuj praktikë
•Forma e plotë e
llogarive
•Pse duhet
informatizuar
kontabiliteti
•Çfarë përfaqëson një
program kontabiliteti
•Përdorimi i
programeve të
kontabilitetit
•Skema e organizmit
të kont. të inform.
Ndërtimi i bilancit .
Ai ndërtohet nisur nga libri i madh dhe është një listë e
përgjithshme e llogarive që lejon të bëhet përmbledhja për secilën
prej tyre:
tepricat fillestare (në rastin e një kontabiliteti që tashmë ekziston
në lidhje me të mëparshmit);
lëvizjet e periudhës së llogarive;
tepricat përfundimtare.
Për ta ndërtuar bilancin,para së gjithash duhet përcaktuar teprica
e secilës llogari të përdorur në kontabilitet.
Shuma neto e një llogarie në një datë të dhënë është e barabartë me
diferencën midis totalit të përdorimeve dhe totalit të burimeve. Kjo
diferencë quhet teprica e llogarisë. N.q.se totali i përdorimeve është më
i madh se totali i burimeve, teprica do t’i korrespondojë një përdorimi
(aktivi); në të kundërt, n.q.se totali i burimeve është më i madh se totali i
përdorimeve, teprica do t’i korrespondojë një burimi (pasivi). Në rast
barazimi, llogaria quhet e mbyllur.
Nxjerrja e tepëricave të llogarive në njësinë ekonomike të zotitMikel.
LIBRI I MADH
Kujtojmë: e djathta e secilës llogari rregjistron përdorimin, e majta
rregjistron burimin.
Në paraqitjen e këtij bilanci të parë të thjeshtuar,
TP do të thotë: teprica Përdorime
TB do të thotë: teprica Burime
Gjendje
(12) 40
L. të para
Blerje
(5) 300
TP 40
TP 300
Ndrysh.gj.
Llogaria
(6) 1 000
Klientë
500 (8)
L. të para
Llogaria
(10) 100
Hua
3 000 (2)
L. të para
40
(12)
TB 40
Llogaria
(1) 4 000
(2) 3 000
(4) 800
(8) 500
P 8 300
TP 500
TB 2 900
Banka
5 000 (3)
300 (5)
100 (9)
110(10)
B 5 510
TP 2 790
Llogaria
(9) 100
TB 100
Furnitorë
200
(7)
Shpenzime siguracioni
Siguracione
(7) 200
TP 200
Shpenzime financiare
(10)
10
TP 10
Shpenzime Amortizimi
amortizim
(11) 150
TP 150
Këtu vërejmë që nxjerrja e tepricës së një llogarie, bëhet gjithmonë në anën e kundërt.
Bilanci i njësisë ekonomike
(01.01.200x-31.01.200x)
LLOGARITË
Administratori Mikeli
Totali
Përdorime
KAPITALI
HUAMARRJE
AKTIVE A.GJATA
Totali
Burime
Teprica
Përdorime
4 000
4 000
100
3 000
2 900
5 000
150
4 850
INVENTARI
40
FURNITORË
100
200
KLIENTË
1 000
500
500
BANKA
8 300
5 510
2 790
BLERJE LËNDËSH TË PARA
40
300
NDRYSHIMI I GJENDJES
100
300
40
40
SHPENZIME SIGURACIONI
200
200
SHPENZIME FINANCIARE
10
10
SHPENZIME AMORTIZIMI
150
150
TË ARDHURA SHËRBIMESH
TOTALET
Teprica
Burime
1 800
15 200
15 200
1 800
8 840
8 840
Pas ndërtimit të këtij bilanci ne mund të konstatojmë që,dy kolonat e para te
totaleve përmbajnë tërësinë e lëvizjeve përdorime ose burime dhe është e
barabartë me atë të ditarit. Dy kolonat e fundit jënë tepricat e secilës llogari të
njësisë ekonomike.
Ky bilanc i thjeshtë tashmë do të na lejojë të ndërtojmë llogarinë e rezultatit dhe
bilancin
përfundimtar të njësisë ekonomike të Zotit Mikel,sikurse i kemi
ndërtuar gjatë bilanceve të njëpasnjëshëm dhe variacioneve të tyre.
Llogaria e Rezultatit
Shpenzime – konsumime
Blerje lëndësh të para
Ndrysh. Gjend. l. të
para
Siguracione
Dotacione amortizimi
Shpenzime financiare
Totali i shpenzimeve
Rezultati Fitim
lek
300
Të ardhura – krijim pasurish
Të
ardhura
shërbimesh
lek
1 800
(- 40)
200
150
10
620
1 180
Totali i të ardhurave
1 800
Bilanci
Përdorime –
AKTIVI
Përbërja
- Lek
Aktive A.Gjata
(5 000 - 150)
Gjendja e lëndëve të para
Klientë
Banka
4 850
Totali
8 810
40
500
2 790
Burime –Kapital+DetyrimeOrigjina
lek
Kapitali individual
Rezultati
Detyrimi financiar
detyrimi furnitorë
4 000
1 180
2 900
100
Totali
8 810
Terminologjia kontabël e përdorur zakonisht.
Sikurse do ta studiojmë më pas, çdo pol i analizës së një fluksi, mund të jetë në
funksion të veprimeve të kryera, pika e nisjes (burimi), ose pika e mbërritjes (përdorimi,
destinacioni).
Gjithashtu ne kemi mësuar se llogaria përbëhet nga dy kolona që lejojnë të rregjistrohet
qoftë origjina e fluksit, qoftë destinacioni i tij; paraqitja më e thjeshtë e një llogarie,
bëhet në formën e një T-je, ku pjesa e majtë i rezervohet përdorimeve dhe pjesa e
djathtë burimeve. Nisur nga kjo etapë, ne do të flasim në vazhdim për :
•debinë për përdorimet ( atë që merr, polin e mbërritjes) në të majtë;
•Detyrime për burimet (origjinën, atë që jep, polin e nisjes) në të djathtë;
Ne mund të paraqesim skematikisht llogarinë kështu:
Destinacioni
Përdorime
Origjina
Burime
Emri i llogarisë
•Poli që merr
• Poli i mbërritjes
=
Debi
•Poli që jep
•Poli i nisjes
=
Kredi
DEBITIM i një llogarie do të thotë rregjistrim i një shume në debi të saj.
KREDITIM një llogarie do të thotë rregjistrim i një shume në kredi të saj.
Llogaritë aktive tepricën e tyre fillestare e kanë në Debi (shumën që marrin nga
bilanci i celjes). Gjatë periudhës ushtrimore në debi të tyre rregjistrohen shtesat e
zërave të aktivit duke ju shtuar tepricës fillestare që është paraqitur në debi. Ndërsa
veprimet që shkaktojnë pakësime të zërave të aktivit pasqyrohen në Kredi të llogarive
të aktivit. Llogaritë e aktivit në fund të periudhës mund të dalin të barazuara ose me
tepricë debitore.
Debi
Llog. Aktive
Teprica fillestare
Kredi
Pakesimet
Shtesat
Lëvizja Debitore Lëvizja kreditore
Teprica Debitore
Llogaritë e shpenzimeve funksionojnë njësoj si llogaritë aktive.
Llogaritë e pasivit terpicën e tyre fillestare e kanë në Kredi (shumën që
marrin nga bilanci). Gjatë periudhës ushtrimore në kredi të tyre
rregjistrohen shtesat e zërave të pasivit duke ju shtruar tepricës fillestare
që është paraqitur në kredi. Ndërsa veprimet që shkaktojnë pakësime të
zerave të pasivit pasqyrohen në Debi të llogarive të pasivit. Llogaritë e
pasivit në fund të periudhës ushtrimore mund të dalin të barazuara (kur
lëvizja debitore është e barabartë me lëvizjen kreditore) ose me tepricë
kreditore.
Debi
LLOG.BURIMEVE
Kredi
Pakesimet
Teprica fillestare
Shtesat
Lëvizja Debitore
Lëvizja kreditore
Teprica Kreditore
Llogaritë e të ardhurave funksionojnë njësoj si llogaritë pasive.
Zbatimi i parimit kontabël të kredisë / debisë në njësinë ekonomike të zotit
Mikel:
Duke rimarrë shembullin që na shërbeu si bazë për fillimin kontabël, tashmë ne
do të mund të përdorim terminologjinë kontabël të kredisë/debisë.
Përmbledhja e veprimeve të njësisë ekonomike:
1. krijimi i njësisë, derdhje kapitali 4 000 lekë të depozituara në bankë;
2. huaja e kontraktuar 3 000 lekë me një bankë (huaja ishte xhiruar direkt në
bankë);
3. blerja e një materiali informatik me para në dorë 5 000 lekë;
4. shitje shërbimesh me para në dorë për 800 lekë;
5. blerja e lëndëve të para për 300 lekë me para në dorë;
6. realizimi i një shitje shërbimesh për 1 000 lekë me likuidim të mëvonshëm;
7. kontratë siguracioni multirisk për 200 lekë me likuidim të mëvonshëm;
8. arkëtimi i gjysmës së detyrimeve nga klienti 500 lekë;
9. pagimi i gjysmës së borxhit furnitorë (100 lekë);
10. pagimi i huasë për 110 lekë të ndarë në 100 hua dhe 10 interesa;
11. llogaritet amortizimi i aktiveve të qëndrueshme 150 lekë;
12. bëhet inventari i lëndeve të para të papërdorura dhe rezulton 40 lekë gjëndje
në fund të periudhës.
DITARI
Natyra e veprimit dhe
zërat përkatës
PËRDORIMI
Poli i mbërritjes
Destinacioni i flukseve
Elementi që merr
Banka
Derdhje (kapital)
(1. Krijimi i njësisë)
4 000
Banka
Hua (detyrimi financiar)
(2. Borxh I kontraktuar)
3 000
A.A.gjata
Banka
(3. Blerje akt. të qëndr)
5 000
4 000
3 000
5 000
Banka
Shitje shërbimesh
(4. shitje shërbimesh)
800
Blerje lëndësh të para
Banka
(5. Blerje lëndësh të para)
300
Klientë
Shitje shërbimesh
(6. Shitje shërb. Me pag. Të mëv)
BURIMI
Poli i nisjes
Origjina e flukseve
Elementi që jep
800
300
1 000
1 000
Siguracione(shpenzime)
Furnitorë
(7. blerje siguracioni)
200
Banka
Klientë
(8. arkëtime klientë)
500
Furnitorë
Banka
(9.pagesw furnitorë)
100
Huamarrje(pagesw)
Shpenzim financiar
Banka
(10. pagesë huaje)
100
10
Amortizimi
A.A.Gjata
(11 konstat. Amort.)
150
Gjendja e lëndëve të para
Ndrysh. Gj. L.të para
(12. rregullimi i inventarit)
TOTALI
200
500
100
110
150
40
40
15 200
15 200
Tani mbartim nga ditari veprimet në librin e madh njëlloj si më parë
por duke përdorur terminologjinë kontabël.
Llogaria Banka
1)4000
5000 (3
2)3000
300 (5
4) 800
100 (9
8) 500
110 (10
D Llogaria Huamarrje K
10) 100
D Shpenz. Siguracione K
P 8300
B 5510
TD 2790
D Llogaria aktive afatgjata K
3) 5000
3000 (2
TK 2900
7) 200
TD 200
5) 300
TD 300
D Llogaria Kliente
6)1000
TD 500
TD 4850
4000 (1
800 (4
1000 (6
4000 TK
1800 TK
D Ndry.Gjen L.Para K
12) 40
TD 40
500 (8
D Llogaria te ardh. K
D Llogaria Kapital K
150 (11
D Gjendje L.Para K
D Blerje L.Para K
40 (12
40 TK
D Shpenz. amortizimi K
Llogaria Furnitore
11) 150
TD 150
9) 100
200 (7
TK 100
D Shpenz. financiare K
10) 10
TD 10
Bilanci paraprak.
LLOGARITË
Totali
DEBI
KAPITALI
HUAMARRJE
A.A.GJATA
Totali
KREDI
Teprica
Debitore
4 000
4 000
100
3 000
2 900
5 000
150
4 850
INVENTARI
40
FURNITORË
100
200
KLIENË
1 000
500
500
BANKA
8 300
5 510
2 790
BLERJE LËNDËSH TË PARA
40
300
NDRYSHIMI I GJENDJES
100
300
40
40
BLERJE SIGURACIONESH
200
200
SHPENZIME FINANCIARE
10
10
150
150
AMORTIZIMI
TË ARDHURA SHËRBIMESH
TOTALET
Teprica
kreditore
1 800
15 200
15 200
1 800
8 840
8 840
Llogaria e Rezultatit
Shpenzime – Konsumime
lekë
Blerje lëndësh të para
Ndryshimi i gjendjes së l. të para
Siguracione
Dotacione amortizimi
Shpenzime financiare
Totali i shpenzimeve
Rezultati Fitim
Të ardhura – krijim pasurish
300
( -40)
200
150
10
620
lekë
Shitje shërbimesh
1 800
Totali i të ardhurave
1 800
Burime–Kapital+Detyrimet
Origjina
lekë
1 180
Bilanci Përfundimtar
Përdorime – Përbërja - AKTIVI
lekë
Aktive A.Gj.Materiale
(5 000 - 150)
Gjendja e lëndëve të para
Kredi klientëve
Banka
Kapitali individual
4 850 Rezultati
40 Detyrim financiar
500 Detyrim furnitor
2 790
4 000
1 180
2 900
100
Totali
8 180 Totali
8 180
Nga ky shembull ne shohim mirë që nuk ka ndryshuar asgjë në paraqitjen e
bilancit dhe pasqyrave financiare të njësisë ekonomike të Mikelit. Llogaritë e
ndryshme përkatëse, lejojnë për njësinë ekonomike të ndërtohet sikurse më parë,
situata e saj pasurore. Ne mund të themi që ajo posedon një
AAGJ(Konpjuter) me vlerë aktuale 4 850 lekë, një inventar me vlerë 40 lekë, një të
drejte ndaj klientëve prej 500 lekë, gjëndje në bankë 2 790 lekë dhe detyrim ndaj
Bankës për huanë 2 900 lekë , 100 lekë detyrim një furnitori, që kapitali (borxhi i
njësisë ekonomike kundrejt krijuesit të saj pronarit për kapitalin e investuar)
është 4 000 lekë dhe që ka realizuar një rezultat (fitim) prej 1 180 lekë.
Këto gjëndje llogarishë duhet të evitojnë konfuzionin përsa i përket llogarisë
banka.
Në fakt, duke rregjistruar lëvizjet e keshit, veprimet e të cilave janë të ndryshme (parà
për arkën, dhe për bankën), llogaritë ARKA dhe BANKA megjthatë funksionojnë në të
njejtën mënyrë. Si njëra dhe tjetra debitohen kur rregjistrojnë një hyrje (të ardhura), dhe
kreditohen kur rregjistrojnë një dalje (shpenzim). Por ato debitohen dhe kreditohen dhe
kur kanë lëvizje të parave midis tyre, të dredhjeve apo tërheqje,duke përdorur llogarinë
581 “Xhirime të brendshme”, për të mos dyfishuar vlerat në ditar të veçantë si të arkës
dhe të bankës. Kështu p.sh, kur njësia ekonomike tërheq një shumë të caktuar parash
me çek nga banka, ajo kryen dy veprime të kontabilitetit:
a) bën hyrje në arkë me mandat arkëtimi duke kryer këtë veprim kontabël:
D
Arka
K
D Xhirime të brëndshm K
M.A
b) bën dalje nga banka me çek duke kryer këtë veprim kontabël.
D
Banka
K
D Xhirime
të brëndshme K
XXX
M.P
Në rastin konkret llogaria 581 “Xhirime të brëndshme” mbyllet dhe ne kemi
një veprim të debitimi dhe një veprim kreditimi, debi llogaria “Arka” dhe
kredi llogaria “Banka”.
Në kushtet e marrëdhënieve të bankës më njësitë ekonomike
(Njësia ekonomike është klientë i bankës), duhet te mbajnë
parasysh edhe veprimet që banka bënë në kontabilitetin e saj për
llogari të klientit (depozituesit).
Llogaritë e Mjeteve Monetare
Arka, Banka ose
Debi
Llogari çeqesh postale
Hyrje
Monedhash
+
Kredi
Dalje
Monedhash
-
Debitim i një llogarie bankare do të thotë rregjistrim i një hyrje parash.
Kreditim i një llogarie bankare do të thotë rregjistrim i një dalje parash.
Duhet nënvizuar se banka bën kontabilitetin e saj dhe jo atë të të tretëve (të
veçantë apo të njësisë ekonomike) me të cilët ajo ka marrëdhenie. N.q.se
pranojmë idenë që banka është një njësi ekonomike më vete, që ka nevojë
për lëndë të para për të shitur shërbime në një treg, konstatojmë që kjo
lëndë e parë e saj janë thjesht monedhat. Ashtu si çdo njësi ekonomike,
banka u bën thirrje furrnitorëve të cilët nuk janë gjë tjetër veçse
depozituesit....
Shembull
Zoti Mikel, tregtar, depoziton 1 000 lekë në llogarinë e tij të hapur në
Bankën X. Megjithëse kjo shumë i përket atij, tregtari ynë është një
furnitor monedhash meqenëse ai zmadhon kështu burimet e bankës.
Duke ngritur hipotezën e thjeshtë që banka ka një llogari të
“inventarit të monedhave”, ajo do të mund të rregjistrojë në
kontabilitetin e saj veprimin e mëposhtëm:
Zoti Mikel depoziton 1 000 lekë në llogarinë e tij bankare.
Banka X
Debi Inventari i monedhave Kredi
Llogaria e Z. Mikel
Debi
Kredi
1 000
Depozitues të tjerë
5 000
1 000
Zoti Mikel kryen një tërheqje nga llogaria e tij në bankë prej 600 lekë
Banka X
Debi Inventari i monedhave Kredi
Depozitues të tjerë
5 000
1 000
600
Llogaria e Z. Mikel
Debi
Kredi
600
1 000
N.q.se pas këtij veprimi, banka do t’i dërgojë Z. Mikel një nxjerrje llogarie, ky i
fundit mund të konstatojë që në librat e bankës, llogaria e tij fillimisht është
kredituar për 1 000 lekë kur ai ka depozituar, pastaj është debituar për 600 kur ai ka
kryer tërheqjen e parave. Teprica e llogarisë së tij është kreditore 400, gjë që do të
thotë, që ai ka një gjendje llogarie.
Më në fund, imagjinojmë që Zoti Mikel ka nevoja të mëdha financiare... Ai do t’i
drejtohet bankës së tij dhe i kërkon një tërheqje prej 800 lekë në cash të cilën banka
e pranon.
Kontabiliteti i bankës atëhere do të jetë i mëposhtmi:
Zoti Mikel kryen një tërheqje prej 800 lekë
Banka X
Debi Inventari i monedhave Kredi
Depozitues të tjerë
5 000
1 000
600
800
Llogaria e Z. Mikel
Debi
600
800
1400
Kredi
1 000
Teprica D = 400
1400
Zoti Mikel ka depozituar 1 000 lekë pastaj ka tërhequr 600 lekë. Ai ka ndërkohë një gjendje
në bankë prej 400 lekë.
Zoti Mikel tërheq 800 lekë. Llogaria e tij bankare atëhere mbetet e zbuluar për 400 lekë dhe
përfaqëson kështu një tepricë debitore.
Situata ka ndryshuar rrënjësisht. Në fakt, Z. Mikel nuk është më furnitor, por klient i
bankës. Teprica e llogarisë së tij, që tashmë është debitore, tregon shumën e zbulimit që
banka i ka dhënë atij. Sigurisht, ky zbulim,paguhet...
Rikujtojmë që banka mbanë kontabilitetin e saj dhe jo atë të të tretëve. Gjithashtu ajo
rregjistron në llogaritë e saj marrëdhëniet që ajo mban me të tretët. Këto janë të dy
natyrave: të tretët i sjellin asaj burime (d.m.th. parà) dhe në këtë rast ajo krediton llogarinë
e tyre. Ose të tretët i marrin para dhe në këtë rast ajo debiton llogarinë e tyre.
Gjithashtu është mjaft e qartë për njësinë ekonomike,që në kontabilitetin e
saj, mund të konstatojë një marrëdhënie reciprociteti midis llogarisë së bankës
të mbajtur nga njësia ekonomike dhe llogarisë së njësisë të mbajtur nga banka.
Rakordimi i këtyre dy kontabiliteteve, (pra kontabilitetit për vepimet e bankës
që mban vetë njësia ekonomike dhe kontabilitetit për veprimet e bankës që mban
vetë banka) përbën një mjet efikas për kontrollin e veprimeve të keshit të
ruajtur në bankë.
2.1. Forma e plotë e llogarisë.
Siç e pamë dhe në çështjen e mëparshme ishte përdorur forma T e llogarisë.
Në fakt llogaria ka një formë më të plotë dhe më të komplikuar. Kjo sepse ajo duhet të
ndërtohet në formë të tillë që të ketë mundësi që të shënohet informacioni i
domosdoshëm për çdo veprim ekonomik. Informacioni që duhet të paraqitet në llogari
përfshin tregimin e shumave të veprimit, të datës së veprimit, të përshkrimit të
veprimit, të dokumentit justifikues të kryerjes së veprimit, etj. forma e plotë e llogarisë
mund të jetë e njëanshme ose e dyanshme. Për të ilustruar këto dy forma të llogarisë
po jepet forma e plotë e dyanshme e llogarisë “Mjete monetare” dhe forma e
njëanshme e llogarisë “Kapitali i pronarit”.
Forma e dyanshme e llogarisë
Mjete
monetare
Përshkri
mi
Ref
Data
Muaj
Viti
4.02.
200X
Bank
a
Shuma
debi
Data
Muaj
Investim
1
Faqe
nr 1
Përshkr Ref Shuma
imi
.
kredi
Viti
4 000
Forma e njëanshme e llogarisë
Kapitali I pronarit
Data
Përshkrimi
Muaj
Viti
4.02.
200
X
Ref
Shuma
Debi
Investim
kapitali
1
Faqe nr 2
Teprica
Kredi
Debi
4 000
Kredi
4 000
Siç shihet, emri i llogarisë paraqitet në krye të saj. Secila kolonë shërben për të
dhënë një informacion të caktuar. P.sh. kolona e datës jep informacion mbi datën,
muajin dhe vitin kur ka ndodhur veprimi, etj.
Secila formë e llogarisë ka anët e saj pozitive dhe negative. Në formën e plotë të
dyanshme ka mundësi për dhënien e një informacioni përshkrues në lidhje me veprimin
e kryer më të gjërë. Por sidomos për llogaritë që kanë shumë veprime nga një anë e tyre
dhe pak në anën tjetër të tyre, p.sh llogaritë e të ardhurave, të shpenzimeve, etj. për
shkak të mbylljes serive më dy vija paralele, ndodh që njëri krah të mos përdoret e të
shkojë dëm duke rritur kështu koston e mbajtjes së kontablitetit. Kurse në formën e
njëanshme kjo anë negative eleminohet. Por nga ana tjetër duke qënë se kolonat debi e
kredi janë shumë afër, forma e plotë e njëanshme e logarisë përmban rrezikun e kryerjes
së gabimeve duke regjistruar shifrat në një kolonë në vend të një kolone tjetër. Por ky
rrezik eleminohet me një punë regjistruese më të kujdesshme. Forma e njëanshme e
llogarisë është aktualisht formë më e përdorshme për shkak të lehtësirave që ajo ofron.
Në kushtet e përdorimit të kontablitetit të kompjuterizuar përdoret forma e njëanshme.
Çështja 3-të. Kontabiliteti në kushtet e përdorimit të kompjuterave.
Bizneset janë sot në botë përdoruesit dhe përfituesit kryesorë të teknologjisë së
informacionit. Kompjuterat, interneti dhe tregtia online (e-commerce) janë bërë
absolutisht të nevojshëm për shumë biznese. Kjo bën që të ekzistojë një lidhje e ngushtë
midis botës së biznesit dhe njësive ekonomike që prodhojnë zgjidhje informatike për të
(business solutions).
Përdorimin kryesor dhe më të rëndësishmin, kompjuterat dhe programet kompjuterike,
e gjejnë në fushën e kontabilitetit. Programet e para që janë ndërtuar për ti ardhur në ndihmë
njësive kanë qenë programet e kontabilitetit. Dhe kjo është mëse e kuptueshme, pasi vëllimi
i punës në njësitë e mëdha e bënte të pamundur përpunimin në kohën e duhur, të asaj sasie
gjigante informacioni financiar, qoftë duke patur në dispozicion edhe një sasi të madhe
njerëzish. Një gjë e tillë, shkaktonte vonesa në raportimin financiar dhe mundësi të mëdha
për gabime. Kështu lindën programet e para të kontabilitetit që kryenin veprime të thjeshta
(regjistrimin në debi-kredi të veprimeve, mbartjen e tyre në ditar e në librin e madh dhe
gjenerimin e pasqyrave financiare). Aktualisht këto lloj programesh të thjeshta përdoren
kryesisht për qëllime edukative nëpër shkolla dhe universitete.
Sot në botë numërohen me mijëra programe për mbajtjen e kontabilitetit dhe
raportimin financiar, nga më të thjeshtët deri te më kompleksët, që kanë të integruar brenda
tyre jo vetëm modulin e kontabilitetit por dhe module të tjera për manaxhimin e shitjeve, të
kontratave, marketingut, taksave, burimeve njerëzore etj.
3.1. Pse duhet informatizuar kontabiliteti ?
Informacioni i duhur në kohën e duhur,informacioni i dites, është sot një nga
çelësat e suksesit të njësive ekonomike. Që përdoruesit e informacionit kontabël të marrin
vendime, nevojitet një informacion i saktë dhe real për gjendjen e njësisë ekonomike.
Fillimisht shumica e njësive lindin si biznese të vogla, kryesisht familjare ose personale. Në
këtë moment pronari nuk e ndien shumë nevojën e një sistemi kontabiliteti. Ai në këtë fazë e
njeh në çdo çast gjendjen e njësisë së tij.
Por me rritjen e aktivitetit, dalin probleme të tilla si: dokumentimi i çdo transaksioni,
ndjekja e debitorëve, vlerësimi i gjendjes së magazinës dhe i artikujve me qarkullim
më të madh, ndërlikimi i marrëdhënieve me shtetin dhe sidomos me administratën
tatimore etj, që e bëjnë absolutisht të domosdoshëm ndërtimin e një sistemi
kontabiliteti. Megjithatë, meqënëse edhe në këtë fazë vëllimi i dokumentacionit ende
nuk është shumë i madh, përsëri shumë njësi nuk e ndiejnë nevojën për ta
informatizuar kontabilitetin. Domosdoshmëria për kalimin në një sistem të
kompjuterizuar të kontabilitetit vjen e bën trysni kur puna rritet mjaft dhe lind
vështirësia për të prodhuar informacion. Në këtë fazë kontabilisti e ka shumë të
vështirë të përpunojë gjithë atë numër dokumentash, të regjistrojë, të mbledhë e të
zbresë dhe të nxjerrë pasqyrat financiare.
Shumë kontabilistë e fillojnë punën e tyre me kompjuterin jo me programe specifike
të ndërtuar posaçërisht për këtë punë. Një pjesë e mirë punon me programe të tjera,
siç janë: Excel dhe Access. Këto programe mundësojnë regjistrimin dhe përpunimin
e të dhënave, por nuk janë të dizenjuara posaçërisht për mbajtjen e kontabilitetit dhe
i duhet vetë kontabilistit ti përshtasë ato. Kjo i bën këto lloj sistemesh jo fleksibël,
aq sa kontabilisti mund të ndeshet me vështirësi të mëdha në qoftë se aktiviteti i
biznesit bëhet kompleks. Ndërsa programet specifike të kontabilitetit janë të
ndërtuara në mënyrë të tillë që përputhen me mënyrën e punës së një kontabilisti.
Ato krijojnë mundësinë të regjistrohen dokumente dhe të kryhen mbartje në
regjistrat përkatës (ditar, libri i madh etj), deri nxjerrjen e Bilancit dhe pasqyrave
financiare.
3.2. Çfarë përfaqëson një program për mbjatjen e kontabilitetit ?
Puna në shërbimin e kontabilitetit është e organizuar në mënyrë të tillë: regjistrohen
dokumentat bazë sipas llojit të tyre në regjistra të veçantë, p.sh: dokumentet e arkës,
faturat e blerjes dhe faturat e shitjes, dokumentet e magazinës, pagat etj.
Kështu krijohen regjistra (ditarë) për çdo lloj veprimi / dokumentacioni, p.sh Ditari i
Arkës, Ditari i Shitjeve, Ditari i Blerjeve, Libri i Invenatrit (Magazinës), Libri i
Pagave etj.
Më pas regjistrimet kalojnë në një ditar përmbledhës (centralizator) dhe që andej
mbarten në kartelat e llogarive të veçanta (Libri i Madh). Kjo është një punë
kolosale dhe që brenda ka rrezikun e shumë gabimeve.
Nga Libri i Madh, tepricat (saldot) e llogarive, nxirret bilanci vërtetues, që paraqet
lëvizjet dhe gjendjet përfundimtare të çdo llogarie. Duke grupuar llogaritë, nxirren
pasqyrat financiare (Bilanci, Të Ardhura e Shpenzime etj).
Po këtë rrugë që ndjek informacioni në sistemin manual (regjistrime me dorë) të
kontabilitetit, ndjek edhe në rastin e një programi kompjuterik për kontabilitetin. Me
përdorimin e një programi kontabiliteti, e vetmja gjë që duhet të bëjë kontabilisti
është të hedhë dokumentet – bazë (justifikues) në program. Mbartja e tyre nëpër
libra dhe nxjerrja e pasqyrave kryhet automatikisht nga programi. Kështu kemi në
dorë produktin e kontabilitetit vetëm duke dhënë inputet, pa qenë nevoja të kryejmë
vetë të gjithë proçesin regjistrues dhe llogaritës.
Një program kontabiliteti është i përbërë nga një bashkësi skedarësh, ku mbahen të
regjistruar dokumentet që janë hedhur në program. Programi krijon nga një dosje të
veçantë për secilën njësi të hapur dhe nga një nëndosje për secilin vit të njësisë. Në
secilin vit mbahet i regjistruar në skedarë të veçantë çdo lloj dokumentacioni, p.sh:
skedari i blerjeve, i shitjeve, i magazinës etj, si dhe një skedar përmbledhës për
kontabilitetin (Libri i Madh).
Kur kërkohet një informacion nga programi, ky konsulton bazën e të dhënave dhe,
pasi gjen aty informacionin e kërkuar në bazë të filtrave të dhënë, shfaq në ekran
raportin e dëshiruar.
3.3. Situata në Shqipëri.
Në Shqipëri përdorimi i programeve kompjuterike për mbajtjen e kontabilitetit sidomos
pas vitit 1992 ka ardhur gjithnjë në rritje dhe tendenca është që të rritet më tej. Kjo
lidhet me një sërë faktorësh, prej të cilëve ndër më kryesorët mund të përmendim:
Futja në masë e kompjuterave nëpër njësi ekonomike e institucione dhe zvogëlimi i
punës manuale;
Rritja dhe ndërlikimi i aktivitetit të biznesit shqiptar bënë që nevoja për informacion
financiar të saktë e të detajuar të bëhet gjithnjë e më e madhe;
Mentaliteti i ri i shumë biznesmenëve që kërkojnë gjithmonë teknologjinë më të fundit;
Rritja e nivelit të njësive që prodhojnë këto lloj programesh dhe e cilësisë së shërbimit të
tyre.
Aktualisht në Shqipëri përdoren një shumëllojshmëri programesh, shqiptare dhe të huaja.
Kuptohet, eksperienca e programeve të huaja është shumë më e madhe, por ka një
problem themelor: këto lloj programesh bazohen në standarte të huaja, përgjithësisht të
vendeve ku janë prodhuar dhe ndonjëherë në standarte ndërkombëtare, dhe nuk janë të
përshtatshëm për mbajtjen e kontabilitetit sipas rregullave dhe ligjeve shqiptare.
Gjithashtu shpesh ato nuk përputhen as me praktikat tregtare shqiptare. Kjo bën që
shumica e bizneseve shqiptare të preferojnë programet e prodhuara në Shqipëri, numri i
të cilave nga vit në vit është shtuar. Gjithësesi dy janë programet më të përdorura dhe që
kanë sot një numër të konsiderueshëm klientësh:
“Financa”, i prodhuar nga Infosoft shpk.
“Kontabiliteti Alpha”, i prodhuar nga IMB shpk (Instituti i Modelimeve në Biznes);
Me kalimin e kohës, tendenca është që të shtohet numri i këtyre lloj programeve. Kjo
bën që të shtohet konkurenca dhe, për pasojë, të ulen kostot, që sot variojnë 300 – 600
Euro për një liçensë instalimi (një kompjuter).
Në mënyrë skematike organizmi i kontabilitetit të informatizuar paraqitet ne skemën 1.
Skema 1.
Organizimi i kontabilitetit të informatizuar .
Hapi pare
Krijimi i skedarit me emrin e njësisë ekonomike
Hapi dytë
Përcaktimi i periudhës kontabile
Hapi I tretë
Ndërtimi i planit kontabël sipas veçorive të aktivitetit
Hapi katërt
Çelja e magazinës për gjëndjet e inventarëve
Hapi pestë
Konfigurime të ndryshme Monedha, Tatim , Kosto ,
etj.
Hapi gjashtë
Regjistrimi i bilancit të çeljes i periudhës së
mëparshme
Hapi shtatë
Regjistrimi i transaksioneve të blerjeve (Furnitorë)
Hapi tetë
Rgjistrimi i produktit të gatshëm të prodhuar
Hapi nëntë
Regjistrimi i transaksioneve të shitjeve (Klientë)
Hapi dhjetë
Regjistrimi i veprimeve me arkën (arkëtim + pagesë)
Hapi njëmbëdhjetë
Regjistrimi veprimeve me bankë (arkëtim + pagesë)
Hapi dymbëdhjetë
Regjistrimi i veprimeve me ditar (paga, amortizime
Hapi trembëdhjetë
Veprimet rregulluese dhe mbyllja e logarisë Fitim Humbje
Hapi
katërmbëdhjetë
Përgatitja e bilancit dhe pasqyrave financiare
Hapi
pesëmbëdhjetë
Analiza dhe raporte për gjendjen financiare
Paraqitja në mënyrë informatike
3.4. Burimet njerëzore dhe informatizimi i kontabilitetit
Përdorimi i programeve të kontabilitetit
Për ekonomistët në përgjithësi dhe financierët në veçanti, një nga kërkesat – bazë të
sotme është përdorimi i kompjuterit për regjistrimin dhe përpunimin e të dhënave të
ndryshme ekonomiko – financiare. Mund të njohim programet e MS Office, si p.sh
Excelin, por a mjafton kjo? Një vëzhgim i tregut ka treguar se me rritjen e
kompleksitetit të njësisë dhe të vëllimit të aktivitetit të tij, mbajtja e informacionit
financiar nëpërmjet programeve shumë të përgjithshme, siç mund të jetë Excel apo
Access, bëhet shumë e vështirë dhe nuk iu përgjigjet në kohë kërkesave të njësive
ekonomike. Për këtë nevojiten njohuritë e duhura për funksionimin dhe përdorimin e
programeve specifike.
Programet e kontabilitetit e thjeshtojnë shumë punën e kontabilistit, por nuk e
mënjanojnë atë. Ka dy lloje përdoruesish, që mund të punojnë me këto programe:
•
Operatorët, të cilët bëjnë thjesht hedhjen e të dhënave (dokumenteve – bazë) në
program. Këta, nuk është e nevojshme të jenë patjetër kontabilistë me kualifikim
përkatës, mjafton një kurs i thjeshtë për të mësuar mënyrën e hedhjes së tyre në
program.
•
Kontabilistët, të cilët rol parësor kanë kontrollin e saktësisë së dokumenteve të
regjistruar dhe interpretimin e informacionit që programi ofron. Gjithashtu, janë ata,
që ndërtojnë strukturën e sistemit të kontabilitetit në njësitë ekonomike. Kjo kërkon
njohuri të thelluara në kontabilitet dhe njohje shumë të mira të programit.
3.5. Mungesa e përgatijes së specialistëve të kontabilitetit në
përdorimin e këtyre programeve.
Për fat të keq, niveli i përdorimit të këtyre programeve në Shqipëri
vazhdon të mbetet i ulët. Vetëm një pjesë e vogël e specialistëve
të kontabilitetit i njohin dhe i përdorin ato; shumica janë ende në
sistemin e vjetër të mbajtjes së kontabilitetit, pra manualisht.
Edhe nga përdoruesit, pjesa më e madhe janë në nivelin e
operatorit. Kjo vjen kryesisht nga mungesa e informacionit për
këto programe dhe sidomos nga fakti që kontabiliteti i
informatizuar nuk është përfshirë ose është përfshirë shumë pak
apo përkohësisht në programet e shkollave të mesme profesionale
e universiteteve që nxjerrin kontabilistë. Kjo bën që studentët, që
janë shumë të intëresuar për to, t’u drejtohen kurseve pranë
firmave që i prodhojnë këto programe, ose qëndrave të ndryshme
private të trajnimit.
Jo vetëm kontabilistët që ushtrojnë profesionin e tyre pranë
firmave ose si kontabilistë publikë, por edhe inspektorët tatimorë
dhe revizorët (audituesit) duhet të kenë njohuri të mira të këtyre
programeve. Kjo pasi, nëse inspektori tatimor nuk e njeh
programin, shtohet mundësia për evazion fiskal. Po kështu revizori
nuk mund të bëjë auditimin e kontabilitetit të një njësie
ekonomike që punon me program, nëse ai nuk e njeh atë.
3.6. Kualifikimi i kontabilistëve për përdorimin e programeve të kontabilitetit.
Për të përmirësuar nivelin e përdorimit të këtyre programeve nga specialistët e
kontabilitetit, kërkohet:
• Futja e kontabilitetit të informatizuar në programin e shkollave të mesme
profesionale (ekonomike) dhe sidomos në programin e Fakulteteve të Ekonomisë;
• Organizimi i kurseve nga Shoqata e Kontabilistëve për njohjen dhe përdorimin e
këtyre programeve:
Të kombinuara me kurset për kontabilitetin (nivel operatori)
Kurse të avancuara për kontabilistët publikë (kontabël i miratuar dhe ekspertkontabël i autorizuar)
Kurse për punonjësit e organeve tatimore dhe për inspektorët e Kontrollit të Lartë
të Shtetit (ka versione të programeve për kontabilitetin dhe për institucionet
buxhetore)
Kurse për revizorët.
Organizimin e seminareve të ndryshme me biznesmenë dhe manaxherë
biznesi, për të treguar avantazhet e përdorimit të programeve të kontabilitetit
etj.
Liçensimi i programeve të kontabilitetit nga ekspertë të liçensuar në këtë
fushë, qoftë të atashuar dhe pranë Drejtorisë së Kontabilitetit në Ministrinë e
Financës, do të rriste më tej përgjegjësinë dhe cilësinë e programeve në
përputhje me standardet e kontabilitetit.
Plani I seminarit dhe ushtrimeve:
a) Pyetje
1- Ç`është llogaria? Cilat janë shkaqet që e bëjnë të domosdoshme
përdorimin e saj? Cilët janë elementët kryesorë të saj?
2- Ç`është libri i madh?
3- Cila është metoda bazë e kontabilitetit? Si mund të përkufizohet ajo? Cilat
janë principet kryesore të saj?
4- Cila është proçedura e regjistrimit të veprimeve duke përdorur bilancet. Të
metat e vështirësitë e saj?
5- Cila është proçedura e regjistrimit të veprimeve sipas metodës bazë
kontabël?
6- Çfarë kuptoni ju me regjistrim të veprimeve ekonomike?
7- Cilat janë elementët kryesore të llogarisë?
8- Në cilën anë të llogarisë regjistrohen gjendja, shtesat dhe pakësimet e:
a) aktiveve
b) të detyrimeve c) të kapitalit të pronarit?
9- Çështë dhe përse shërben forma e plotë e llogarisë? Sa llojesh paraqitet
ajo? Cilat janë anët pozitive dhe negative të tyre?
10- Pse lindi nevoja e kotabilitetit të informatizuar? Përshkruani anët
pozitive, problemet dhe vështirësitë sot në Shqipëri.
11- Cilat janë hapat kryesore për organizimin e kontabilitetit të informatizuar
të një njësie ekonomike?
b) Ushtrime
1- Për secilën nga llogaritë e mëposhtme të përcaktohet se në çfarë grupi të llogarive duhet
klasifikuar:
- Mjete monetare në arkë
- Detyrime të furnitorëve
- Detyrim për tatim mbi fitimin
- Tërheqje e pronarit
- Shpenzime page
- Të ardhura
- Toka
- Klient
2- Të tregohet se cila nga llogaritë e mëposhtme është llogari Aktivi(Perdorimi) dhe cila
llogari detyrimi(Burimi) apo rezultati (drejtimi):
- Makineri dhe pajisje
- Të ardhura nga interesat
- Tërheqje të pronarit
- Llogari të arkëtueshme
- Pagat e papaguara
- Shpenzime page
3- Llogaria “ Materiale” klasifikohet si llogari:
a) Kapitali b) Detyrimi c) Të ardhura d) Shpenzimi e) Aktivi(Perdorimi).
4- Llogaria “ Interesa të paguara” klasifikohet si llogari:
a) Detyrimi b) Kapitali c) Aktivi d) Të ardhura e) Shpenzimi.
5- Tregoni se cili nga përcaktimet e mëposhtme është i gabuar:
Në Debi të llogarisë regjistrohen:
Në Kredi të llogarisë regjistrohen:
a- Rritja e një aktivi
a) Pakësimi i një aktivi
b- Pakësimi i një detyrimi
b) Paksimi i një detyrimi
c- Pakësimi i kapitalit të pronarit
c) Rritja e kapitalit të pronarit
1- Pakësimi i shpenzimeve
1- Rritja e të ardhurave
2- Pakësmi i të ardhurave
2-Pakësimi i shpenzimeve
6- Njësia ekonomike “X” ka kryer veprime gjatë muajit janar 200X, të regjistrohen ato në
llogari në formë T-je:
a) Është pranuar një faturë për blerjen e materialeve me likujdim të mëvonshëm për 6.000
lekë
b) Sipas mandatarkëtimit të arkës janë arkëtuar të ardhura nga shërbimet e kryera për
8.000 lekë
c) Sipas mandatpagesës së arkës është paguar për energjinë elektrike të përdorur 2.000 lekë
d) Sipas mandatarkëtimit të arkës pronari ka derdhur si shtesë kapitali 100.000 lekë
e) Është pranuar fatura e lëshuar nga një klient X për një shërbim të kryer ndaj tij me pagesë
të mëvonshme për 8.000 lekë
f) Sipas mandatpagesës së arkës është paguar për blerjen e një autoveture nga një individ
sipas aktit noterial të shitjes 200.000 lekë
g) Pronari ka tërhequr me çek për nevoja personale 30.000 lekë
7- Veprimet e ushtrimit 6 të regjistrohen në llogari në formë të plotë të njëanshme. Vetëm
për llogarinë e mjeteve monetare të përdoret forma e dyanshme e llogarisë. Të ndërtohet
bilanci me tepricat dhe lëvizjet e llogarive.
8- Njësia ekonomike” X “ shpk gjatë muajit Janar janë kryer veprimet e mëposhtme:
a) Janë blerë materiale me para në dorë për 10.000 lekë (Fatura Nr.1, dt.20.01.0X)
b) Janë shlyer detyrimet ndaj furnitorëve për 50.000 lekë (M.P.2, dt. 20.01.0X)
c) Është shitur një kamion me para në dorë për 100.000 lekë. Në bazë të kontratës noteriale
të shitjes. (M.A. Nr.2, dt.20.01.0X)
d) Është marrë një hua nga banka për 200.000 lekë (M.A. bankë Nr.1, dt.20.01.0X)
e) Pronari ka regjistruar si kapital në natyrë një ndërtesë me vlerë 200.000 lekë (Akt.noterial.
Nr.1, dt. 25.01.0x)
f) Është blerë më pagesë nga banka një kompjuter për 150.000 lekë (Urdh.Xhir. Nr.10,
Kërkohet:
- Të regjistrohen veprimet në llogari në formë të plotë.
- Të mbarten në ditar dhe të ndërtohet bilanci me lëvizjet dhe tepricat e llogarive në fund të
periudhës.
- Tregoni lidhjet e kontrollit që ekzistojnë midis ditarit, librit të madh dhe bilancit kontabël.
9- Njësia ekonomike “X” shpk me një pronar, paraqitet kjo gjendje e llogarive e tepricave
në fund të vitit (31.12.200X):
- Detyrime ndaj furnitorëve 200.000 lekë
- Ndërtesa
1.500.000 lekë
- Banka
1.000.000 lekë
- Pajisje zyre
350.000 lekë
- Dividentë të pagueshëm
50.000 lekë
- Fitimi (neto)
500.000 lekë
- Hua bankare
50.000 lekë
- Kapitali i pronarit
?
- Mallra (gjendje)
200.000 lekë
- Të drejta ndaj klientave 250.000 lekë
Gjatë vitit ushtrimor 200X në shoqërinë “X” shpk janë kryer veprimet vijuese:
a) I janë paguar para pronarit për nevojat e tij personale për 50.000 lekë
b) Janë blerë mallra me pagesë të mëvonshme prej 80.000 lekë
c) Është paguar nga arka një pjesë e huasë ndaj bankës për 50.000 lekë
d) Janë arkëtuar në bankë nga shitja e mallrave 100.000 lekë
e) Janë paguar nga arka pagat e punonjësve 50.000 lekë
f) Janë arkëtuar në llogarinë bankare nga klientët 70.000 lekë
g) Janë paguar dividentët pronarit nga banka 50.000 lekë
h) Është blerë një ndërtesë me hua bankare për 200.000 lekë
j) Është marrrë hua nga një bankë për pagimin e furnitorëve 80.000 lekë
Kërkohet:
- Te regjistrohen veprimet ne ditar.
- Të regjistrohen në llogaritë në formë T-je veprimet e vitit
ushtrimor 200X me gjendjet e llogarive.
- Të ndërtohet bilanci kontabël paraprak vërtetues në fund të
peridhës.
- Të bëhet artikulli i mbylljes së llogarive të ardhura dhe
shpenzime dhe të nxirret rezultati i periudhës ushtrimore.
- Të ndërtohet bilanci përfundimtar për periudhën ushtrimore,
për veprimet e mbylljes dhe nxjerrjes së rezultatit, me
gjendjet e llogarive më 31.12.200X.