Transcript shkarko.. - Agim Binaj

Prof.As.Dr.Agim BINAJ
Dhenia e llogarise. Ndertimi I bilancit dhe
pasqyrat financiare
a- Menyrat dhe teknikat e ndertimit te bilancit dhe pasqyrave financiare;
b-Cila eshte rradha e punes per hartimin e bilancit dhe pasqyrave
financiare;
c-Mbyllja e llogarive te librit te madh dhe mbartja ne bilance dhe pasqyrat
e tjera financiare.
Në vëmëndje për studentët.
Si të dalim mirë në lëndën e kontabilitetit
Unë do tju tregoj sekrete që pedagogët e tyre rrallë ua
tregojnë studentëve. Prandaj ky seksion emërtohet “Vetëm
për studentët”. Nëse pedagogët zbulojnë se unë u kam
treguar këto sekrete, me siguri do të ketë shumë letra për
pyetje të ndryshme.
Marrja e notave të mira nuk është një çështje fati. Nuk ka
asnjë sekret për këtë. Gjithashtu, nuk është sekret se
kryerja e detyrave (në kohë), vajtja në klasë (rregullisht),
gjumi dhe ushtrimet e mjaftueshme, të ngrënit në mënyrën
e duhur dhe studimi gjatë gjithë semestrit (dhe jo vetëm në
kohën e provimit) do ti përmirësojnë notat tuaja. Por kjo
është punë e vështirë. Kështu, ajo që ju dëshironi është
mënyra për të marrë nota më të mira duke mos punuar
shumë, apo jo? Mirë, kini mëndjen-sekreti është të punoni
me zgjuarsi! Nuk është e njëjtë me të qënit i zgjuar, e cila
është një çështje fati. Këtu jepet sesi të punoni me
zgjuarsi.
Hapi 1: Përcaktoni përse lënda e kontabilitetit është e rëndësishme
për ju. Së pari, mendoni përse po e bëni këtë lëndë. Cilat janë qëllimet
tuaja? A ju intereson me të vërtetë kjo lëndë? A keni motivim të fortë
për të mësuar mbi kontabilitetin? Mbase në listën tuaj të karrierrës
kontabilisti vjen menjëherë në fund. Mbase synimi juaj është të bëni
shumë para. Ose, mbase vini në universitet për të kaluar kohën derisa
të trashëgoni pasurinë e familjes. Në çdo rast kjo lëndë është hartuar
për ju. Një nga mënyrat më të sigurta për të pasur 1 million dollarë
është që të filloni me dhjetë milion dhe të mos dini asgjë nga
kontabiliteti dhe drejtimi i biznesit. Nëse ju nuk trashëgoni asnjë pasuri,
ju nuk do të bëheni i pasur pa ditur të flisni gjuhën e biznesit.
Kontabiliteti është gjuha! Mbase ju dëshironi të filloni një punë më të
mirë, por jeni i sigurtë se nuk dëshironi që të jeni kontabilist. Shumë
mirë! Kjo lëndë nuk do tju bëj kontabilist. Ajo do t’ju ndihmojë që të
kuptoni disa nga “ritualet mistike” të kontabilitetit që jokontabilistëve
shpesh u duken të ngatërruara. Çfarëdo lloj pozite drejtimi do të keni në
ndonjë organizatë, të jini të sigurtë që do të keni punë me kontabilistët
dhe me informacionin kontabël. Ju duhet ta dini se ata mund të kenë
një ndikim të madh në jetën tuaj. Shumë organizata e përdorin
informacionin kontabël për të vlerësuar punonjësit e tyre për pagat dhe
në vendimet për ngritjen e punonjësve në përgjegjësi. Ju duhet të
kuptoni sesi ta interpretoni këtë informacion. Ju mbase mund të kuptoni
se kontabiliteti nuk është ai që mendoni. Pavarësisht nga fakti, nëse ju
do ta doni apo urreni kontabilitetin, vendosni se ajo çka do të merrni
nga kjo lëndë do të jetë e dobishme për ju.
Hapi 2: Zbuloni atë që pedagogu juaj pret nga ju për këtë lëndë.
Më pas verifikojeni këtë me pedagogun tuaj. Nëse jeni me fat,
pedagogu juaj do të jetë i ndjeshëm, i dashur, i kujdesshëm, me sens
humori, i shkathët, i pëlqen që ti mësojë të tjerët dhe dëshiron që ju të
dilni mirë në kurs. Nëse pedagogu juaj është më normal (dhe më pak i
përsosur), mbani mend, se pedagogu mbetet pedagog. Dhe si
pedagog, ai ka pushtet mbi jetën tuaj. Kështu që, zbuloni se çfarë pret
pret jush. Cilat janë qëllimet e tij për lëndën? Çfarë dëshiron që ju të
dini ose të jeni të aftë të bëni pasi të përfundoni lëndën? Mbase ai do
tjua tregojë (shenjë e mirë), por nëse se bën, pyeteni. Ju duhet të
thoni: “Profesor Cilido-qoftë-emri juaj (do të ishte më mirë që të
përdorej emri i duhur), Çfarë është e pakëndshme në këtë lëndë?” ky
është një zhargon edukimi për “cilat janë qëllimet e kësaj lënde”? Kjo
mund të tërheqë vëmendjen e saj, dhe ti japë asaj një ose dy minuta
për tu menduar. Ju mbase mund të prisni deri në takimin tjetër të
klasës për të marrë përgjigjen tuaj. Sigurohuni që ju dhe pedagogu juaj
të kuptoni qëllimet e njëri-tjetrit. Disa pedagogë kontabiliteti presin që
të gjithë studentët të bëhen kontabilistë. Nëse ju keni një pedagog të
tillë, bëjeni të qartë. i thoni pedagogut tuaj ”Nuk e kam në plan të
bëhem llogaritar” (Sigurohuni që të shtoni prapashtesën tar, ose mund
të merrni një marrëveshje të shpejtë)zbuloni se çfarë ka në këtë lëndë
për ju.
Hapi 3: Zbuloni se si do të vlerësoheni. Tani, zbuloni se si do të vlerësoheni.
Si teston pedagogu juaj? A është ai tip i vështirë i llojit: Cila është fjala e treta në
rreshtin e peste në fajen 211?” Ose, a shikon ai të përgjithshmen, me anë të
pyetjeve: “Shpjegoni sesi kontabiliteti ishte instrument në negocimin e traktatit të
treta të Versajës në 1623”. A përpiqet ai për hamendësime, ose a janë përgjigjet
e shkurtra pikat e tij të dobëta? Cilado qoftë metoda, ju duhet të dini se çfarë
pritet nga ju dhe sesi këto pritje kalohen në nota. Nganjëherë do të gjeni ndonjë
pedagog ku prtjet të mos jenë të njëjta me mënyrën sesi ai teston dhe vlerëson.
Prandaj ju duhet të kuptoni si pritjet e pedagogut dhe vlerësimet. Nëse ato nuk
duket se janë të qëndrueshme, atëherë duhet të përcaktoni se çfarë pret
pedagogu në të vërtetë.
Hapi 4: Mësoni atë që është e rëndësishme. Zbuloni se çfarë ju duhet që të
përmbushni qëllimet tuaja dhe pritjet e pedagogëve. Një mësim i madh që ju
duhet të mësoni, nëse nuk e keni bërë, është “çfarë merrni nga kontabiliteti (dhe
pothuajse çdo gjë tjetër) varet nga ajo që ju sillín në të”.Qëndrimi juaj është i
rëndësishëm. Nëse vendosni se diçka ia vlen të mësohet, ju do të gjeni
mënyrën për ta mësuar atë. Jo se ju duhet ta mësoni atë, por se ju dëshironi
ta bëni. “Dëshiroj” është pjesa më e madhe e të punuarit në mënyrë të
zgjuar. Dëshira për të mësuar do të bëjë një rrugë të gjatë duke ju ndihmuar të
merrni rezultate të mira. Fatkeqësisht, ajo nuk do të jetë e mjaftueshme derisa
ajo që ju dëshironi të mësoni të jetë gjithashtu ajo që pedagogu juaj dëshiron që
ju të mësoni. Prandaj, duhet të siguroheni që ju dhe pedagogu juaj të jeni në të
njëjtën gjatësi vale. Nëse nuk jeni atëherë flisni me njërit tjetrin. Zbuloni përse
pedagogu juaj ka një pikëpamje tjetër. Ju mund të ndryshoni mendimin tuaj mbi
atë që është e rëndësishme. Përcaktoni sesi të përqëndroni përpjekjet tuaja. Jo
gjithçka në këtë libër ose leksion ka të njëjtën rëndësi. Përqëndrohuni në atë që
është më e rëndësishme për ju dhe pedagogun tuaj.
Hapi 5: Komunikoni me pedagogun tuaj. Përpiquni të kujtoni se pedagogu juaj është
një person. Edhe autorët e këtij libri janë njerëz. Ne kemi gra, fëmijë dhe miq. Shumica
e pedagogëve dëshirojnë me të vërtetë që ju të ecni përpara, por ne kemi nevojë për
ndihmën tuaj. Pedagogët nuk dinë gjithçka. Në veçanti, ne nuk mund të lexojmë
mendjen tuaj. Ju duhet të lejoni pedagogun tuaj të dijë nëse keni ndonjë problem për të
kuptuar materialin që ju prisni për të mësuar, duke zbuluar atë që pedagogu pret prej
jush, ose të zbuloni sesi të pregatiteni për testet dhe detyrat e tjera. Flisni me
pedagogun tuaj mbi problemet që keni me këtë lëndë. Mbani parasysh se pedagogu
është qënie njerëzore.
Ky është fakulteti juaj. Ministria e mbrojtjes paguan për të. Mos lini askënd që të
pengojë që paratë e paguara nga Ministria e Mbrojtjes të hidhen në plehra. Të punuarit
me zgjuarsi nënkupton të përcaktoni se çfarë është e rëndësishme dhe të përqëndroni
vëmendjen dhe përpjekjet tuaja në këto gjëra. Më pas, mos hiqni vëmendjen nga
synimet tuaja. Nëse keni ndonjë problem përballuni me të. Nëse nuk kuptoni diçka në
klasë ose në libër, bëni pyetje. Nëse keni frikë të bëni pyetje idiote në klasë, mbani
mend më mirë të dukesh idiot në klasë sesa të dukesh idiot në provim. Nëse
mendoni se nuk po kapni pikat kyçe, flisni me pedagogun tuaj. Nëse dëshironi të
mësoni, ju mund ta bëni atë.
Kjo është e gjitha. Përpiquni. Ne mendojmë se kështu lënda e kontabilitetit do të duket
më e këndshme dhe eksperienca më fitimprurëse. Sigurisht, ju mund të përpiqeni të
kryeni detyrat, të shkoni në klasë, të bëni gjumë dhe ushtrime të mjaftueshme, të hani
mjaftueshëm dhe të studioni gjatë gjithë semestrit. Ato në përgjithësi ndihmojnë,
megjithëse janë të vështira.
Urimet më të mira, jo vetëm në këtë lëndë, por edhe në lëndët e tjera, gjatë gjithë
jetës, për të pregatitur atë kapital njerëzor të konkurueshëm në treg me vendet e
zhvilluara. Sot, në botë ngulet këmbë shumë në filozofinë e një formimi profesional e
civil sa më polivalent duke nxitur dhe krijuar mentalitetin që të mësohemi të mësojmë
gjatë gjithë jetës.
•
ORGANIZIMI I KËTIJ leksioni
DHËNIA E LLOGARISË, BILANCI DHE
PASQYRAT FINANCIARE
Mënyrat dhe teknikat e hartimit të
bilancit dhe pasqyrave financiare
•Veprimet në librin e madh
Çështja 4-të. Mënyrat dhe teknikat e hartimit të bilancit
dhe të pasqyrave financiare.
Pasi janë pasqyruar të gjitha veprimet kontabile, janë bërë
veprimet rregulluese duke i kryer ato në llogarit përkatse,themi
se bilanci paraprak ose vërtetues që ndërtohet në këtë moment
në bazë të llogarive të librit të madh, është i gatshëm për t`u
përdorur për ndërtimin e bilancit përfundimtar e pasqyrave
financiare të njësisë ekonomike. Ndërtimi i bilancit dhe I
pasqyrave financiare përbën hapin e fundit të punës të shërbimit
të kontabilitetit.Bilanci dhe pasqyrat financiare janë produkti i
gatshëm i tij.Ky produkt i klasifikuar e i sistemuar në formë të
caktuar sipas proçedurave kontabile është i vlefshëm për t`u
përdorur nga përdoruesit e tij. Sigurisht që ndërtimi i bilancit dhe
i pasqyrave financiare nuk është një proces që pasqyron thjesht
tepricat e llogarive në bilancin kontabël, në pasqyrën e të
ardhurave dhe shpenzimeve, etj. por ai përfshin një proçes më
të plotë. Aty përfshihen sistemimi,pasqyrimi dhe klasifikimi i
tepricave të llogarive në postet përkatëse të tyre. Pra, në këtë
proçes arsyetimi dhe veprimi, zbatimi i parimeve të ndërtimit të
Bilancit dhe pasqyrave financiare, metodat e vlerësimit, etj, të
përcaktuara në standarte, zënë vend të veçantë.
Për përpilimin e Bilancit dhe pasqyrave financiare profesionistët e
kontabilitetit përdorin mjete e teknika të ndryshme që i ndihmojnë
ata në këtë proçes pune. Përgjithësisht dy janë teknikat më të
përdorshme për këtë qëllim: a) ndërtimi i bilancit dhe i pasqyrave
finanaciare duke përdorur një pasqyrë përmbledhëse për gjëndjet e
llogarive; b) ndërtimi i bilancit dhe i pasqyrave financiare duke
përdorur bilancin vërtetues të ndërtuar mbi bazën e tepricave dhe
lëvizjeve të llogarive në një moment të dhënë. Por, këto teknika që i
përkasin mbajtjes së kontabilitetit me dorë, ja kanë lënë vëndin,
sistemit të informatizuar të kontabilitetit, i cili ka lehtësuar shumë
punën kontabilistëve dhe ka bërë që bilanci dhe pasqyrat financiare
të hartohen sa herë të gjykohet e nevojshme, mjafton që të jenë
pasqyruar të gjitha veprimet kontabile.
Cila është radha e punës për hartimin e bilancit dhe të
pasqyrave financiare?
Hapi 1: Pasi veprimet kontabile janë mbartur nga ditari i veprime të
përditshme në librin e madh, veprim ky që bëhet zakonisht në fund
të muajit, në fund të periudhës ushtrimore më 31.12.200X njësia
ekonomike mbyll llogaritë e librit të madh dhe nxjerr
gjendjet(tepëricat) e tyre.
Shembull: Në njësinë ekonomike “X” pasi janë mbyllur llogaritë e
librit të madh për çdo llogari më 31.12.200X kanë rezultuar
gjendjet e mëposhtme:
Llogaritë e librit të madh
Llogaria 212: Ndërtime
Faqe 1
Muaj
Referenca
Gjendje
Viti
me ditarin
=
200X
Përshkrimi
Debi
Kredi
Debi
=
Gjendja më
01.01.200X
2.000.00
0
x
2.000.000
2/1
Lëvizja Debitore
viti 200X
3.400.00
0
x
3.400.000
Gjendja më
31.12.200X
5.400.00
0
x
5.400.000
2812”Amortizimi ndëtimeve”
Faqe 2
Muaj
Referenca
Gjendje
Viti
me ditarin
=
200X
=
2/2
Përshkrimi
Debi
Kredi
Kredi
Gjendja më
01.01.200X
=
100.000
100.000
Lëvizja Kreditore
viti 200X
=
50.000
50.000
Gjendja më
31.12.200X
=
150.000
150.000
Llogaria 213: Makineri e pajisje
Muaj
Viti
=
200X
Faqe 3
Referenca
me ditarin
=
2/3
Gjendje
Përshkrimi
Gjendja më
01.01.200X
Debi
Kred
i
Debi
2.000.000
-
2.000.000
=
-
=
2.000.000
-
2.000.000
Lëvizja Debitore viti
200X
Gjendja më
31.12.200X
Llogaria 2813: Amortizimi i Makineri e
pajisje
Muaj
Referenca
Viti
me ditarin
=
200X
=
2/4
Faqe 4
Gjendje
Përshkrimi
Debi
Kredi
Kredi
Gjendja më
01.01.200X
=
200.000
200.000
Lëvizja Kreditore
viti 200X
=
110.000
110.000
Gjendja më
31.12.200X
=
310.000
310.000
Llogaria 2181: Inventarë zyrash
Muaj
Referenca
Viti
me ditarin
=
200X
Faqe 5
Gjendje
Përshkrimi
=
Gjendja më
01.01.200X
X
Lëvizja Debitore viti
200X
Gjendja më
31.12.200X
Debi
Kredi
Debi
500.000
X
500.000
X
X
500.000
x
Llogaria 2813: Amortizimi i Inventarëve të
zyrave
Muaj
Referenca
Viti
me ditarin
=
200X
=
2/5
500.000
Faqe 6
Gjendje
Përshkrimi
Debi
Kredi
Kredi
Gjendja më
01.01.200X
=
110.000
110.000
Xhiro Kreditore viti
200X
=
30.000
30.000
Gjendja më
31.12.200X
=
140.000
140.000
Faqe 7
Muaj
0
Referenca
35”Mallra”
Viti
me ditarin
Përshkrimi
=
200X
200X
Gjendje
Debi
Kredi
Gjendja më
01.01.200X
6.000.000
=
6.000.000
2/6
Lëvizje Debitore
(Hyrje)
8.000.000
=
14.000.000
2/7
Lëvizje Kreditore
(Dalje)
x
7.000.000
7.000.000
14.000.000
7.000.000
7.000.000
=
Gjendja më
31.12.200X
Llogaria 411: Klientë
Muaj
Referenca
Viti
me ditarin
=
200X
200X
Debi
=
Faqe 8
Gjendje
Përshkrimi
Gjendja më
01.01.200X
2/8
Lëvizje Debitore
(Fatura)
2/9
Lëvizje Kreditore
(Arkëtime)
Gjendja më
Debi
Kredi
410.000
=
410.000
27.730.000
=
28.140.000
-
27.840.00
0
27.840.00
Debi
300.000
Llogaria 5121: Banka llogari rrjedhëse
Muaj
Referenca
viti
me ditarin
Përshkrimi
=
=
Gjendja më 01.01.200X
200X
200X
Faqe 9
Gjendje
4/1
Lëvizje Debitore
(Arkëtim )
4/2
Lëvizje Kreditore
(Pagesa)
Gjendja më 31.12.200X
Debi
Kredi
800.000
=
800.000
2.000.000
=
2.800.000
1.300.000
1.500.000
-
2.800.000 1.300.000
Llogaria 5311: Arka lekë
Referenca
viti
me ditarin
Përshkrimi
=
=
Gjendja më 01.01.200X
200X
1.500.000
Faqe 10
Muaj
200X
Debi
Gjendje
4/3
Lëvizje Debitore
(Arkëtim)
4/4
Lëvizje Kreditore
(Pagesa)
Gjendja më 31.12.200X
Debi
Kredi
Debi
705.000
=
705.000
3.500.000
=
4.205.000
1.705.000
2.500.000
-
4.205.000 1.705.000
2.500.000
Muaj
Referenca
Llog.48”Shp.ne
Avanc
viti
me ditarin
Përshkrimi
=
=
200X
3/1
Gjendja më
01.01.200X
Lëvizje Kreditore
Gjendja më
31.12.200X
Gjendje
Debi
Kredi
840.000
=
-
840.000
840.000 840.000
Llogaria 101: Kapitali i nënshkruar
Muaj
Referenca
viti
me ditarin
=
=
-
-
Debi
840.000
X
x
Faqe 12
Gjendje
Përshkrimi
Gjendja më
01.01.200X
-
Gjendja më
31.12.200X
Debi
Kredi
Kredi
x
9.125.000
9.125.000
-
-
-
x
9.125.000
9.125.000
Llogaria 106.1: Rezervat ligjore
Muaj
Referenca
viti
me ditarin
Faqe 13
Gjendje
Përshkrimi
Debi
Kredi
Kredi
x
400.000
400.000
=
=
Gjendja më
01.01.200X
-
-
-
-
-
-
Gjendja më
31.12.200X
x
400.000
400.000
Llogaria 107: Fitim e humbje e mbartur
Muaj
Referenca
viti
me ditarin
Faqe 14
Gjendje
Përshkrimi
Debi
Kredi
Kredi
x
600.000
600.000
=
=
Gjendja më
01.01.200X
-
-
-
-
-
-
Gjendja më
31.12.200X
x
600.000
600.000
Llogaria 121: Fitim e humbje e ushtrimit
Muaj
Referenca
viti
me ditarin
=
200X
=
5/1
Gjendje
Përshkrimi
Debi
Kredi
Kredi
Gjendja më
01.01.200X
x
-
-
Lëvizje Kreditore
(rezultati vitit)
-
3.551.500
3.551.500
Gjendja më
31.12.200X
x
3.551.500
3.551.500
Muaj
Referenca
46”Hua”
viti
me ditarin
Përshkrimi
=
200X
200X
Faqe 15
Gjendje
Debi
Kredi
Kredi
880.000
880.000
Gjendja më
01.01.200X
x
6/1
Lëvizje Kreditore
(Llogaritur)
x
6/2
Lëvizje Debitore
(Paguar)
920.000
X
960.000
Gjendja më
31.12.200X
920.000
1.880.000
960.000
=
1.000.000 1.880.000
Llogaria 445.5: TVSH për t`u derdhur
Muaj
Referenca
viti
me ditarin
=
200X
200X
Faqe 17
Gjendje
Përshkrimi
Debi
Kredi
Kredi
Gjendja më
01.01.200X
x
850.000
850.000
6/3
Lëvizje Kreditore
(Llogaritur)
x
1.000.000
1.850.000
6/4
Lëvizje Debitore
(Paguar)
=
Gjendja më
31.12.200X
1.100.000
1.100.000
X
750.000
1.850.000
750.000
Llogaria 401: Furnitorë
Muaj
Referenca
viti
me ditarin
=
200X
200X
Faqe 18
Gjendje
Përshkrimi
Debi
Kredi
Kredi
Gjendja më
01.01.200X
x
990.000
990.000
2/10
Lëvizje Kreditore
(Blerje)
x
1.200.000
2.190.000
4/5
Lëvizje Debitore
(Paguar)
=
Gjendja 31.12.200X
1.230.000
1.230.000
X
960.000
2.190.000
960.000
Llogaria 444: Tatim Fitimi
Muaj
Referenca
viti
me ditarin
=
200X
200X
Faqe 19
Gjendje
Debi
Kredi
Kredi
Gjendja më
01.01.200X
x
X
X
2/10
Lëvizje Kreditore
(Llogaritje e Detyr)
x
4/5
Lëvizje Debitore
(Paguar gjatë vitit)
2.000.000
Gjendja më
31.12.200X
2.000.000 4.263.500 2.263.500
=
Përshkrimi
4.263.500 4.263.500
X
2.236.500