نظریه های انگیزشی
Download
Report
Transcript نظریه های انگیزشی
: تهیه اسالید
: استاد
1389 مهر
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
1
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
2
.1مقدمه :رفتار سازمانی و ماهیت آن
.8گروه ها و تیم ها
.2احساسات :هوش عاطفی و چرخه زیستی
.9مدیریت تعارض و مذاکره
.3انگیزش :نظریه های انگیزشی
.10مدیریت نگرش ها و ارزش ها
.4شخصیت
.11مدیریت خالقیت و نوآوری
.5ارتباطات :توسعه مهارت برقراری ارتباط
.12مدیریت فرهنگ سازمانی
.6رهبری :توسعه مهارت رهبری
.13مدیریت رفتار سیاسی (نفوذ ،قدرت)
.7استرس :مدیریت فشار عصبی و تحلیل رفتگی
.14مدیریت یادگیری در سازمان
3
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
فرمایشات امیر المؤمنین حضرت علی (ع)
همیشه (سپاهیان) را تشویی نون ی نارهواه م مو را نوه
انجام داده اند برشمار! زیرا یادآیره نارهاه نیک شوجااان
،سپاه را به حرنو بیشوتر یاداشوته ی آنوان را نوه تنبلو مو
ننند ،به نار تشیی میکتد ،ان شا هللا .
(ن ج البالغه ،نامه )1006 :53
4
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
فرمایشات امام روح هللا الخمینی (ره)
هرنار ی امل به اختیار از ما صادر شوید (رفتوار) قوبال آن راتصویر ی بوه فایوده
آن تصدی م نماییم .اگر با میل نفسان ی ش ی میاف باشد ،نفو
موا نسوب بوه آن
امل شی م یابد .البته شد مرتبه شی با شد میاف بیدن آن نار با میل نفسوان
مناسب مستقیم دارد ی هرچه میافق بیشتر اشتیا نف
یپ
به آن نار بیشتر خیاهود بوید .
از آنکه شی در شخص ایجاد شد (خیاس ) چه بسا نوه نوار را اختیوار مو ننود
ی تصمیم م گیرد آن را انجام دهد ی اگر با میل نفسان ای میافو نباشود ،اموا اقول ای
تشخیص دهد نه انجام دادن نار ی تحقی یافتنش به صالح نزدیوک تور اسو ،الیورغم
میلش ی برخالف ش ی
پ
نفسان اثور اقول ای حکوم مو ننود نوه آن را بایود انجوام دهود ،
تصمیم به انجامش م گیرد .
(جاسب )121-105 :1380 ،
5
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
انگیزش
تعریف :
Motivation
تمایل به انجام کار است و در گرو توانایی فرد ،تا بدان وسیله نوعی نیاز تأمین گردد .
•انگیزه هاز ( )Motivesراهگز ی ههزعهواززنااهنا ،از هیهت ز سائهیههز یاعهاز هسز هنی فز ئهعریفزمه ز عه
ز هنزمه ااز ه .انگیزه هاز کمه زعههزعههزنههاز طهاز هن نزنطهنزمهازنن یهن نز هاهز ه گ ا نزع سز هنز ه
گ ا نعهه اا .
عوامل شکل دهنده رفتار :
.1انگیه ه؛هح لتیهعریفمه عهافس اهراههعهانج مه لا هیانمهعارع( .عالسلهاه س یهر ت ر)
.2ا طه:نی کها هه(پ عاشها ههننرعهانتظ ر) عهافس اهراههعهانج مه لا هیاهنا ارع.
انگیزه
رفتار
هدف
(محرک)
چ اکمهر ت ر
سکهراتعه لا
نت سجهس هپ عااه
قدرت انگیزه :
ق رئ
قنههت
هانگیه هعرهلحظعهخ ص یها،ه،ن اهیهر ت رهراه ایاهنمه ا ه.
انگیه ها
ارضای نیاز:
هعه،ومه ه اا مهنزلنهیهیقتیهنا ،ههارض هنمهانعهعسگ هانگیهانا هر ت رههعهحس بهنمزیه سز هیهن ف ز ها،هارضز ههناز ،هننتزرهر تز رهانن ز ه( ) Coping Behaviorنزمه
انعه( .تاشهه اههغل عهه هن فع)
موانع
تئوری نا هماهنگی شناختی-فستینگر(: )Cognitive Dissonamce
هنگامی رخ میدهد که ادراکات مرتبط با هم در ستیز و تعارض باشند .
• بمهنتاجعها اهتاشهعرهرا هحصنلها طهس هنناتعها اه اهه هن فعهیهن ف نمهخنان هنیشنع.
1
3
ناکامی (: )Frustration
2
کوشش رفتاری
ه یرهعرهراهنعههیاههاگ ره شا اهه هه ط اهر عهعرههاگ رههاها،ه بهیهاناههنا هرهتنهطهن ااگیرهه عهنتنافستعهن ی ههگیرعه.
-
کوشش رفتاری
نیاز نیرومند
کوشش رفتاری
موفقیت
ادامه رفتار
6
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
رفتار های غیر عقالیی ناش ی از ناکامی (نتایج تحقیقات نورمان مایر):
پرخاشگر
.1پرخاشگری( :)Aggressionهعهعن لههپرههاه ه .نت سجه - :خصنن هههه -خشنن
.2دلیل تراش ی( :)Rationalizationبه نعهه ،ههیهتنتاعهتاصیره .نتاجعه :و مهت اع
دلیل
تراش ی
.3برگشت یا بازگشت( :)Regressionنتا هرهه هیهه هخنعهو لهنن عاه( .لگ ،عاههعهاتنن الهخ ابها )
.4تثبیت ( :)Fixationتن ارهالگنههر ت رهخ ص یهه یاهنتاجعه.
نتایج ناکامی
ونارض- :ن تنافمهه اههپذس تاه غایر- .انتا عهفنرفنرانعهیهه سخت نعهعرهنا هلهحا سق
بازگشت
.5تسلیم( :)Resignationبمهقا ههیهبمهتف ی م
اولیه
افزایش نیروی انگیزه (: )Motive force increases
گ هاگم
ثانویه
تثبیت
کلی
انناعهنا ،ا
شاگم
نیریههنا ،
اگز ز هنیز ززریههسز ززکهناز ز ،هننتز ززنعههز ززعهحز ز هها ز ززا هس ه ز ز ه ز ززعه
هص ززنرئهانگی ززه هاههپ ت ززنااهعر س ز هن ززمهتنانز ز هر تز ز رهراه غایز زره
عا ه.
خناب
تسلیم
مبنای فیزیولوژیکی
غیر اکتسابی
گ هاگم
خناب
،ن اه
اح
اکتسابی
ا ستگم
اجک یه
ق رئ
علبستگم
مثال
نظ عها ههانگیهش ی
محتوایی
سایر
7
•تنوع نیازها
•نیاز های آموزش ی
•فعالیت ،کنش ،
گرایش
•آدامز
•پورتر و لورش
•ویکتور روم
•ماری
•ماکیالند
•جرج هومانز
•سازمان غیر ا
•رسمی
•ارزشها
•عادات
•عصبانیت ها
•احساساست
ذهن
خود آگاه
90ال ه 100عری
80ال ه 90عری
ذهن ناخودآگاه
یا نیمه خودآگاه
20ال ه 30عری
توانایی بر حسب درصد
فرآیندی
•سلسله مراتب نیازها
•دوعاملی
•Y, X
•ERG
•برابری
•انتظار و برابری
•انتظار
•اسناد
•مزلو
•هرزبرگ
•مک گریکور
•الدرفر
(نظ عهفن هسخ ه–هلهیه اچ)
تیااا ئهی لا مهتا ز
فعالیت معطوف
به هدف
فعالیت هدف
انگیزه
رفتار
شرح
نام تئوری
نظریه پرداز
•تکنولوژی
•ساختار سازمانی
•تولیدات
•خدمات
•امور مالی
ت سگ هانگیه ها هیها طها ه
تأثیرهه لان هانگیهشهه هو لن ع
• فعالیت معطوف به هدف :نج نوعهاقز ان ئههز اههرهزا اههزعهاز ط( .تهازعه
خنراک)
• فعالیت هدف :نج نوعهعرگیرهها هیهنشغنلا ها ههز هخزنعهاز طه( .خزنرعاه
خنراک)
• انتظااار :اعراکه ز عها،هاحت ز لهارض ز ههسززکهنا ز ،هخ ز هخززنعهه اه ز هتج ز رب
گذاتعه.
• امک ااان :اعراکه ز ز عها،هنیز زهااهق ه ززلهیی ززنلهه ززنعاهاز ز ه کمه ززعهناز ز ،هن ا ززی راه
ارض هناناا ه.
(گرسنگی)
انتظار
هدف
(خوراک)
امکان
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
انگیزش :
ا،هیاژ هالتیاه Movereهعهن یهح
سا هاحسز ه
هنشتقها هیهاه ه.
زنعهریااهازا ختیهیه یهسنلزنژ کمهسز هناز ،هیههز یاعهاهه زعهافسز اه
راهعرهراه ززت هها ز ا هه ززعه لا ز هیاهن ززمهعارعه .سا ز هه ززعهنس ززت هیهپ س ز ارهیهپ س ز اه
ن پذس هیهعاراهه ا،هیهفشیرهیهیهپاچا هاه ه.
سا ز ا کمه ززعهر ت ز رهرززخ هراهنیززریهنززمههتش ز هیه اهراهته ز هعهززتا بمههززعهاا ز اا ه
ا اس هنمهن س .
ت سلههعهانج مهف رههعها طهعااتاهتنان کمهانج مه اهف رهعرهته هتأنیاهننع هنا ،ه.
8
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
چهار نکته اساسی در تعریف انگیزش
انگیزه به رفتار
ج م دهد .
ج
رفتار انسان تصادف
نیس بلکه هدف مند
اس .
هدف
انگیزه میجب
استمرار ی تدایم
رفتار م شید .
استمرار
انگیزه به رفتار نیری
م دهد .
نیری
9
انگیزش
فرآیند انگیزش
رفتار
سائقه
عدم تعادل
تنبیه
سرکوب نیاز
نیاز ارضا نشده
پیامد
تقویت
10
ارضای نیاز
تعادل موقت
رابطه بین انگیزه ،رفتار ،هدف
ا طها هس هنشنقه
ا
رتر
ننق ا هعاخل هنا ،ه
(انگیه )
تالالهنا ،ه(ارض ههانگیه )
انگیه ها هه وثها اس هر ت رهیها طها هننترهارض ءهانگیه ها هنمهانن
11
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
شکل ساده فرآیند انگیزه
انگیزش مرکب از تعامل و وابستگی عوامل سه گانه نیاز ،سائق و
اهداف است.
12
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نیاز ): (Need
سززکهح ل ز هنی ینا ز هیه ززنعهعریفززمهاه ز ه .ااگ ز نمههنتززنعهنززمه س ز ه ززعه
و مه عله یهسنلنژ کمهس هریافمهه ی،ه ا .
سائقه ): (Drive
ح ز لتیها،هه انگاتتگززمهاه ز ه ززعههززعهعلاززلهسززکهنا ز ،ه،کسززتیهاسج ز عهن زمهاززنع.
ان ژههح هراه اامهنمه ا ه.
هدف -مشوق): (goal - incentives
عرهپ س اهچ خعهانگیزهشهقز ارهعارعهیهن ازنااهتالازلهیهتتفاز هعااز ناز ،هیه
هنمهانع.
ف ا هه یقه
13
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
انواع نیاز ها
اولیه
ثانویه
کلی
(عمومی)
اح
مبنای فیزیولوژیکی
گ هاگم
خناب
انناعهنا ،ا
ق رئ
علبستگم
غیر اکتسابی
اکتسابی
ا ستگم
اجک یه
مثال
نا ،ا ههث نن عهعرهر ت رهه ،ن فمهعرهح لهح ض هاا ا ههیشترههس تعهان ه؛ه ،اه عههعهتز چا ه شزنره
خ هیهعرها ثره شنرها هنا ،هایلاعهت هح یعههه یرع هنمهانن ه.
14
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
انواع فعالیت ها
• فعالیتتتت معطتتتوف بتتته هتتتدف :مجمیاوووه اقوووداما بوووراه رسووویدن بوووه هووودف( .ت یوووه
خیراک)
• فعالیتتت هتتدف :مجمیاووه درگیووره هووا ی مش و یلی هووا بووا خووید هوودف ( .خوویردن
خیراک)
• انتظتتار :ادراک فوورد از احتمووال اریوواه یووک نیوواز خوواص خووید براسووا
گذشته .
انگیزه
(گرسنگی)
فعالیت معطوف به هدف
تجووارب
انتظار
رفتار
• امکان :ادراک فرد از میزان قابل یصیل بیدن هدف ای نه نیاز معین را اریوا
میکنند .
15
فعالیت هدف
هدف
(خوراک)
امکان
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
ت سگ هانگیه ها هیها طها ه(نظ عهفن هسخ ه–هلهیه اچ)
• تکنولوژی
• خدمات
• ساختار سازمانی
• امور مالی
ذهن
خود آگاه
• تولیدات
• سازمان غیر
• عادات
• رسمی
• عصبانیت ها
• ارزشها
• احساساست
ذهن ناخودآگاه
یا نیمه خودآگاه
16
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
تأثیرهه لان هانگیهشهه هو لن ع (تیااا ئهی لا مهتا ز)
• 20الی 30درصد :ه هاس هنا ارهاه ا،هتنان کمهخنعهنمهتنافسزتا ه
• 80الاای 90درصااد :اگز هف ر از اهانگیززهشههیشززترههعااززتعهه اززا ه
80ال ه 90عری
(مؤثر در اهداف سازمان)
20ال ه 30عری
(تحقق اهداف فردی)
17
اغلهخنعهراهحفظمیهتنانا هاغلهخنعهراهحفظه اا ه.
توانایی بر حسب درصد
سطح تحت تأثیر انگیزش
90ال ه 100عری
تا هاس هنا ارها،هتنان کمهخنعهراهاه ا،هنمهعارن ه.
• م اادیر موف ااق 20 :ال ز ه 30عری ز هی ا ز هف ر ا ز اهراههززعهف ز رهن ززمه
گیرعهیهه یاهاهتف ع ها،هانگیهش( .تیاقهاا اطه عه)
• مدیر مؤثر 80 :ال ه 90عری هی ا هف ر ا اهراههعهف رهنمهگیزرعه
یهه هاهتف ع ها،هانگیهش( .نؤث هعرهاا اطهه ،ن فم)
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
قدرت انگیزه
• قووووویه تووووورین انگیوووووزه در لح وووووه
قدرت
خاصووووو از زموووووان ،رفتوووووار را
تعیین م نند .
خواب
تشنگی
انگیزه ها
گرسنگی
• اگوور نیووریه یووک نیوواز میجووید
نیروی نیاز
زمان
18
بووووه حووووده افووووزایش یابوووود نووووه
بصووویر انگیوووزه اه پرتووویان
درآید م تیاند رفتار را ت ییر
دهد .
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
انگیزه های درونی و بیرونی
تیسط ایامل
خارج به فرد داده
میشید .
ملمی ی مش ید
بیده
19
انگیزه هاه
بیرین
(برین زا)
انگیزه هاه
درین
(درین زا)
منشا درین فرد اس
به احسا درین
فرد در حین نار ی
انجام ی ایف بر
میگردد
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نظریه ارزیابی شناخت
ه اهز ز ز هاسز ز ز هنظ ز ززعهیهفز ز ز رهه ز ززعهه ز ززعهلحز ز ز هعریف ز ززمههز ز ز اهه ز ز ز عه
انگیهانا ز هاه ز هیهی تززیهه ز هانگیززه ها ز هههیریفززمها ز ا هنززمها زنعهیه
هنحهانگیهشهف ا هنمهس ه ه.
20
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
ارضای نیاز
ه ززعهوااز ز ه ه ااز ز مهنزل ززنهیهیقت ززیهناز ز ،ههارضز ز هن ززمها ززنعهعسگز ز هانگیهاناز ز هر تز ز رهه ززعهحسز ز بهنم ززیه سز ز هیه
ن ف ها،هارض ههنا ،هننترهر ت رهانن ( ) Coping Behaviorنمهانع( .تاشهه اههغل عهه هن فع)
موانع
کوشش رفتاری
2
نیاز نیرومند
کوشش رفتاری
1
3
کوشش رفتاری
موفقیت
ادامه رفتار
21
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
ناکامی و رفتارهای غیر عقالیی ناشی از آن
oبی نتیجه شدن تالش در راه حصول هدف یا مواجه شدن آن با مانع ،ناکامی خوانده میشود.
.1پرخاشگری( :)Aggressionهعهعن لههپرههاه ه .نت سجه - :خصنن هههه -خشنن
.2دلیل تراش ی( :)Rationalizationبه نعهه ،ههیهتنتاعهتاصیره .نتاجعه :و مهت اع
.3برگشاات یااا بازگشاات( :)Regressionنتا هززرههز هیههز هخززنعهو ززلهننز عاه( .لگز ،عاههززعهاتنن اززله
خ ابها )
پرخاشگر
تسلیم
دلیل تراش ی
نتایج
ناکامی
.4تثبیت ( :)Fixationتن ارهالگنههر ت رهخ ص یهه یاهنتاجعه.
بازگشت
تثبیت
ونارض- :ن تنافمهه اههپذس تاه غایر- .انتا عهفنرفنرانعهیهه سخت نعهعرهنا هلهحا سق
.5تسلیم( :)Resignationبمهقا ههیهبمهتف ی م
22
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نظریه های انگیزشی
محتوایي
:به شناسایی علت های انگیزش افراد می پردازند که موجب رفتار می شوند.
23
سلسله مراتب نيازهاي مزلو :فیزيولوژيك ،ايمني ،اجتماعي ،احترام ،خوديابي
دو عاملي
هرز برگ
عوامل بهداشت :خط مش يها و مديريت ،نظارت (سرپرستي) ،شرايط كار ،روابط متقابل اجتماعي افراد ،پول ،مقام ،تأمین
انگیزانندهها :كسب موفقيت ،قدرداني بر انجام كار ،كار تالش برانگیز ،مسئوليت فرآيند ،رشد و توسعه
نظريه X
xوy
مكگريگور
مفروضات درباره
طبيعت انسان
نظريه y
ERG
الدرفر
ً
-1براي اغلب مردم كار ذاتا نامطلوب است
-2اغلب افراد تمايل اندكي به پذيرش مسئوليت دارند و ترجيح ميدهند هدايت شوند
-3اغلب مردم قابليت اندكي براي خالقيت و حل مشكالت سازماني دارند
-4انگیزش فقط در سطوح فیزيولوژيك و ايمني ايجاد ميشود
-5اغلب مردم بايد تحت كنترل و اجبار قرار گیرند تا هدفهاي سازمان را تحقق بخشند.
-1اگر شرايط مطلوب باشد كار مثل بازي طبيعي است
-2خود كنترلي افراد را مد نظر دارد
-3قابليت براي خالقيت در حل مسائل بطور نامحدود بین همه افراد توزيع شده است
-4انگیزش در كليه سطوح سلسه مراتب نيازهاي مزلو وجود دارد
-5مردم اگر بطورمقتض يانگیزش داشتهباشند ميتوانند دركار خود خالق و خودرهبر باشند.
حياتي ( :)Eنيازهاي حياتي با ادامه بقاي بهزيستي و نيازهاي فیزيولوژيكي سروكار دارد.
وابستگي( :)Rنيازهاي وابستگي بر اهميت رابطه بین افراد و ارتباطات تأكيد ميكند.
رشد( :)Gنيازهاي رشد با تمايل درون ذاتي فرد و خود رشدي ،سر وكار دارد.
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نظریه های انگیزشی
فرآیندي :به پیشینه های شناختی متعامل اشاره دارد
که فرآیند انگیزش را تبیین می کنند.
برابري آدامز :
مقايسه
دادهها ؛ برابري :برانگيخته ميشود براي حفظ شرايط موجود
غيی ز زرهعاع ا ز ز ه(تج بز ززعیهتتص ز ز یهك ز ز را )یهه
غيیرهی عر یه غيیرهاعراكهخنعی
ستادهها ؛ نابرابري :برانگيخته ميشود براي كاهش نابرابري
غيیرهاعراكهعيگ اایه غيیرهنا مهنا يسع
انتظار و برابري پورتر بنابراين نظريه عملكرد فرد تابعي است از انگیزش و توانايي
و اولر
پاداشها در اين نظريه بر دو نوعند
انتظار
ويکتور روم
دروني :ارض يهني ،ههعهاه ئهعرهانج مهك ر -خارجي :پنلیر یهنا م
اين نظريه علت اين كه ورا مردم يك رفتار را بر رفتار ديگر ترجيح ميدهند و انتخاب ميكنند شرح ميدهد و انگیزه هر رفتار را با موارد زير معین ميكند .نتايج
مورد انتظار M=V.Eانگیزش فرد با ارزش جذابيت نتايج.
اين نظريه مدعي است كه رفتار آدمي از تركيب نیروهاي خارجي مثل (بخت ،شانس ،خوبي؛ و نیروهاي داخلي (مثل توانايي ،دانش) شكل ميگیرد و عوامل واقعي
اسناد
رفتار به اندازه عوامل ادراك شده حائز اهميت نميشوند.
ماري :بر خالف نظريه مزلو كه محدود به 5گاروه از نيازمناديها ميباشاد ،نيازمناديهاي انساان را بسايار متناوع دانساته و وهاارده ناوع نيازمنادي را ردياف مينماياد
را در باار ميگیاارد .اخااتالف ديگاار نظريااه ماااري بااا نظريااه مزلااو اياان اساات كااه ازم ا صااعود بااه يااك سااطح از
كااه تمااامي ابعاااد مااادي ،روانشنات ا ي و اجتماااعي
نيازمنديها را طي كردن سطح زيرين نميداند بلكه فرد ميتواند همزمان وندين نيازمندي متفاوت و مختلف را دنبال كند.
ساير
مک کللند :در نظريه خود اعالم ميدارد كه فرد ممكن است نيازهاي خود را از تعليم و آموزش بدست آورد و نيازهاي او سه نوع است ( :انجام كار – پيوساتگي باه كاار – قادرت
و برتري) او معتقد است كه وقتي خواستهها در شخص نیرومند و پرتوان باشد ،انگیزه او زياد خواهد شد و كارايي او افزايش خواهد يافت .
24
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نظریه های انگیزشی
نظریه های محتوایی انگیزش
به شناسایی علت های انگیزش افراد می پردازند که موجب رفتار می شوند.
سلسله
مراتب
نیازهاه
مزلی
25
ن ریه
دیاامل
هرزبرگ
ن ریه
نیازهاه
سه گانه
()ERG
آلدرفر
ن ریه
نیازهاه
انتساب
مک نللند
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
سلسله مراتب نیازهای مازلو
(پدر روانشناسی انسان گرایانه)
نیازهای
خودشکوفایی
نیازهاه
احترام
نیازهاه اجتماا ی
اش ی تعل
نیازهاه ایمن
نیازهاه فیزییلیژیک
26
انگیزه های
وجود
(بودن)
B
انگیزه های
کمبود
D
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
سلسله مراتب نیازهای مازلو
(پدر روانشناسی انسان گرایانه)
نیازهای
فیزیولوژیکی
• شامل خویراک ،پیشواک ،مسوکن ی نیازهواه جنسو انود نوه توا آن وا بورآیرده نشویند
نیازهاه دیگر بریز نخیاهند نرد .
نیازهای ایمنی
• فرد به این میییع م اندیشد نه ایا م تیاند جان ،مال ی نار خوید را در
آینده حف نند ی از این طری نیازهاه فیزییلیژیک را نیز برآیرده سازد.
نیازهای
اجتماعی و
عشق وتعلق
• انسان میجیده اجتماا اس ی نیاز دارد نه در گریه هاه متنیع اییی
ی به آن ا تعل داشته باشد ی از طرف آن ها پذیرفته شید ی با آن ا رابطوه بور
قرار نند .
نیازهای
احترام
• افراد دیس دارند نه دیگران براه آن ها احترام ی قدر ی منزل قائل باشند نه ایون امور خوید
میجب احترام به خید در فرد م شید .
نیازهای
• نیل به تکامل ی شکیفا نردن تموام اسوتعدادهاه بوالقیه ی درینو فورد اسو .
خودشکوفایی
یعن انسان بتیاند آن چیزه بشید نه باید باشد .
27
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
ویژگی های افراد خودشکوفا
تواضع در
ارتباط با
دیگران
قدرت ابتکار
پایبند به اصول
اخالقی
ساده ،مردم
گرا و مسئله
مدار
فاصله از
دیگران
توجه مدام به
اهداف
درون نگر
نیستند
دوستی بسیار
عمیق
عدم ظاهر
نمایی
توجه به
خوشبختی
همنوعان
داشتن
استقالل
28
شوخ طبعی
فلسفی و غیر
خصمانه
پذیرش
واقعیت ها
ییژگ
هاه افراد
خیدشکیفا
توجه به
واقعیت
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
استثنا در نظریه مازلو
استثناهایی را می توان یافت که در این قالب نمی گنجند.
ماهاتما گانده در زمان مبارزه با اسوتعمار انگلوی ،هفتوه هواه
بسووویاره را بووودین غوووذا مانووود یلووو بوووه خووواطر اسوووتقالل هنووود ،
رفتارهووایش در سووطد خیدشووکیفای بووید ،هرچنوود نووه نیازهوواه
فیزییلیژیک ی ایمن یه برآیرده نم شد .
نتیجته :سووطد نیازهووا در همووه فرهنوور هووا ی در همووه مووذاهب ی
افراد یک نیس .ی ن ریه مازلی تن ا یک الگیه جامع ی موانع
نیس بلکه الگیی اس نه براه پیشبین رفتوار انسوان هوا مفیود
اس .
مازلی در آخرین نتاب خید ( ، )1971از دانای (حکم ) ،زیبای ،
ادال ی آزاده تح انیان ارزشهای بزرگ انسانی یاد نرده اس .
29
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
مكگريگور yو x
مفروضات درباره طبیعت انسان
ً
• -1براي اغلب مردم كار ذاتا نامطلوب است
• -2اغلب افراد تمايل اندكي به پذيرش مسئوليت دارند و ترجيح
ميدهند هدايت شوند
• -3اغلب مردم قابليت اندكي براي خالقيت و حل مشكالت
سازماني دارند
• -4انگیزش فقط در سطوح فیزيولوژيك و ايمني ايجاد ميشود
• -5اغلب مردم بايد تحت كنترل و اجبار قرار گیرند تا هدفهاي
سازمان را تحقق بخشند.
Xمن ها
30
• -1اگر شرايط مطلوب باشد كار مثل بازي طبيعي است
• -2خود كنترلي افراد را مد نظر دارد
• -3قابليت براي خالقيت در حل مسائل بطور نامحدود بین همه
افراد توزيع شده است
• -4انگیزش در كليه سطوح سلسه مراتب نيازهاي مزلو وجود دارد
• -5مردم اگر بطورمقتض يانگیزش داشتهباشند ميتوانند دركار
خود خالق و خودرهبر باشند.
Yمن ها
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نظریه دو عاملی هرزبرگ
دیدگاه سنتی
نارضایتی
رضایت
دیدگاه هرزبرگ
رضایت
عدم رضایت
عدم نارضایتی
نارضایتی
در ما اادل هرزبا اارگ یهه ز ز هط ز ز طه ز ز عاهونانز ززلهن رض ز ز ستیهالزان ز ز ههز ززعهرض ز ز س هاز ززغل هناج ز ز
نتناا ها ه.
31
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
انگیزاننده ها و نگهدارنده ها از دیدگاه هرزبرگ
عوامل
بهداشتی و
نگهدارنده
ها
• نبووید آن ووا میجووب ناریووات مو شووید یلو ،یجیدشووان انگیووزش ی
ریووای شو ل ایجوواد نخیاهوود نوورد .یعنو یجووید آن ووا میجووب اوودم
ناریووایت م و شووید .مثوول :حقووی ،شوورایط نوواره ،موودیری ی
سرپرست .
عوامل
انگیزانده
• نبیدشان میجب ادم ریای ی یجیدشان میجب ریای م شید
.
• مثل :احترام ،پیشرف ،مقام ی مسئیلی .
32
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
انگیزاننده ها و نگهدارنده ها از دیدگاه هرزبرگ
نگه ارن ها
انگیهانا ها
رضایت
مسئولیت •
ماهیت کار •
رشد و پیشرفت •
33
یتنع
امنیت شغلی •
شرایط کاری •
ن نع
نارضایتی
یتنع
شناسایی •
ن نع
عدم رضایت و عدم نارضایتی
احساس موفقیت •
حقوق •
کیفیت سرپرستی •
سیاست های •
سازمان
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نظریه نیازهای سه گانه ( )ERGآلدرفر
حیاتي
(زیستی)
Existance
وابستگي
Relatedne
ss
رشد
Growth
34
• نیازهتتاي حیتتاتي بتتا ادامتته بقتتاي بهزیستتتي و نیازهتتاي فیزیولتتوژیكي
سروكار دارد.
• نیازهتتاي وابستتتگي بتتر اهمیتتت رابطتته بتتین افتتراد و ارتباطتتات ت كیتتد
ميكند.
• نیازهاي رشد با تمایل درون ذاتي فرد و
خود رشدي ،سر وكار دارد.
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
پیامدهای ارضا یا ناکامی ERG
ت کید مستمر بر
نیازهای نامحدود رشد
بل
آیا نیازهاه رشد اریا شده اند ؟
خیر
برگشت و ت کید بر
نیازهای ارتباط
بل
خیر
آیا نیازهاه ارتباط اریا شده اند ؟
برگشت و ت کید بر
نیازهای زیستی
خیر
ت کید مستمر بر
نیازهای زیستی
اهمی یافتن نیازهاه رشد
اهمی یافتن نیازهاه ارتباط
بل
آیا نیازهاه زیست اریا شده اند ؟
اهمی یافتن نیازهاه زیست
35
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نظریه نیازهای اکتسابی مک کللند
طبق این نظر ،نیازها اکتسابی اند و می توان آنها را آموزش داد.
.1نیاز به تیفی یا
میفقی طلب
• توووووالش در ج ووووو
نسوووب میفقیووو بوووا
راایووووووو قیااووووووود
تعیین شده.
36
.2نیاز به قدر
• یادار نووووووووووووووووووردن
دیگوووران بوووه انجوووام
دادن رفتارهووووووووای
متناسب با خیاسوته
هووووواه خوووووییش .ی
اامووووووال نفوووووویذ در
دیگران .
.3نیاز به تعل
• اشوووتیا بوووه ایجووواد
ارتباط ی دیست با
دیگووران ،میوول بووه
دیسووووو داشوووووتن ی
دیس داشته شودن
،پذیرش ی تأیید .
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
ویژگی های موفقیت طلبان
ریسک
پذیری
متوسط
شیفتگی به
کار
بازخور
سریع
ییژگ هاه
میفقی طلبان
واقع گرایی
و نتیجه
گرایی
ارضا از
انجام کار
فردگرایی
37
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نظریه های انگیزشی
نظریه های فرآیندی انگیزش
به پیشینه های شناختی متعامل اشاره داردکه فرآیند انگیزش را تبیین می کنند.
ن ریه
برابره
ن ریه انت ار
آدامز(مقایسه)
38
انت ار ی
برابره
پیرتر ی
الیلر
ن ریه هدف
گذاره
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نظریه انتظار روم
ارزش
ابزار
انت ار
• اهمی ی ایلییت نه پیامود
خاص براه فرد دارد .
• طیف از -1تا 1
• پیاموووودهارا موووو توووویان در
زنجیره اه در ن ر گرف
نووووه در آن پیاموووودهاه رده
ایل ابزار تحقو پیامودهاه
رده دیم اند .
• پیاموووودهاه رده ایل را بووووه
پیامووودهاه رده دیم مووورتبط
میسازد.
• تالش اه فرد براه نیل بوه
پیامدهاه رده ایل.
• احتمووال منجوور شوودن تووالش
خووواص بوووه پیامووود رده ایل
خاص اس .
39
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
مدل نظریه انگیزش روم
انتظار
ابزار
پیامد 1 -1
پیامد ( 1عملکرد)
پیامد 1 -2
نیروی انگیزشی
(تالش)
انتظار * ارزش
پیامد 2 -1
پیامد ( 2عملکرد)
پیامد 2 -2
عواقب
Outcomes
40
عملکرد
Performance
تالش
Effort
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
مدل انگیزش چند متغیره پورتر -الولر
.5ادراک منصفانه
بودن پاداش ها
.9رضایت
.7-1پتتاداش
های درونی
.4توانایی ها و ویژگی ها
.6عملکرد
.1ارزش پاداش
.3تالش
.7-2پتتاداش
های برونی
.5ادراک از نقش
.2احتمال ادراک
شده از رابطه
پاداش
41
تالش
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
ده فرمان براه مدیران بر اسا
میامین ن ریه انت ار
• پیامدهاه ارزشمند را براه نارننان تعیین ننید.
• املکرد خیب را تعریف ی بوه رفتارهواه مناسوب پواداش دهیود ی ن وام پواداش را شوفاف
ننید .
• مطمئن شیید نه نارننان م تیانند به اهداف املکرده برسند .
• پیامدهاه مطلیب را به سطیح املکرده پییند دهید.
• اطمینان حاصل ننید پیامدها براه تحریک تالش نفای م ننند .
• ن ام پاداش را به طیر مرتب ارزیاب ننید تا اادالنه باشد .
• نارهاه چالش طراح ننید .
• بخش از پاداش ها را به نار گریه اختصاص دهیود توا همکواره ی نوار تیمو تشویی
شید .
• به صویر دیره اه سوطد انگیوزش نارننوان را بوا مصواحبه ی پرسشونامه هواه بو نوام
اندازه گیره ننید .
• به خاطر یجید تفایت اه فرده ،ن ام انگیزش را انعطاف پذیر طراح ننید .
42
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نظریه برابری آدامز
برابره
پیامدهاه دیگره
پیامدهاه فرد
داده هاه دیگره
داده هاه فرد
نابرابره منف
پیامدهاه دیگره
داده هاه دیگره
43
نابرابره مثب
پیامدهاه فرد
پیامدهاه دیگره
داده هاه فرد
داده هاه دیگره
پیامدهاه فرد
داده هاه فرد
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
ناا هه اه ههعاع ها هه عهعرهنا هله اهچعهه ه هاغلهیه
لا هعر هنمه ا ه
آنچه من بابت کارم گرفته ام :
کار من به سازمان چه داده است :
پرداخووووو ،جوووووایزه ،قووووودر پوووووردازش ،
مزایوواه ،امنیتوو ،بوووه رسوومی شوووناختن ،
االقوووووه ،تیسوووووعه ،شووووو ر ،سوووووتایش ،
مسئیلی ،لذ ی ...
زمان ،تالش ،تیانای ،یفاداره ،تحمل
،انعطاف پذیره ،تمامی ،تع د ،قابلیو
اطمینان ،قلوب ی ریح ،فوداناره شخصو
ی ...
هت ع ها
عاع ها
کارکنان داده های خود به سازمان را در مقابل آنچه بابت کار دریافت می کنند مقایسه کرده و در صورت احساس برابری و یا
مازاد دریافت نسبت به داده ادامه کار می دهند و در غیر این صورت نمود های رفتاری خاصی بروز می دهند .
44
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نمود های رفتاری تئوری برابری
افزایش
دریافتی ها
تغییر مرجع
مقایسه
نمود های رفتاری
نظریه
کاهش
پیامدها
افزایش
پیامدها
45
کاهش
داده ها
تحریف ادراکات
از داده ها و
پیامدهای خود
ترک محیط
کاری
تحریف ادراکات
از داده ها و
پیامدهای مرجع
مقایسه
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
تئوری عدالت سازمانی
تالش های بعدی برای گسترش نظریه برابری به شکل گیری مفهوم عدالت سازمانی منجر شده است .
عدالت
توزیعی
عدالت
رویه ای
• هعهار ،بمهاا ختیه عها،هناصف نعههنعاهنا عس هیهتتصا هپ عاشها هاا ر هعارع.
• عرهاس ههیثهتنتعههعهتف یئههیاه س یههیهه اه ههه اههن س ااهح یزهاا ا هاه ه.
• س یهه :یهتاظامهری عها ههعهگننعهاهه عهنثاه ی هارتا هه اهها عهسنس اهه ا ه.
• ه اه ه :یهتاظامهری عها ههعهگننعهاههاه ه عها اعهیات ها اسطهارتا هس ها ه.
• هعهن علعههیاه عهیهه ،ن اهاا ر هعارعهیهه هنتغیرا ههیانستعهر ت رهه ،ن فمهتأثیرهعارعه.
عدالت
• هعهن علعههههیاها اعهه هسن سگ هه هنمهگ ععه.
مراوده ای • رکشعهعرهنظ عهن علعهاتت ع هعارعه.
46
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
نظریه هدف گذاری الک و التام
نظریه هدف گذاری :
عرهی عهتبایاها طههعهوانااهسکهو نلهانگیهش یهاه ه.
نشخ ه عاها طههعهوانااهسکهانگیه هعریفمهو لهنمه ا .
ا طهنیهااهیهننعهتاشه عهراه ایاهنمه ا ه.
ا طها ههخ
هیهنشکلهننترها زا
هو لن عهنمهانعه.
نش ر ها اعهعره ایاهاا اطهگ ی هنت سجهخنبهیهگ ی هنت سجهن هننلنبهعارعه.
47
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
مدل هدف گذاری الک و التام
.9پاداش های
درونی
.11رضایت
.10پاداش های
بیرونی
48
.7حمایت سازمانی
.6عملکرد
.8توانایی فردی و
آموزش
.3پذیرش هدف
.1دشواری هدف
.5تالش هدف مدار
.4تعهد به هدف
.2خاص بودن
هدف
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
متغیرهای مداخله گر در رابطه بین هدف و عملکرد
باازخور :امور را به سوی بهبود هدایت میکند و در عملکرد مؤثر است .بازخور فرد به خودش محرک متؤثر تتری
محسوب می شود .
تعهد به هدف :هرچقدر تعهد فرد به تحقق اهداف بیشتر باشد ،عملکرد در سطح باالتری خواهد بود .
خاود بااوری :منظور اعتماد افراد به توانایی خود در انجام کارهاست .هرچقتدر میتزان خودبتاوری فترد بیشتتر باشتد
نسبت به تحقق اهداف عزم راسخ تری خواهد داشت .
کااانون کنتاارل :افتترادی کتته کتتانون کنتتترل درونتتی دارنتتد اطمینتتان بیشتتتری بتته تحقتتق اهتتداف دارنتتد و بنتتابراین ت تالش
بیشتری می کنند .
هدف دشوار
عملکرد
هدف مشخص
49
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
مبانی رفتار سازمانی /استیفن پی .رابینز ؛ مترجمان علی پارسائیان ،محمد اعرابی _ .تهران :دفتر پژوهش های فرهنگی . 1376 ،
مدیریت رفتار سازمانی /علی رضاییان .تهران :مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران .1372 ،
مدیریت تعارض و مذاکره (مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته) /علی رضاییان _.تهران :سازمان مطالعه و تدوین کتتب علتوم انستانی دانشتگاه هتا
(سمت) 1382 ،
مدیریت رفتار های سیاسی در سازمان (مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته) /علی رضاییان _.تهران :سازمان مطالعه و تدوین کتب علتوم انستانی
دانشگاه ها (سمت) 1383 ،
مدیریت فشار روانی (مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته) /علی رضاییان _.تهران :سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)
1383 ،
انتظار عدالت و عدالت در سازمان (مدیریت رفتتار ستازمانی پیشترفته) /علتی رضتاییان _.تهتران :ستازمان مطالعته و تتدوین کتتب علتوم انستانی
دانشگاه ها (سمت) 1384 ،
تیم سازی در قرن بیست و یکم (مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته) /علی رضاییان _.تهران :سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه
ها (سمت) 1386 ،
50
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
مدیریت رفتار سازمانی /پاول هرسی _ کنت ایچ بالنچارد .تهران :انتشارات واحد فوق برنامته بختش فرهنگتی دفتتر مرکتزی جهتاد دانشتگاهی ،
.1368
مبانی سازمان و مدیریت /علی رضاییان .تهران :سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت) ،مرکز تحقیق و توسعه ی علوم
انسانی 1380 ،
سازمان و مدیریت (سیستم و رفتار سازمانی) /علی محمد اقتداری .تهران :چاپ عالمه طباطبایی .1365 .
مجموعه کامل در یک نگاه های مدیریتی /احمد ورزشکار .تهران :مرکز مطاالت مدیریت 1388 .
تئوری نیازها و انگیزش در نظریه سه شاخکی /احمد ورزشکار .1382 .
جزوه رفتار سازمانی پیشرفته /احمد ورزشکار .1373 .
جزوه درسی مدریت رفتار سازمانی /آرین قلی پور 1389 .
51
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
فرهنگ جامع مدیریت /شمس السادات زاهدی ،مهدی الوانی و ابوالحسن فقیهی _ تهران :دانشگاه عالمه طباطبایی .1376 ،
مدیریت رفتار سازمانی (رفتار فردی)/آرین قلی پور _.تهران :سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشتگاه هتا (ستمت) ،مرکتز تحقیتق و
توسعه ی علوم انسانی 1386 ،
مدیریت رفتار سازمانی کاربرد منابع انسانی/پال هرسی و کنت بالنچارد .ترجمه :علی عالقه بند _.تهران :مؤسسه انتشارات امیر کبیر1365 ،
مدیریت رفتار سازمانی /زهرا برومند .
وب سایت مدیریتی ایران .www.managerial.ir /
وب سایت مدیریار www.modiryar.ir /
وب سایت مرجع الکترونیکی مدیریت www.emodiran.com /
52
Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
اللهم صلی علی محمد و آل محمد
53