Transcript BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ - Eğitim

ZİNDE
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
Biyolojik Etkenler
Herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden
olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil
mikroorganizmalar, hücre kültürleri ve insan parazitleridir.
Mikroorganizma
Genetik materyali replikasyon veya aktarma yeteneğinde
olan hücresel/hücresel olmayan mikrobiyolojik varlıklardır.
Hücre Kültürü
Çok hücreli organizmalardan türetilmiş hücrelerin in-vitro
(deneysel) olarak geliştirilmesidir
Patojenite
Bir enfeksiyon etkeninin hastalık yapabilme yeteneğidir
Virülans
Bir etkenin ağır veya öldürücü bir hastalık tablosuna yol
açma yeteneğidir
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
Tanımlanan Biyolojik Etkenler Enfeksiyon Risk Düzeyine Göre;
1
İnsanda hastalığa yol açma olasılığı bulunmayan
biyolojik etkenler,
Hastalık (İnsan-Çalışan)
Topluma Bulaşma
Etkin Korunma
Etkin Tedavi
2
İnsanda hastalığa neden olabilen, çalışanlara
zarar verebilecek, ancak topluma yayılma
olasılığı olmayan, genellikle etkili korunma veya
tedavi imkanı bulunan biyolojik etkenler,
Hastalık (İnsan-Çalışan)
Topluma Bulaşma
Etkin Korunma
Etkin Tedavi
Var
Yok
Evet
Evet
3
İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar
için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski
bulunabilen, ancak genellikle etkili korunma
veya tedavi imkanı olan biyolojik etkenler,
Hastalık (İnsan-Çalışan)
Topluma Bulaşma
Etkin Korunma
Etkin Tedavi
Var
Var
Evet
Evet
4
İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar
için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski
yüksek olan ancak halen etkili korunma ve tedavi
yöntemi bulunmayan biyolojik etkenler,
Hastalık (İnsan-Çalışan)
Topluma Bulaşma
Etkin Korunma
Etkin Tedavi
Var
Var
Hayır
Hayır
Sırası / Nedir? /
Yok
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
RİSKLERİN BELİRLENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ
 Biyolojik etkenlere maruz kalma riski varsa; işçinin
maruziyet türü, düzeyi ve süresi belirlenir,
 Birden fazla grupta yer alan biyolojik etkenlere
maruziyetin söz konusu ise; risk değerlendirmesi,
zararlı biyolojik etkenlerin tümünün oluşturduğu
tehlike dikkate alınarak yapılır,
 Risk değerlendirmesi, düzenli aralıklarla , maruziyet
koşulları değiştiğinde yada başka herhangi bir
değişiklik olduğunda yenilenir,
Madde 5 / a
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
RİSK DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
 İnsan sağlığına zararlı olan veya olabilecek biyolojik
etkenlerin sınıflandırılması,
 Yetkili makamların, işçilerin sağlığını korumak için
biyolojik etkenlerin denetim altına alınması
hakkındaki önerileri,
 İşçilerin işlerinin sonucu olarak ortaya çıkabilecek
hastalıklarla ilgili bilgiler,
 İşçilerin işlerinin sonucu olarak ortaya çıkabilecek
alerjik veya toksik etkiler,
 Yaptıkları işle doğrudan bağlantılı olarak işçilerin
yakalandığı hastalıkla ilgili bilgiler.
Madde 5 / b
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
RİSKLERİN AZALTILMASI
1. Maruziyeti Önleme; «Yapılan risk değerlendirmesi
sonucunda, işçilerin sağlık ve güvenliği için risk olduğu
ortaya çıkarsa, işçilerin maruziyeti önlenir»
2. Maruziyeti Azaltma; «Önlemenin mümkün olmadığı
hallerde, yapılan iş ve risk değerlendirmesi dikkate
alınarak, sağlık ve güvenlik yönünden yeterli korumayı
sağlayacak şekilde, işçilerin maruziyet düzeyinin en
aza indirilmesi için önlemler alınır»
Madde 8
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
Maruizyeti Azaltma Yöntemleri – 1
 Maruz kalan/kalabilecek işçi sayısı, mümkün olan en
az sayıda tutulur (rotasyon…),
 Çalışma prosesleri ve teknik kontrol önlemleri
biyolojik etkenlerin ortama yayılmasını önleyecek
veya ortamda en az düzeyde bulunmasını
sağlayacak şekilde düzenlenir,
 Öncelikle toplu koruma önlemleri alınır ve/veya
maruziyetin başka yollarla önlenemediği durumlarda
kişisel korunma yöntemleri uygulanır.
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
Maruizyeti Azaltma Yöntemleri – 2
 Hijyen önlemleri; biyolojik etkenlerin çalışma
yerlerinden kontrol dışı dışarıya taşınması, sızması,
önlenmesi ve azaltılmasını sağlamalı,
 Biyolojik risk işareti ile birlikte ilgili diğer uyarı
işaretleri de kullanılır,
 Biyolojik etkenlerin karıştığı kazaların önlenmesine
yönelik plan hazırlanır.
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
Maruizyeti Azaltma Yöntemleri – 3
 Biyolojik etkenlerin muhafaza edildikleri ortam
dışında bulunup bulunmadığının belirlenmesi için
ölçümler yapılır,
 Atıkların, güvenli bir biçimde toplanması,
depolanması, uzaklaştırılması, güvenli ve özel
kapların kullanılması da dahil uygun yöntemlerle
yapılır,
 Biyolojik etkenlerin işyeri içinde güvenli bir şekilde
taşınması için gerekli düzenlemeler yapılır.
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
BAKANLIĞA BİLDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Risk değerlendirmesi sonuçları işçilerin sağlık ve
güvenliği yönünden risk bulunduğunu ortaya
koyuyorsa, istenmesi halinde, işveren aşağıdaki
konularda gerekli bilgileri Bakanlığa verir,
İşveren, biyolojik etkenin ortama yayılmasına ve insanda
ciddi enfeksiyona ve/veya hastalığa sebep olabilecek
herhangi bir kaza veya olayı derhal Bakanlığa ve Sağlık
Bakanlığına bildirir,
Madde 9
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
BAKANLIĞA BİLDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Aşağıda belirtilen biyolojik etkenlerin ilk kez
kullanımında (işe başlamadan en az 30 gün önce ) ön
bildirimde bulunulur;
 Grup 2 biyolojik etkenler
 Grup 3 biyolojik etkenler
 Grup 4 biyolojik etkenler
Biyolojik etkenlere mesleki maruziyet sonucu meydana
gelen her hastalık veya ölüm Bakanlığa bildirilir.
Madde 15
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
BAKANLIĞA BİLDİRİM İÇERİĞİ
 Risk değerlendirme sonuçları,
 İşçilerin biyolojik etkenlere maruz kaldıkları veya
kalabilecekleri işler,
 Biyolojik etkenlere maruz kalan işçi sayısı,
 İSG’den sorumlu kişilerin adı, soyadı, unvanı ve bu
konudaki yeterlilikleri,
 Çalışma şekli ve yöntemleri de dahil olmak üzere
alınan koruyucu ve önleyici önlemler,
 Grup 3 veya 4’de yer alan biyolojik etkenlere
maruziyetten işçilerin korunması için acil eylem planı,
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
KİŞİSEL HİJYEN VE KORUNMA
İşverenler, aşağıdaki önlemleri almakla yükümlüdür;
1. İşçiler, biyolojik etkenlerin bulaşma riski bulunan
çalışma alanlarında yiyip içmeyeceklerdir.
2. İşçilere uygun koruyucu giysi veya diğer uygun özel
giysi sağlanacaktır.
3. İşçilere, göz yıkama sıvıları ve/veya cilt antiseptikleri
de dahil, uygun ve yeterli temizlik malzemeleri
bulunan yıkanma ve tuvaletler sağlanacaktır.
Madde 10
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
EĞİTİM – TALİMATLAR – BİLGİLENDİRME
 Temasın olduğu çalışmalara başlanmadan önce,
 Yeni veya değişen risklere göre uyarlanabilecek,
 Gerektiğinde periyodik olarak tekrarlanacak,
 Olası sağlık riskleri,
 Maruziyeti önlemek için alınacak önlemler,
 Hijyen gerekleri,
 Koruyucu ekipman-elbiselerin kullanımı-giyilmesi,
 Herhangi bir olay anında ve olayların
önlenmesinde işçilerce yapılması gerekenler,
………………….eğitimler verilecektir.
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
SAĞLIK GÖZETİMİ
Risk değerlendirmesi, özel koruma önlemleri alınması
gereken işçileri tanımlamalıdır;
 Bir işçinin, bir enfeksiyona ve/veya hastalığa
yakalandığı saptandığında, işyeri hekimi veya işçilerin
sağlık gözetiminden sorumlu kişi, benzer biçimde
maruz kalmış diğer işçilerin de aynı şekilde sağlık
gözetimine tabi tutulmasını sağlar,
 Bu durumda maruziyet riski yeniden değerlendirilir,
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
SAĞLIK GÖZETİMİ
 Maruziyetin sona ermesinden sonra sağlık gözetimi ile
ilgili olarak, işçilere gerekli bilgi ve tavsiyeler verilir,
sağlık eğitimleri yapılır,
 İşçinin kişisel sağlık durumu yeniden değerlendirilir,
mesleki ve tıbbi öyküsü ile ilgili kayıt tutulur,
 İşçiler, kendileriyle ilgili sağlık gözetimi sonuçları
hakkında bilgi edinebilirler,
 ilgili işçiler veya işveren, sağlık gözetim sonuçlarının
gözden geçirilmesini isteyebilirler,
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
TIBBİ LİSTELER VE KAYITLAR
Sağlık gözetiminin yapıldığı durumlarda, kişisel tıbbi
kayıtlar, maruziyetin son bulmasından sonra en az 10 yıl
süre ile saklanır,
İşverenler, Grup 3 ve/veya Grup 4 biyolojik etkenlere
maruz kalan işçilerin listesini, maruziyet sona erdikten
sonra en az 20 yıl saklanır,
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
TIBBİ LİSTELER VE KAYITLAR
Kişisel tıbbi kayıtların bilinen son maruziyetten itibaren
40 yıl süre ile saklandığı koşullar;
1. Kalıcı veya gizli enfeksiyona neden olan,
2. Hastalığın ortaya çıkmasına kadar teşhis edilemeyen,
3. Hastalıktan önce uzun kuluçka dönemi olan,
4. Tedaviye rağmen uzun süreler sonra nükseden,
5. Uzun süreli ciddi arıza bırakabilen enfeksiyonlara,
………………….sebep olan biyolojik etkenlere maruziyette
DRUZ
Biyolojik Risk Etmenleri
Bulaşma
DRUZ
ENFEKSİYON ZİNCİRİ
YENİ
KONAKÇI
BULAŞMA YOLU
(Temas, Ortak Kullanılan Maddeler, Hava ve Vektörler)
KAYNAK-ETKEN
(Patojenite - Virülans)
ENFEKSİYON
ZİNCİRİ
KONAK
(Duyarlılık)
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ – HASTALIK İLİŞKİSİ
1
Patojenite (Bir enfeksiyon etkeninin hastalık yapabilme yeteneği)
Virülans (Bir etkenin ağır/öldürücü bir hastalığa yol açma yeteneği)
2
Bulaşma yollarına (Temas, ortak kullanılan cansız maddeler, havavektörler)
3
Konakçının duyarlılığına,
4
Çevresel etmenlere; (Isı değişiklikleri, nem, radyasyon, hava basıncı, hava
akım hızı, kimyasal maddeler, gazlar, toksinlere vb. bağlıdır)
Sırası / Nedir? /
DRUZ
BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ
RİSK ALTINDAKİ İŞLER
RİSK ALTINDAKİ İŞLER
 Tarım (ürünün yetiştirilmesi ve
hasadı),
 Hayvancılık, Ormancılık, Balıkçılık,
 Tarım ürünleri (gıda paketleme),
 Depolama (tahıl siloları, tütün ve
diğerleri),
 Hayvan tüyleri ve derilerinin
işlenmesi,
 Tekstil fabrikaları,
 Ağaç işleme (marangozhaneler),
 Laboratuvar hayvanlarının bakımı,
 Sağlık (hasta bakımı, tıbbi ve
dental),
 Kişisel günlük bakım (saç bakımı,
vücut bakımı),
 Biyoteknoloji (üretim işlemleri),
 Farmasötik (ilaç üretimi),
 Klinik ve araştırma laboratuvarları,
 Bina onarımı,
 Katı ve sıvı atıkların yok edilmesi,
 Endüstriyel atıkların yok edilmesi,
1. Tarım ve Hayvancılık
2. Sağlık Çalışanları ,
3. Laboratuvar Çalışanları
DRUZ
Teşekkür Ederim
DRUZ