Transcript kkka slayt show - Bingöl Belediyesi
T.C.
BİNGÖL BELEDİYESİ
VETERİNER İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ HAZIRLAYAN: VETERİNER HEKİM Y.TAMER KENDİ
KKKA
KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ
KONULAR
• • • • • • • KKKA KENE GENEL BİLGİ KKKA BULAŞMASI KKKA KENE İLİŞKİSİ KENENİN ÇIKARILMASI KENE MÜCADELE KENE KORUNMA
KKKA
• BUNYAVİRİDEA AİLESİNE BAĞLI NAİROVİRÜS SOYUNDAN VİRÜSLERİN MEYDANA GETİRDİĞİ,ŞİDDETLİ BİR SEYİR GÖSTEREN VE MORTALİTESİ (ÖLÜM ORANI) %3-30 ARASINDA DEĞİŞEN VİRAL HEMORAJİK BİR HASTALIKTIR.
KKKA NEDİR?
• KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA), KENELER TARAFINDAN TAŞINAN BİR VİRÜS ETKENİNİN NEDEN OLDUĞU ATEŞ, CİLT İÇİ VE DİĞER ORGANLARDA KANAMA GİBİ BULGULAR İLE SEYREDEN HAYVAN KAYNAKLI (ZOONOZ) BİR ENFEKSİYONDUR.SON YILLARDA TEDAVİDE GÖRÜLEN GELİŞMELERE RAĞMAN ÖLÜM ORANLARI HALA YÜKSEKTİR.
TARİHÇESİ
• • İLK KEZ 2.DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA,1944 VE 1945 YILI YAZ AYLARINDA BATI KIRIM STEPLERİNDE ÇOĞUNLUKLA ÜRÜN TOPLAMAYA YARDIM EDEN SOVYET ASKERLERİ ARASINDA GÖRÜLMÜŞ VE 200’DEN FAZLA KİŞİYİ ETKİLEMİŞTİR.
O ZAMANLAR KIRIM HEMORAJİK ATEŞİ OLARAK İSİM VERİLMİŞTİR.
TARİHÇESİ
• KONGO VİRÜS 1956 YILINDA ZAİRE’DE ATEŞLİ BİR HASTADAN İZOLE EDİLDİ.
• 1969 YILINDA KONGO VİRÜS KIRIM HEMORAJİK ATEŞİ VİRÜSLERİNİN AYNI VİRÜS OLDUĞU TESPİT EDİLDİ.
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ
KENE FORMLARI
KENE YAŞAM DÖNGÜSÜ
RİSK ALTINDA OLANLAR
• • • • • • • • • TARIM ÇALIŞANLARI HAYVANCILIK YAPANLAR ÇİFTLİK ÇALIŞANLARI ÇOBANLAR MEZBAHA ÇALIŞANLARI VE KASAPLAR VETERİNER HEKİMLER HASTA HAYVAN İLE TEMASI OLANLAR ENDEMİK BÖLGELERDE ÇALIŞAN SAĞLIK PERSONELİ KAMP VE PİKNİK YAPANLAR
NASIL BULAŞIR
• 850 TÜR KENEDEN 30’U KKKA BULAŞTIRIR.ÖZELLİKLE HYALOMMA SOYUNA AİT KENELER BÜYÜK ROLE SAHİPTİRLER.
• KENENİN BULAŞTIRMA ŞEKLİ A) KAN EMEREK (TÜKÜRÜK SALGISI) B) TEMAS (EZİLMESİ DURUMUNDA)
BULAŞMA
• KENELER,ENFEKTE HAYVANLARDAN KAN EMERKEN ALDIKLARI VİRÜSÜ VÜCUTLARINDA MUHAFAZA EDERLER, DAHA SONRA YİNE KAN EMERKEN SAĞLIKLI HAYVAN VE İNSANLARA BULAŞTIRIRLAR.
VİRÜSÜN İZOLE EDİLDİĞİ HAYVANLAR • • • • • • SIĞIR KOYUN KEÇİ YABANİ TAVŞAN TİLKİ KANATLILAR
KENELERİN YAŞAM ALANLARI • BU HASTALIĞI TAŞIYAN KENE TÜRLERİ ÖZELLİKLE BOZKIR İKLiMİ İLE DİĞER İKLİM KUŞAKLARININ KESİŞTİĞİ, BOL YABAN HAYVANI BARINDIRAN MEŞELİK ALANLARIN YOĞUN OLDUĞU KIRSAL ALANLAR BAŞTA OLMAK ÜZERE ÜLKEMİZİN BİRÇOK YERİNDE GÖRÜLEBİLİR.
KENELERİN YAŞAM ALANLARI • KENELER; DERE VE GÖL KENARLARI, FUNDALIK ALANLAR,ORMANLAR, KUMLU TOPRAKLAR VE SIVA YAPILMAMIŞ MESKENLERDE YAŞAMLARINI SÜRDÜRÜRLER.
MEVSİMSEL İLİŞKİ
• • • • KKKA MEVSİMSEL ÖZELLİK GÖSTERİR.
VEKTÖR KENE HAREKETLERİ SICAK MEVSİMLERDE ARTAR.
GENELDE ÇOĞU OLGU HAZİRAN EYLÜL ARASINDA, TÜRKİYE’DE İSE NİSAN- EKİM ARASINDA GÖRÜLMEKTEDİR.
İNSANLARA VİRÜS BULAŞMASI • • • A) ENFEKTE KENELERİN ISIRMASI B) VİREMİK HAYVANLARIN KESİMİ SIRASINDA,HAYVANA AİT KAN VE DOKULARA TEMAS C) ENFEKTE HASTALARDAN 1 SEKRESYONLARLA DİREKT TEMAS 2-ENFEKTE DOKU VE KAN TEMASI 3-LABORATUARLARDA
KENELERİN VÜCUTTA TUTUNDUKLARI BÖLGELER • • • • • • KIVRIMLI VE KORUNMASIZ YERLER SAÇLI DERİ BOYUN VE KULAK İÇİ İNGUİNAL (KASIK) BÖLGE KAN AKIMININ YOĞUN OLDUĞU BÖLGELER DERİNİN İNCE OLDUĞU BÖLGELER
İNKÜBASYON SÜRESİ
• İNKÜBASYON SÜRESİ BULAŞMA YOLUYLA İLİŞKİLİDİR.
• • KENE ISIRIĞI VARSA; 1-9 GÜN ENFEKTE KAN İLE BULAŞMIŞ İSE 5-13 GÜN
BAŞLANGIÇ SEMPTOMLARI
• • • • • • • SIKLIKLA ANİ BAŞLAYAN; ATEŞ BAŞ AĞRISI KARIN AĞRISI EKLEM VE KAS AĞRILARI AŞIRI HALSİZLİK, YORGUNLUK BULANTI, KUSMA VE İSHAL
DİĞER SEMPTOMLAR
• • • • • • • AKCİĞER HASARI VE TROMBOSİT SAYISINDA AZALMA İLE KARAKTERİZEDİR.
HEMORAJİK DÖKÜNTÜ BURUN KANAMASI KANLI KUSMA İDRAR VE DIŞKIDA KAN AĞIR OLGULARDA KARACİĞER, BÖBREK VE AKCİĞER YETMEZLİĞİ ÖLÜMLER GENELDE HASTALIĞIN 5 İLE 14. GÜNLERİ ARASINDA GÖRÜLÜR.
KENENİN ÇIKARILMASI
• KENELER VİRÜSÜ, VÜCUDA YAPIŞTIKTAN HEMEN SONRA VERMEYİP,BUNUN İÇİN BELİRLİ BİR SÜRE GEREKTİĞİNDEN KENENİN EN KISA SÜREDE ÇIKARILMASI ÇOK ÖNEMLİDİR.
KENENİN ÇIKARILMASI
• KENELER KESİNLİKLE EZİLMEDEN VE KENENİN AĞIZ KISMI KOPARILMADAN BİR CIMBIZ VEYA PENS YARDIMIYLA KENENİN VÜCUDA YAPIŞTIĞI YERDEN TUTULARAK, SAĞA SOLA OYNATILARAK ÇIKARTILMALIDIR.
KENENİN ÇIKARILMASI
• • KENE ÜZERİNE HERHANGİ BİR KİMYASAL MADDE (ALKOL, GAZYAĞI, KOLONYA VB.) KESİNLİKLE DÖKÜLMEMELİ VE KENELER SİGARA VE KİBRİT GİBİ FİZİKSEL YÖNTEMLERLE UZAKLAŞTIRILMAYA ÇALIŞILMAMALIDIR.
ÇÜNKÜ BU DURUMDA KENELER KUSMAKTA VE MİKROBU VÜCUDA VEREBİLMEKTEDİRLER.
KENENİN ÇIKARILMASI
• MECBUR KALINIRSA (DERİ İÇİNDE KENENİN BAŞININ KALMASI VB. GİBİ DURUMLARDA) KENENİN CERRAHİ YÖNTEMLERLE ÇIKARILMASI GEREKMEKTEDİR.
VÜCUDA TUTUNMUŞ KENEYİ UZAKLAŞTIRMA YÖNTEMLERİ
İPLE KENE ÇIKARILMASI
YILLAR * .
2002-2003 2004 2005 2006 2007 2008 VAKA SAYISI 150 249 266 438 717 1315 ÖLÜM 6 13 13 27 33 63
SAĞLIK BAKANLIĞI VERİLERİ HASTALIĞIN YILLARA DAĞILIMI
1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Doğu Batı
KKKA VAKALARININ İLLERE DAĞILIMI
KORUNMA VE KONTROL
• • • • • ETKİN VE GÜVENİLİR AŞISI YOKTUR.
KENELERİN AKTİF OLDUKLARI DÖNEMLERDE, FAZLA OLDUKLARI YERLERDEN KAÇINMALI KAPALI GİYSİ AYAKKABI GİYSİ VE DERİDE KENE KONTROLÜ
KORUNMA VE KONTROL • • HAYVANLARLA UĞRAŞANLARIN KORUYUCU GİYSİLER VE ELDİVEN GİYMESİ HAYVAN SAHİPLERİ; HAYVANLARINI VE HAYVAN BARINAKLARINI KENELERE KARŞI UYGUN İLAÇLARLA İLAÇLAMALIDIRLAR.
KORUNMA VE KONTROL
• PİKNİK AMAÇLI OLARAK, SU KENARLARI VE OTLAK ALANLARI TERCİH EDENLER,DÖNDÜKTEN SONRA,MUTLAKA ÜZERLERİNİ KENE BAKIMINDAN KONTROL ETMELİ VE VARSA UYGUN ŞEKİLDE UZAKLAŞTIRMALIDIRLAR.
KORUNMA VE KONTROL
• ORMANLARDA ÇALIŞAN İŞÇİLERİN VE AVA ÇIKANLARIN LASTİK ÇİZME GİYMELERİ VEYA PANTOLONLARININ PAÇALARINI ÇORAP İÇİNE ALMALARI KENEDEN KORUYUCU OLABİLMEKTEDİR.
• İNSAN VE HAYVANLARI KENEDEN KORUMAK İÇİN KULLANILAN İLAÇLAR DİKKATLİ BİR ŞEKİLDE KULLANILMALIDIR
KENE KOVUCU İLAÇLAR
• GİYSİLER, ÇADIR , UYKU TULUMU,KOLTUK, KANEPE,HALI, KİLİM,PERDE, DUVAR GİBİ KENELERİN UZAK TUTULMASI İSTENİLEN YERLERE UYGULANIR.
• SİVRİSİNEKLER İÇİN PİYASADA MEVCUT OLAN, DİREKT VÜCUDA SÜRÜLEN İLAÇLAR DA KENE KOVUCU OLARAK KULLANILABİLİR.( SİN-KOV,OF)
AKARİSİT İLE KENE MÜCADELESİNİN ZORLUKLARI • • KENELERİN YOĞUN BİÇİMDE TARIM VE ORMAN ALANLARI İÇİNDE YAYILMIŞ OLMASI,ÇEVREYE ZARAR VERECEK DÜZEYDE AKARİSİT KULLANIMINI GEREKTİRMEKTEDİR.
AKARİSİTLERİN; KONAĞIN ÜZERİNDEKİ KENEYE ULAŞABİLMESİ İÇİN KONAKÇININ TÜM VÜCUDUNUN İLAÇLANMASI GEREKMEKTEDİR.
ZORLUKLAR
• • KENELER KONAK ÜZERİNDE BULUNDUKLARI SÜRE İÇİNDE, AKARİSİTLERİN ULAŞAMAYACAKLARI YERLERDE SAKLANIRLAR.
KENELERİN YÜKSEK ORANDA ÜREME YETENEĞİ (3000-7000 YUMURTA) İLAÇLAMANIN DÜZENLİ BİR SIKLIKLA YAPILMASINI GEREKTİRMEKTEDİR.
ZORLUKLAR
• • • KENELERİN UYGUN OLMAYAN HAVA KOŞULLARINDA ÇOK UZUN SÜRE CANLI KALABİLMELERİ.
KENELERİN KONAKÇI SEÇİMİNDE ÇOK ALTERNATİFLİ OLMALARI AKARİSİT DİRENCİNİN OLUŞMASI.
DEFİN İŞLEMLERİ
• • CENAZEYİ HAZIRLAYACAK KİŞİ KENDİSİ İÇİN KORUYUCU ÖNLEMLER ALMALIDIR.(TULUM,ELDİVEN,MASKE, GÖZLÜK VB.) CENAZE YIKANDIKTAN SONRA 1/10 LUK ÇAMAŞIR SUYU ÇÖZELTİSİYLE SPREYLENMELİ VE CESET TORBASINA KONULMALIDIR.
YETKİ VE SORUMLULUK ALANLARI • BELEDİYENİN SORUMLULUK ALANLARI • • • PİKNİK ALANALARI VE MESİRE YERLERİ PARKLAR HAYVAN PAZARLARI