Transcript KANSER - İvrindi Toplum Sağlığı Merkezi

KANSER
İvrindi Toplum Sağlığı Merkezi
HÜCRE
Sağlıklı vücut hücreleri bölünebilme yeteneğine sahiptirler.
Her hücrenin hayatı
boyunca belli bir
bölünebilme sayısı
vardır.
KANSER NEDİR?
 Kanser, bazı etkilerle değişime uğramış hücrelerin,
gerek yerel ve gerek uzak noktalarda kontrolsüz olarak
çoğalıp büyümeleri sonucu oluşan habis hastalıklar
grubudur.
 Kanser bir organda oluştuktan sonra, uzak doku ve
organlara da metastaz dediğimiz yerleşmeler yapar ve
genel olarak hastalar metastazlar nedeniyle kaybedilir.
KANSER OLUŞUMU
Etkenler ile hücrenin
anormal çoğalması
Normal
hücre
Tümörün kan
dolaşımından beslenmesi
Tümörün kan dolaşım
sistemi ile diğer organlara
hücum etmesi
KANSERİN NEDENLERİ
 İyonize radyasyon
 Ultraviyole ışınları
 Kimyasal karsinojenler
 Beslenme alışkanlıkları
 Sigara ve alkol
 Virüsler
 Genetik faktörler
 Şişmanlık
 Çevre kirliliği
KANSERİN BELİRTİLERİ
1. VÜCUDUN HERHANGİ
BİR YERİNDE ŞİŞLİK;
BÖYLE BİR ŞİŞLİK
MUTLAKA KANSER
ANLAMINA GELMEZ FAKAT
BİR HEKİME BAŞVURUP
VARSA ERKEN TANI İLE
İYİLEŞME ŞANSI YÜKSELİR.
2. İYİLEŞMEYEN VEYA İYİLEŞEN YARALAR; BÖYLE YARALAR
KANSER YÖNÜNDEN KİŞİYİ UYARMALAR,
3. BEN VE SİĞİLLERDE DEĞİŞİKLİK; BEN VE SİĞİLLERİN
ÇOĞU ZARARSIZDIR. FAKAT BUNLARDAKİ HIZLI BÜYÜME,
RENK DEĞİŞİKLİĞİ DİKKATE ALINIP BİR HEKİME
BAŞVURULMALIDIR.
4. OLAĞAN DIŞI KANAMA; BÖYLE DURUMLARDA VAKİT
GEÇİRMEDEN HEKİME BAŞVURULMALIDIR.
5. YUTMA GÜÇLÜĞÜ; YEMEK BORUSU KANSERLERİNDE SIK
RASTLANAN BİR BELİRTİDİR.
6. SÜREKLİ ÖKSÜRÜK VE SES KISIKLIĞI; GIRTLAK KANSERİ
VEYA AKCİĞER KANSERİ İHTİMALİ DİKKATE
ALINMALIDIR.
7. İDRAR VE DIŞKILAMA ALIŞKANLIKLARINDA DEĞİŞİKLİK;
KABIZLIK, İSHAL KALIN BAĞIRSAK KANSERLERİNDE
GÖRÜLÜR. FAKAT HER KABIZLIK VE İSHAL KANSER
DEMEK DEĞİLDİR.HEKİME BAŞ VURULMALIDIR.
KANSER TEDAVİSİ
KANSER, HALK ARASINDA
TEDAVİSİ OLMAYAN AMANSIZ
BİR HASTALIK OLARAK
BİLİNMEKTEDİR.
OYSA KANSER TEDAVİSİ
MÜMKÜN BİR HASTALIKLAR
GRUBUDUR.
KANSERİN
TEDAVİSİNDE
KANSERİN CİNSİ,
YAYGINLIĞI,
TEDAVİNİN
DÜZENLİLİĞİ ve ERKEN
TEŞHİS ÖNEMLİDİR.
KANSER TEDAVİSİNİN YÖNTEMLERİ
ŞUNLARDIR
 CERRAHİ;
KANSERLİ DOKUNUN
VEYA YAYILMA
İHTİMALİ OLAN
BÖLGELERİN
ÇIKARILIP
ALINMASIDIR.
 RADYOTERAPİ; KANSER TEDAVİSİNDE X
IŞINLARI, GAMMA IŞINLARI,
ELEKTRONLAR GİBİ İYONİZE IŞINLARIN
KULLANILMASIDIR. BU IŞINLAR KANSERLİ
HÜCREYİ TAHRİP EDEREK ETKİ
ETMEKTEDİR.
 KEMOTERAPİ; KANSERİN İLAÇLA TEDAVİSİ
DEMEKTİR.
 AYRICA İMMÜNOTERAPİ (Vücudun Bağışıklık
Sistemini Geliştirmek), HORMON TEDAVİSİ,
LAZER TEDAVİSİ, ESD(Endoskopik Submukozal
Diseksiyon) GİBİ YÖNTEMLER VARDIR.
EN SIK GÖRÜLEN KANSERLER
 Erkeklerde
akciğer, kalın bağırsak(kolon), prostat
 Kadınlarda
meme, akciğer, kalın bağırsak, rahim ağzı, yumurtalık
MEME KANSERİ
 Meme dokusu hücrelerinin kontrolsüz ve aşırı
çoğalması sonucu meydana gelir.
 Kadınlarda en sık görülen kanserdir.
RİSK FAKTÖRLERİ
 Ailede meme kanseri varlığı
 Cinsiyet
 Yaş
 Hormon kullanımı
 Erken adet
 Geç menopoz
 Radyasyon
 Yağlı beslenme
 Vücut ağırlığı
 Alkol kullanımı
BELİRTİ VE BULGULAR
 Kitle
 Ağrı
 Akıntı
 Kızarıklık
 Meme cildinde buruşukluk
 Bir memenin diğerinden sarkık olması
 Renk değişikliği
 Üst kolda büyüme
 Komşu lenf bezlerinde büyüme, kitle oluşumu
MEME KANSERİNDE ERKEN TANI
 Kendi kendine meme muayenesi
 Doktor tarafından yapılan meme muayenesi
 Mamografi
KENDİ KENDİNE MEME MUAYENESİ
 Kendi kendine meme muayenesi, BASİT VE
ZARARSIZ bir erken tanı yöntemidir.
 Amaç anormal bir değişikliği farkedip, erken evrede
hekime başvurmayı sağlamaktır.
 Her kadın 20 YAŞINDAN BAŞLAYARAK her ay kendi
kendine meme muayenesi yapmalıdır.
NE ZAMAN?
 Adet gören kadınlarda:
adetin başlangıcından 5-7 gün sonra
 Menopoz döneminde:
her ayın aynı günü
AYAKTA MUAYENE
Kollar iki yanda serbest halde
Kollar baş seviyesinin üstünde
Kollar kalçada ve hafifçe bastırarak
Aynanın karşısında
durarak bu 3 pozisyonla
inceleyiniz.
Kollar iki yanda serbest halde
Şekilsel bir değişme
veya renksel bir değişme
var mı bakınız.
Kollar kalçada ve hafif bastırarak
ELLE MUAYENE
YATARAK MUAYENE
 Şişlik
 Ağrı
 Kitle
 Yumru
Aynı muayene koltuk altı bölgesi için de uygulanır.
SAPTANAN KİTLENİN BOYUTU
SAPTANAN KİTLENİN BOYUTU
 Kendi kendine meme muayenesi
Kendi kendine meme
yapmayan kadın
 Ara sıra kendi meme
muayenesi yapmayan kadın
Ara sıra kendi
muayenesi
yapan yapan
meme muayenesini
 Düzenli olarak kendi meme
muayenesi
Düzenli
olarak kendi meme
yapan
muayenesini yapan
Klinik şüphe üzerine çekilen
 Klinik şüphe üzerine çekilen
mamografide
mamografide
Yıllık düzenli mamografilerle
 Yıllık düzenli mamografilerle
HANGİ TARAMA NE ZAMAN?
20-39 yaş
 KKMM her ay
 Klinik muayene 3 yılda bir
40-49 yaş
 KKMM her ay
 Klinik muayene her yıl
 Mamografi 1-2 yılda bir
50 yaş üstü
 KKMM her ay
 Klinik muayene her yıl
 Mamografi her yıl
UNUTMAYIN!
5 DAKİKA HAYAT KURTARIR.
RAHİM AĞZI (Serviks) KANSERİ
 Rahmin alt parçasındaki hücrelerin kontrolsüz ve aşırı
biçimde çoğalmaları sonucu oluşur.
 Genellikle geç evrede belirti verir.
 Pap smear testiyle erken teşhisi mümkündür.
SMEAR TESTİ NE ZAMAN?
21-29 yaş arası kadınlar
yılda bir
30-65 yaş arası kadınlar
3 yılda bir
Smear testi AĞRISIZ, BASİT bir işlemdir.
KOLON(KALIN BAĞIRSAK) KANSERİ
 Erkeklerde akciğer, kadınlarda meme kanserinden sonra en
sık rastlanan kanser.
 50 yaşından sonra görülme sıklığı artar.
RİSK FAKTÖRLERİ
 Ailede kanser varlığı
 Kişinin daha önce başka bir kanser geçirmesi
 Yağdan zengin beslenme
 Hayvansal gıdaları bol tüketme
 Sigara ve alkol kullanımı
 Aşırı kilo
 Egzersiz azlığı
 Yüksek kolesterol düzeyi
BELİRTİLER
 Dışkıda kan varlığı
 Makattan kan gelmesi
 Ani zayıflama
 İshal veya kabızlık
 Dışkının kalem gibi incelmesi
 Karın ağrısı
 Sık tuvalete gitme ihtiyacı hissetme ama tam
boşalamama
ERKEN TEŞHİS
50 yaşından itibaren;
 Her yıl dışkıda gizli kan testi ve doktor
muayenesi
 5 yılda bir kolonoskopi
KANSERDEN KORUNMA
KANSER OLUŞMASINDA BİREYİN GENETİK YAPISININ
ROLÜ VARSA DA TÜM KANSERLERİN %70-80`İNİN
SEBEBİNİN ÇEVRESEL FAKTÖRLER OLDUĞU
BİLİNMEKTEDİR.
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN
 Sigara ve alkolden uzak durulmalı
 Radyasyondan korunulmalı
 Güneşte yanmaktan kaçınılmalı
 Egzersiz yapılmalı
 İdeal vücut ağırlında olunmalı(boya uygun kilo)
 Bol meyve sebze tüketilmeli
 Az yağlı yiyecekler tercih edilmeli
 Süt, peynir ve yoğurt tüketilmeli
KANSER RİSKİNİ ARTTIRAN
BESİNLER
-Yağda kızartılmış besinler
-Ateşe çok yakın pişirilmiş besinler (kebap, mangal)
-Tütsülenmiş besinler
-Nitrat eklenmiş besinler (salam, sucuk,sosis)
KANSER RİSKİNİ AZALTAN
BESİNLER
-Soğan, sarımsak
-Lahana, havuç, ıspanak
-Domates,salatalık
-Karnabahar,pırasa
-Maydonoz, tere, roka
-Bakla, fasulye, bezelye
-Portakal, greyfurt, limon
-Kepekli ekmek, çavdar ekmeği
-Yumurta, yoğurt
-Leblebi, kestane, ceviz, fındık, fıstık
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN
BESLENME ÖNERİLERİ
 Etin çok yüksek sıcaklıktaki ızgara üzerinde veya
aleve çok yakın pişirilmesi sırasında kanserojen
maddeler oluşabilir.
 Kızartma, kavurma gibi yöntemler yerine haşlama,
fırınlama gibi pişirme yöntemleri tercih edilmelidir.
 Kızartma yağlarının tekrar tekrar kullanılması
kanserojen madde oluşumunu arttırır.
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN
BESLENME ÖNERİLERİ
 Yeşil yapraklı sebzeler ve portakal, limon gibi





meyveler bol tüketilmelidir.
Kepekli ekmek veya çavdar ekmeği tercih
edilmelidir.
Kalsiyum, kemik ve kalın bağırsak kanseri riskini
azaltır.
Süt, yoğurt, peynir az yağlı olarak tüketilmelidir.
Yüksek miktarda alkol alımı, karaciğer ve bağırsak
kanserine yol açar.
Alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.