Transcript EBOLA Virüs Hastalığı İle İlgili Eğitim Sunumu

2014 YILI TC. SAĞLIK BAKANLIĞI BİLİM KURULU
ÇALIŞMASI KAPSAMINDA
Çalışan ve Hasta Hakları, Çalışan Güvenliği Birimi
EBOLA VİRÜS HASTALIĞI (EVH)
Ebola Virüs Hastalığı (EVH); Ebola virüsünün sebep
olduğu, yüksek mortalitenin görüldüğü, akut başlangıçlı, yüksek
ateş, gastrointestinal semptomlar ve kanamayla seyredebilen bir
hastalıktır.
Bugüne
kadar
görüldüğü ülkeler










EVH’nin
Liberya Cumhuriyeti
Gine Cumhuriyeti
Sierra Leone Cumhuriyeti
Demokratik Kongo Cumhuriyeti
(Zaire)
Gabon
Güney Sudan
Fildişi Sahilleri
Uganda
Kongo Cumhuriyeti
Nijerya Cumhuriyeti
2014’te salgın yaşanan ülkeler
 Liberya Cumhuriyeti
 Gine Cumhuriyeti
 Sierra Leone Cumhuriyeti
 Nijerya Cumhuriyeti
Bulaş Yolu
Ebola virüsü, insanlara infekte hayvanların organ, kan ve
vücut sıvıları ile yakın teması ile bulaşır.
İnsandan insana geçiş, bütünlüğü bozulmuş deri veya
mukozanın infekte insanların kan ve vücut sıvılarıyla direkt
teması ile meydana gelir. Ayrıca hastanın vücut sekresyonlarıyla
kontamine çevresel materyalle de bulaş meydana gelebilir.
 Ebola virüsü hastalığı için kuluçka dönemi 2-21 gün
arasında değişebilir, ancak vakaların büyük çoğunluğunda
7 gün olarak görülmektedir.
 Hastalık akut yüksek ateş (>= 38,5 c) ve özgün olmayan ilk
bulgular ile başlar.
Klinik Görünüm
Sık görülen belirti ve
bulgular:
 Ateş
 Baş ağrısı
 Kas ve eklem ağrısı
 Halsizlik
 İshal
 Kusma
 Mide ağrısı
 İştahsızlık
Eşlik edebilecek diğer belirti
ve bulgular:









Döküntü
Gözlerde kızarıklık
Hıçkırık
Öksürük
Boğaz ağrısı
Göğüs ağrısı
Nefes almada zorluk
Yutma güçlüğü
Cilt ve mukozal kanamalar veya
organ içine kanamalar
Ayırıcı Tanı
Ebola virüs hastalığının ayırıcı tanısında sıtma,
şigelloz, kolera, tifo, leptospirozis, riketsiyozis, hepatit
ve diğer viral hemorajik ateşler dikkate alınmalıdır.
 Bulaşıcı
hastalıklar yönünden nakli yapacak şüpheli
vakalarla ilgili sağlık personelinin bilgilendirilmesi
gerekmektedir.
 Vaka hakkında ön bilgi verilmeli en az sayıda sağlık personeli
ile çalışılmalıdır.
 Hastaya ulaşmadan önce sağlık çalışanları koruyucu
önlemleri almalıdır.
 Hasta taşınırken standart izolasyon önlemlerine ek olarak
temas ve damlacık izolasyon uygulanır.
Hastanın Nakli Sırasında Alınacak Önlemler
EVH şüpheli vakanın naklinde aşağıdaki malzemeler mutlaka
ambulanslarda hazır olmalıdır.
1. Eldiven
6. N95 maske
2. Sıvı geçirimsiz önlük
7. Cerrahi maske
3. Sıvı geçirimsiz tulum
8. Su geçirmez ayak koruyucu
4. Koruyucu gözlük
9. Alkol bazlı el dezenfektanı
5. Yüz kalkanı/siperi
Koruyucu ekipmanın giyme sırası
 EL HİJYENİ-İÇ ELDİVEN
 TULUM (BAŞLIK SONRA TAKILACAK)
 AYAK KORUYUCU
 SIVI GEÇİRİMSİZ ÖNLÜK
 MASKE
 GÖZLÜK
 TULUM BAŞLIĞI
 YÜZ KORUYUCU
 DIŞ ELDİVEN
Önlük giyerken
• Önlük malzemesi uygulanacak
işleme göre seçilmeli
• Uygun tip ve boyut seçilmeli
• Arkadan bağlanmalı
• Eğer çok küçük ise iki tane önlük
giyilmeli
– Biri önden
– Diğeri arkadan
Maske takılırken
• Burnu, ağzı ve çeneyi tamamen
içine almalıdır
• Yüze uygunluk tam olmalı
• N95 gibi özel tip maskeler için
yüze uyum testi yapılmalı
Maske takıldıktan sonra
• Tükrük veya sekresyonlarla ıslandığı zaman değiştirilmeli
• Tekrar kullanılmamalı
• Ortak kullanılmamalı
Gözlük-yüz koruyucusu
giyilmesi
• Gözleri ve yüzü tam
olarak kapatmalı
• Yüze uygunluk tam
olmalı
• Yüze oturmalı ancak
sıkmamalıdır
Eldiven giyilirken
• Eldivenler en son giyilmeli
• Doğru tip ve boyutta eldiven
seçilmeli
• Eldiven giymeden önce eller
yıkanmalı veya el
dezenfektanı ile ovalanmalı
• Önlüğün kol manşetleri
üzerine çekilmeli
Eldiven giyildikten sonra;
 Temizden kirliye doğru çalışılmalı
 Eldiven ile çalışırken kendine ve çevreye kontamine
temas sınırlanmalı
 Eldivenler tekrar kullanılmamalı
 Eldiven çıkartıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalı
 ELDİVEN ÜZERİNE EL DEZENFEKTANI UYGULANMAMALI VEYA
ELDİVENLİ ELLER YIKANMAMALIDIR.
Koruyucu ekipmanın çıkarma sırası
 DIŞ ELDİVEN ÇIKARTILIR- YENİ ELDİVEN GİYİLİR
 SIVI GEÇİRİMSİZ DIŞ ÖNLÜK ÇIKARTILIR
 AYAK KORUYUCU ÇIKARTILIR
 DIŞ ELDİVEN ÇIKARTILIR-YENİ ELDİVEN GİYİLİR
 YÜZ KORUYUCU ÇIKARTILIR
 TULUM BAŞLIĞI İLE TULUM ÇIKARTILIR
 DIŞ ELDİVEN ÇIKARTILIR-YENİ ELDİVEN GİYİLİR
 GÖZLÜK ÇIKARTILIR
 MASKE ÇIKARTILIR
 DIŞ ELDİVEN ÇIKARTILIR-İÇELDİVEN ÇIKARTILIR-
EL HİJYENİ SAĞLANIR
Eldiven çıkarılırken
•
•
•
•
Elin üzerinden sıyrılarak içi dışına çevrilir
Diğer eldivenli el ile tutulur
Eldivensiz parmakla bilekten diğer eldiven sıyrılır
İçi dışına çevrilerek her iki eldivenden oluşan küçük bir torba
şeklinde atılır
Gözlük-yüz koruyucusu çıkarılırken
• Eldivensiz ellerle çıkarılır
Önlük çıkarılırken
 Omuz kısımlarından tutulur
 Kontamine dış yüz içe doğru
çevrilir
 Yuvarlayarak katlanır
 Çıkarıldığında sadece temiz
taraf görünmelidir
Maske çıkarılırken
Maske bağları (önce alttaki) çözülür
Maskenin ön yüzü kontamine olduğu için elle temas
etmemelidir
Bağlardan tutularak atılır
 Kişisel koruyucu ekipmanlar uygun şekilde çıkartılarak, atık
poşetine atılmalı,
 Atık poşetinin ağzı kapatılmalı ve hastanelerin tıbbi atık
kutularına atılmalıdır.
 Ambulans ve malzeme temizliği ise; hastanın teslim edildiği
hastanede yapılacak , yüksek düzey Yüzey Dezenfeksiyonu
uygulanmak suretiyle negatif basınçlı kabin temizlenmiş
şekilde Teknik Destek Birimine verilecektir.
38,5 C ve üzeri ateş olan hastada EBV
EVH--‐Klinik Belirti ve Bulgular
 • Ateş
 • Baş ağrısı
 • Kas ve eklem ağrıları
 • Halsizlik
 • İştahsızlık
 • İshal
 • Kusma
 • Mide ağrısı
 • Kanama
(Mukozal,vajinal,dişeti,burun
kanamaları,hematemez,melena,
hematuri)
Kimlerde Düşünülmeli
Epidemiyolojik Risk Faktorleri:
1. Salgın bölgesinde son 21 gün
içinde bulunmuş olmak
2. Kesin ya da kuşkulu Ebola
virüs hastalığı olan birinin kan
ve diğer vücut sıvılarıyla temas
3. Endemik bölgede yarasa,
kemirici veya primatlarla
doğrudan temas
4. Endemik bölgede yöresel
cenaze ve gömme işlemlerine
katılmak
Ateşi olan hastada MERS-COv
İlk semptom ve bulgular:
 Akut ciddi solunum yetmezliği ve/veya
akciğer infiltrasyonları olan ve
 Vakaların epidemiyolojik ilişkili olduğu
 Ateş, titreme, baş ağrısı, baş
ülkelere*son 14 gun icerisinde seyahat
dönmesi, boğaz ağrısı, prodüktif
öyküsü bulunan ve/veya
olmayan öksürük, dispne, miyalji
gibi genellikle spesifik olmayan  Bu ülkelere seyahat öyküsü bulunan bir
kişiyle seyahat dönüşünden sonraki 14 gün
semptom ve bulgulardır.
içerisinde yakın temasta bulunan
 Ayrıca kusma, ishal gibi
 Semptomları bu temastan sonraki 14 gün
gastrointestinal semptomlar
içerisinde gelişen kişiler.
görülebilmektedir.
Klinik görünüm;
 Asemptomatik durumdan, ağır
pnomoni ve akut solunum yetmezliği
çoklu organ yetmezliği arasında
değişebilen ara formlarda
görülebilmektedir
Ülkeler;
Suudi Arabistan
Ürdün,
İran,
Yemen,
Lübnan
Birleşik Arap Emirlikleri,
Katar,
Kuveyt,
Umman,
 MERS-CoV enfeksiyonu için doğrulaması yapılmış
veya değerlendirmesi devam eden bir kişi ile yakın
temas etmiş olanlar, son temaslarından sonraki 14 gün
boyunca günde iki kez ateşlerini ölçmeli, öksürük,
solunum sıkıntısı ile baş ağrısı, boğaz ağrısı, bulantıkusma ve ishal gibi diğer erken semptomların olup
olmadığını takip etmelidirler.
YÜKSEK DÜZEY BULAŞ RİSKLİ VAKA NAKİL ALGORİTMASI
KKM'YE GELEN ÇAĞRI
PRİMER VAKA (OLAY YERİ EV, OTEL
VB.) OLARAK DEĞERLENDİRİLEN
VAKALARDA
HASTANELER YA DA DİĞER SAĞLIK
KURULUŞLARI ARASINDA İKİNCİL BİR
NAKİL SÖZ KONUSU İSE
1. VAKA İLE İLGİLİ GÖRÜŞME YAPAN PERSONEL, VAKAYI GÜN SORUMULUSU DANIŞMAN HEKİME İVEDİLİKLE HABER VERİR;
İLGİLİ HEKİM BİLGİLERİ ÜST YÖNETİME VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ BİRİMİ’NDEN SORUMLU BAŞHEKİM YARDIMCISINA HABER VERİR.
2.NAKİL TALEP EDEN KURUMDAN HASTA, HASTALIK VE NAKİL USULÜ İLE
İLGİLİ DETAYLI BİLGİ ALINIR. ÖZELLİKLE ENFEKSİYON ve NÖROLOJİ KLİNİKLERİNDEN
İSTENİLEN NAKİLLERDE HASTANIN GENEL DURUMU DIŞINDAKİ TANILARI
SORGULANIR. ÜREMESİ VEYA KLİNİK OLASI TANILARI İSTENİR.
3. NAKLİ TALEP EDEN KURUMDAN NAKİL TALEP FORMUNU EKSİKSİZ
DOLDURUP GÖNDERMELERİ(fakslanması) İSTENİR.
2. İLGİLİ İSTASYONA ŞÜPHELİ VAKANIN KİMLİK VE TANISI İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME
YAPILIR. ÖZELLİKLE YÜKSEK ATEŞ, YURT DIŞI BAĞLANTI ÖYKÜSÜSORGULANIR.
3. EKİP UYGUN KORUYUCU EKİPMAN GİYİLMESİ YÖNÜNDE BİLGİLENDİRİLİR.
ELDİVEN, N95 MASKE, GÖZLÜK VE CERRAHİ ÖNLÜK GİYME SIRASI:

CERRAHİ ÖNLÜK
4. VAKAYI NEREDEN VE KİMDEN TESLİM ALACAĞI KONUSUNDA BİLGİLERİ
EKSİKSİZ TAMAMLAYIP İSTASYONA TALİMAT VERİR.

N 95 MASKE

GÖZLÜK
5. EŞ ZAMANLI OLARAK KULLANILMASI GEREKLİ İSE KBRN SEDYESİNİN VAKA
ADRESİNE ULAŞTIRILMASI İÇİN İLGİLİ BİRMLE VE UMKE İLE İRTİBATA GEÇER.

ELDİVEN
6. VAKANIN NAKLEDİLECEĞİ HASTANE İLE GÖRÜŞÜLEREK HASTANENİN
HANGİ KAPISINDAN GİRİŞ YAPILACAĞI KONUSU TEYİT EDİLİR, İSTASYON
BİLGİLENDİRİLİR
ELDİVEN, N95 MASKE VE GÖZLÜK, CERRAHİ ÖNLÜK ÇIKARMA SIRASI:

ELDİVEN

CERRAHİ ÖNLÜK

EL HİJYENİ

KORUYUCUGÖZLÜK

MASKE

EL HİJYENİ
7. VAKANIN KLİNİK DURUMUNA GÖRE UYGUN SAYIDA SAĞLIK PERSONELİNİN
KORUYUCU EKİPMANLARI UYGUN SIRA İLE GİYEREK TEMAS VE DAMLACIK İZOLASYON
KURALLARINA RİAYET ETMESİ TALİMATI VERİLİR. NAKİL SIRASINDA KKM İLE UYGUN
İLETİŞİM ARAÇLARI (EL TELSİZİ, YAKA MİKROFONU VB.) İLE İZOLASYON KURALLARI
BOZULMAYACAK ŞEKİLDE, İRTİBATA GEÇİLİR.
8. NAKİL SIRASINDA EKİP İLE İZOLASYON KURALLARI BOZULMAYACAK ŞEKİLDE
UYGUN İLETİŞİM ARAÇLARI İLE İRTİBATA GEÇİLECEĞİ BİLGİSİNİ EKİP SORUMLUSUNA
İLETİR. PERSONELE CEP TELEFONU GÖRÜŞMESİNİN KESİNLİKLE YAPILMAYACAĞI
BİLDİRİLİR.
9. VAKAYI VEREN YETKİLİ, EKİP SORUMLUSUNA TRANSPORT SIRASINDA
KULLANACAĞI KİŞİSEL KORUYUCU EKİPMANLARI SAYARAK EKSİK EKİPMAN OLMADIĞINI
TEYİT EDER.

ELDİVEN (ÇİFT ELDİVEN)

SIVI GEÇİRİMSİZ ÖNLÜK

SIVI GEÇİRİMSİZ TULUM

KORUYUCU GÖZLÜK


YÜZ KALKANI/SİPERİ
KORUYUCU BAŞLIK-ŞAPKA(TULUMDA BAŞLIK YOKSA)

N95 MASKE

SU GEÇİRMEZ AYAK KORUYUCU

ALKOL BAZLI EL DEZENFEKTANI
10. KKM PERSONELİ EKİP SORUMLUSUNA KORUYUCU EKİPMAN GİYME
SIRASINI SAYAR:
1.
EL HİJYENİ-İÇ ELDİVEN
2.
TULUM (BAŞLIK SONRA TAKILACAK)
3.
AYAK KORUYUCU
4.
SIVI GEÇİRİMSİZ ÖNLÜK
5.
MASKE
6.
GÖZLÜK
7.
TULUM BAŞLIĞI
8.
YÜZ KORUYUCU
9.
DIŞ ELDİVEN
4. İLK DEĞERLENDİRMESİ OLAY YERİNE GİDEN AYİ EKİPLERİNCE
YAPILAN VAKA HAKKINDA KKM YETKİLİSİ BİLGİ TOPLAR. UYGUN SEDYE (KBRN VEYA ANA
SEDYE), DESTEK EKİP (UMKE) GEREKİP GEREKMEDİĞİNİ İRDELER.
5. GEREKLİ GÖRÜLEN HALLERDE KBRN SEDYESİNİN ULAŞIMI VE UMKE
EKİBİ İÇİN KOORDİNASYONU SAĞLAR.
6. NAKLİ GEREKEN HASTALARDA NAKLEDİLECEĞİ HASTANE VE BU
HASTANENİN HANGİ KAPISINDAN GİRİŞ YAPILACAĞI KONULARINI TEYİT EDEREK
İSTASYON BİLGİLENDİRİLİR.
7. NAKİL SIRASINDA EKİP İLE KKM ARASINDAKİ GÖRÜŞMELER
VAKANIN TAŞINMA USULÜNE GÖRE (KBRN SEDYESİ VEYA ANA SEDYE) VE SEÇİLECEK
İZOLASYON YÖNTEMİNE GÖRE UYGUN İLETİŞİM ARACI KULLANILARAK YAPILACAĞI
BİLGİSİ EKİP SORUMLUSUNA İLETİLİR.
8. KORUYUCU EKİPMANLARIN UYGUN ŞEKİLDE ÇIKARILIP TIBBİ ATIK
POŞETİNE ATILACAĞI AĞZI KAPATILARAK HASTANIN TESLİM EDİLDİĞİ HASTANENİN TIBBİ
ATIK BÖLÜMÜNE ATILACAĞI BİLGİSİ VERİLİR.
9. YÜKSEK DÜZEY BULAŞ RİSKLİ VAKA TAŞINMIŞ İSE (EBOLA, MERS-
CO, KKKA VB ):
10. HASTALARIN NAKLİ SIRASINDA AMBULANSIN, KULLANILAN TÜM
MALZEMELERİN VE KULLANILDI İSE KBRN SEDYESİNİN DEZENFEKSİYONUNUN VAKANIN
TESLİM EDİLDİĞİ HASTANEDEKİ DEKONTAMİNASYON BİRİMİNDE YAPILACAĞI TALİMATINI
VERİR. AMBULANSTA GÖREV YAPAN İZOLASYONA GİRMİŞ PERSONEL VE HASTANENİN
GÖREVLENDİRECEĞİ BİR GÖREVLİ TARAFINDAN SAĞLIK BAKANLIĞI 2014 BİLİM KURULU
ÇALIŞMASINDA BELİRTİLEN YÖNTEM VE AYNI ÇALIŞMADA BAHSEDİLEN KİŞİSEL
KORUYUCU EKİPMANLAR KULLANILARAK YAPILACAĞI BİLGİSİ (EKİM 2014 ASKOM
KARARLARI MAD:4 ) EKİP PERSONELİNE İLETİLİR.
11. VAKA NAKLİ TAMAMLANDIKTAN SONRA KORUYUCU EKİPMANIN ÇIKARMA
SIRASININ NASIL OLACAĞI KONUSUNDA TEMAS VE DAMLACIK İZOLASYONUNA GİRMEMİŞ EKİP
PERSONELİ ARACILIĞI İLE TÜM EKİP İZOLASYONA GİRMİŞ İSE YAKA MİKROFONU İLE BİLGİ VERİR:
1.
DIŞ ELDİVEN ÇIKARTILIR- YENİ ELDİVEN GİYİLİR
2.
SIVI GEÇİRİMSİZ DIŞ ÖNLÜK ÇIKARTILIR
3.
AYAK KORUYUCU ÇIKARTILIR
4.
DIŞ ELDİVEN ÇIKARTILIR-YENİ ELDİVEN GİYİLİR
5.
YÜZ KORUYUCU ÇIKARTILIR
6.
TULUM BAŞLIĞI İLE TULUM ÇIKARTILIR
7.
DIŞ ELDİVEN ÇIKARTILIR-YENİ ELDİVEN GİYİLİR
8.
GÖZLÜK ÇIKARTILIR
9.
MASKE ÇIKARTILIR
10.
DIŞ ELDİVEN ÇIKARTILIR-İÇELDİVEN ÇIKARTILIR- EL HİJYENİ SAĞLANIR
12. KORUYUCU EKİPMANLARIN UYGUN ŞEKİLDE ÇIKARILIP TIBBİ ATIK POŞETİNE
ATILACAĞI, AĞZI KAPATILARAK HASTANIN TESLİM EDİLDİĞİ HASTANENİN TIBBİ ATIK BÖLÜMÜNE
ATILACAĞI TALİMATI VERİLİR.
13. HASTALARIN NAKLİ SIRASINDA AMBULANSIN, KULLANILAN TÜM MALZEMELERİN VE
KULLANILDI İSE KBRN SEDYESİNİN DEZENFEKSİYONUNUN VAKANIN TESLİM EDİLDİĞİ HASTANEDEKİ
DEKONTAMİNASYON BİRİMİNDE YAPILACAĞI BİLSİNİ VERİR. AMBULANSTA GÖREV YAPAN
İZOLASYONA GİRMİŞ PERSONEL VE HASTANENİN GÖREVLENDİRECEĞİ BİR GÖREVLİ TARAFINDAN,
SAĞLIK BAKANLIĞI (GÜNCELLEME: 3 KASIM 2014) BİLİM KURULU ÇALIŞMASINDA BELİRTİLDİĞİ
ŞEKİLDE VE AYNI ÇALIŞMADA BAHSEDİLEN KİŞİSEL KORUYUCU EKİPMANLAR KULLANILARAK
YAPILACAĞI BİLGİSİ (EKİM 2014 ASKOM KARARLARI MAD:4 )EKİP PERSONELİNE İLETİLİR.
14. RİSKLİ HASTA TAŞIYAN EKİP PERSONELİ HASTA TESLİMİ VE DEKONTAMİNASYON
İŞLEMİ SONRASINDA, HASTANENİN ENFEKSİYON HASTALIKLARI UZMANI İLE GÖRÜŞTÜRÜLEREK
GEREKLİ TAVSİYE VE ÖNERİLERLE HASTANEDEN AYRILMASI SAĞLANIR.
15. KBRN SEDYESİNİN ALINDIĞI BİRİME TESLİM EDİLECEĞİ BİLGİSİ EKİBE VERİLİR.
16. VAKA HAKKINDA BİLGİLENDİRİLECEK BİRİMLER İÇİN (UMKE İL SORUMLUSU,
AFETLERDE SAĞLIK HİZMETLERİ ŞUBE MÜDÜRÜ, SAKOM VB.) BAŞHEKİM VEYA YETKİLENDİRDİĞİ
KİŞİDEN ONAY ALINIR.
11. RİSKLİ HASTA TAŞIYAN EKİP PERSONELİ HASTA
TESLİMİ VE DEKONTAMİNASYON İŞLEMİ SONRASINDA,
HASTANENİN ENFEKSİYON HASTALIKLARI UZMANI İLE
GÖRÜŞTÜRÜLEREK GEREKLİ TAVSİYE VE ÖNERİLERLE
HASTANEDEN AYRILMASI SAĞLANIR.
12. KBRN SEDYESİNİN ALINDIĞI BİRİME TESLİM
EDİLECEĞİ BİLGİSİ EKİBE VERİLİR.
13. VAKA HAKKINDA BİLGİLENDİRİLECEK BİRİMLER
İÇİN (UMKE İL SORUMLUSU, AFETLERDE SAĞLIK HİZMETLERİ
ŞUBE MÜDÜRÜ, SAKOM VB.) BAŞHEKİM VEYA YETKİLENDİRDİĞİ
KİŞİDEN ONAY ALINIR.