Transcript 11. hafta sosyal girişimcilik

SOSYAL GİRİŞİMCİLİK
TOPLUMLARIN VARLIKLARI MADDİ VE MADDİ OLMAYAN
VARLIKLAR OLARAK 2’YE AYRILIR.
MADDİ VARLIKLAR: coğrafi büyüklük, denizler, ovalar,
dağlar, göller, madenler, akarsular, tarımsal araziler,
hayvancılık, enerji vb. kaynaklardır.
MADDİ OLMAYAN VARLIKLAR (ENTELEKTÜEL VARLIKLAR):
girişimciler, yöneticiler, çalışanlar, üniversite öğretim
üyeleri, öğretmenler, öğrenciler, yazarlar, sanatçılar vb.
değerlerdir.
1
Sosyal girişimcilik
• Kavram olarak ilk kez 1953’te Bowen’in «girişimcilerin
sosyal sorumlulukları» adlı kitabında yer almıştır.
2000 yılından sonra kar amaçlı iş dünyası ile sosyal bir
amaca sahip hayırseverlik dünyasını birleştiren ve bir
köprü vazifesi gören sosyal girişimcilik kavramı, bireyin
yaşadığı çevredeki toplumsal bir sorunu belirleyerek ve
girişimcilik ilkelerini kullanarak kalıcı çözümler üretmesi
anlamında kullanılmaktadır.
2
Farklı yaklaşımlara göre
sosyal girişimcilik
• 1. grup yaklaşım kar amacı gütmeyen kuruluşlar alanında
gelişmiştir. Sosyal girişimcilik kavramı kar amacı gütmeyen
kuruluşların gelir kazanmak üzere yenilikçi yaklaşımlar
geliştirmesi olarak tanımlanmaktadır. Buradaki önemli
nokta her kar amacı gütmeyen kuruluşun sosyal girişimci
olarak kabul edilmemesi gerekliliğidir.
• 2. grupta kar amacı güden sosyal işletmeler sosyal
girişimciler olarak kabul edilmektedir. Bu alanda sosyal
girişimcilik , sosyal bir amaca dönük yenilikçi faaliyetlerde
bulunmaktır. Örneğin özel ya da kamu sektöründe faaliyet
gösteren hastaneler sosyal amaçlı ticari girişimlerdir.
3
• 3. grup yaklaşımlar, sosyal bir amaca sahip olmayan
ancak kar amacı güden kuruluşların sosyal bir girişimci
olarak kabul edileceğini savunmaktadır. Bu alanda
sosyal girişimcilik sosyal sermaye oluşturmaya yönelik
bir takım yenilikçi faaliyetlerde bulunmaktır. Örneğin
tekstil sektöründe faaliyet gösteren işletme kar amacı
güden bir işletme olup, doğrudan sosyal bir amaca
hizmet etmektedir. Tekstil işletmesi sosyal sermaye
yaratma konusunda yenilikçi faaliyetlerde bulunuyorsa
sosyal bir girişimci olarak kabul edilmektedir.
4
• 4. grup yaklaşımda sosyal girişimciliğin tek bir sektöre
bağlı kalınarak açıklanamayacağını tüm sektörlerde
sosyal girişimciliğin yaratılabileceğini savunan
yaklaşımdır. Bu alanda sosyal girişimcilik , hayırseverlik
yükümlülüğüne sahip ticari işletmelerde sosyal bir
amaç için kurulmuş fakat, ticari işletme olarak faaliyet
gösteren işletmelerde ve gönüllülüğe dayanan ya da
kar amacı gütmeyen kuruluşlarda meydana gelen
olgudur.
5
• Sosyal girişimcilik; kar amacı gütmeyen ticari ve/veya
kamusal
sektörler
içinde
gerçekleşebilen
sürdürülebilir, yenilikçi ve sosyal değer yaratan
faaliyetler olarak tanımlanmaktadır.
• Çoğunlukla 3. sektör veya kar amacı gütmeyen sektör
olarak ifade edilen sektörde devlet ve özel sektörün
ilgi göstermediği alanlarda sosyal girişimcilik
faaliyetleri insana yönelik ve çevreye yönelik
sorunların giderilmesinde önemli adımlar atmaktadır.
6
Sosyal girişimciliğin
bileşenleri
•
•
•
•
•
5 temel karakteristiği vardır:
Sosyal değerler yaratmada misyon belirlemek
Yeni fırsatların takipçisi olmak
Yeniliği dengeli bir sürece oturtmak
Kaynakların kullanımında azami girişimsel çaba
göstermek,
• Yüksek bir sorumluluk duygusu benimsemek
7
SOSYAL GİRİŞİMCİLİĞİN
UNSURLARI
SOSYAL DEĞER YARATMAK İÇİN SOSYAL GİRİŞİMCİ
(predo&mclean)
–
–
–
–
–
FIRSATLARI GÖREBİLMELİ
FIRSATLARI DEĞERLENDİREBİLMELİ
YENİLİKÇİ OLMALI
RİSK ALABİLMELERİ
KAYNAK YARATABİLMELİ
SOSYAL GİRİŞİMCİLİĞİN KAVRAMSAL KAVRAMINI (Nicholls&Cho)
– SOSYALLİK
– YENİLİK
– PİYASA YÖNEMLİMİ
8
**BAŞARILI BİR SOSYAL GİRİŞİM OLUŞMASI İÇİN
1-SORUN OLMALI –SORUNLA İLGİLENİLMESİ-ÇÖZÜME
ODAKLANMASI
2-YENİLİKÇİ BAKIŞ AÇISINDAN FAYDALANILMASI
3-GİRİŞİMCİ BAKIŞ AÇISIYLA GELİR GETİRİCİ FAALİYETLERLE
DESTEKLENMESİ
9
SOSYAL SORUNLARLA İLGİLENME / SOSYAL
BİR MİSYONA SAHİP OLMA
• MEVCUT VE OLASI SORUNLARLA SADECE DEVLETİN ELİYLE
ÇÖZÜMLENEMEMESİ STK’LARI GEREKLİ KILMIŞTIR.
• SORUNLARA UZUN VADELİ ÇÖZÜMLER ÜRETME İHTİYACI
a) SOSYAL SORUN KAVRAMI
-BİREYSEL ve SOSYOLOJİK FAKTÖRLER NEDENİYLE ORTAYA
ÇIKMASI
-BİRÇOK KİŞİYİ ETKİLEMESİ
-ETKİN BİR GRUBUN VARLIĞI ve SORUN OLARAK İLERİ
SÜRMESİ
-ÇÖZÜLMEYE ÇALIŞILMASI
10
SOSYAL SORUNLARLA İLGİLENME / SOSYAL
BİR MİSYONA SAHİP OLMA
b)KARŞILAŞILAN TEMEL SOSYAL SORUNLAR
-SCHWAB VAKFI: 142 STK ÜYESİ BULUNAN
-BİRLEŞMİŞ MİLLETLER BİN YILLIK KALKINMA HEDEFLERİ RAPORUNDA YER
ALAN SORUNLARIN %65 DOĞRUDAN ETKİSİ BULUNAN ÇALIŞMALAR
YÜRÜTMEKTEDİR.
% 28 YOKSULLUK
%21 KADINLARIN
GÜÇLENDİRİLMESİ
%18 DOĞAL
KAYNAKLARI KORUMA
%15 TEMİZ SUYA
ULAŞIM
%13 ÇOCUK
ÖLÜMÜ
%13 EĞİTİM
%10 DOĞUMDA
ANNE ÖLÜMÜ
%10 AİDS
%8 SITMA ve DİĞER
HASTALIKLAR
% 7 AÇLIK
11
SOSYAL SORUNLARLA İLGİLENME / SOSYAL
BİR MİSYONA SAHİP OLMA
KARŞILAŞILAN TEMEL SOSYAL SORUNLAR
**YURTTAŞ SORUMLULUĞU :
• DEMOKRASİNİN GÜÇLENMESİ
• SİVİL TOPLUM OLGUSUNUN GÜÇLENMESİ
• SORUN YAŞAYAN TOPLUMLARDA OLUMLU SOSYAL
DEĞİŞİM YARATABİLME
**YOKSULLUK :
• YOKSULLUĞU GİDERMEK
• KAYNAK TAHSİSİ
• ALT YAPI GELİŞTİRME
*KAZAN-KAZAN STRATEJİSİ (Prahalad 2006)
12
SOSYAL SORUNLARLA İLGİLENME / SOSYAL
BİR MİSYONA SAHİP OLMA
**ÇEVRE :
• SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE
• DOĞAL KAYNAKLARIN KORUNMASI / ÇEVRESEL DUYARLILIK
**SAĞLIK :
• ÇOCUK ÖLÜMLERİNİN AZILTILMASI
• KRONİK HASTALIKLARIN TEDAVİSİ
• SAĞLIK HİZMETLERİNİN ULAŞTIRILMASI
**İNSAN HAKLARI :
• EŞİTLİK / ÖZGÜRLÜK / ADALET HAKLARIN YERLEŞMESİ ve KORUNMASI
• İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ / SİYASİ TEMSİL SİVİL SİYASİ HAKLARIN GELİŞTİRME
**EĞİTİM :
• ÖĞRENMENİN YAYGINLAŞTIRILMASI
• ÇOCUK SUÇLU / MADDE BAĞIMLILIĞI
13
SOSYAL GİRİŞİMCİLİĞİN
UNSURLARI
2) YENİLİKÇİ OLMA
a) SOSYAL YENİLİK
YENİLİK : YENİ FİKİRLERİN YARATILMASI
VAROLAN FİKİRLERİN YENİ NEDENLER ve YENİ ALANLAR İÇİN
KULLANILMASIDIR.
SOSYAL YENİLİK :
SOSYAL İHTİYACI KARŞILAYABİLME AMACIYLA KAR AMACI GÜTMEYEN ASIL
AMACI SOSYAL ÇÖZÜM OLAN ÖRGÜTLER TARAFINDAN GELİŞTİRİLEN YENİLİKÇİ
FAALİYET ve HİZMETLER.
YENİLİK STRATEJİLERİ
• TOPLUMUN DEZEVANTAJLI KESİMİNE YENİ HİZMETLER SAĞLAMAK
• VAROLAN HİZMET SUNUMUNDA YENİ YOLLAR BELİRLEMEK
• GELİR YARATMAK AMACIYLA YENİ STRATEJİLER UYGULAMAK
• VAROLAN HİZMETLERİ YENİ İHTİYAÇ SAHİPLERİNE SUNABİLMEK
• YENİ KAYNAKLAR BULMAK ve BUNLARDAN YARARLANMAK
14
SOSYAL GİRİŞİMCİLİĞİN
UNSURLARI
B) FARKLI KAYNAKLARIN KULLANIMI
Ekonomik istikrarsızlık
Ekonomik faaliyetlerin düşük olduğu
Özel teşebbüsün başarısız
Devletin yetersiz .Kaldığı dönemlerde
Sosyal girişimciler devreye girerek yeni ürün ve hizmetler
sunarak yöresel/bölgesel/ulusal kalkınmaya destekler.
Yöneticiler; ‘’kaynak kullanımı konusunda kontrolündeki
kaynaklardan en iyi şekilde nasıl yararlanabilirim’’ buna
karşın sosyal girişimciler işi yapmak için gerekli kaynaklar
üzerinde nasıl kontrol sağlayabilirim
15
SOSYAL GİRİŞİM FIRSATLARININ
KAZANDIRDIKLARI
16
SOSYAL GİRİŞİMCİLİĞİN
UNSURLARI
3)GELİR GETİRİCİ FAALİYETLERDE BULUNMAK
SOSYAL AMAÇ YANINDA TİCARİ AÇIDANDA BAŞARI
KAR ELDE ETMEK ve BU KARI SOSYAL AMAÇLARDA KULLANMAK
BÜTÜNLEŞTİRİCİ SOSYAL GİRİŞİMCİLİK ;EKONİMİK AÇIDAN
FAZLALIKLARIN SOSYAL YARAR OLUŞTURMAK İÇİN KULLANILMASI
örn: grameen bank microkredi uyg.
YENİ YORUMLANAN SOSYAL GİRİŞİMCİLİK KAVRAMINDA HÜKÜMET DIŞI
GELİŞİM ÖRGÜTLERİNİN VAR OLAN FAALİYETLERİNİN YARATICI BİR
ŞEKİLDE KENDİNE UYGULAYARAK KAYNAK SAĞLAMAKTIR.
Örn:CatERİNG HZİMETİ
TAMAMLAYICI SOSYAL GİRİŞİMİCİLİK ÖRGÜTÜN GELİR VE MÜŞTERİ
AKIŞINA ÇEŞİTLİLİĞİ SAÜLAMAK İÇİN MUTLAKA SOSYAL YARARI
GÖZETMEYEN BİR İŞLETMEYİ ÖRGÜTE KATILMALI ÖRN : HEADSTART
EĞİTİM YAKLAŞIMI.
17
Sosyal girişimcinin
özellikleri
• 2 gruba ayrılmaktadır. Bireye özgü ve çevreye özgü
özellikler olmak üzere.
• Bireye özgü özellikler:
• Demografik özellikler (cinsiyet, yaş, eğitim gibi), bilişsel
özellikler (özyeterlilik, yenilikçilik, fırsatları görmek,
liderlik), kişisel özellikler ( iyimser, içsel kontrol odağı,
risk alma eğilimi) motivasyonel özellikler ( başarma
ihtiyacı, özerklik ihtiyacı, üstünlük ihtiyacı), değerler (
sosyal sorumluluk, empati sahibi olmak, ahlaklı olmak,
dürüstlük) olarak alt başlıklarda incelenmektedir.
18
• Çevreye özgü özellikler:
• Ortam ve sahip olunan sosyal sermaye başlıkları
altında toplanmaktadır.
19
Sosyal girişimcilik ile
ticari girişimcilik
arasındaki farklar
Sosyal girişimcilik
Ticari girişimcilik
Motivasyon
Kardan ziyade sosyal
değişim ve kendi müşteri
grubunun gelişimi
Temel faktör yeni iş kurma,
kendi işine başlama ve
finansal kazanç elde etme
düşüncesi
Risk ve karar
Sivil toplum ihtiyaçları için
risk ve sorumluluk alırlar
Risk tercihi para ve saygınlık
kazanmaya dönüktür.
Yapılan iş
Kamu kurum ve kuruluşları Sanayi ağı içinde işbirliği
ile iletişim ağı içinde işbirliği yapmak
yapmak
Kar özellikleri
Sosyal sermaye yaratmak ve Kişisel kar elde etmek,
sosyal sorunları çözmek
piyasa odaklı sorunları
çözmek
Yenilikçilik
Toplumun kaynaklarını
birleştirmek
Yeni fikirler bulmak
20
Sosyal girişimcilik
Ticari girişimcilik
Fırsat kollama
Sosyal ihtiyaçlardaki
boşlukları belirlemek
Boşlukları ve uygun işleri
bulmak
Temel değerler
Ekonomik ve sosyal kaygının
birbirinden ayrılamaması
Sosyal birliktelik ve katılımın
teşvik edilmesi
Farklılık, yenilikçilik ve
yaratıcılık , fırsatları ve
kaynakları kollama.
Uzun dönemli amaçlara
daha etkili hizmet etmeye
odaklanırlar.
Değişim
yaratmaya
çalışırlar.
Ekonomik kaygılar yüksektir.
Verimlilik, etkinlik, çıktılar,
karlılık ağır basar
Müşterilere ve/veya
hissedarlara karşı
sorumluluk vardır.
Sosyal amaçlı projelere
bağışta bulunma ve
hayırseverlik yaklaşımı
vardır.
İş/işletme yaratmaya
çalışırlar.
Örgütsel çevre
Kurallar çerçevesi dışında
işlemektedir.
Farklı şekillerde bürokratik
prosedür ve kurallara
21
bağlıdır.
Sosyal girişimciliğin
alanları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İnsan hakları
Kadın hakları
Cinsiyet eşitliği
Çocuk hakları
Tüketici hakları
Sağlık ve beslenme
Doğayı koruma
Yoksullukla savaş
Bireyin yeteneğini geliştirme
Herkes için eğitim hakkı
22
Sosyal girişimci örnekleri
• Tema vakfının kurucusu Hayrettin KARACA,
• AKUT derneği Nasuh MAHRUKİ
• Toplum gönüllüleri Vakfı başkanı İbrahim BETİL
23
GRAMEEN BANK
• Bangladeş’te Muhammed Yunus kurduğu Grameen
Bank (Yoksullar Bankası) çok yoksul insanlara ve
geleneksel kurumların tamamen reddettiği kişilere
kredi vermektedir. Kredilerin geri ödemesi haftalık
olarak yapılmaktadır. Tutar oldukça küçüktür. Hedef
kitlesi daha çok yoksul kadınlardır. 1976’da 42 kişiye
27 şer dolar kredi vererek işe başlayan banka 1997 de
2,4 milyar dolar kredi dağıtmıştır. Banka şu anda 110
ülkede 1105 şubesi ve 13 bin çalışanı vardır.
Muhammed yunus hizmetleri nedeniyle Nobel Ödülü
kazanmıştır.
24
• Girişimcilik Öyküsü Züğürt Ağa Kısa Versiyon
• https://www.youtube.com/watch?v=zzkHYyJqh7w
25