Transcript Yeni Sunum 7

Dr. Alpaslan GÖRÜCÜ
ÇOKLU ZEKA KURAMI
Günümüzde eğitim alanındaki gelişmelerle birlikte
«bireylerin neler yapabildiğinden» çok, «neler yapabileceği»
düşünülmelidir. Çoklu zeka kuramı da bu amaçla yeni
pedagojik yöntemlerin düşünülmesi için ortaya atılmıştır.
Gardner, zekayı «problem çözme kapasitesi ya da değerli
bir veya birden çok kültürel yapı ürününe şekil vermek»
olarak tanımlamaktadır. Gardner’a göre çoklu zeka
kuramının temelinde «biyolojik ve kültürel» boyutlar yer
almaktadır.
08.04.2015
2
Zekanın gelişmesinde avantaj ve dezavantaj yaratan
çevresel etkenler vardır.
1. Kaynaklara ulaşım şansı: Aile çok fakirse çocuk
keman, piyano gibi müzikal zekayı geliştirebilecek
enstrümanlara ulaşamadığından bu zekanın güçlenmesi,
gelişmesi zorlaşabilir.
2. Tarihsel, kültürel faktörler: Okulda matematik ve fene
dayalı programlar önemseniyorsa, öğrencinin mantık,
matematik zekası gelişebilir.
08.04.2015
3
3. Coğrafi faktörler: Köyde yetişmiş bir çocuk apartmanda
büyümüş bir çocuğa oranla bedensel zekasını daha çok
geliştirebilir.
4. Ailesel faktörler: Ressam olmak isteyen bir çocuğun
ailesi avukat olmasını istiyorsa çocuğun dil zekası
desteklenecektir.
5. Durumsal faktörler: Kalabalık bir ailede büyümüş ve
kalabalık bir ailede yaşayan bireyler doğalarında sosyallik
olmadıkça kendilerini geliştirmek için daha az zamana
sahip olurlar.
08.04.2015
4
ÇOKLU ZEKA KURAMININ DAYANDIĞI TEMELLER
-Her insan, çeşitli zeka alanlarının tümüne sahiptir.
-Her insan, çeşitli zeka alanlarından her birini yeterli
düzeyde geliştirebilir.
-Çeşitli zeka alanları, genellikle, bir arada karmaşık bir
yapıda çalışırlar.
-Bir kişinin her alanda zeki olabilmesinin bir çok yolu
bulunmaktadır.
08.04.2015
5
SÖZEL-DİLSEL ZEKA
Bu zeka, bir insanın kendi dilini; gramer yapısına, sözcük
dizimine, telaffuzuna ve sözcüklerin anlamına uygun olarak
büyük bir ustalık ve beceri ile kullanmayı gerektirir.
Bu zekası kuvvetli olan bir öğrenci;
-Okumayı sever.
-İyi bir hafızası vardır.
-Diğer öğrencilerden daha iyi yazar.
-Uzun hikayeler ve fıkralar anlatır.
-Yaşına göre iyi bir kelime haznesine sahiptir.
08.04.2015
6
Sözel düşünen-öğrenen;
Ivır zıvır şeyleri ezberlemeyi sever. Okuma yazmayı sever.
Hikayeleri sever. Söyleyerek, duyarak ve görerek öğrenir.
İsimleri yerleri tarihleri iyi ezberler.
Meslekler;
Öğretmen, gazeteci, yazar, şair, çevirmen, avukat, tiyatro
sanatçısı, TV ve radyo programcısı veya sunucusu
08.04.2015
7
MANTIKSAL-MATEMATİKSEL ZEKA
Bu zekaya sahip olan insanlar, mantık kurallarına ve
benzerliklerine, neden-sonuç ilişkilerine ve bunlara benzer
soyut işlemlere karşı çok hassas ve duyarlıdırlar.
Bu kişiler kategorilere veya sınıflara ayırarak, genelleme
yaparak, hesaplayarak, mantık yürüterek ve soyut ilişkiler
üzerinde çalışarak iyi şekilde öğrenirler.
08.04.2015
8
Bu zekası kuvvetli bir öğrenci;
-Olayların oluşumu ve işleyişi hakkında çok soru sorar.
-Soyut ve kavramsal düşünebilir.
-Bilgiler arasında bağlantılar kurar.
-Güçlü bir muhakemesi vardır.
-Matematik dersini sever.
-Matematiksel hesaplama oyunlarını ilginç bulur.
-Mantıksal bulmacaları çözmeyi, satranç veya dama gibi
stratejik oyunları oynamayı sever.
08.04.2015
10
Mantıksal düşünen-öğrenen;
İlişkisel düşünmeyi, problem çözmeyi mantık yürütmeyi
sever. İlişkileri, örüntüleri yakalama peşindedir.
Gruplayarak, sıralayarak ve soyutlayarak öğrenir. Deneysel
çalışmalara ilgi duyar. Soru sormaya bayılır.
Meslekler;
Bilim adamı, mühendis, bilgisayar programcısı, istatistikçi
08.04.2015
11
GÖRSEL-UZAMSAL ZEKA
Bu zeka alanı, bir bireyin objektif olarak gözlemleme veya
görsel ve uzamsal fikirleri grafiksel olarak sergileme
kabiliyetlerini içerir.
Bu zekaya sahip olan insanlar, renge, çizgiye, şekle,
biçime, uzaya ve bu olgular arasındaki ilişkilere karşı aşırı
duyarlıdırlar. Bu kişiler varlıkları veya olguları
görselleştirerek veya renklerle ve resimlerle çalışarak en
iyi şekilde öğrenirler.
08.04.2015
12
Bu zekası kuvvetli bir öğrenci;
-Sanat içerikli etkinlikleri sever.
-Arkadaşlarına oranla daha çok hayal kurar.
-Yüksek düzeyde beceri gerektiren figür ve resimleri çizer.
-Filmleri ve diğer görsel sunuları izlemeyi tercih eder.
-Bulmaca çözmekten hoşlanır.
-Renklere karşı çok duyarlıdır.
-Resimli yayınlardan daha çok hoşlanır.
-Elinde bulunan materyallere bir şeyler çizer.
-Daha önce gittiği yerleri kolay hatırlar.
08.04.2015
Görsel düşünen-öğrenen;
Sevdiği derslerde resim-karikatür çizer. Görselleştirerek,
hayal kurarak, resim ve renklerle çalışarak öğrenir. Film
seyretmeyi, ev aletleriyle oynamayı sever. Öğretmenin
kıyafetindeki değişiklik gözünden kaçmaz.
Meslekler;
Mucit, Mimar, Mühendis, Mekanikçi, Görsel sanatlar,
Denizci
08.04.2015
MÜZİKAL-RİTMİK ZEKA
Bu zeka türü ile bir kişinin bir müzik parçasındaki ritme,
akustik düzene, melodiye, müzikteki iniş ve çıkışlara,
müzik aletlerine ve seslere olan duyarlılığı kastedilir.
Bu zeka türündeki bireyler en iyi ritim, melodi ve müzikle
öğrenirler.
08.04.2015
Bu zekası kuvvetli bir öğrenci;
-Şarkıların melodilerini çok iyi hatırlar.
-Güzel şarkı söyleyebilme sesine ve yeteneğine sahiptir.
-Bir şarkının makamını ve notalarını ayırt edebilir.
-Öğrendiği şarkıları paylaşmak ister.
-Herhangi bir müzik aletini çok iyi çalar.
-Konuşurken elleri ve ayakları ile ritim tutar.
-Farkına varmadan kendi kendine mırıldanır.
-Ders çalışırken masaya vurarak ritim tutar.
-Müzik çalan bir ortamda daha verimli çalışır.
08.04.2015
Müzikal düşünen-öğrenen;
Çoğu zaman ya bir şarkı söylüyordur ya da bir melodi
mırıldanıyordur. Ritim, melodi ve müzik ile öğrenir. Sesleri
algılama ve ritimleri yakalamada ustadır. Sınıfta ayakları
veya parmaklarıyla tempo tutanlardır.
Meslekler;
Korist, Müzik öğretmeni, Besteci, Bando elemanı,
Diskjokey, Tiyatro sanatçısı, Dansçı, Balet-balerin
08.04.2015
BEDENSEL-KİNESTETİK ZEKA
Bu zeka alanı, koordinasyon, denge, güç, esneklik ve hız
gibi bazı fiziksel özelliklerin yanı sıra, dokunsak nitelikteki
bazı becerileri de içermektedir.
Bu zeka türüne sahip bireyler, yaparak-yaşayarak,
dokunarak ve hareket ederek en iyi şekilde öğrenirler.
08.04.2015
Bu zekası kuvvetli bir öğrenci;
-Duygularını belirgin olarak vücut diliyle ifade eder.
-İnsanlara, canlı ve cansız varlıklara dokunmaktan hoşlanır.
-Bir veya birden fazla sportif faaliyetlerde başarılıdır.
-Bir yerde uzun süre kaldığında hareket etmeye,
kımıldamaya veya ritim tutmaya başlar; yerinde duramaz.
-Başkalarının jestlerini, mimiklerini ve yüz ifadelerini
kolaylıkla taklit eder.
-Gördüğü her nesneyi dokunarak inceleme ve analiz etme
eğilimindedir.
08.04.2015
Bedensel düşünen-öğrenen;
Beden dilini iyi kullanır. Sportif etkinlikleri sever. Duyu
organlarıyla dokunarak, tadarak koklayarak öğrenir. El
becerileri iyidir. Çok iyi öğretmen taklidi yapar.
Meslekler;
Spor adamı, Dansçı, Aktör, Balet-balerin, Heykeltraş,
Pandomim sanatçısı, Seramik sanatçısı, İnşaat işçisi, Çiftçi
08.04.2015
KİŞİLERARASI-SOSYAL ZEKA
Bu zeka türü ile bir insanın diğer insanlardaki yüz
ifadelerine, seslere ve mimiklere olan duyarlılığı ve diğer
insanlardaki farklı özelliklerin farkına vararak onları en iyi
şekilde yorumlama ve değerlendirme yeteneği kastedilir.
Bu nedenle sosyal zekası güçlü olan kişilerin, bir grup içinde
grup üyeleri ile işbirliği yapma, onlarla uyum içinde çalışma
ve bu insanlarla sözlü ve sözsüz iletişim kurma gibi
yetenekleri söz konusudur. Bu zeka türüne sahip insanlar,
genellikle başka insanların yaşantılarını iyi algılarlar.
08.04.2015
Bu zekası kuvvetli bir öğrenci;
-Arkadaşları ya da akran grupları içinde sosyalleşir.
-Grup içerisinde doğal bir lider görünümündedir.
-Problemi olan arkadaşlarına öğüt verir.
-Organizasyonların, komitelerin baş elemanıdır.
-Diğer insanlara bir şeyler anlatmaktan hoşlanır.
-Arkadaşları onun fikirlerine değer verir.
-Başkalarıyla birlikte çalışmayı sever.
-En az bir veya birden fazla yakın arkadaşı vardır.
-Başkalarına karşı empati duyar ve onları önemser.
08.04.2015
Sosyal düşünen-öğrenen;
Çok arkadaşı vardır. Bir çok grubun üyesidir. Sosyal
etkinliklerin düzenleyicisidir. Paylaşarak, işbirliğiyle,
karşılaştırarak, ilişkilendirerek öğrenir. Sınıfın gevezesidir.
Meslekler;
İş adamı, Dini lider, Öğretmen, Politikacı, Satıcı, Halkla
ilişkiler, Organizatör, Turizmci, Psikolojik danışman
08.04.2015
KİŞİYE DÖNÜK (İÇSEL) ZEKA
Bu zeka türü ile bir kişinin kendini objektif olarak
değerlendirmesi, duygularının, isteklerinin ve ihtiyaçlarının
farkında olması, kendini iyi disipline etmesi ve kendine
güvenmesi gibi yetenekler kastedilir.
Başka bir deyişle kişiye dönük zeka, bir kişinin kendisini
başkalarının gözüyle görebilmesi kabiliyetidir. Kişinin
kendini anlaması, kim olduğunu, ne yapmak istediğini ve
neyi yapmak istemediğini veya çeşitli durumlarda nasıl
davranması gerektiğini, nelerden uzak durması ve nelere
yönelmesi gerektiğini bilmesidir.
08.04.2015
Bu zekası kuvvetli bir öğrenci;
-Bağımsızlık duygusu güçlüdür.
-Kendisinin kuvvetli ve zayıf yönleri hakkında gerçekçi bir
görüşe sahiptir.
-Yalnız oynamaya veya ders çalışmaya bırakıldığında daha
başarılıdır.
-Hakkında çok fazla bahsetmediği en az bir hobisi vardır.
-Ne yaptığını çok iyi bilir.
-Kendi başına kalmayı tercih eder.
-Kendine güveni yüksektir.
08.04.2015
İçsel düşünen-öğrenen;
İçgüdüleriyle hareket eder. Yalnızdır; kendi özel ilgileri
peşindedir. Kendi başına, bireysel projelerle, kendi hızında
öğrenir. Kendini tanımada iç dünyası üzerine
yoğunlaşmada ustadır. Sınıfın mütefekkiridir.
Meslekler;
Psikolog, Dini lider, Araştırmacı, Kuramcı, Felsefeci
08.04.2015
DOĞA ZEKASI
Gardner geliştirdiği çoklu zeka kuramına sonradan
doğa zekasını da eklemiştir.
Doğa zekası; bölgesel ya da küresel çevre değişikliklerini
açıklama, ev hayvanları, doğa hayatı, bahçe ve park ilgisi,
teleskop ya da mikroskop kullanarak doğayı çekme
davranışlarını kapsar. Bu zeka çevreye ait çok ince
ayrıntıları ve örüntüleri fark edebilme ve ele alabilme
yeteneğidir.
08.04.2015
Bu zekası kuvvetli bir öğrenci;
-Hayvanlara karşı çok meraklıdır.
-Açık havada olmaktan hoşlanır.
-Bahçede bitkilerle uğraşmaktan hoşlanır.
-Doğadaki varlıkları tanıma ve sınıflandırmaya meraklıdır.
-Değişik bitkilere ve hayvanlara karşı ilgilidir.
-Bir hayvan besler ya da beslemek ister.
-Çevre kirliliğine karşı çok duyarlıdır.
-Doğa ile ilgili dergi, kitap ve filmleri takip eder.
-Doğa olaylarına karşı meraklıdır.
-Doğayla başbaşa kalmaktan hoşlanır.
08.04.2015
Doğacı düşünen-öğrenen;
Doğa ile ilgili koleksiyonu vardır. Konuşmasında bol bol
doğal hayattan örnekler vardır. Araştırarak, inceleyerek,
gözlem yaparak öğrenir. Sınıfın meteoroloji uzmanıdır.
Okulun bahçesindeki kedilerin sorumlusudur.
Meslekler;
Ziraat mühendisi, Doğa bilimcisi, Zoolog, Teknisyen,
Bahçıvan, Veteriner
08.04.2015