Transcript Janusz Korczak

Janusz Korczak
Urodzony 22 lipca 1878 roku w Warszawie, pedagog, pisarz, publicysta,
działacz społeczny i lekarz żydowskiego pochodzenia
"Dzieci - to przyszli ludzie. Więc dopiero będą, więc jakby ich jeszcze nie było.
A przecież jesteśmy: żyjemy, czujemy, cierpimy."
Janusz Korczak - Szare dni, Pisma wybrane
"Umysł dziecka - las, którego wierzchołki lekko się poruszają, gałęzie splatają,
liście drżąc dotykają."
Janusz Korczak - Momenty wychowawcze
Siedmioletni Henryk trafił do prywatnej szkoły
przygotowującej do gimnazjum, w której panowała
żelazna dyscyplina i rózga. Uczęszczając do męskiego
Gimnazjum Praskiego dorabia korepetycjami i pisaniem
do gazet. Zdobywa pierwsze szlify nauczycielskie. Styka
się z biedą i bogactwem. Jego pasją staje się literatura.
Zaczytuje się w Józefie Ignacym Kraszewskim, Henryku
Sienkiewiczu. W 1900 roku swój tekst Dzieci i
wychowanie podpisuje pseudonimem Janusz Korczak.
Podpisuje nim dalsze swoje prace i pod takim
pseudonimem przechodzi do historii.
Praca społeczna stanie się
przesłaniem jego życia.
Swoją uwagę skupi przede
wszystkim na dziecku.
Często będzie powtarzać:
„odnowa świata dokona się
przez dziecko i wychowanie”.
7 października 1912 roku Janusz Korczak zostaje dyrektorem
Domu Sierot przy ulicy Krochmalnej 92 w Warszawie –
placówki opiekuńczej dla dzieci żydowskich.
W Domu Sierot Janusz Korczak razem ze Stefanią Wilczyńską
tworzy oryginalny, autorski program wychowawczy.
Dom Sierot był „domem pracy i szkołą życia”. Korczak
sięgał po nowe środki wychowawcze, z którymi
eksperymentowała pedagogika reform: samorząd
dziecięcy, sąd koleżeński, gazetkę szkolną, specjalne
dyżury.
Trzy korczakowskie elementy:
opieka nad dzieckiem, wychowanie do
samodzielności, prawa dziecka.
W wydanym w 1918 roku eseju Jak kochać dziecko. Dziecko w
rodzinie, uznanym za credo pedagogiczne, wymieni: prawo dziecka
do śmierci, prawo dziecka do dnia dzisiejszego, prawo dziecka, by
było tym, czym jest. Z walką o te prawa Korczak zwiąże swoje dalsze
plany życiowe i zawodowe. Stanie się obrońcą, adwokatem i
rzecznikiem dzieci. Będzie o nie walczył na różnych polach: jako
lekarz, wychowawca, pisarz i publicysta.

1923 rok
Powieść Bankructwo
małego Dżeka (1924)
 Kiedy znów będę
mały (1925)
 Kajtuś czarodziej. Powieść
fantastyczna ( 1935)
 Opowiadanie Uparty
chłopiec. Życie Ludwika
Pasteura
 Pisze Pamiętnik opublikow
any w tomie 4 Wyboru
pism,
 4 VIII 1942 ostatnie wpisy
do Pamiętnika
 - i wiele innych…..

Już od pierwszych dni II wojny światowej Dom Sierot Janusza Korczaka znalazł się w
polu bombardowań. Uszkodzony został budynek sierocińca, miała miejsce akcja
ratownicza, rozpoczęto tworzenie planu pomocy, ochrony i zapewnienia przetrwania
dla ponad 150 wychowanków. W październiku 1940 roku nakazem władz niemieckich w
okupowanej Warszawie tworzy się getto dla ludności żydowskiej. Zabiegi Korczaka o
pozostawienie Domu Sierot na Krochmalnej nie przynoszą skutku. Sierociniec przenosi
się do budynku przy ul. Chłodnej 33.
16 listopada 1940 roku getto zostaje zamknięte. Korczak próbuje ochronić dzieci,
zaspokoić ich podstawowe potrzeby, możliwe w tych warunkach. Walczy o żywość,
leczy, uczy, opowiada bajki.
Coraz bardziej tragiczne warunki życia w getcie dotykają przede wszystkim dzieci, które
giną z głodu i wycieńczenia. Korczak walczy o ich ostatnie prawo – prawo do godnej
śmierci. Przyjmuje posadę wychowawcy w Internacie dla Sierot przy ul. Dzielnej, który
określa jako „dziecięcą umieralnię”.
Walczy z codziennością, wykłóca się o każdy
worek kartofli, o każdą główkę kapusty. A
jednocześnie wznosi się ponad tragizm
sytuacji. Pisze Pamiętnik z getta – dzieło
szczególne w biografii Korczaka. Pamiętnik
nie tyle dokumentuje życie w getcie, co
raczej jest biograficzną refleksją nad
upodleniem świata i nędzą ludzkiej kondycji.
Wyraża jednak wiarę w najgłębsze wartości
człowieka.
6 sierpnia 1942 roku Janusz Korczak z wychowankami
rusza w ostatnią drogę ku śmierci. Ginie razem z
dziećmi w obozie zagłady w Treblince.
„Bądź sobą – szukaj własnej drogi. Poznaj siebie, zanim zechcesz dzieci poznać.
Zdaj sobie sprawę z tego, do czego sam jesteś zdolny, zanim dzieciom poczniesz
wykreślać zakres ich praw i obowiązków”. (Jak kochać dziecko. )
„Pozwól dzieciom błądzić i radośnie dążyć do poprawy”. (Jak kochać dziecko).
„Wzywam o magna charta libertatis, o prawa dziecka. Może ich jest więcej,
ja odszukałem trzy zasadnicze:
1. Prawo dziecka do śmierci.
2. Prawo dziecka do dnia dzisiejszego.
3. Prawo dziecka, by było tym, czym jest .
[...] niespornym jest prawo [dziecka] do wypowiadania swych myśli, czynnego
udziału w naszych o nim rozważaniach i wyrokach. Gdy dorośniemy do
szacunku i ufności, gdy samo zaufa i powie, co jest jego prawem – mniej
będzie zagadek i błędów”.
(Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie)
Israel-Yad Vashem Janus Korczak children memorial
Dziękujemy za uwagę