Transcript arazi tesviyesi

ARAZİ TESVİYESİ

Daha iyi bir sulama uygulamasının yapılabilmesi için; olanaklar
ölçüsünde doğal eğimi bozmadan ve verimlilik potansiyelini azaltmadan,
arazi yüzeyinde bulunan düzensizliklerin sulama yönteminin gerektirdiği
eğim derecelerinde düzeltilmesi olarak tanımlanır.
 ARAZİ TESVİYESİNİN YARARLARI
•
1. Tarla parsellerinin her yerinde eş bir dağılımla su uygulanır. Böylece su
uygulama randımanı yükselir. Mevcut su ile daha geniş alanlar sulanır.
•
2. Derine sızma olmaz veya daha az olur. Böylece bitki besin maddelerinin alt
katmanlara doğru yıkanması engellenir.
•
3. Etkili bir yüzey drenajı yapılarak tuzluluk ve sodyumluluk sorunu ortadan
kaldırılır.
•
4. Arazi yüzeyinin her tarafı aynı anda tava geleceğinden tarımsal işlemler
kolaylaşır. Maliyet azalır.
•
5. Sulama kolaylaşır. Sulama işçiliği masrafları düşer.
ARAZİ TESVİYESİNİN UYGULANMASINI KISITLAYAN
ETMENLER
1. Su alma hızı yüksek hafif bünyeli topraklarda derine sızma çok fazla
olacağından yüzey sulama yöntemleri uygulanamaz. Bu nedenle bu tür
topraklarda tesviyeye gerek yoktur.
2. Geçirimsiz tabaka veya taban suyunun yüzeye yakın olduğu sığ topraklarda
arazi tesviyesi yapılamaz. Aksi halde sığ olan toprak derinliği daha da
azalacaktır.
3. Doğal eğimi yüksek arazilerde yüzey sulama yöntemleri erozyona neden
olacağından uygulanmaz. Dolayısıyla tesviyeye gerek duyulmaz.
4. Doğal eğimi düşük olmasına karşın dalgalı topografyaya sahip arazilerde
tesviye yüksek düzeyde kazı gerektireceğinden maliyet artar. Bu nedenle bu tip
arazilerde basınçlı sulama yöntemlerinin kullanılması daha ekonomik olur.
5. Su kaynağının kısıtlı olduğu koşullarda mevcut su ile daha fazla alan sulamak
için yüzey sulama yöntemleri yerine su uygulama randımanı daha yüksek olan
basınçlı sulama yöntemleri kullanılır.
ARAZİ TESVİYE TİPLERİ
 Yapılış biçimi ve uygulanacak yüzey sulama yöntemlerine göre;
a. Yersel tesviye: Arazi yüzeyinde bulunan küçük ve önemsiz düzeydeki
dalgalanmaların giderilmesidir.
b.Tek yönde değişken eğimli tesviye: Tarla parselinin sadece sulama
doğrultusunda değişen eğim derecelerinde düzeltilmesidir. Sulamaya
dik doğrultuda eğim yoktur. Uzun tava sulama yönteminde uygulanır.
c. Çift yönde değişken eğimli tesviye: Tarla parseli hem sulama yönünde
hem de dik yönde olmak üzere iki yönde eğimlendirilerek düzeltilir.
Karık sulama yönteminde uygulanır.
d. Tek yönde sabit eğimli tesviye: Uzun tava sulama yöntemlerinin
uygulanacağı tarla parsellerinde yapılır. Sadece sulama yönünde sabit
bir eğim söz konusudur.
e. Çift yönde sabit eğimli tesviye: Sulama yönünde ve dik yönde sabit bir
eğim söz konusudur.
 Uygulamada en çok tek ve çift
yönde sabit eğimli tesviye
kullanılmaktadır.
Kazılacak toprak hacmine göre;
 Hafif tesviye: Kazı hacminin 50 m3/da ’ dan az
olduğu koşullardaki tesviye işlemidir.
 Orta tesviye: Kazı hacminin 50-100 m3/da arasında
olduğu koşullardaki tesviye işlemidir.
 Ağır tesviye: Kazı hacminin 100-150 m3/da arasında
olduğu koşullardaki tesviye işlemidir.
 Çok ağır tesviye: Kazı hacminin 150 m3/da ’ dan
fazla olduğu koşullardaki tesviye işlemidir.
Yapılış sırasına göre;
 Kaba tesviye: İlk aşamada dozer ya da
skreyper ile yapılan tesviye işlemidir.
 İnce tesviye: Kaba tesviye tamamlandıktan
sonra, arazi yüzeyindeki küçük düzensizlikleri
gidermek amacıyla Land-Pleyn veya greyder ile
yapılan tesviye işlemidir.
Tesviye öncesi hazırlık ve ölçme işlemleri
Arazi tesviyesi yaz aylarında yapılır. Tesviye araçlarının ıslak
arazide çalışması hem ekonomik olmaz hem de toprağı
gereğinden fazla sıkıştırır.
Bu nedenle uygun bir tesviye ancak yüzeyin kuru olduğu
koşullarda yapılabilir.
Tesviye yapılacak arazide önce ot, çalı ve benzeri
materyallerin temizlenmesi sağlanır.
Bir önceki yıldan kalan karık ve tava izleri diskaro ile
düzeltilir.
Lazer
(Alıcı)
Kontrol
Ünitesi
Lazer ışını
Lazer
(Verici)
Tesviye yapılacak arazide istasyonların oluşturulması
İstasyonların oluşturulması amacıyla arazinin bir
kenarından d/2 kadar içeriye bir doğru çakılır.
d/2 kadar mesafede çakılan doğruya d kadar
aralıklarda istasyonlar oluşturulur. Burada önemli
olan ilk istasyonun her iki kenarında d/2 kadar
mesafede olmasını sağlamaktır.
Bu işlem mira okumaları ve kazı hesaplarının sağlıklı
yapılabilmesi için şarttır. Ayrıca civardaki arazilerden
gelebilecek yüzey suları kuşaklama kanalları ile
engellenir.
Bu hazırlıklar tamamlandıktan sonra istasyonlama
işlemine geçilir. İstasyonlar arası mesafe “ d “nispeten
büyük ve düz arazilerde 30 m, küçük ve dalgalı
arazilerde ise 20 m olarak alınır. Bu uzaklığa birim
uzaklık denir.
Her iki doğru üzerinde aralarında d birim uzaklık bulunan
istasyonlar çelik şerit metre yardımıyla belirlenerek, kazıklar
(2.5*5*100cm ebadında) çakılmak suretiyle kareler ağı
oluşturulur.
Bundan sonra nivo veya teodolit ile yüzey nivelmanı
yapılarak her kare köşesine ilişkin değerler okunur.Mira her
bir istasyonda kazığın hemen yanına doğal zemine
oturtulmalıdır.
Arazi sınırları, sulama ve drenaj kanalları gibi
mevcut tesislerinde yerleri belirlendikten sonra
1/1000 veya 1/2000 ölçek ile söz konusu arazi
milimetrik kağıda çizilir.
Böylece m*n boyutlu matris oluşturulur. Her bir
istasyon kolon ve satır numarası ile anılır. Bu
istasyonun temsil ettiği alana da birim alan denir.
Arazinin ortalarındaki her bir istasyon bir birim
alanı temsil ederken, kenarlardaki istasyonlar bir
birimden farklı olan alanları temsil edebilir.