Transcript ÖZLEM KAPUCU - Yıldırımdan Korunma ve Topraklama Derneği

Yıldırımdan Korunma Tesisatlarında
Topraklamanın Önemi
Sunum Akışı
-Yıldırım Oluşumu
-Yıldırım Verileri
-Yıldırımdan Korunma Tarihçesi
-Yıldırımdan Korunma Yöntemleri
-Yıldırımdan Korunmada Topraklama
Yıldırım Oluşumu
Yıldırım atmosferde oluşan bir elektriksel
yük boşalmasıdır.
Yalıtılmış haldeki havanın zıt yüklerin
birbirlerini nötrleyebileceği iletken bir yol
açılması ile oluşur.
Yıldırım Oluşumu
Yıldırım bulutunun oluşumunda üç aşama
söz konusudur:
-Gençlik
-Olgunluk
-Yaşlılık
Yıldırım Oluşumu
Yıldırım bulutlarında elektrik
yüklerinin nasıl oluştuğu henüz net
bir şekilde bilinmemektedir.
Tarih boyunca bu konuda çeşitli
teorilerle bulutların yüklenmesi
açıklanmaya çalışılmıştır.
YERDEN BULUTA
BULUTTAN YERE
Yıldırım Verileri
-Yıldırım aynı yere birden çok kez etki edebilir.
-Yıldırım akımı iletimi yaklaşık 50.000 km/saniye
hızla oluşmaktadır.
-Yıldırım kaynaklı hasarlar yıllık ortalama 20 milyar
Amerikan Dolarıdır.
-Dünya üzerinde aynı anda yaklaşık 2000 elektriksel
fırtına oluşur.
Yıldırımdan Korunma Tarihçesi
-Bilimsel anlamda yıldırım ile ilgili ilk tanımlamalar 17.yy.da başlamıştır.
- 18.yy.da Fizikçi Jalbert, yıldırım olayı ile sivri uçların ilgisini
dile getirmiştir.
-Ayni yıllarda Romans, yıldırım olayının elektriksel bir olay olduğunu
söyleyerek, yıldırımda elektrikten bahsetmiştir.
Yıldırımdan Korunma Tarihçesi
Yıldırımın bir elektriksel deşarj olduğunu ispatlamak
için Benjamin Franklin 1752 yılında uçurtma deneyini
gerçekleştirmiştir.
Yüklü bulutlardaki statik elektriğin bir kısmı
uçurtmanın ıslak ipliğinden aşağı inip ucuna bağlı olan
anahtarda kıvılcımlar oluşturmuştur.
Yıldırımdan Korunma Tarihçesi
İlk paratoner 1561 yılında yıldırımın düşmesi
sonucu kısmen tahrip olan St.Paul
katedraline 1769'da uygulandı.
1782 yılında Amerika'nın Philedelphia
kentinde 400'den fazla konut
paratoner kullanmaktaydı.
Yıldırımdan Korunma Yöntemleri
1.Pasif Sistemler
2.Aktif Sistemler
Franklin Çubuğu
Radyoaktif Paratoner
Gergi Teli Metodu
ESE Elektrostatik Paratoner
Kafes Sistemi
ESE Piezzoelektrik Paratoner
Yıldırımdan Korunma Yöntemleri
-
Yakalama Ucu
Çatı İhata İletkeni
İniş İletkeni
Test Klemensi
Topraklama Ring İletkeni
Kuşaklama İletkeni
Derin Topraklayıcı
Yıldırımdan Korunma Yöntemleri
Radyoaktif Paratoner Başlıkları
Yıldırımdan Korunma Yöntemleri
Aktif Paratoner Başlıkları
ESE Tesla Aktif
Paratoner
ESE Forend
Aktif
Paratoner
Yıldırımdan Korunmada Topraklama
-Yıldırım akımının (yüksek frekanslı davranış) toprağa dağıtılması söz
konusu olduğunda, muhtemel tehlikeli aşırı gerilimleri en aza indirmede,
toprak sonlandırma sisteminin biçimi ve boyutları önemli kriterlerdir. *TS
EN 62305-3 / 5.4.1
-Korunma altında alınan hacmin içinde tehlikeli yüksek akım risklerini
azaltmak için, yüksek akımın toprağa boşalmasını çabuklaştırmak
amacıyla, toprak bağlantı sisteminin şekline ve ayni zamanda direnç
derecesine dikkat etmek ayni zamanda çok mühim bir noktayı teşkil eder.
**NFC 17-102 / 4.1
Yıldırımdan Korunmada Topraklama
Yıldırım üzerine düştüğü
korunmasız bir binada
toprağa erişmek için en düşük
empedanslı yolu
bulacaktır ve bu da genellikle
kablolar veya su
borularıdır.
Yıldırımdan Korunmada Topraklama
Yan Atlamalar; akım indirme iletkeni
boyunca ilerlerken iletken üzerinde
bir yerde yüksek empedans
(özdirenç), ve yakınındaki metal
yüzeyde de daha düşük empedansa
rastlaması durumunda oluşur.
Yıldırımdan Korunmada Topraklama
Yıldırımdan korunma sistemi
topraklaması, binanın ana
topraklamasına ve diğer tüm
topraklama sistemlerine
bağlı olmalı ve potansiyel fark ortadan
kaldırılmalıdır.
Yıldırımdan Korunmada Topraklama
Adım Gerilimi: Bir insanın ortalama
adım mesafesindeki olası gerilim farkı
Temas Gerilimi: Bir insanın elektrik
yüklü bir noktayı tuttuğu veya
yaslandığı nokta ile, akımın o insanı
terkettiği nokta arasındaki olası
gerilim farkı.
Yıldırımdan Korunmada Topraklama
Detaylı bir yıldırımdan korunma sistemi muayenesi şu
sebeplerden dolayı gerçekleştirilmelidir;
- Korozyon kontrolü.
- Bağlama gerektiren yeni bir yapısal ekleme olup
olmadığı kontrolü.
- Gevşemiş veya kırılmış bağlantıların kontrolü.
- Kayıp veya eksik malzeme kontrolü.
AMPER ELEKTRİK İNŞAAT VE SANAYİ A.Ş.
2011
www.amper.com.tr
Özlem KAPUCU
ELEKTRİK MÜHENDİSİ
[email protected]