Transcript Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi

Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Zübeyir Ülger
2011
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Konu içerikleri






Vergi Hukuku ve Tanımlar
Vergi Usul Kanunu
KDV Uygulamaları
Gelir Vergisi Kanunu
Kurumlar Vergisi Kanunu
Damga Vergisi Kanunu
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergi Hukuku
Vergi hukuku , Kamu Hukukunun içerisinde
Mali hukukun bir alt dalı olup,kendi içerisinde
basit bir tanımla ikiye ayrılır.
* Vergi Hukuku (Şekli Vergi hukuku)
* Türk Vergi Sistemi ( Maddi Vergi Hukuku)
Vergi Hukuku: Devlet ile kişiler arasındaki vergi
ilişkilerinden doğan hak ve yükümlülükleri
inceleyen hukuk dalıdır.
Vergi hukukunun ,diğer hukuk dalları ile
İlişkileri vardır.Örn: Anayasa,İdare Hukuku,
Ceza Hukuku ,Devletler hukuku vb.

Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergi;


Kamu giderlerini karşılamak üzere
devletin vergileme yetkisine
dayanarak ve tek taraflı olarak,
kişilerin gelir ve servetlerinden
cebren aldığı ekonomik değerlerdir.
Vergi dairesi ise mükellefi tespit
eden, vergiyi tarh eden,tahakkuk
ettiren ve tahsil eden dairedir.(VUK 4)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
VERGİNİN SINIFLANDIRILMASI





A-Dolaylı ve Dolaysız Vergiler
B-Kaynaklarına Göre Vergiler
B1-Gelir üzerinden alınan vergiler
B2-Mal ve hizmetler üzerinden alınan vergiler
B3-Servetler ve servet transferleri üzerinden
alınan vergiler.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Dolaylı-Dolaysız Vergiler


Yansıma ölçüsüne göre , vergi yükünün bir
başkasına devredilebildiği vergiler dolaylı
vergilerdir.Tahakkuk zaman ölçüsüne göre
de, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği
anda tahakkuk ettirilen vergileridir.Örn:
Kdv,Ötv gibi.(Vasıtalı)
Vergiyi doğuran olayın meydana geldiği
anda tahakkuk ettirilemeyen ,vergi
yükünün mükellef üzerinde bırakıldığı
vergiler ise dolaysız vergilerdir.Örn:
Gelir,kurumlar vergileri gibi.(Vasıtasız)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
2009 Yılı Toplam Vergi Gelirlerinin;

Gelir üzerinden alınan vergiler
% 31,37

Mal ve hizmetlerden alınan vergiler
% 66,41

Servet ve servet trsf. alınan vergiler % 2,22’ sini
oluşturmaktadır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
VERGİNİN YASALLIĞI
Anayasa Madde 73/1: Herkes kamu giderlerini karşılamak
üzere ,mali gücüne göre vergi ödemekle
yükümlüdür.(Genellik ilkesi, vergi ödeme gücüne göre
vergi alınacağı ilkesi,verginin amacı yer alır).
Anayasa Madde 73/2: Vergi yükünün adaletli ve dağılımı
maliye politikasının sosyal amacıdır.(Adalet İlkesi yer alır)
Anayasa Madde 73/3: Vergi,resim,harç ve benzeri mali
yükümlülükler kanunla konulur,değiştirilir ve
kaldırılır.(Vergilerin kanuniliği ilkesi).
Anayasa madde 73/4: Vergi,resim,harç ve benzeri mali
yükümlülüklerin,muaflık,istisna ve indirimleriyle oranlarına
ilişkin hükümlerinde, kanunun belirttiği aşağı ve yukarı
sınırlar içerisinde değişiklik yapma yetkisi Bakanlar
kuruluna aittir.(Vergileme de Yetki ilkesi)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergi Kanunlarının Kaynakları












Anayasa
Uluslararası antlaşmalar
Kanunlar
Kanun hükmünde kararnameler
Bakanlar kurulu kararları
Tüzükler
Yönetmelikler
Genel tebliğler
Sirküler
Örgütsel düzenleyici işlemler
Muktezalar(özelgeler)
Yargı kararları
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
VERGİ EHLİYETİ

Özel hukukta, borç akdi, tarafların hukuki
ehliyetlerinin bulunmasını gerektirir.Vergi
ilişkisinde ,mükellef adına bir borç
doğduğuna göre ilk bakışta böyle bir
ehliyetin aranması lüzumu akla gelir.Ancak
özel hukuktan farklı olarak , kamu
hukukunun bir dalı olan vergi hukukunda
mükellefiyet veya vergi sorumluluğu için
kanuni ehliyet gerekmez.Vergiyi doğuran
olayın kanunlarla yasak edilmiş olması,
mükellefiyeti ve vergi sorumluluğunu
ortadan kaldırmaz
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Ehliyet

Hak Ehliyeti:Hak sahibi olabilme ve borç

Fiil Ehliyeti:Hakları kullanabilme ve kendi
altına girebilme ehliyetidir.Sağ doğma
koşuluyla ceninler bile hak ehliyetine sahip
olabilir.
fiil ve hareketleri ile borç altına girebilme
ehliyetidir.
Vergi ehliyeti için fiil ehliyeti şart
değildir.Vergi ödeme gücünün olması yeterli
görülmektedir.Bunlar kanuni temsilcileri
aracılığı ile ödevlerini yerine getiriler.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergilendirmede Mülkilik ve Şahsilik İlkesi


Ülke sınırları içerisinde elde edilen
gelirler,harcama ve servet unsurlarından
vergi alınması vergilendirmede mülkilik,
O ülkenin uyruğunda bulunan vatandaşın
elde ettiği gelirlerin sahip olduğu servetler
ile yaptığı harcamaların hangi ülkede
yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın
vatandaşı olduğu ülke tarafından
vergilendirilmesi ise vergilendirmenin
şahsilik ilkesi gereğidir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergi Hukukunda Yorum

YORUM ÇEŞİTLERİ




Yasama Yorumu,
İdari Yorum,
Yargısal Yorum,
Bilimsel Yorum,

YORUM YÖNTEMLERİ




Deyimsel (Lafzi) Yorum,
Sistematik Yorum,
Tarihi Yorum,
Amaçsal (Gai) yorum,
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Temel Kavramlar

Vergiyi Doğuran Olay: Vergi alacağı, vergi
kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya
hukuki durumun tekemmülü ile doğar.(VUK.19)
Vergilendirme, vergiyi doğuran olay ile başlar.
 Tarh:Verginin tarhı, vergi alacağının kanunlarında
gösterilen matrah ve nispetler üzerinden vergi
dairesi tarafından hesaplanarak bu alacağı miktar
itibariyle tespit eden idari muameledir.
 Tebliğ : Vergilendirmeyi ilgilendiren ve hüküm ifade
eden hususların yetkili makamlar tarafından
mükellefe veya ceza sorumlusuna yazı ile bildirilmesi
işlemidir.
 Tahakkuk: Verginin tahakkuku ,tarh ve tebliğ
edilen verginin ödenmesi gereken safhaya
gelmesidir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Temel Kavramlar



Mükellef: Vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu
terettüp eden gerçek veya tüzel kişidir.
Sorumlu : Vergiyi doğuran olay ile ilişkisi olmayan
üçüncü kişilerin yasalar ile vergiye ilişkin ödevlerin yerine
getirilmesi bakımından vergi dairesine karşı muhatap
tutulmalarına vergi hukukunda sorumluluk
denilmektedir.Vergi sorumlusu, vergi kanunlarına göre
mükellef olmamakla birlikte ,verginin alacaklı vergi
dairesine ödenmesinden sorumlu olan kişidir. Vergi
mükellefi ile vergi sorumlusu arasındaki fark, vergi
sorumlusunun başkasına ait bir vergi borcundan sorumlu
tutulur iken, mükellef kendisine ait vergi borcundan
sorumludur.Kısaca , mükellef aynı zamanda kendisine ait
borçlardan sorumludur. Örn:Çalışan işçilerin maaşından
kesilen vergide, mükellef işçi iken, sorumlu işveren veya
kesintiyi yapandır.
Temsilci : Tüzel ve gerçek kişilerde temsil olarak ikiye
ayrılır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Temel Kavramlar

İstisna: Vergi kanunlarında, verginin

Muafiyet :Vergi kanunlarına göre
KONUSUNDA yer alan bazı işlem ve gelir
unsurlarının ekonomik,mali,sosyal ve
siyasal sebeplerle kısmen veya tamamen
vergi dışı bırakılmasıdır.Örn: İhraccat
istisnası,yatırım indirimi istisnası vb.
mükellef sayılan KİŞİNİN ,ekonomik,
mali,sosyal ve siyasal sebeplerle vergi dışı
bırakılmasıdır.Örn: Esnaf muaflığı,diplomat
muaflığı vb.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Temel Kavramlar

İspat : Vergilendirmede vergiyi doğuran
olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin
gerçek mahiyeti esastır.Vergiyi doğuran
olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin
gerçek mahiyeti yemin hariç her türlü
delille ispatlanır.(VUK:3)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Temel Kavramlar

Gecikme Faizi: (VUK) Verginin
tahakkuk aşaması ile ilgili olup, tahakkukun
geciktirilmesi durumunda re’sen, idarece
veya ikmalen tarhiyat yapılması esnasında
hesaplanan verginin mütemmimi
niteliğindeki değerler olup, hesaplamada ay
kesirleri dikkate alınmaz.Verginin normal
vade tarihinden son yapılan tarhiyatın
tahakkuk tarihine kadar hesaplanır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Temel Kavramlar

Gecikme Zammı :(6183) Vergilerin
tahsil aşaması ile ilgili olup, miktarı
kesinleşmiş fakat zamanında ödenmemiş
vergi borçları için hesaplanan, hesaplamada
ay kesirlerinin dikkate alındığı tutar veya
değerdir.Gecikme faizi üzerinden veya vergi
ziyaı cezası hariç diğer cezalar üzerinden
gecikme zammı hesap edilmez.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergi Mahremiyeti : (VUK:5)

Görevleri gereği mükellefin veya
onlarla ilgili kişilerin ticari,şahsi ve
diğer her nevi sırlarını öğrenme
durumunda olanların ,bu sırları ifşa
edemeyecekleri,kendileri veya 3.
şahıslar menfeatine
kullanmayacakları hüküm altına
alınmıştır.Bu durumun istisnaları da
bulunmaktadır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu



Temel vergi hukuku kapsamında
yukarıda yer alan konular kısmen
VUK içerisinde yer almaktadır.Vergi
uygulamalarında usule dair
yürürlükte olan 2 temel kanun
vardır.
1- VUK (213)
2- AATUHK (6183)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
213 Sayılı VUK Konusu

Genel bütçeye giren vergi,resim,harçlar ile
il özel idarelerine ve belediyelere ait
vergi,resim ve harçlar kanunun konusu
girmekte,
Gümrük idareleri tarafından alınan vergi
ve resimler ile özel bütçeli kuruluşların
aldığı harçlar kanun kapsamına
girmemektedir.Yasanın konusuna giren
vergilere ait ceza ve zamlar da doğaldır ki
yasa kapsamı içerisinde yer almaktadır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergi Mahremiyeti ve SMMM Sorumluluğu

213 sayılı VUK 5. maddesinde vergi
mahremiyeti açıklanmış olup aynı
yasanın Mükerrer 227. maddesi ile
Maliye Bakanlığınca yayımlanan 4
sıra nolu Vergi Beyannamelerinin
SM-SMMM imzalanması hakkındaki
tebliğ ve 3568 sayılı yasa
kapsamında sorumlulukları
bulunmaktadır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Sürelerin hesaplanması VUK:18





Vergi kanunlarında yazılı süreler aşağıdaki şekilde
hesaplanır:
Süre gün olarak belli edilmişse başladığı gün hesaba
katılmaz ve son günün tatil saatinde biter;
Süre hafta veya ay olarak belli edilmişse başladığı
güne son hafta veya ayda tekabül eden günün tatil
saatinde biter. Sürenin bittiği ayda, başladığı güne
tekabül eden bir gün yoksa süre o ayın son gününün
tatil saatinde biter;
Sonu belli bir gün ile tayin edilen sürelerde, süre o
günün tatil saatinde biter;
Resmi tatil günleri süreye dahildir. Şu kadar ki,
sürenin son günü resmi tatile rastlarsa tatili
takibeden ilk iş gününün tatil saatinde biter.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kanuni Süre-İdari Süre

Vergi muamelelerinin süresi kanunlar
ile belirlenmiş ise Kanuni süre (VUK
14),Kanunda açık olarak yazılmayan
hallerde 15 günden aşağı olmamak
şartıyla, tebliği açacak olan idare
tarafından belirlenip ilgiliye tebliğ
edilen süreye de idari süre denir.
Bunların haricinde bir de yargı süresi
bulunmaktadır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Sürelerin Uzaması ve Mühlet Verme


Vergi Kanunlarında hüküm bulunmayan hallerde
ölüm dolayısıyla mirasçılara geçen ödevlerin yerine
getirilmesinde bildirme ve beyanname verme
sürelerine 3 ay eklenir.Bu durum gelir vergisi
kanunda 4 aydır.
Zor durumda olmaları nedeniyle vergi ile ilgili
görevlerini yerine getiremeyenlere süresi içerisinde
başvurmak ve vergi tahsilatını tehlikeye sokmamak
şartıyla, idarece kabul edilen mazerete binaen
kanuni sürenin bir katını,kanuni sürenin bir aydan az
olması halinde ise bir ayı geçmemek üzere Maliye
Bakanlığınca Münasip bir mühlet verilir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Tarhiyat Şekilleri

1-İkmalen Vergi Tarhı (VUK 29)

2-Re’sen Vergi Tarhı

3-Verginin İdarece Tarhı (VUK mük.30)

4-Takdir Kararı (VUK 31)
(VUK 30)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
TebliğYapılacak Kimseler ve
Tebligat Usulleri



Tebliğ mükelleflere, bunların kanuni temsilcilerine, umumi
vekillerine veya vergi cezası kesilenlere yapılır.
Tüzel kişilere yapılacak tebliğ, bunların başkan, müdür
veya kanuni temsilcilerine, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel
kişiliği olmıyan teşekküllerde bunları idare edenlere veya
temsilcilerine yapılır. Tüzel kişilerin mütaaddit müdür veya
temsilcisi varsa tebliğin bunlardan birine yapılması kafidir.
(2365 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle eklenen fıkra)
Tebliğ, kendisine tebligat yapılacak kimsenin bulunmaması
halinde ikametgah adresinde bulunanlardan veya
işyerlerinde memur ya da müsdahdemlerinden birine
yapılır. (Muhatap yerine bu şekilde kendisine tebliğ
yapılacak kimsenin görüşüne nazaran 18 yaşından aşağı
olmaması ve bariz bir surette ehliyetsiz bulunmaması
gerekir.)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Tebligat Usulleri






1- Posta yoluyla tebliğ,
2- İlan yoluyla tebliğ,
3- Memur vasıtasıyla tebliğ,
4- Daire ve komisyonda tebliğ,
5- Çakma yöntemiyle tebliğ
(Tebligat Kanunu) ,
6- Elektronik Tebliğ,
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Zamanaşımı

VUK 113’e göre zamanaşımı,süre
geçmesi sebebiyle vergi alacağının
kalkmasıdır. Vergi alacağının
doğduğu takvim yılını takip eden
yılın başından başlayarak beş yıl
içinde tarh ve mükellefe tebliğ
edilmeyen vergiler zamanaşımına
uğrar.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Tahakkuk ve Tahsil Zamanaşımı


Tahakkuk zamanaşımı: Vergi alacağının
doğduğu takvim yılını takip eden yılın
başından başlayarak 5 yıl içerinde tarh ve
tebliğ edilmeyen vergi zamanaşımına uğrar.
Tahsil Zamanaşımı: AATUHK 102
maddesinde düzenlenmiş olup, vadesinin
rastladığı takvim yılını takip eden yılın
başından başlayarak 5 yıl içerisinde tahsil
edilmeyen vergi zamanaşımına uğrar.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Hesap hataları (VUK 117)



Matrah hataları: Vergilendirme ile ilgili beyanname,
tahakkuk fişi, ihbarname, tekalif cetveli ve kararlarda
matraha ait rakamların veya indirimlerin eksik veya fazla
gösterilmiş veya hesaplanmış olmasıdır.
Vergi miktarında hatalar: Vergi nispet ve tarifelerinin
yanlış uygulanması, mahsupların yapılmamış veya yanlış
yapılmış olması, birinci bentte yazılı vesikalarda verginin
eksik veya fazla hesaplanmış veya gösterilmiş olmasıdır.
Verginin mükerrer olması: Aynı vergi kanununun
uygulanmasında belli bir vergilendirme dönemi için aynı
matrah üzerinden bir defadan fazla vergi istenmesi veya
alınmasıdır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergilendirme hataları (VUK 118)





Vergilendirme hataları şunlardır:
Mükellefin şahsında hata: Bir verginin asil borçlusu
yerine başka bir kişiden istenmesi veya alınmasıdır;
Mükellefiyette hata: Açık olarak vergiye tabi olmayan
veya vergiden muaf bulunan kimselerden vergi istenmesi
veya alınmasıdır;
Mevzuda hata: Açık olarak vergi mevzuuna girmeyen veya
vergiden müstesna bulunan gelir, servet, madde, kıymet,
evrak ve işlemler üzerinden vergi istenmesi veya
alınmasıdır;
Vergilendirme veya muafiyet döneminde hata: Aranan
verginin ilgili bulunduğu vergilendirme döneminin yanlış
gösterilmiş veya süre itibariyle eksik veya fazla hesaplanmış
olmasıdır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Defter tutacaklar (VUK 172)
Aşağıda yazılı gerçek ve tüzelkişiler bu kanunun esaslarına
göre defter tutmaya mecburdurlar:







Ticaret ve sanat erbabı;
Ticaret şirketleri;
İktisadi kamu müesseseleri;
Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler.
Serbest meslek erbabı;
Çiftçiler.
iktisadi kamu müesseseleriyle dernek ve vakıflara ait
iktisadi işletmeler defter tutma bakımından tüccarların tabi
oldukları hükümlere tabidirler.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Tüccar Sınıfları ve Defterler









VUK 176’ya göre tüccarlar defter tutma bakımından
ikiye ayrılırlar.
a- Birinci sınıf tüccarlar:
Yevmiye defteri
Defter-i Kebir (Büyük defter)
Envanter defteri (Mevcudat ve muazene defteri)
( Damga vergisi defteri )(*)
b- İkinci sınıf tüccarlar:
İşletme defteri
Ayrıca serbest meslek erbabı olanlarında Serbest
Meslek Kazanç defteri tutmak zorunluluğu
bulunmaktadır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Defter Tutma Bakımından Sınıf Değiştirme
VUK 179- Birinciden İkinci sınıfa Geçiş:
Bir hesap dönemindeki iş hacmi 177. maddede yazılı
hadlerden %20’yi aşan bir nispette düşük olur ise veya arka
arkaya ÜÇ dönemin iş hacmi 177. maddede yazılı hadlere
nazaran %20’ye kadar bir düşüklük gösterir ise,

VUK 180- İkinciden Birinci sınıfa Geçiş :
Bir hesap dönemindeki iş hacmi 177. maddede yazılı
hadlerden %20’yi aşan bir nispette fazla olur ise veya arka
arkaya İKİ dönemin iş hacmi 177. maddede belirtilen hadlere
nazaran %20’ye kadar bir fazlalık gösterir ise , bu şartların
tahakkukunu takip eden dönemde sınıf değiştirmiş olur.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Defter Tutmak Zorunda Olmayanlar (VUK 173)





Defter tutma mecburiyeti aşağıda yazılı gerçek ve tüzel
kişiler hakkında uygulanmaz:
Gelir vergisinden muaf olan esnaf ve çiftçiler;
Gelir Vergisi Kanununa göre kazançları basit usulde tespit
edilenler;
Kurumlar vergisinden muaf olan:
 İktisadi kamu müesseseleri;
 Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler.
Yukarıdaki istisna hükümlerinin gelir veya kurumlar
vergilerinden muaf olmakla beraber diğer vergilerden
birine tabi olan ve bu vergileri götürü usulde tespit
edilmeyen mükelleflerin muaf olmadıkları vergiler için
tutacakları defterlere şümulü yoktur.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Faturanın Şekli (VUK 230)
Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin
borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan
tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.
Faturada en az aşağıdaki bilgiler bulunur:
 Faturanın düzenlenme tarihi seri ve sıra numarası;
 Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı
olduğu vergi dairesi ve hesap numarası;
 Müşterinin adi, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap
numarası;
 Malın veya işin nev'i, miktarı, fiyatı ve tutarı;
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Fatura Nizamı (VUK 231)









Faturalar sıra numarası dahilinde düzenlenir.
Şubelerde kullanılan faturalara, şube veya kısmın ismi
yazılmalı veya özel işaret ile seri tefriki yapılmalıdır.
Faturalar silinmez kalemle veya makine ile
düzenlenmelidir.
En az bir asıl ve bir örnek olmalıdır.
Faturanın baş tarafına iş sahibinin imzasının alınması
gerekir.
Fatura malın tesliminden itibaren 7 gün içerisinde
düzenlenmelidir.
Fatura döviz olarak düzenlenebilir.
Fatura düzenleyen müşteri bilgilerinin doğruluğundan
sorumludur.
TTK 23’e göre itiraz süresi 8 gündür.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Faturanın Şekli (VUK 230)


Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası, (Malın alıcıya
teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı
hallerde satıcının, teslim edilen malin alici tarafından taşınması
veya taşıttırılması halinde alicinin taşınan veya taşıttırılan mallar
için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.
Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında
taşındığı veya satılmak üzere bir komisyoncu veya diğer bir
aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk
irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler
hakkında fiyat ve bedel ile ilgili bilgiler hariç olmak üzere, bu
madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde
malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.
Şu kadar ki nihai tüketicilerin tüketim amacıyla perakende olarak
satın aldıkları malları kendilerinin taşıması veya taşıttırması
halinde bu mallara ait fatura veya perakende satış fişinin
bulunması şartıyla sevk irsaliyesi aranmaz.)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Fatura ,Sevk ve Taşıma İrsaliyesi

Fatura,sevk ve taşıma irsaliyesinin
düzenlenmesi ve kullanılmasında dikkat
edilmesi gereken hususlar VUK 230-231 ve
232. maddelerde izah edilmiştir.2010 yılı
için fatura düzenleme sınırı 680TL ,2011 yılı
için 700 TL’dir. İşletmelerin kullanmak
durumunda oldukları belgelerden başlıcaları
fatura,sevk irsaliyesi,taşıma irsaliyesi,gider
pusulası,müstahsil makbuzu,parekende
satış fişi,yolcu biletleri vb.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Defter ve vesikaları muhafaza
(VUK 253)


Bu Kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde
olanlar, tuttukları defterlerle üçüncü kısımda
yazılı vesikaları, ilgili bulundukları yılı takibeden
takvim yılından başlayarak beş yıl süre ile
muhafaza etmeye mecburdurlar.
Bu kanuna göre defter tutmak mecburiyetinde
olmayanlar, 232, 234 ve 235 inci maddeler
mucibince almaya mecbur oldukları fatura ve
gider pusulası ve müstahsil makbuzlarını tarih
sırası ile tanzim tarihlerini takip eden takvim
yılından başlayarak beş yıl süre ile muhafaza
etmeye mecburdurlar.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Değerleme ve Ölçüleri (VUK 261)









Değerleme ,vergi matrahlarının hesaplanması ile ilgili iktisadi
kıymetlerin takdir ve tespitidir.Mükelleflerce aşağıda belirtilen
değerleme ölçüleri kullanılarak yapılan değerleme işlemine
TESPİT, değerleme yapılmaması halinde idare tarafından yapılan
işleme ise TAKDİR denir.
Değerleme, iktisadi kıymetin nevi ve mahiyetine göre, aşağıdaki
ölçülerden biri ile yapılır:
Maliyet bedeli;
Borsa rayici;
Tasarruf değeri;
Mukayyet değer;
İtibari değer;
Vergi değeri;
Rayiç bedel;
Emsal bedeli ve ücreti.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
AMORTİSMAN



Aslı Fransızca “ yavaş yavaş öldürme “….
Duran varlıkların
eskime,aşınma,yıpranma,yaşlanma,demode
olma,itfa ve tükenme paylarını ifade etmek
amacıyla kullanılır.
Duran varlıkların maliyetlerinin bir kerede
değil ,faydalı oldukları süreler (Ekonomik
ömür ) içinde yavaş yavaş gider yazılarak
yok edilmesini ifade eder.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
AMORTİSMAN AYIRMA – AYIRMAMA ?





Amortisman ayırmak yasal bir
zorunluluk değil, yasal bir haktır.
Amortisman ayrılmaz ise, mali tablolar
gerçek durumu yansıtmaz,
Amortisman ayrılmayan yıl için bu hak
ortadan kalkar,
Amortisman ayrılmaması halinde
vergisel yük artar,
Azalan bakiyeler usulünden normal
usule geçiş serbesttir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Amortisman mevzuu (VUK 313)


İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya,
aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan
gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince
gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet
edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci
kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin, bu
Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman
mevzuunu teşkil eder.
Değeri 2011 için 700 TL’yi aşmayan peştamallıklar ile
işletmede kullanılan ve değeri 2011 için 700TL’yi
aşmayan alet, edevat, mefruşat ve demirbaşlar
amortismana tabi tutulmayarak doğrudan doğruya gider
yazılabilir. İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük arz
edenlerde bu had topluca dikkate alınır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Amortisman Ayırmanın Koşulları





Duran Varlık işletmenin aktifine girmiş
olmalıdır (Mülkiyetlik ? )
Tamamlanmış ve hukuken kullanıma hazır
olmalıdır.
İşletmede bir yıldan fazla kullanılması
gerekir.
Yıpranmaya,aşınmaya veya kıymetten
düşmeye maruz bulunmalıdır.
Değerinin 700 TL’den az olması gerekir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Amortismanda Özellikli Konular






Azalan Bakiyeler usulüne göre ayrılabilecek amortisman
oranı en fazla %50 olur.
Ödeme kaydedici cihaz alımlarında ,%100 oranında
amortisman ayrılabilir.
VUK 345 sıra nolu tebliğde belirtilen açıklamalar
doğrultusunda, dönemsellik kuralı ihlal edilmeden alınan
lastiklerin sektör çalışma şartları dikkate alınarak ,kullanım
süresinin bir yıldan az olması halinde direk gider yazılabilir.
Eski sahipleri tarafından amortisman süresi tamamlanmış
varlıklara yeni sahipleri yeniden amortisman
hesaplayabilirler.
Mükellef tarafından alınan ,envantere dahil edilen ancak
kullanılmayan varlıklara amortisman ayrılabilir.
Boş arsa ve arazilere amortisman ayrılamaz.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Amortisman Yöntemleri




1- Normal Amortisman ( Yöntem
değişikliği yoktur) Tüm mükellefler
uygulayabilirler.
2-Azalan Bakiyeler Usulü Amortisman
(Normal amortismana dönülebilir)
Bilanço usulüne göre defter tutanlar
uygularlar.
3-Fevkalade Amortisman
4-Kıst Amortisman
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Amortisman





1- Amortismana tabi malların
satılması,
2- Sigorta tazminatları,
3- Yenileme fonu uygulaması,
4- İlk tesis giderlerinin itfası,
5- Emtia sigorta tazminatları,
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
YENİLEME FONU

İşletmeye dahil ATİK’lerin gerektiğinde yenilenebilmesi için bu kıymetlerin
satış kar veya sigorta tazminatlarından ayrılan karşılığın bilançonun
pasifinde (549- Özel Fonlar ) hesabında azami 3 yıl süre ile muhafaza
edilmesidir.

KOŞULLARI :

* Bilanço esasına göre defter tutulmalıdır.

* Elden çıkarılan ve yerine alınacak kıymetin ATİK olması gerekir.

* Elden çıkarılan kıymetin yenilenmesi zorunlu olmalı ve yenilenmesi
konusunda karar verilmiş olmalıdır.

* Ayrılan fon yeni alınan ATİK’lerin amortismanında kullanılır.

* Yenileme fonu 3 yıl içinde kullanılmalıdır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Alacaklarda Amortisman





1- Değersiz Alacaklar: Kazai bir hükme veya kanaat verici bir
vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmayan alacaklar, değersiz
alacaktır
2- Şüpheli Alacaklar: Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve
idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla;
Dava veya icra safhasında bulunan alacaklar;
Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine
rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine
değmeyecek derecede küçük alacaklar; Şüpheli alacak sayılır.
3- Vazgeçilen Alacaklar: Konkordato veya sulh yoluyla
alınmasından vazgeçilen alacaklar, borçlunun defterlerinde özel bir
karşılık hesabına alınır. Bu hesabin muhteviyatı alacaktan
vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak üç yıl içinde zararla itfa
edilmediği takdirde kar hesabına naklolunur.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
DEĞERSİZ ALACAKLAR (VUK 322)


•
•
•
•
Yargı kararına veya kanaat verici bir vesikaya
göre (muvazaadan ari olarak ) tahsiline artık
imkan kalmayan alacaklardır.
ŞARTLARI:
Alacak,Bilanço veya işletme esasına göre defter tutan ticari
veya zirai kazançla iştigal eden işletmelere ait olmalıdır.
Alacak ticari işle veya işletmeyle alakalı olmalıdır.
Alacağın tahsili imkansız hale gelmeli ve dayanağı
bulunmalıdır.
Alacak ticari kazancın elde edilmesi veya devam ettirilmesi ile
ilgili olmalıdır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Değersiz Alacaklarda Özellikli Konular









Kanaat verici vesika;konkordato anlaşması,borçlunun miras
bırakmadan ölümü veya reddi miras kararı, borçlunun yurt dışına
kaçması,alacaktan vazgeçildiği gösteren mahkeme kararı,icra
yapılamayacağına dair yazı,iflas kararı vb.
Bir alacağın değersiz alacak sayılması için tüm hukuk yolları
tüketilmelidir.
Alacağın değersiz hale geldiği yıl gider yazılması gerekir.Aksi halde
izleyen yıllarda gider yazılamaz.
Değersiz alacaklar daha sonra tahsil edilir ise tahsil edildiği yıla
gelir yazılır.
KDV içeren alacaklarda KDV de değersiz alacak kabul edilir.
Değersiz alacaklarda mukayyet değer dikkate alınır.
Borçlunun iflas etmiş olması tek başına değersiz alacak yazmak
için yeterli değildir.
Aciz vesikası değersiz alacağın gider/zarar yazılmasını sağlamaz.
Dövizli alacaklarda değersiz alacak olarak kayıtlanabilir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
ŞÜPHELİ ALACAĞIN KOŞULLARI
Şüpheli alacak karşılığı ayrılabilmesi için;
- Bilanço usulüne göre defter tutulmalıdır.
- Alacak ticari veya zirai kazancın elde edilmesi ile alakalı
olmalıdır.
- Alacak değerleme günü itibariyle şüpheli hale gelmiş
olmalıdır.
- Alacak dava ve icra safhasında bulunmalı ve takibat
ciddiyetle devam ettirilmelidir.
- Alacağın dava ve icra takibine değmeyecek derecede
küçük olması halinde ise yapılan protesto ve yazı ile birden
fazla istenmiş olmalı,
- Alacak tahakkuk etmiş olmalı,(Daha önce hasılat
yazılmalıdır)
- Alacak teminatsız olmalıdır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
ŞÜPHELİ ALACAKLARDA ÖZELLİKLİ KONULAR









Kampanyalı (ön ödemeli) satışlardan doğan alacaklar, avans
mahiyetindeki alacaklar ve teminatlı alacaklarda teminat tutarı kadar
kısmı için karşılık ayrılamaz.
VUK 334 nolu tebliğ gereği alacağın ilgili dönem kayıtlarına girmesi ve
KDV beyannamesi ile beyan edilmesi halinde KDV’ye de şüpheli alacak
olarak karşılık ayrılabilir.
Aciz vesikasına istinaden şüpheli alacak karşılığı ayrılabilir.
Alacağın yurtiçi veya yurt dışı olmasının bir önemi bulunmayıp, yurt
dışı alacaklar için açılan davanın dış temsilciliklere onaylatılması
gerekir.
Dövize bağlı alacaklar için şüpheli alacak karşılığı ayrılması halinde
,oluşan kur farkları içinde karşılık ayrılır.
İştiraklerden olan alacaklar için şartların tekemmülü halinde karşılık
ayrılabilir.
İflas halinde bulunan kişi ve kurumlardan olan alacaklar için karşılık
ayrılır.
Ferdi işletme veya şirketlerde ortaklardan olan alacaklar için şüpheli
alacak karşılığı ayrılamaz.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
ŞÜPHELİ ALACAKLARDA ÖZELLİKLİ KONULAR





Şahıs şirketlerinden (Kollektif ve Adi Ortaklıklar) olan alacaklarda, TTK
hükümlerine göre tüm ortaklar bütün mal varlıklarıyla müteselsilen
sorumlu olduklarından ,karşılık ayrılabilmesi için şirket tüzel kişiliği ve
ortaklarının hepsi için takibata geçilmiş olması gerekir.
Ciro yöntemiyle gelen değerli evraklar için şüpheli alacak karşılığı
ayrılabilmesi için asıl borçlunun yanı sıra cirantalarında hakkında takibat
yapılması gerekir.
Hatır çek ve sentleri için karşılık ayrılamaz.
Şüpheli alacak karşılığının, alacağın şüpheli hale geldiği yıl ayrılması
gerekir.
Şüpheli alacağın karşılık ayrıldığı dönemden sonra tahsilinde
644-Konusu Kalmayan Karşılıklar hesabına gelir yazılır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vazgeçilen Alacaklarda Özellikli Konular




VUK 324’e göre Konkordato veya sulh yoluyla alınmasından
vazgeçilen alacaklardır.
Vazgeçilen alacaklar alacaklısı yönünden değersiz alacaktır.Bu
alacak ,değersiz hale geldiği dönemde 659-Diğer olağan gider
zararlar hesabına alınır.
Alacaklının alacağından vazgeçmesi, borçlunun borçlarında bir
azalma yaratacaktır.Bu azalma pasifte özsermaye artışı
yaratır.Pasifteki bu artış kar hükmünde olup, yasa bu karın
alacaktan vazgeçildiği yılda değil sonraki yıllarda
vergilendirilmesini uygun görmüştür.
Vazgeçilen alacak, borçlunun kayıtlarında özel bir karşılık
hesabına (Örn: 549- Özel Fonlar ) alınır.Üç yıl içerisinde zarar
doğmaz veya doğan zarar ile mahsup tamamen mümkün olmaz
ise kalan tutar 3. yılda kara aktarılır.Burada 671-Önceki Dönem
Gelir ve Karları Hesabı kullanılır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergi ziyaı (VUK 341)



Vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun
vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine
getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden,
verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya
eksik tahakkuk ettirilmesini ifade eder.
Şahsi, medeni haller veya aile durumu hakkında
gerçeğe aykırı beyanlar ile veya sair suretlerle
verginin noksan tahakkuk ettirilmesine veya haksız
yere geri verilmesine sebebiyet vermek de vergi
ziyaı hükmündedir.
Yukarı ki fıkralarda yazılı hallerde verginin sonradan
tahakkuk ettirilmesi veya tamamlanması veyahut
haksız iadenin geri alınması ceza uygulanmasına
mani teşkil etmez.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergi ziyaı cezası (VUK 344)



341 inci maddede yazılı hallerde vergi ziyaına
sebebiyet verildiği takdirde, mükellef veya sorumlu
hakkında ziyaa uğratılan verginin bir katı tutarında
vergi ziyaı cezası kesilir.
Vergi ziyaına 359 uncu maddede yazılı fiillerle
sebebiyet verilmesi halinde bu ceza üç kat, bu fiillere
iştirak edenlere ise bir kat olarak uygulanır.
Vergi incelemesine başlanılmasından veya takdir
komisyonuna sevk edilmesinden sonra verilenler
hariç olmak üzere, kanuni süresi geçtikten sonra
verilen vergi beyannameleri için bu madde uyarınca
kesilecek ceza yüzde elli oranında uygulanır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Usulsüzlük-Özel Usulsüzlük
(VUK 352-353-355c)




Usulsüzlük vergi kanunlarının şekle ve
usule mütaallik hükümlerine riayet
edilmemesidir.
* Birinci derece usulsüzlükler
* İkinci derece usulsüzlükler
* Özel usulsüzlükler ve ceza oranları
(VUK 355-c)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kaçakçılık Suçları ve Cezalar
(VUK 359)




a) Vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz
mecburiyeti bulunan;
1) Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapanlar, gerçek
olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap
açanlar veya defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının
azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka
defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydedenler,
2) Defter, kayıt ve belgeleri tahrif edenler veya gizleyenler veya
muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyenler veya bu belgeleri
kullananlar,
Hakkında onsekiz aydan1 üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Varlığı
noter tasdik kayıtları veya sair suretlerle sabit olduğu halde, inceleme
sırasında vergi incelemesine yetkili kimselere defter ve belgelerin ibraz
edilmemesi, bu fıkra hükmünün uygulanmasında gizleme olarak kabul
edilir. Gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele
veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde
yansıtan belge ise, muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgedir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kaçakçılık Suçları ve Cezalar

b) Vergi kanunları uyarınca tutulan veya
düzenlenen ve saklama ve ibraz mecburiyeti
bulunan defter, kayıt ve belgeleri yok edenler
veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka
yapraklar koyanlar veya hiç yaprak
koymayanlar veya belgelerin asıl veya
suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak
düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar, üç
yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılır. Gerçek bir muamele veya durum
olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen
belge, sahte belgedir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kaçakçılık Suçları ve Cezalar



c) Bu Kanun hükümlerine göre ancak Maliye
Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği
belgeleri, Bakanlık ile anlaşması olmadığı halde
basanlar veya bilerek kullananlar iki yıldan beş yıla
kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
371 inci maddedeki pişmanlık şartlarına uygun
olarak durumu ilgili makamlara bildirenler hakkında
bu madde hükmü uygulanmaz.
Kaçakçılık suçlarını işleyenler hakkında bu maddede
yazılı cezaların uygulanması 344 üncü maddede
yazılı vergi ziyaı cezasının ayrıca uygulanmasına
engel teşkil etmez.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Pişmanlık ve ıslah (VUK 371)






Beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükelleflerle
bunların işlenişine iştirak eden diğer kişilerin kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara
kendiliğinden dilekçe ile haber vermesi hâlinde, haklarında aşağıda yazılı kayıt ve
şartlarla vergi ziyaı cezası kesilmez.
1. Mükellefin keyfiyeti haber verdiği tarihten önce bir muhbir tarafından her hangi resmi
bir makama dilekçe ile veya şifahi beyanı tutanakla tevsik edilmek suretiyle haber
verilen husus hakkında ihbarda bulunulmamış olması (Dilekçe veya tutanağın resmi
kayıtlara geçirilmiş olması şarttır.).
2. Haber verme dilekçesinin yetkili memurlar tarafından mükellef nezdinde her hangi bir
vergi incelemesine başlandığı veya olayın takdir komisyonuna intikal ettirildiği günden
evvel (Kaçakçılık suçu teşkil eden fiillerin işlendiğinin tespitinden önce) verilmiş ve
resmi kayıtlara geçirilmiş olması.
3. Hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin mükellefin haber verme dilekçesinin
verildiği tarihten başlayarak onbeş gün içinde tevdi olunması.
4. Eksik veya yanlış yapılan vergi beyanının mükellefin keyfiyeti haber verme tarihinden
başlayarak onbeş gün içinde tamamlanması veya düzeltilmesi.
5. Mükellefçe haber verilen ve ödeme süresi geçmiş bulunan vergilerin, ödemenin
geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen nispette
uygulanacak gecikme zammı oranında bir zamla birlikte haber verme tarihinden
başlayarak onbeş gün içinde ödenmesi
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük
cezalarında indirme (VUK 376)






İkmalen, re'sen veya idarece tarh edilen vergi veya vergi farkını
ve aşağıda gösterilen indirimlerden arta kalan vergi ziyaı,
usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarını mükellef veya vergi
sorumlusu ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün
içinde ilgili vergi dairesine başvurarak vadesinde veya 6183 sayılı
Kanunda belirtilen türden teminat göstererek vadenin
bitmesinden itibaren üç ay içinde ödeyeceğini bildirirse:
Vergi ziyaı cezasında birinci defada yarısı, müteakiben
kesilenlerde üçte biri,
Usulsüzlük veya özel usulsüzlük cezalarında üçte biri,
indirilir.
Mükellef veya vergi sorumlusu ödeyeceğini bildirdiği vergi ve
vergi cezasını yukarıda yazılı süre içinde ödemez veya dava
konusu yaparsa bu madde hükmünden faydalandırılmaz.
Yukarıdaki hükümler vergi aslına tabi olmaksızın kesilen
usulsüzlük cezaları hakkında da uygulanır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Uzlaşma (VUK ek 1’den ek 12’ye kadar)

Uzlaşma, idare tarafından re’sen ,ikmalen
ve idarece tarh edilen vergi ve cezalar için
idari aşamada yapılan uyuşmazlık giderme
müessesesidir.Tarhiyat öncesi ve tarhiyat
sonrası olarak ikiye ayrılır.Kaçakçılık
suçundan dolayı kesilen vergi ve cezalar
uzlaşma kapsamına girmez.Uzlaşmaya
varılması halinde dava açma hakkı ortadan
kalkar.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Dava Açma (VUK 377-378)

Vergi uyuşmazlıklarının yargı
aşamasında çözülmesidir.Vergi
Mahkemeleri,Bölge İdare Mahkemesi ve
Danıştay yetkili merciler olup,dava
açma süresi 30 gündür.Tek hakimle
verilen kararlarda temyiz mahkemesi
Bölge idare mahkemesidir.Mükellef
kendi beyanına karşı dava
açamaz,ancak ihtirazı kayıtla verilen
beyanına dava açabilir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Tevsik Zorunluluğu (VUK 323-324-332 nolu
Genel Tebliğler)


Tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğu
kapsamına; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar,
kazancı basit usulde tespit edilenler, defter
tutmak zorunda olan çiftçiler, serbest meslek
erbabı ile vergiden muaf esnafın kendi
aralarında yapacakları ticari işlemleri ile nihai
tüketicilerden (Türkiye'de mukim olmayan
yabancılar hariç) mal veya hizmet bedeli olarak
yapacakları tahsilat ve ödemeleri girmektedir.
Tevsik zorunluluğuna uyulmamasının cezası her
bir işlem için konu tutarın %5’i kadar asgari
2011 yılı için 1.070TL dir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KATMA DEĞER
VERGİSİ
KANUNU
UYGULAMALARI
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
3065 SAYILI KDV KANUNU

02/11/1984 tarih ve 18563 sayılı resmi
gazetede yayımlanmış olup 01/01/1985
tarihinden itibaren uygulanmakta olan en
kapsamlı ve yaratılan her katma değerin
esas alındığı bir harcama vergisidir.Bu
vergi, bir firmanın aldığı mallara veya
ürettiği hizmetlere teşebbüs,işgücü ve
sermayesi ile eklediği değer üzerinden
alınır.KDV teoride ve uygulamada çok
safhalı,yayılı bir satış vergisi
kapsamındadır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV’nin Konusu
Türkiye'de yapılan aşağıdaki işlemler
katma değer vergisine tabidir:
 Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest
meslek faaliyeti çerçevesinde
yapılan teslim ve hizmetler,
 Her türlü mal ve hizmet ithalatı,
 Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve
hizmetler;
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV’de 3 Koşul



1- (Mal teslimi ve hizmet ifası şeklinde) bir İŞLEM
olmalıdır.
- İŞLEM= Mal teslimi veya Hizmet İfası
2- İşlem Türkiye’de yapılmalıdır.
- Malların teslim anında Türkiye’’de bulunması,
- Hizmetin Türkiye’de yapılması veya hizmetten
Türkiye’de faydalanılması,
3- İşlem ticari,sınai,zirai faaliyet veya serbest
meslek faaliyetinden kaynaklanmalıdır.
- Faaliyet devamlı olmalıdır,
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Teslim ve Teslim Sayılan Haller



Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf
hakkının malik veya onun adına
hareket edenlerce ,alıcıya veya adına
hareket edenlere devredilmesidir.
Malın alıcı veya onun adına hareket
edenlerin gösterdiği yere veya
kişilere tevdii teslim hükmündedir.
Su ,elektrik,gaz vb. şekillerdeki
dağıtımlarda mal teslimidir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Hizmet ve Hizmet Sayılan Haller



Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı
dışında kalan işlemlerdir. Bu işlemler; bir şeyi
yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek,
onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak,
değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmamayı
taahhüt etmek gibi, şekillerde gerçekleşebilir.
Bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir
hizmet olması halinde bunların her biri ayrı işlem
olup, hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı
vergilendirilirler.
Vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, işletme
personelinin veya diğer şahısların karşılıksız
yararlandırılması hizmet sayılır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV MÜKELLEFİ VE VERGİ SORUMLUSU

KDV mükellefi ,kanunun konusuna giren
işlemleri gerçekleştirenler ,mal
ve hizmet ithal edenler ile vergiye tabi bir işlem
söz konusu olmadığı halde ,düzenlediği
belgelerde KDV gösterenler bu verginin
mükellefidirler.
KDV’de sorumlu: Vergi alacağının güvenliğini
sağlamak amacıyla ,verginin tahsil dairesine
ödenmesinden ,mükellefler değil,onlara teslim
ve hizmet dolayısıyla vergiyi ödeyen kişi veya
kurumların sorumlu tutulmalarıdır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV’de Tevkifat ve Uygulaması



KDV’nin 9. maddesinin Maliye Bakanlığına verdiği
yetki çerçevesinde , mükellefin Türkiye içinde
ikametgahının ,işyerinin, kanuni merkezi ve iş
merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli
görülen diğer hallerde vergi alacağının emniyet
altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere
taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu
tutabilmek için bazı mal ve hizmet teslimlerini
tevkifata tabi tutulabilir.Tevkifat
1- Tam tevkifat
2- Kısmi Tevkifat olarak 2’ye ayrılır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Tam Tevkifat





Yurtdışından sağlanan hizmetler
Reklam verme işlemlerinde
Araç kiralama işlemlerinde
Binaların dış cephelerinin kiraya
verilmesi hallerinde
Telif faaliyetlerinde tam tevkifat
uygulanır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kısmi Tevkifat (91 Seri Nolu Tebliğ)
Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri,
belediyeler ve bunların teşkil ettikleri birlikler,
 Döner sermayeli kuruluşlar,
 Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,
 Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
 Üniversiteler (vakıf üniversiteleri hariç),
 Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,
 Bankalar ve özel finans kurumları,
 Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet
Teşekkülleri),
 Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,
 Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları
dahil bütün borsalar,
 Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara ait
olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,
birbirlerine karşı ifa ettikleri hariç olmak üzere, aşağıda belirtilen hizmetlerde
katma değer vergisi tevkifatı yapmak zorundadır.


Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Tevkifat Oranları
Türü
Hurda Metal Teslimleri (*)
KDV’siz İthal edilen Akaryakıt Tsl.
Atık kağıt,Hurda plastik,Hurda cam Tsl.
Yapı Denetim Hizmetleri
İnşaat yapım İşlerinde
Temizlik hizmetlerinde
Bahçe ve Çevre Bakım Hizmetleri
Özel Güvenlik Hizmetleri
Mak.tech.demirbaş ve taşıtların bakım hizm.
Yemek servis hizmeti
Danışmanlık ve Denetim hizmetleri
İşgücü hizmet alımları
Fason yaptırılan tekstil konfeksiyo işleri
Pamuk yün tiftik deri teslimleri
Büyükbaş-küçükbaş hayv. et,sakt.bağırsak tesl.
Turizm acenta ve rehberlerce verilen hizmetler
Tevkifat Oranı
% 90
% 90
% 90
½
1/6
2/3
½
4/5
1/3
½
½
%90
½
%90
½
2/3
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergiyi doğuran olayın meydana gelmesi (VUK 10)










a. Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması,
b. Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler
verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya
benzeri belgelerin düzenlenmesi,
c. Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık
kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması;
d. Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda; malların
alıcıya teslimi,
e. Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesine
başlanması veya nakliyeci veya sürücüye tevdii,
g. Su, elektrik gaz, ısıtma; soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında
bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi,
ı. İthalatta, Gümrük Kanununa göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması;
gümrük vergisine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin teşcili
i. İkametgahı, işyeri; kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar tarafından
yabancı ülkeler ile Türkiye arasında yapılan taşımacılık ile transit taşımacılıkta gümrük
hattından geçilmesi,
k. 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün
senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi.
Anında meydana gelir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Özellikli Durumlar






1-Malın teslimi ve hizmetin ifasına ilişkin yapılan
sözleşmeler KDV’nin doğmasına neden olmaz.
2-Mal ve hizmet bedeline mahsuben ödenen avanslar
KDV’de vergiyi doğurmaz.
3-Serbest meslek kazancında hizmetin ifası vergilendirmeyi
doğurur ancak bu durum GV ve VUK aykırıdır.Bir Soru-Bir
Sorun?
4-Kısım kısım yapılan teslimler KDV’yi doğurur.Örneğin
;hakediş belgeleri,
5-Gayrimenkul teslimlerinde vergiyi doğuran olay
gayrimenkul üzerindeki tasarruf hakkının devredildiği
tarihte meydana gelir ki bu tarih gayrimenkullerin tapuya
tescil tarihi veya fiilen kullanıldığı tarihtir.
6-Vergiyi doğuran olay tescil değil teslim tarihidir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV’DE MÜTESELSİL SORUMLULUK


VUK 11’e göre mal alım ve satımı ve hizmet ifası
dolayısıyla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine
yatırmak zorunda olanların, bu yükümlülüklerini yerine
getirmemeleri halinde verginin ödenmesinden ,alım satıma
taraf olanlar ,hizmetten yararlananlar ve aralarında
doğrudan veya hısımlık nedeniyle yada sermaye,
organizasyon veya yönetime katılmak veya menfaat
sağlamak suretiyle dolaylı olarak ilişkide bulunduğu tespit
olunanlar müteselsil sorumludurlar.
84 nolu KDV genel tebliği ile genişletilen müteselsil
sorumluluk uygulamasında muhatap tutulmamanın şartları
da açıklanmıştır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Tam ve Kısmi İstisnalar




İhracaat istisnası (m.11 )
-Mal İhracı
-İhraç Kaydıyla Teslim
-Hizmet İhracı (rooming hizmetleri dahil)
-Yolcu beraberi eşya ile yapılan ihracaat
-Bavul ticareti
Araçlar,kıymetli maden ve petrol aramaları ile
ulusal güvenlik harcamaları ve yatırımlarda
istisna (m.13)
Taşımacılık İstisnası (m.14)
Diplomatik İstisna (m.15)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Tam ve Kısmi İstisnalar


İthalat İstisnası (m.16)
Sosyal ve askeri amaçlı istisnalar ile diğer
istisnalar (m.17)
-Kültür ve eğitim amacı taşıyan istisnalar
-Sosyal amaç taşıyan istisnalar
-Askeri amaç taşıyan istisnalar
-Diğer istisnalar

Geçici maddelerde tanınan istisnalar
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
İhraç Kaydıyla teslim (m.11/1-c)


Bu düzenlemenin amacı ; imalatçının ,
teslim ettiği mallar dolayısıyla doğan KDV
borcunun 11. maddede yerini bulan tecilterkin sistemi sayesinde tecil ve terkin
edilerek finansman yükünden kurtulmasının
sağlanmasıdır.
İhraç kayıtlı teslim edilen malların,
ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay
başından itibaren 3 ay içerisinde ihraç
edilmesi halinde ,tecil edilen vergi terkin
edilir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Hizmet İhracı




Yurt dışındaki müşteriler için yapılan
hizmetler,
Serbest bölgelerdeki müşteriler için yapılan
fason hizmetler,
Karşılıklı olmak şartıyla uluslar arası
roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt
dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen
roaming hizmetleri KDV’den istisnadır.
Roaming: Uluslar arası cep telefonu
konuşma hizmetlerini ifade etmektedir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Hizmet İhracı


Yurt dışındaki müşteri tabiri;
ikametgahı,işyeri,kanuni ve iş merkezi yurt dışında
olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt
dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren
şubelerini ifade eder.
Bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan
hizmet sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar yerine
getirilmiş olmalıdır.
*Hizmetler yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış
olmalıdır,
*Hizmetten yurt dışında faydalanılmalıdır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Hizmet İhracı Şartları ve KDV İadesi




Hizmet Türkiye’de , yurtdışındaki bir müşteri için yapılmalı,
Fatura vb. belgeler yurt dışındaki müşteri adına
düzenlenmeli,
Hizmetten yurt dışında yararlanılmalı,
Hizmetin bedeli döviz olarak yurda getirilmelidir.(113 nolu
tebliğ ve 32 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma
Hakkında Karar gereği)
*Hizmetin ifa edildiği dönemde , bedelin döviz olarak yurda
getirilmesi beklenilmeden ihracat istisnası kapsamında
beyan edilecek,
*Ancak yüklenilen ve indirim konusu yapılamayan
vergilerin iadesi ,hizmet bedelinin döviz olarak yurda
getirilmesi ile gerçekleşir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
İSTİSNADAN VAZGEÇME



Vergiden istisna edilmiş işlemleri yapanlar, ilgili vergi dairesine yazılı
başvuruda bulunarak, belirtecekleri işlem türleri için vergiye tabi
tutulmalarını talep edebilirler. Bu talebin dilekçede belirtilen ve dilekçe
tarihinden sonra ifa edilen işlemlerin tamamını kapsaması şarttır. Şu
kadar ki, mükellefiyetin devam etmekte olan işlemlere şümulü yoktur.
Kamu menfaatine yararlı dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıfların kuruluş amaçlarına uygun olarak işletmek
veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri teslim ve hizmetlere ilişkin
istisnalar hariç olmak üzere, 17 nci maddenin (1) ve (2) numaralı
fıkralarıyla (3) numaralı fıkranın (a) ve (4) numaralı fıkranın (e)
bentlerinde yazılı istisnalar hakkında yukarıdaki (1) numaralı fıkra
hükmü uygulanmaz.
İstisnadan vazgeçeceklerin talepleri üzerine, vergi dairesince, vergi
mükellefiyetleri talep tarihinden itibaren tesis olunur. Bu şekilde
mükellef olanlar üç yıl geçmedikçe mükellefiyetten çıkamazlar.
Mükellefler üç yıllık sürenin bitiminden önce mükellefiyetten çıkına
talebinde bulunmadıkları takdirde mükellefiyet yeniden üç yıl süre ile
uzatılmış sayılır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV’DE MATRAH



Teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin
karşılığını teşkil eden bedeldir.
Bedel deyimi, malı teslim alan veya kendisine hizmet
yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu
işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan
veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde
sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet
ve değerler toplamını ifade eder.
Belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin
biletle tahsil edildiği hallerde tarife ve bilet bedeli;
Katma Değer Vergisi dahil edilerek tespit olunur ve
vergi müşteriye ayrıca intikal ettirilmez.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
ÖZEL MATRAH ŞEKİLLERİ






Spor-Toto oyununda ve Milli Piyango dahil her türlü piyangoda, oyuna ve
piyangoya katılma bedeli,
At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bu yarış ve oyunlara
katılma karşılığında alınan bedel ile bunların icra edildiği mahallere giriş
karşılığında alınan bedel,
Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel
sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar ve yarışlar ve yarışmalar
tertiplenmesi ve gösterilmesinde. bunların icra edildiği mahallere giriş
karşılığında alınan bedel ile bu mahallerde yapılan teslim ve hizmetlerin
bedeli,
Gümrük depolarında ve müzayede mahallerinde yapılan satışlarda kesin satış
bedeli ile 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu kapsamında
düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek
olanlara tesliminde, senedin en son işlem gördüğü borsada oluşan değeri.
Altından mamül veya altın ihtiva eden ziynet eşyaları ile sikke altınların teslim
ve ithalinde matrah, külçe altın bedeli düşüldükten sonra kalan miktardır.
Maliye ve Gümrük Bakanlığı işin mahiyetini göz önünde tutarak özel matrah
şekilleri tespit etmeye yetkilidir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Matraha Dahil Olan ve Olmayan
Unsurlar


Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahildir:
 Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan
taşıma, yükleme ve boşaltma giderleri,
 Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider
karşılıkları i!e vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi
unsurlar,
 Vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis
ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet
ve değerler.
Aşağıda yazılı unsurlar matraha dahil değildir:
 Teslim ve hizmet işlemlerinde fatura ve benzeri vesikalarda
gösterilen ticari teamüllere uygun miktardaki iskontolar,
 Hesaplanan katma değer vergisi.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Döviz ile yapılan işlemler

Bedelin döviz ile hesaplanması
halinde döviz, vergiyi doğuran
olayın meydana geldiği andaki cari
kur üzerinden Türk parasına çevrilir.
Cari kuru belli olmayan dövizlerin
Türk parasına çevrilmesine ilişkin
esasları Maliye ve Gümrük Bakanlığı
belirler.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Emsal bedeli ve emsal ücreti





Bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal,
menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde
matrah işlemin mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal
ücretidir.
Bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir
şekilde düşük olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe hakli bir
sebeple açıklanamadığı hallerde de, matrah olarak emsal
bedeli veya emsal ücreti esas alınır.
Emsal bedeli ve emsal ücreti Vergi Usul Kanunu Hükümlerine
göre tespit olunur.
Katma değer vergisi uygulaması bakımından emsal bedelin
tayininde genel idare giderleri ve genel giderlerden mamule
düşen hissenin bedele katılması mecburidir.
Serbest meslek faaliyetleri için ilgili meslek teşekküllerince
tespit edilmiş bir tarife varsa, hizmetin bedeli, bu tarifede
gösterilen ücretten düşük olamaz.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergi İndirimi
Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden
hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda
aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak
aşağıdaki vergileri indirebilirler:
 Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla
hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda
gösterilen katma değer vergisi,
 İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen
katma değer vergisi,
 Götürü veya telafi edici usulde vergiye tabi
mükelleflerden gerçek usulde vergilendirmeye
geçenlerin, çıkarılan envantere göre hesap dönemi
başındaki mallara ait fatura ve benzeri vesikalarda
gösterilen katma değer vergisi,
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergi İndirimi
-
-

Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi
toplamı, mükellefin vergiye tâbi işlemleri dolayısıyla hesaplanan
katma değer vergisi toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki
fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez. (İndirimli
oranlar hariç)
İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı
aşılmamak şartıyla, ilgili vesikaların kanuni defterlere
kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir.
Maliye ve Gümrük Bakanlığı vergi indirimi uygulamasında
doğabilecek aksaklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi
muafiyetine meydan vermeyecek şekilde, bu Kanunun ana
ilkelerine uygun olarak gidermeye ve indirimle ilgili usul ve
esasları düzenlemeye yetkilidir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
İndirilemeyecek katma değer
vergisi (m.30)

Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan
katma değer vergisinden indirilemez :
 Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların
teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu
mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi,
 Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması
veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları
hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış
vesikalarında gösterilen katma değer vergisi,
 Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir
sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak
üzere, zayi olan mallara ait katma değer vergisi,
 Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde
indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer
vergisi.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV’de Vergi İndirimi

Hesaplanan KDV >İndirilecek KDV = Ödenecek KDV

Hesaplanan KDV< İndirilecek KDV = Devreden KDV

Hesaplanan KDV= İndirilecek KDV ise devreden veya
ödenecek KDV’den bahsedilemez.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Matrah ve indirim miktarlarının
değişmesi

Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi;
işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle
matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde,
vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar
için borçlandığı vergiyi, bu işlemlere muhatap olan
mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi
değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikti
in vuku bulduğu dönem içinde düzeltir. Şu kadar
ki, iade olunan mal ârın fiilen işletmeye girmiş
olması ve bu girişin defter kayıtları ile
beyannamede gösterilmesi şarttır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Beyan Esası





Katma Değer Vergisi, bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça mükelleflerin
yazılı beyanları üzerine tarh olunur.
Bu Kanunun 9 uncu maddesinde belirtilen hallerde bu beyan, vergi kesintisi
yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından yapılır.
Herhangi bir vergilendirme döneminde vergiye tabi işlemleri bulunmayan
mükellefler de beyanname vermek mecburiyetindedirler.
İthalatta alınan Katma Değer Vergisi, gümrük giriş beyannamesindeki beyan
üzerine, gümrük giriş beyannamesi verilmeyen haller ve motorlu kara
taşıtları ile Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan yük ve yolcu
taşımaları ile transit taşımalara ait Katma Değer Vergisi mükelleflerin
yapacakları özel beyan üzerine tarh olunur. Bu fıkra hükmüne göre tarhiyata
esas alınacak beyannamelerde, vergi matrahının unsurları ile vergi oranının
açıkça gösterilmesi gereklidir.
Maliye Bakanlığı, bu Kanunun 17 nci maddesinin 1 inci fıkrasında sayılan
kurum ve kuruluşlara sadece vergiye tabi işlemlerinin bulunduğu dönemler
için beyanname verdirmeye, beyanname yerine kaim olmak üzere işleme
esas olan belgeleri kabul etmeye, bu mükelleflere ait verginin beyan ve
ödeme zamanı ile tahsiline ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV’nin Tarh Yeri






Katma Değer Vergisi, mükellefin iş yerinin bulunduğu yer vergi
dairesince tarh olunur.
Mükellefin, ayrı ayrı vergi dairelerinin faaliyet bölgelerinde iş yerleri
varsa, Katma Değer Vergisi, Gelir veya Kurumlar Vergisi yönünden bağlı
olduğu vergi dairesi tarafından tarh olunur.
Gayrimenkul teslimlerinde mükellefin istemi halinde, Katma Değer
Vergisi beyan üzerine gayrimenkulün bulunduğu yer vergi dairesince tarh
olunur.
İthalde alınan katma değer vergisi ilgili gümrük idaresince tarh olunur.
İkametgahı, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayanlar
tarafından motorlu kara taşıtlarıyla Türkiye ile yabancı ülkeler arasında
yapılan taşımacılık ile transit taşımacılığa ait Katma Değer Vergisi de,
ilgili gümrük idaresince tarh olunur.
Maliye ve Gümrük Bakanlığı; faaliyetin gereğini göz önünde tutarak
mükellefin müracaatı üzerine veya resen tarh yerini tayin etmeye
yetkilidir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kayıt Düzeni


Katma değer vergisi mükellefleri, tutulması mecburi defter kayıtlarını bu
verginin hesaplanmasına ve kontrolüne imkan verecek şekilde düzenlerler.
Bu kayıtlarda en az aşağıdaki hususların açıkça gösterilmesi şarttır:
 Vergi konusu işlemlerin mahiyeti, vergisiz tutarları, hesaplanan vergi,
indirilebilir vergi miktarları,
 Vergiden istisna edilen işlemlerin, indirim hakkı tanınan ve
tanınmayanlara göre mahiyeti ve ayırımı ile hesaplanan indirilebilir
vergi miktarı,
 İndirim konusu yapılamayacak işlemlerin niteliği ve bu işlemlerle ilgili
vergi miktarları,
 Matrah ve indirim miktarlarındaki değişmelerle, ödenen, terkin edilen
ve iade olunan vergiler.
Emtia üzerine iş yapanlar, emtia envanterinde veya envanter defterinde,
hesap dönemi sonunda mevcut emtiayı Katma Değer Vergisine tabi olan ve
olmayanlar itibariyle tefrik edip göstermeye mecburdurlar.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV Gider Yazılır mı?



Verginin etikette gösterilme mecburiyeti
 Perakende satışı yapılan mallara ait etiketlerde, katma
değer vergisinin satış fiyatına dahil olup olmadığı açıkça
belirtilir. Vergi satış fiyatından hariç ise bunun miktarı
ayrıca gösterilir.
 Katma Değer Vergisinin fatura ve benzeri vesikalarda
ayrıca gösterilmesine gerek görülmeyen işlemlerde
yakarıdaki hüküm uygulanmaz.
Verginin gider kaydedilemeyeceği
Mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan
Katma Değer Vergisi ile mükellefçe indirilebilecek Katma
Değer Vergisi, Gelir ve Kurumlar Vergisi matrahlarının
tespitinde gider olarak kabul edilmez.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV Oranları



a) Ekli listelerde yer alanlar hariç olmak
üzere, vergiye tabi işlemler için, % 18
b) Ekli (I) sayılı listede yer alan teslim
ve hizmetler için, % 1
c) Ekli (II) sayılı listede yer alan teslim
ve hizmetler için, % 8
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Konut Yapı Kooperatiflerinin KDV
Karşısındaki Durumu



03/07/2009 tarihinde yayımlanan 5904 sayılı
yasanın yürürlüğe girmesinden önce bina inşaat
ruhsatı almış olan konut yapı kooperatifleri hariç
olmak üzere, 3065 sayılı KDV kanunun 17/4-k
bendinde yapılan değişiklik ile , konut yapı
kooperatiflerinin üyelerine konut teslimleri KDV’ye
tabidir.
Bu tarihten sonra inşaat ruhsatı alan yapı
kooperatifleri 3 ayda bir KDV beyannamesi
vereceklerdir.
İnşaat ruhsatının alınmaması halinde KDV
mükellefiyetinin tesis edilmesine gerek yoktur.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Konut Yapı Kooperatiflerine
Yapılan İnşaat İşlerinde KDV


KDV kanunun Geçici 15. maddesi gereği 29/07/1998
tarihinden önce bina inşaat ruhsatı alınmış inşaatlara
ilişkin olarak ; konut yapı kooperatiflerine yapılan
inşaat taahhüt işleri ile sadece 150m2’yi aşmayan
konutlar için kanunla kurulmuş sosyal güvenlik
kuruluşları ile belediyelere yapılan inşaat taahhüt
işleri KDV’den istisnadır.
29/07/1998 tarihinden sonra bina inşaat ruhsatı
alınmış inşaatlara ilişkin olarak “ konut yapı
kooperatiflerine yapılmak şartıyla” inşaat taahhüt
işleri ise 2007/13033 BKK ile %1 oranında KDV’ye
tabiidir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Türkiye-Avrupa Topluluğu Çerçeve
Anlaşması

Türkiye –Avrupa Birliği Çerçeve anlaşması uyarınca
Avrupa Birliği tarafından veya Türkiye-Avrupa Birliği
tarafından ortaklaşa finanse edilen
projeler,faaliyetler ve eylemler kapsamındaki mal ve
hizmet teslimleri,işler ve işlemlerde KDV,ÖTV,Damga
Vergisi ile Veraset ve İntikal Vergisi istisnalarının
uygulanması amacıyla 20/05/2005 tarih ve 25820
sayılı Resmi gazetede 1 seri nolu tebliğ
yayınlanmıştır.KDV mükellefi olmayanların işlemleri
ile ilgili olarak da 20/04/2006 tarih ve 26145 sayılı
Resmi gazetede 2 seri nolu tebliğ yayınlanmıştır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Çerçeve anlaşması Kapsamında İstisna sertifikası









KDV istisnasının uygulanması
ÖTV istisnasının uygulanması
Damga Vergisi İstisnasının uygulanması
Veraset ve İntikal Vergisi İstisnasının
Uygulanması
İade prosedürleri ve dikkat edilecek hususlar
Yurtdışına yapılan teslimler
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetine yapılan teslimler
KDV mükellefi olmayan yüklenicilerin durumu
Özellikli noktalar
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV İade İşlemleri

KDV iade işlemleri 84 nolu KDV genel tebliği ile
düzenlenmiştir.İade,
1- Mahsup yoluyla iade,
2- Nakden iade olarak yerine getirilir.
İnceleme raporu ve teminat aranmaksızın iade
* Mahsup yoluyla iade,
* Maliye Bakanlığınca belirlenen sınırı aşmayan iade,
* YMM Raporuna istinaden yapılan iade,
* Kamuya ait kuruluşların iade talepleri,
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Türkiye-Avrupa Birliği Çerçeve Anlaşması ve
IPA Kapsamında Vergi İadesi

1-KDV iadesi;
-KDV istisna sertifikası alan,
-İndirilen KDV listesi, yüklenilen KDV
listesi,iadenin bünyesine giren KDV
listesi elektronik ortamda sisteme
gönderilecek.
-4.000 TL üzerindeki iadeler için YMM
raporu,teminat veya inceleme raporuna
göre nakden iade yapılacaktır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Türkiye-Avrupa Birliği Çerçeve Anlaşması ve
IPA Kapsamında Vergi İadesi

2-ÖTV iadeleri;
KDV istisna sertifikası olan yüklenici,
istisna kapsamında ÖTV ödemeden mal
alabilir.Ancak ÖTV ödenerek alınan malların
yararlanıcı kuruma teslimini müteakiben
veya ihraç edilmesi halinde bağlı bulunduğu
vergi dairesine başvurarak, vergi mükellefi
olmayan yüklenicilerin ise her il bazında
Maliye Bakanlığınca belirlenecek yetkili
vergi daireleri tarafından iadeleri
yapılacaktır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV Uygulamalarında Özellikli
Konular




1- Defter ve belgelerini incelemeye ibraz
edemeyen mükelleflerin KDV indirimleri
reddedilebilir mi?
2- Yevmiye defterinin tasdiksiz arka
sayfalarına işlenen faturalara ait KDV’ler
indirilebilir mi?
3- Fatura üzerinde gösterilmeyen KDV indirim
konusu yapılabilir mi?
4- Yıl geçtikten sonra gelen faturalarda
belirtilen KDV indirilebilir mi? Nasıl kaydedilir?
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV Uygulamalarında Özellikli
Konular





5- Yurtdışında mukim firma tarafından verilen
hizmete KDV ve stopaj uygulanacak mı?
6- Binek oto ve Panelvan alımlarında ödenen
KDV indirim konusu yapılacak mı?
7- İmha edilen ve zayi olan malların KDV’si ne
olacak ?
8- Kasa ve Ortaklar cari hesabındaki para için
hesaplanan adata KDV mi hesaplanacak BSMV
mi hesaplanacak?
9- Grup şirketler adına alınan kredilerin
yansıtılmasında KDV doğacak mıdır?
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KDV Uygulamalarında Özellikli
Konular




10- Peşin tahsil edilen okul,dershane,kira
vb. ödemelerin KDV karşısındaki durumu
nedir?
11- İhracat faturasının sonraki aya veya
yıla sarkması halinde KDV ve iade durumu?
12- KDV için şüpheli alacak karşılığı ayrılır
mı veya değersiz alacak olur mu?
13- Kur farkı, ciro primi,satış primi,yıl sonu
ıskontosu ve eşantiyon teslimlerinde KDV?
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
488 Sayılı Damga Vergisi Kanunu


Damga Vergisinin konusu KAĞITLAR dır.
KAĞIT; Yazılıp imzalanmak veya imza yerine
geçen bir işaret konulmak suretiyle düzenlenen
ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek
için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik
imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve
elektronik veri şeklinde oluşturulan
belgelerdir.(md:1)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergiye Tabi Belgeler



Yabancı memleketlerde düzenlenen veya
Türkiye’de bulunan elçiliklerde ,konsolosluklarda
düzenlenen kağıtların, Türkiye’de resmi dairelere
ibraz edildiği veya hükümlerinden
faydalanıldığında damga vergisi doğar.
Vergiye tabi kağıtların yerine alacak mektup,
süre uzatımı,şerhler,sürenin yenilenmesi veya
bozulması da damga vergisine tabidir.
Vergi tarh ve tahakkuk zamanaşımı geçmiş olsa
dahi, damga vergisi ödenmemiş olan kağıtların
hükmünden bu süreden sonra yararlanılmaya
başlanması halinde damga vergisi doğar.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Mükellefiyet ve İstisnalar



Damga vergisinin mükellefleri kağıtları imza
edenlerdir.
Resmi daireler ile kişiler arasındaki işlemlere ait
kağıtların Damga Vergisini KİŞİLER öder.Bu
kanundaki resmi daireden kasıt, Genel ve Özel
bütçeli idareler,il özel idareleri,belediyeler ve
köylerdir.Bunlara bağlı iktisadi işletmeler resmi
daire sayılmaz.
Bu kanuna bağlı (2) sayılı tabloda yazılı kağıtlar
ile diğer kanunlarda sayılan işlemlerden
vergiden istisnadır.Örn: IPA sözleşmesinin
damga vergisi istisnası,
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Nüsha –Suret Kavramları (19 Nolu Sirkü)



Nüsha: Aynı hüküm ve kuvvete haiz olmak
üzere birden fazla düzenlenmiş ve taraflarca
ayrıca imzalanmış olan kağıtların her biri.
Suret: Aslında bulunan ibarelerin aynısını
taşıyan ,fakat aslında bulunan imzaları taşımayıp
aslına uygun olduğuna ilişkin onaylayanın
imzasını ve kaşesini ihtiva eden kağıtlardır.
Fotokopisi çekilen kağıdın üzerine aslının aynıdır
kaşesi ve onaylayanın imzası olursa suret,
fotokopi taraflarca ayrıca imzalanır ise nüsha
olur.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kağıtların Vergilendirilmesi



Damga vergisi maktu ve nispi olarak 2
şekilde uygulanır.
Bir nüshadan fazla düzenlenen kağıtların
her bir nüshası ayrı ayrı aynı miktar ve
nispette damga vergisine tabidir.Suretler
ise maktu damga vergisine tabidir.
Bir kağıtta birbirinden tamamen ayrı birden
fazla akit veya işlem olması halinde bunlar
ayrı ayrı damga vergisine tabi tutulur.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Vergileme Ölçüleri
Nispi vergide ,kağıtların nevi ve mahiyetlerine
göre , bu kağıtlarda yazılı belli para , maktu
vergide kağıtların mahiyetleri esas alınır.
 Belli para deyimi;
-Kağıtların ihtiva ettiği para,
-Kağıt üzerinde yapılacak matematiksel
hesaplama sonucu bulunabilecek para,
-Atıf yapılan kağıt üzerindeki para,
-Belli bir tarifeye yollama yapılmışsa,tarifedeki
tutarı,
kastetmektedir.

Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Özellikli Durumlar

Yabancı para ihtiva eden sözleşmeler, Maliye
Bakanlığınca tayin ve ilan edilecek fiyat
üzerinden Türk parasına çevrilerek damga
vergisi alınır.(52 nolu tebliğ Merkez Bankası Döviz satış
kuru esas alınır, kur farkı dikkate alınmaz demeketedir)


Belli parayı içeren mukavelenamelerin
değiştirilmesi halinde ,artan miktar vergiye
tabidir.Bunların devri halinde aslından alınan
verginin ¼’ü alınır.
Mukavelenamelerin sürelerinin uzatılması
halinde aynı miktar ve nispette vergi alınır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Damga Vergisinde Ödeme
Damga Vergisi;
-Makbuz karşılığı,
-İstihkaktan kesinti yapılması,
-Basılı damga konulması şeklinde
ödenir.
Pul yapıştırarak ödeme şekli
01/01/2005 tarihinden itibaren 5281
sayılı yasa ile kaldırılmıştır.

Zübeyir Ülger SMMM, 2011
İstihkaktan Kesinti Yoluyla Ödeme

Genel ve özel bütçeli (katma bütçeli) dairelerle il
özel idareleri ve belediyeler, bankalar, iktisadi
kamu teşekkülleri ile bunların iştirakleri ve
müesseseleri ve benzeri teşekkül, iştirak ve
müesseselerin ödemelerinde kullanılan ve nispi
vergiye tabi bulunan makbuzlarla bu mahiyetteki
kağıtlara ait vergilerini,
-Bu ödemelerin yapılması,
-Avans suretiyle ödemelerde avansın itası,
Sırasında ilgili daire ve müesseseler tarafından
istihkaklardan kesinti yapılması şekliyle
ödenmektedir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Makbuz Karşılığı Ödeme


Maliye Bakanlığınca belirlenen mükellefler
kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen
kağıtların vergisini ertesi ayın 23. gününe
kadar beyan edip, 26. günü akşamına
kadar ödemek zorundadırlar.İstihkaktan
yapılan kesintilerde bu süre içerisinde
beyan edilir ve ödenir.
Yukarıda belirtilen haller dışında ,kağıdın
düzenlendiği tarihi izleyen 15 gün içinde
vergi dairesine bir beyanname ile bildirilir
ve aynı süre içerisinde ödenir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Sorumluluk



Vergiye tabi kağıtların Damga Vergisinin
ödenmemesinden veya noksan ödenmesinden
dolayı alınması lazım gelen vergi ve cezadan,
mükelleflere rücu hakkı olmak üzere, kağıtları
ibraz edenler sorumludur.
Birden fazla kişi tarafından imzalanan kağıtlara
ait vergi ve cezadan imza edenler müteselsilen
sorumludurlar.
Damga vergisinden muaf kuruluşlar ile kişiler
arasında imzalanan kağıtların vergisinin
tamamını kişiler öderler.Ancak verginin
ödenmemesinden kurumlarda sorumlu tutulur.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Sorumluluk



Damga vergisini beyan ederek ödemek zorunda
bulunanlar, taraf oldukları işlemlere ait verginin
beyan ve ödenmesinden sorumludurlar.Yapılacak
eksik ödeme veya hiç ödenmemesi hallerinde vergi
aslını rücu hakları olmak şartıyla , vergi aslı ve
ferileri bu kişilerden alınır.
Resmi dairelerin ilgili memurları ,kendilerine ibraz
edilen kağıtların damga vergisini aramaya, eksiklik
halinde bir tutanak ile vergi dairesine göndermekle
sorumludur.
Noterler damga vergisi ödenmemiş belgeleri tasdik
edemez veya bunların suretlerini çıkarıp
veremezler.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Sık Karşılaşılan Damga Vergileri
Mukavelenameler ,taahhütnameler ve temliknameler : %08,25
Kira Sözleşmelerinde
: %01,65
Maaş,ücret,gündelik,huzur hakkı,aidat,ikramiye,
ihtisas zammı,yemek ve mesken bedeli,harcırah,
Tazminat ve ne ad altında olursa olsun hizmet
Karşılığı alınan paralar üzerinden
: %06,6
Resmi daireler tarafından yapılan mal ve hizmet
alımlarına ilişkin ödemeler (avanslar dahil) ,kişiler
tarafından resmi dairelere verilen ve belli parayı ihtiva
eden makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemlerin resmi
Daire nam ve hesabına ,kişiler adına açılmış veya açılacak
Hesaplara nakledilmesi,enir ve havalelerine tediyesini
Temin eden kağıtlar
: %08,25
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Sık Karşılaşılan Damga Vergileri
İhale Kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi
daire veya kamu tüzel kişiliğine haiz kurumların
Her türlü ihale kararları
:%04,95
Resmi Dairelere ve Bankalara ibraz edilen
Bilanço ve işletme hesap özetleri :
-Bilançolarda
23,20 TL
-Gelir Tablolarında
11,30 TL
-İşletme Hesap Özetlerinde
11,30 TL
Katma Değer Vergisi Beyannamelerinde : 19,90 TL
Sigorta Bildirimlerinde
: 14,80 TL
Damga Vergisi Beyannamesinde
:
0 TL
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Sık Karşılaşılan İstisnalar
-Resmi daireler arasındaki işlemleri kapsayan kağıtlar,
-Emekli ,dul yetim maaş ve ikramiye tahsisine ve
alındığına dair kağıtlar
-Evlenme işlerinde kullanılan kağıtlar
-6183 sy.AATUHK gereği noterlerde düzenlenen şahsi
kefalet ile ilgili kağıtlar
-Şirketlerin sermaye artırımlarına ilişkin düzenlenen
Kağıtlar 2004 tarihinden itibaren,
-Gelir vergisinden muaf esnaf,muaf serbest meslek
Mensubu ve basit usul mükellef tarafından işyeri olarak
kullanılacak gayrimenkul için düzenlenen kira
sözleşmesi
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Sık Karşılaşılan İstisnalar
-Kamu İhale Kanunu uyarınca, idare ile istekli arasında
İmzalanan çerçeve anlaşması ve bu anlaşmaya esas
ihale kararı ile isteklilerin dinamik alım sistemine kabul
edilmesine ilişkin kararlar.
-Kamu kurum ve kuruluşlarının talebi üzerine Türkiye’nin
üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar tarafından
gerçekleştirilecek olan ülke incelemeleri,araştırma,proje ve
benzeri faaliyetler nedeniyle düzenlenen kağıtlar
-Gerçek kişiler tarafından ve dernek ve vakıflar tarafından
yerleşim yeri olarak kullanılacak olan ,iktisadi işletmelere
dahil olmayan taşınmazlara ait kira sözleşmeleri
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
IPA ve Çerçeve Anlaşmaları

İPA çerçeve anlaşmasının 26/2-g maddesinde
” AT sözleşmeleri, Türkiye Cumhuriyeti’nde damga vergisine
veya tescil harcına veya eş etkili diğer herhangi bir
yükümlülüğe tabi olmayacaktır.Bu muafiyet TEDARİK
SÖZLEŞMELERİ HARİÇ , AT sözleşmeleri kapsamındaki
işlemler ve ilgili ödeme emirlerine de uygulanacaktır “
denilmektedir.
Yukarıdaki açıklamaya göre ,AT ,Türkiye veya
hibe yararlanıcı tarafından imzalanan ve bir
faaliyetin muhtemel ortak finansmanını da
içerecek şekilde, IPA çerçevesinde finanse
edilmesini sağlayan ve yasal olarak bağlayıcılığı
olan her türlü belge damga vergisinden istisna
tutulmuştur.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kamu İdarelerine Aktarılan Hibe Tutarlarının
Harcanmasında Damga Vergisi


Soru: AB ve Uluslararası Kuruluşların kaynaklarından Kamu
idarelerine proje karşılığı aktarılan hibe tutarlarının
harcanmasında ve muhasebeleştirilmesinde görev alan
şahıslara ödenen ücret ve proje kapsamındaki mal ve hizmet
alımlarında Damga vergisi istisnası uygulanacak mı?
17/12/2009 tarih 1099/476 sayılı özelge;
Yukarıda anlatılan kaynakların,kamu idarelerine proje
karşılığı aktarılan hibe tutarlarının harcanması ve
muhasebeleştirilmesine ilişkin yönetmelik kapsamında
izlenen projelerde görev alan şahıslara ödenen ücret ve bu
nitelikteki ödemeler , mal ve hizmet alımları nedeniyle
yapılan ödemeler ,proje teşvik ikramiye ödemeleri,ek ders
ödemeleri,proje kapsamında çalışanlara yapılan hizmet
karşılığı ödemeler damga vergisine tabidir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KURUMLAR VERGİSİ KANUNU


5520 Sayılı Yeni Kurumlar Vergisi
Kanunu 21 Haziran 2006 Tarihli
Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.
1 seri nolu Kurumlar Vergisi Genel
Tebliği 3 Nisan 2007 tarih ve 26482
sayılı resmi Gazete yayımlanarak,
Kanun Hakkında uygulama
açıklanmıştır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi
Kanunu

1- Aşağıda sayılan kurumların kazançları,
kurumlar vergisine tabidir:
a. Sermaye şirketleri.
b. Kooperatifler.
c. İktisadi kamu kuruluşları.
ç. Dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler.
d. İş ortaklıkları.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kurumlar Vergisinin Mükellefleri





Sermaye Şirketleri, TTK’ya göre kurulan Anonim,Limited ve
sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile benzer
durumdaki yabancı şirketlerdir.
Kooperatifler, gerek 1162 sayılı Kooperatifler Kanununa göre
gerekse özel kanunlarına göre kurulmuş kooperatiflerdir.
İktisadi Kamu Kuruluşları, Devlete,İl Özel
İdarelerine,belediyelere,diğer kamu idarelerine ve kuruluşlarına
ait veya bağlı olup ,faaliyetleri devamlı bulunan birinci ve ikinci
fıkralar dışında kalan ticari,sınai ve zirai işletmelerdir.
Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmelerdir.
İş ortaklıkları, Yukarıda yazılı kurumların kendi aralarında veya
şahıs ortaklıkları yada gerçek kişiler ile belli bir işin birlikte
yapılmasını ortaklaşa yüklenmek ve kazancını paylaşmak
amacıyla kurdukları ortaklıklardan bu şekilde mükellefiyet tesisi
edilmesini talep edenlerdir. Bunların tüzel kişiliği yoktur.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
KURUM KAZANCININ UNSURLARI

-
GVK’nun 2. Maddesinde yer alan gelirin unsurları şöyledir:
Ticari Kazanç
Zirai Kazanç
Ücret
Serbest Meslek Kazançları
Gayrimenkul Sermaye İratları
Menkul Sermaye iratları
Diğer Kazanç ve iratlar
Kurumlar vergisi kanunun 6. maddesinde kurumlar vergisinin
hesaplanmasında ,mükellefin bir hesap dönemi içerisinde elde ettikleri
safi kurum kazancı üzerinden ,GVK’nun ticari kazanç hakkındaki
hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.Bu kapsamda ticari
kazancın tespitinde GVK’nın 40 ve 41. maddelerinde belirtilen
giderlerin yanı sıra KVK’nun 8 ve 11. maddeleri göz önünde
bulundurulur.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
GİDERLER
İNDİRİLECEK/İNDİRİLEMEYECEK GİDERLER
İndirilecek Giderler
*GVK’ya Göre İndirilecek
Giderler
*KVK’ya göre İndirilecek
Giderler
KKE. Giderler
* KVK’ya Göre Kabul
Edilmeyen Giderler
*Diğer Kanunlar
Kapsamında Kabul
Edilmeyen Giderler
*Diğer Kanunlar Kapsamında
Giderler
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Mükellefiyet Türleri
1- TAM MÜKELLEFİYET: Kurumlardan kanuni ve iş merkezi
Türkiye’de bulunanlar tam mükellef sayılacak ve gerek yurt
içinde gerekse yurt dışında elde ettikleri kazançların tamamı
üzerinden Türkiye’de vergilendirileceklerdir.Tam mükellef
olması için kanuni ve iş merkezinin her ikisinin de Türkiye
olması gerekmektedir.
 Kanuni Merkez: Yasanın 3. maddesinin 5 nolu bendine göre ,
vergiye tabi kurumların esas nizamname veya sözleşmesinde
veya teşkilat kanunlarında gösterilen yerdir.Bir kurumun
kanuni merkezi belirlenirken ana sözleşme ve kuruluş
kanunlarına bakılacaktır.
 İş Merkezi: İş bakımından muamelelerin bilfiil toplandığı veya
sevk ve idare edildiği yerdir.İş merkezinin tespitinde;
-Genel kurul ve yönetim kurulunun toplandığı yer,
-Personelin çalıştığı veya imalatın yapıldığı yer
-Kurum çalışan ve idare edenlerinin ağırlık ikamet yeri vs.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011

Kurumlar Vergisinde Muafiyetler
1- Kamu idare ve kuruluşları tarafından bilim ve güzel sanatları
öğretmek amacıyla işletilen kuruluşlar,
2- İnsan ve hayvan sağlığının korunması amaçlı muafiyetler,
3- Sosyal amaçla işletilen yerlere tanınan muafiyetler,
4- Sergi,panayır ve fuar muafiyeti,
5- Kreş,konukevi ve askeri kışla kantinlerine ilişkin muafiyet,
6- Kanunla kurulan emekli ve yardım sandıkları ile sosyal
güvenlik kurumlarına tanınan muafiyetler,
7- Yaptıkları iş veya hizmet karşılığı resim ve harç alan kamu
kuruluşlarına tanınan muafiyet,
8- Özelleştirme idaresi başkanlığı,özelleştirme fonu,toplu konut
idaresi ve şans oyunları hasılatından alınan vergi ve fonların
düzenlenmesi hakkındaki kanunun 3. maddesinde
tanımlanan kurum ve kuruluşlara tanınan muafiyet
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kurumlar Vergisinde Muafiyetler
9- Darphane ve damga matbaası genel müdürlüğü ile askeri
fabrika ve atölyeler,
10-İl özel idaresi,belediye ve köyler tarafından işletilen iktisadi
işletmeler,
11-Köyler ve köy birlikleri tarafından işletilen iktisadi işletmeler,
12-Spor klüplerinin spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi
işletmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan
anonim şirketleri,
13-Kredi teminatı veren kuruluşlar,
14-Bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum
ve kuruluşlar,
15-Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerine ait
iktisadi işletmeler,
16-Genel ve özel şartları taşıyan kooperatifler,
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kurumlar Vergisinde İstisnalar
1- İştirak kazançları istisnası,
2- Yurt dışı iştirak kazançları istisnası,
3- AŞ’lerin yurt dışı iştirak hisselerini elden çıkarmalarına ilişkin
istisna,
4- Emisyon primi istisnası,
5- Yatırım fon ve ortaklarının kazançlarına ilişkin istisna,
6- Bankalara veya TMSF’ye borçlu olanlara ilişkin istisna,
7- Bankalara tanınan taşınmaz,iştirak hissesi,rüçhan hakkı
satışlarından doğan kazançlara ilişkin ile yurt dışı şube kazançları
istisnası,
8- Yurt dışı inşaat,onarım,montaj ve teknik hizmetlerden sağlanan
kazançlara ilişkin istisna,
9- Özel okul ve rehabilitasyon merkezi işletilmesinden elde edilen
kazançlara ilişkin istisna,
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kurumlar Vergisinde İstisnalar
10- Kooperatiflerde risturn istisnası,
11- Yatırım indirimi istisnası,
12- OHAL ve Köylerde geçici istisna,
13- Türk Uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerin
işletilmesi ve devrinden elde edilen kazançlara ilişkin
istisna,
14- Teknokentler de yapılan faaliyetlere ilişkin kazanç
istisnası,
15- Serbest bölgelerde elde edilen kazançlara ilişkin
istisna,
16-Lisanslı depoculuk kanununa tabi ürün senetlerinin
elden çıkarılmasına ilişkin istisna,
17- Taşınmaz ve iştirak hisseleri satış kazancı istisnası
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Özellikli Konu

Kurumlar Vergisi Kanunun istisnaları
düzenleyen 5. maddesinin son fıkrasında
yer alan “ İştirak hisseleri alımıyla ilgili
finansman giderleri hariç olmak üzere ,
kurumların kurumlar vergisinden istisna
edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin
veya istisna kapsamındaki
faaliyetlerinden doğan zararlarının
istisna dışı kurum kazancından
indirilmesi kabul edilmez.”
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Zarar Mahsubu




Kurumlar Vergisi kanununun 9. maddesine göre 5 yıldan
fazla nakledilmemek üzere geçmiş yılların mali
bilançolarında yer alan zararlar, kurum kazancının
tespitinde hasılattan indirilir.
Kanundaki 5 yıllık süre zararın ortaya çıktığı hesap
döneminden sonraki 5 yıllık süreyi kapsar.
Kurumlar vergisi beyannamesinde geçmiş yıl zararlarının
mahsup edileceği mali kar olmasına rağmen mahsup
yapılmaz ise, o miktarla sınırlı olmak üzere mahsup hakkı
kaybolur.
6111 sayılı yasa kapsamında matrah artırımında
bulunulması halinde mahsup edilecek zarar %50
uygulanır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Örtülü Sermaye


Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili
olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak
temin ederek işletmede kullandıkları borçların,
hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte
kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı,
ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır.
Öz sermaye, kurumun Vergi Usul Kanunu
uyarınca tespit edilmiş hesap dönemi başındaki
öz sermayesini, ifade eder. (md.12)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü
kazanç dağıtımı


Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit
ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında
bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla
örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri,
kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi,
ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta
mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir.
İlişkili kişi; kurumların kendi ortakları, kurumların veya ortaklarının ilgili
bulunduğu gerçek kişi veya kurum ile idaresi, denetimi veya sermayesi
bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunduğu ya da nüfuzu
altında bulundurduğu gerçek kişi veya kurumları ifade eder. Ortakların
eşleri, ortakların veya eşlerinin üstsoy ve altsoyu ile üçüncü derece dahil
yansoy hısımları ve kayın hısımları da ilişkili kişi sayılır. Kazancın elde
edildiği ülke vergi sisteminin, Türk vergi sisteminin yarattığı vergilendirme
kapasitesi ile aynı düzeyde bir vergilendirme imkanı sağlayıp sağlamadığı
ve bilgi değişimi hususunun göz önünde bulundurulması suretiyle
Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde veya bölgelerde bulunan kişilerle
yapılmış tüm işlemler, ilişkili kişilerle yapılmış sayılır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Emsallere Uygunluk İlkesi

Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişilerle
yapılan mal veya hizmet alım ya da
satımında uygulanan fiyat veya bedelin,
aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması
durumunda oluşacak fiyat veya bedele
uygun olmasını ifade eder. Emsallere
uygunluk ilkesi doğrultusunda tespit
edilen fiyat veya bedellere ilişkin
hesaplamalara ait kayıt, cetvel ve
belgelerin ispat edici kağıtlar olarak
saklanması zorunludur.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kurumlar Vergisinin Beyanı ve Tarhı




Kurumlar vergisi, mükellefin veya vergi sorumlusunun
beyanı üzerine tarh olunur. Beyanname, ilgili bulunduğu
hesap döneminin sonuçlarını içerir.
Kurumlar vergisi beyannamesi, hesap döneminin
kapandığı ayı izleyen dördüncü ayın birinci gününden
yirmibeşinci günü akşamına kadar mükellefin bağlı olduğu
vergi dairesine verilir.
Mükelleflerin şubeleri, ajansları, alım-satım büro ve
mağazaları, imalathaneleri veya kendilerine bağlı diğer iş
yerleri için, bunların bağımsız muhasebeleri ve ayrılmış
sermayeleri olsa dahi ayrı beyanname verilmez.
Kooperatiflerin gelirlerinin vergi kesintisine tabi tutulan
taşınmaz kira gelirlerinden ibaret olması halinde, bu
gelirler için beyanname verilmez.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kurumlar Vergisi Oranı


5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile
01.01.2006 tarihinden itibaren kurumlar vergisi
oranı %30’dan %20’ye indirilmiştir.
Kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen
kurumların 2006 takvim yılı içinde biten hesap
dönemlerine ait kazançların vergilendirilmesinde
ise; 01/01/2006 tarihinden önceki aylara %30,
sonraki aylara %20 oranının aritmetik
ortalaması dikkate alınarak hesaplanan oran
uygulanacaktır.Oran kesirleri dikkate alınmaz.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kar Dağıtımında Stopaj
Tam mükellef kurumlar tarafından;
*Tam mükellef gerçek kişilere,
*Gelir ve Kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara veya
vergiden muaf olanlara,
*Dar mükellef gerçek kişilere,
*Dar mükellef kurumlara,
*Gelir ve kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere
dağıtılan kar payları üzerinden %15 oranında gelir vergisi
tevkifatı yapılacaktır.

Karın sermayeye ilavesi kar dağıtımı sayılmadığından, karın
sermayeye ilavesi veya bunun haricinde özkaynaklar
grubunda bırakılması halinde stopaj doğmayacaktır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kar Dağıtımında Vergi Yükü
KURUM BÜNYESİNDE VERGİLENDİRME:
Kurum Kazancı………………………………. 100
Hesaplanan Kurumlar Vergisi ……….
20
Dağıtılacak Brüt Temettü……………….
80
Gelir Vergisi Stopajı %15……………….
12
ORTAĞIN GELİR VERGİSİ BEYANI:
Brüt Kar Payı…………………………………
80
İstisna Tutarı %50 ……………………..
40
Beyan Edilecek Temettü……….………
40
Hesaplanan Gelir Vergisi %35……..
14
Mahsup Edilecek Stopaj……………….
12
Ödenecek Gelir Vergisi………………..
2
Toplam Vergi Yükü
NET TEMETTÜ
34
66
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kurumlar Vergisinde Mahsup ve İade

-
-
I- Beyanname Üzerinden Hesaplanan Vergiye
mahsup:
Tevkif yoluyla kesilen vergilerin ,yıllık kurumlar
vergisinde mahsubunda mükelleflerin kendilerinden
yapılan tevkifatlar ile ilgili olmak üzere e-beyanname
ekinde yer alan cetveli doldurmaları
gerekmektedirler.
Bu cetvele Kesintiyi yapan kurum veya kişinin adısoyadı,bağlı bulunduğu vergi dairesi ve
numarası,kesintiye esas brüt tutar,kesinti
tutarı,kesinti dönemi yazılacaktır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kurumlar Vergisinde Mahsup ve İade
II- Diğer Vergi Borçlarına Mahsup:
- Tevkif yoluyla kesilen vergilerin , diğer vergi
borçlarına mahsup edilmesinde tutar sınırlaması
olmaksızın, inceleme veya teminat aranılmadan yerine
getirilir.
- Bu talebin yazılı olarak dilekçe ile yapılması gerekir.
- Mükellefin muaccel hale gelmiş vergi borcunun
bulunmaması halinde ,iade alacağının sonraki
dönemlerde muaccel hale gelecek borçlara mahsubu
mümkündür.Bu durumda mahsup talebi vergi
borcunun doğması ile hüküm ifade edecektir.

Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kurumlar Vergisinde Mahsup ve İade

-
-
-
III- Nakden İade: Nakden iade talebi de dilekçe ile
yapılır.
Tevkif yoluyla nakden iade edilecek tutarın 10.000 TL’yi
geçmemesi halinde ,yıl içerisinde yapılan kesintilerin vergi
sorumluları tarafından ilgili vergi dairesine ödenmiş olduğuna
dair belgenin,ilgili daire tarafından onaylanan belgenin
eklenmesi şartıyla inceleme raporu veya teminat aranmaksızın
iade yapılır.
Nakden iadenin 10.000TL’yi şaması halinde vergi inceleme
raporuna göre işlem yapılır.
Nakden iadenin 10.000TL’yi aşması halinde iade talebinin
100.000TL’ye kadar olan kısmı mükellefe süresinde tam tasdik
sözleşmesi düzenlemiş YMM tam tasdik raporu ile, 100.000
TL’yi aşan kısım ise denetim elemanlarınca düzenlenecek vergi
inceleme raporu sonucu yerine getirilir.
Nakden iade edilebilir aşamaya gelen alacak üçüncü şahısların
vergi borçlarına mahsup edilebilir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kurum Geçici Verginin İadesi



GVK’nun mükerrer 120. maddesi gereği yıl içerisinde
ödenmiş olan geçici verginin ,beyanname üzerinden
tahakkuk eden vergiden mahsup edileceği,mahsup sonrası
kalan tutarın mükellefin diğer borçlarına mahsup
edileceği,bu mahsuplar sonrası kalan kısım için o yılın
sonuna kadar yazılı talepte bulunulması halinde ,kalan
tutar red ve iade olunur.
Mahsup işlemleri için dilekçe verilmez, idare resen yapar.
Mahsup sonrası iadesi gereken miktarın beyannamenin
ilgili satırında iade olarak gösterilmesi yazılı talep kabul
edilir.
Geçici verginin gerek mahsuben gerekse nakden iadesinde
sınırlama olmadığı gibi, inceleme veya teminat da
istenilmez.(KDV İadesinin geçici vergiye mahsubu hariç)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Dar Mükellef Kurumların
Vergilendirilmesi
Kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye’de
bulunmayan kurumlar dar mükellef olarak
tanımlanmaktadır.
 Dar mükellef kurumlar sadece Türkiye’de elde
ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirilirler.
 Dar mükellef kurumlar 3 şekilde kazanç beyanında
bulunarak vergilendirilirler.
1- Yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ile,(Ticari –zirai
kazanç)
2- Özel beyan ile işlem bazında (sair kazanç ve irat)
3- Kaynakta kesinti yapılarak (İşlem bazında muhtasar
beyanname ile)

Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Tasfiye-Birleşme-Devir ve Bölünme



TASFİYE: Bir kurumun ticari faaliyetlerinin tamamen sona
erdirilmesine yönelik olan prosedürlerin tamamına denir.Bu
işlemler sahibi oldukları malları elden çıkarmaları,borçlarını
ödemeleri,alacaklarını tahsil etmeleri vb. şekillerde olur.
BİRLEŞME: Bir veya birkaç kurumun diğer bir kurumla birleşmesi,
birleşme nedeniyle infisah eden kurumlar bakımından tasfiye
hükmündedir.
DEVİR: Vergisiz birleşme de denilebilir.Aşağıdaki şartlar dahilinde
yapılan birleşmeler devir hükmündedir.
1- Birleşme sonunda infisah eden kurum ile birleşilen kurumun
kanuni ve iş merkezlerinin Türkiye’de bulunması,
2- Münfesih kurumun devir tarihindeki bilanço değerlerinin
birleşilen kurum tarafından bir bütün halinde devralınması ve
aynen bilançosuna geçirilmesi (Külli halefiyet ilkesi)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Bölünme
Tam mükellef bir sermaye şirketinin tasfiyesiz olarak
İnfisah etmek suretiyle bütün mal varlığını ,alacaklarını
ve borçlarını kayıtlı değerleri üzerinden mevcut veya
yeni kurulacak iki veya daha fazla tam mükellef
sermaye şirketine devretmesi ve devredilen sermaye
şirketinin ortaklarına devralan sermaye şirketinin
sermayesini temsil eden iştirak hissesi verilmesi bu
Kanun uygulamasında TAM BÖLÜNME hükmündedir.
Örn: Ülger Turizm İnş AŞ
Turizm AŞ
İnşaat AŞ

Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Bölünme

Tam mükellef bir sermaye şirketinin veya
sermaye şirketi niteliğindeki bir yabancı
kurumun Türkiye’deki iş yeri veya daimi
temsilcisinin bilançosunda yer alan taşınmazlar
ile en az 2 tam yıl elde tutulan iştirak hisseleri
yada sahip oldukları üretim veya hizmet
işletmelerinin bir veya bir kaçını kayıtlı değerler
üzerinden ayni sermaye olarak mevcut veya
yeni kurulacak tam mükellef bir sermaye
şirketine devretmesi,bu kanun uygulamasında
KISMİ BÖLÜNME hükmündedir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
IPA KAPSAMINDA KURUMLAR VERGİSİ
İSTİSNASI

IPA çerçeve anlaşmasının 26. maddesinin 2/c
maddesinde “ Türk vatandaşı olmayan veya Türkiye’de
ikamet etmeyen gerçek kişiler tarafından ,yararlanıcının ortak
finansman katkısı ve topluluk tarafından finansmanı sağlanan
hizmet veya iş veya hibe veya eşleştirme sözleşmelerinin
ifasından elde edilen gelirler Türkiye’de gelir vergisine tabi
tutulmaz.
Tüzel kişilerde , Türkiye’de işyeri veya sabit yerleri olmaması
kaydıyla , yukarıdaki ayni hükme tabi olacaktır.At
sözleşmelerinden kaynaklanan kar veya gelir , bu kar veya geliri
elde eden gerçek veya tüzel kişilerin yararlanıcı tarafından
onaylanan ve bu kişilere uygulanabilir çifte vergilendirme
anlaşmalarının hükümleri uyarınca ,Türkiye’de iş yeri veya sabit
yerleri var ise, Türkiye’nin vergi sistemine göre vergiye tabi
tutulacaktır,
hükmü yer almaktadır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
GELİR VERGİSİ UYGULAMALARI
193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu Mevzuu;

Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabidir. Gelir bir
gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve
iratların safi tutarıdır.
1234-
Bu tanımdan hareketle vergiye tabi gelirin özellikleri;
Gelirin şahsilik özelliği,
Gelirin yıllık olma özelliği,
Gelirin safi olması özelliği,
Gelirin elde edilmiş olması özelliği
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Gelirin unsurları ve elde etme esasları

Gelire giren kazanç ve iratlar şunlardır:
1- Ticari kazançlar,
2- Zirai kazançlar,
3- Ücretler,
4- Serbest meslek kazançları,
5- Gayrimenkul sermaye iratları,
6- Menkul sermaye iratları,
7- Diğer kazanç ve iratlar.
Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça,
yukarıda yazılı kazanç ve iratlar gelirin tespitinde
gerçek ve safi miktarları ile nazara alınır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Gelirin Elde Edilmesi
Gelirin elde edilmesi vergilendirme için en önemli kriterlerden olup, elde
edilme süreci muhtelif aşamalarda olmaktadır.
1-Tahakkuk: Tahakkuk gelirin mahiyet ve tutar itibariyle kesinleşmesi olup, gelir
öncelikle tahakkuk eder.Bu sebeple geliri doğuran işlemlerin eksiksiz
tekemmül etmiş olması gerekir.
2- Hukuki Tasarruf : İkinci aşamada ,gelirin sahibi tarafından talep edilebilir hale
gelmesidir.Tahakkuk etmesi ,gelir sahibinin talep etme hakkını beraberinde
getirmeyebilir.Talepte bulunabilmek için ödeme derecesinin ve süresinin
dolmuş olması gerekir.Bu nedenle, hukuki tasarruf ,sahiplerinin gelir üzerinde
talepte bulunma hakkını ifade eder.
3- Ekonomik Tasarruf : Ödemeyi yapacak olan tarafın,geliri ,sahiplerinin emrine
amade kılmasıdır.Yani istendiği anda sahibine ödenecek olmasıdır.Bu durum
hukuki tasarrufu izleyen üçüncü aşamadır.
4- Fiili Tasarruf : Fiili tasarruf, gelirin nakdi,ayni bir kıymet olarak veya gayri
maddi bir servet unsuru olarak sahibinin mal varlığına dahil edilmesini ifade
eder.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Gelirin unsurları ve elde etme esasları







1-Ticari Kazançlarda : Tahakkuk esası geçerlidir.Gelirin mahiyet ve tutar itibariyle
kesinlik kazanmış olması elde edilmiş sayılması için yeterlidir.
2- Zirai Kazançlarda : Kazanç ister işletme isterse bilanço esasına göre tesbit edilsin
burada da tahakkuk esası geçerlidir.Tevkif suretiyle vergilemede ise satış tarihinde
gelir elde edilmiş sayılır.
3- Serbest Meslek Kazançlarında : Elde etme tam anlamı ile tahsil esasına(fiili
tasarrufa) bağlanmıştır.Nakden veya aynen tahsil edilmeyen gelir elde edilmiş
sayılmaz.
4- GMSİ : Tahsilatın kira süresinden sonra yapıldığı hallerde tahsilat, kiranın peşin
tahsil edildiği hallerde ise tahakkuk esası geçerlidir.
5- Ücretlerde : Elde etme hukuki tasarruf (talep edilebilir hale gelme) imkanının
doğduğu anda elde edilmiş sayılır.Ücret, hizmet erbabının emrine amade tutulmuş,
yani ekonomik tasarruf imkanı doğmuşsa tahsil edilmemiş olsa dahi elde edilmiş sayılır.
6- Menkul sermaye İratlarında : Elde etme hukuki ve ekonomik tasarrufun tam
doğduğu anda gerçekleşmiş olur.Örn: Tahvillerde üzerinde yazılı olduğu vadede, vadeli
hesaplarda ödemeyi yapacak müessesenin faizi tahakkuk ettirdiği anda * temettüde,
kar payının şirketlerce ödenmeye başlandığı tarihte
7- Sair Kazanç ve İratlarda : Kaynak ve gelirin yenilenmesi bakımından devamlılık
bulunmadığından hukuki ve ekonomik tasarrufu ayırt etmek mümkün olmaz.Örn:
Menkul kıymetlerin elden çıkarılması durumunda satış işleminin tamamlandığı tarihte
gelir elde edilmiş sayılır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Ticari Kazancın Tesbiti
1- Bilanço esasına göre ticari kazancın tespiti:
Teşebbüsteki özsermayenin hesap dönemi başında ve
sonundaki değerleri arasındaki müspet farktır.
2- İşletme hesabı esasına göre tespit:
Bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat hasılat ile
giderler arasındaki müspet farktır.
3- Basit usule göre ticari kazancın tespiti:
Bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve
satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Ticari Kazançların Vergilenme Esasları
1- Vergileme Dışı Bırakılanlar:
Vergiden Muaf Esnaf (GVK Md 9)
PTT Acente İstisnası (GVK Mük.Md.18)
Eğitim Öğretim İşletmelerinde İstisna (GVK Md.20)
Sergi Panayır İstisnası (GVK Md.30/1)
2- Gelir Vergisine Tabi Tutulanlar:
a-Gerçek usulde ticari kazancın vergilenmesi (GVK Md.37-39)
İşletme hesabı esasına göre ticari kazancın tespiti
Bilanço esasına göre kazancın tespiti
b-Basit usul (GVK Md.46-47-48-51)
c-Özellikli kazançlar
Ulaştırma işlerinde matrah (GVK Md.45)
Yıllara Sari İnşaat ve onarım işleri (GVK Md.42-43-44)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
İndirilecek Giderler


Ticari kazancın tespitine ilişkin indirim
konusu yapılacak giderler GVK’nun 40.
maddesinde sayılmıştır.
Ticari ,zirai,Serbest Meslek kazançlarının
elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili
olmak şartıyla, teamüle uygun ve yapılan
faaliyetler ile doğrudan ilişkisi kurulabilen
giderler kazancın gayrisafi tutarından
indirim konusu yapılabilir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Ücretler

GVK 61. maddesinin birinci fıkrasında ÜCRET;
İşverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak
çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar
ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler
olarak tanımlanmıştır.İzleyen ikinci fıkrada ise ,
ücretin ödenek,tazminat,kasa tazminatı (Mali
sorumluluk tazminatı),tahsisat,zam,avans,aidat,
huzur hakkı, prim,ikramiye,gider karşılığı veya
başka adlar altında ödenmiş olması veya bir
ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartıyla
kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş
bulunmasının mahiyetini değiştirmeyeceği hüküm
altına alınmıştır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Ücret Beyanı

GVK 86/1-c bent hükmü çerçevesinde tek işverenden
alınan ücretler ile birden fazla işverenden ücret alan ve
birinciden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı
Gelir Vergisi Kanununda yazılı tarifenin ikinci gelir
diliminde yer alan tutarı (2010 yılı için 23.000TL) aşmayan
mükelleflerin ,tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiş
ücretleri beyanname kapsamı dışında tutulmuştur.Birinci
işverenden aldıkları ücretin dışında aldıkları ücret
toplamları 23.000TL’yi aşması durumunda ücretlerin
tamamı (ilk işverenden aldıkları ücretlerde dahil olmak
üzere ) yıllık beyannameye dahil edilecektir.Birden fazla
işverenden ücret alınması halinde ,birinci işverenden
alınan ücretin hangisi olacağı serbestçe belirlenebilecektir.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Sakatlık İndirimi





Çalışma gücünün asgari % 80'ini kaybetmiş bulunan hizmet
erbabı birinci derece sakat, asgari % 60'ını kaybetmiş bulunan
hizmet erbabı ikinci derece sakat, asgari % 40'ını kaybetmiş
bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece sakat sayılır ve aşağıda
sakatlık dereceleri itibariyle belirlenen aylık tutarlar, hizmet
erbabının ücretinden indirilir.
Sakatlık indirimi;
Birinci derece sakatlar için 2010: 680 TL - 2011: 700 TL)
lira,
İkinci derece sakatlar için 2010: 330 TL - 2011: 350 TL)
lira,
Üçüncü derece sakatlar için 2010: 160 TL - 2011: 170 TL)
liradır.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Asgari Geçim İndirimi






Asgarî geçim indirimi; ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan
ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgarî
ücretin yıllık brüt tutarının;
Mükellefin kendisi için
% 50
Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10
Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere;
İlk iki çocuk için
% 7,5
Diğer çocuklar için
% 5’idir.
Gelirin kısmî döneme ait olması halinde, ay kesirleri tam ay sayılmak
suretiyle bu süreye isabet eden indirim tutarları esas alınır. Asgarî geçim
indirimi, bu fıkraya göre belirlenen tutar ile 103 üncü maddedeki gelir
vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranın çarpılmasıyla
bulunan tutarın, hesaplanan vergiden mahsup edilmesi suretiyle uygulanır.
Mahsup edilecek kısmın fazla olması halinde iade yapılmaz.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Asgari Geçim İndirimi Hesaplama
ÖRNEK: Eşi çalışmayan ve 3 çocuk sahibi mükellefin alacağı aylık
AGİ’ni hesaplayınız?
 2011 yılında 16 yaşından büyükler için İlk 6 aylık dönemde
uygulanacak asgari ücret :
796,50 TL x 12 Ay = 9.558 TL
AGİ Kendisi için
%50
Çalışmayan eşi için %10
1. çocuk için
% 7,5
2. Çocuk için
% 7,5
3. Çocuk İçin
% 5,0
Toplam
% 80
9.558,00 x%80 = 7.646,40 TL
7.676,40 x %15 =1.146,96 TL
1.146,96 /12 Ay =
95.58 TL

Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Asgari Geçim İndirimi

2011 Yılı Asgari Geçim İndirimi

Medeni Durumu













Bekar
Evli,eşi çalışmıyor
Evli, eşi çalışmıyor, 1 çocuklu
Evli, eşi çalışmıyor, 2 çocuklu
Evli, eşi çalışmıyor, 3 çocuklu
Evli, eşi çalışıyor
Evli, eşi çalışyor, 1 çocuklu
Evli, eşiçalışıyor, 2 çocuklu
Evli, eşiçalışıyor, 3 çocuklu
Boşanmış
Boşanmış, 1 çocuklu
Boşanmış, 2 çocuklu
Boşanmış, 3 çocuklu
Aylık Asgari Geçim İndirimi Tutarı
59,74
71,69
80,65
89,61
95,58
59,74
68,70
77.66
83,63
59,74
68,70
77.66
83,63
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Gelir Vergisi Tevkifatı
Yapılmayacak Ödemeler












Kıdem tazminatı (GVK 25/7)
Yevmiye (yolluk) Belli tutarı aşarsa var (GVK 24/2)
Çocuk yardımı –Belli tutarı aşarsa var (GVK 25/4)
Evlenme yardımı-Belli tutarı aşarsa var (GVK 25/5)
Çıraklık ücreti –Belli tutarı aşarsa var (GVK 23/12)
Doğum yardımı –Belli tutarı aşarsa var (GVK 25/5)
Konut tahsisi (lojman)
(GVK 23/9)
Ölüm yardımı
Yemek Yardımı (ayni işyerinde)
Yemek yardımı (Nakdi ) –Belli tutarı aşarsa var (GVK 23/8)
İş Kaybı tazminatı (4046 sayılı kanun)
İşsizlik ödeneği (4447 sayılı kanun)
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Aile ve Çocuk Yardımı














Aile Yardımı (Vergi)
Dönem
01 Ocak 2011 - 30 Haziran 2011
Çocuk Yardımı (Vergi)
Dönem
0-6 Yaş Grubu için
01 Ocak 2011 - 30 Haziran 2011 30,98 TL
Aile Yardımı (SGK)
Dönem
01 Ocak 2011 - 30 Haziran 2011
01 Temmuz 2011 – 31 Aralık 2011
Çocuk Yardımı (SGK)
Dönem
01 Ocak 2011 - 30 Haziran 2011
01 Temmuz 2011 – 31 Aralık 2011
Tutar
112,94 TL
Diğer çocuklar
15,49 TL
Tutar
79,65 TL
83,70 TL
Tutar
15,93 TL
16,74 TL
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Gelir Vergisi Tarifesi 2011
278 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile açıklanmıştır.
ÜCRETLERDE:

9.400 Türk Lirasına kadar

23.000 Türk Lirasının 9.400 lirası için 1.410 TL, fazlası

80.000 TL'nin 23.000 TL'si için 4.130 TL, fazlası

80.000 TL'nin 80.000 TL'si için 19.520 TL, fazlası
15%
20%
27%
35%
DİĞER GELİRLERİN VERGİLENDİRİLMESİNDE:

9.400 Türk Lirasına kadar

23.000 Türk Lirasının 9.400 lirası için 1.410 TL, fazlası

53.000 TL'nin 23.000 TL'si için 4.130 TL, fazlası

53.000 TL'nin 53.000 TL'si için 12.230 TL, fazlası
15%
20%
27%
35%
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
SSK KESİNTİLERİ
4/a’lı emekli olmamış çalışan:
SİGORTA KOLLARI
Uzun Vadeli Kollar
(Malüllük,yaşlılık ve
Ölüm sigortası)
Kısa Vadeli Kollar
(Tehlike sınıfına göre)
Genel sağlık sigortası
Toplam
İşsizlik primi
İŞÇİ HİSSESİ
%9
%0
%5
%14
%1
İŞVEREN HİSSESİ
%11
% 1 ila %6,5 arası
%7,5
%19,5
%2
TOPLAM PRİM
%20
%1-6,5
%12,5
%36,5-42
%3
4/a’lı emekli olmuş çalışan ile 4/b’li emeklinin 4/a’lı çalışması :
SGDP
% 7,5
%23,5-%29 arası
%31-%35,5 arası
4/b’li Henüz emekli olmamış çalışanın prim dağılımı:
Uzun vadeli sigorta kolları
Kısa vadeli sigorta kolları
Genel sağlık sigortası
Toplam
%20
%1-%6,5
%12,5
%33,5-39 arası
4/b’li istege bağlı sigortalı:
Uzun vadeli sigorta kolları
Genel sağlık sigortası
Toplam
%20
%12
%32
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Brüt Ücret ve Kesintiler



Asgari Ücret
Brüt Günlük TL
Onaltı yaşını doldurmuş işçiler için
26,55 TL
Onaltı yaşını doldurmamış işçiler için
22,65 TL
Brüt Aylık TL
796,50 TL
679,50 TL
01.01.2011 - 30.06.2011 Dönemi




16 Yaşından Büyükler
Brüt Ücret
796,50 TL
Sigorta Primi İşçi Payı
111,51 TL
İşsizlik Sigortası Primi İşçi Payı
7,96 TL
16 Yaşından Küçükler
679,50 TL
95,13 TL
6,79 TL

Gelir Vergisi Matrahı
Gelir Vergisi
Damga Vergisi
Kesintiler Toplamı
Net Ücret
İşverene Maliyeti

* Asgari geçim indirimi(59,74 TL) ilave edilmiştir





677,03 TL
101,55 TL
5,26 TL
226,28 TL
629,96 TL*
967,75 TL
577,58 TL
86,64 TL
4,48 TL
193,04 TL
* 546,20 TL
868,29 TL
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kira Geliri İstisna Tutarları
KONUT KİRA GELİRLERİ İÇİN:

2011 yılı için 2.800.-TL’yi aşan kısım üzerinden vergi ödenecektir.

Yılı
Miktarı
Dayanağı

2011
2.800.-TL
278 SERİ NOLU G.V. G.T

2010
2.600.-TL
273 SERİ NOLU G.V. G.T

2009
2.600.-TL
270 SERİ NOLU G.V. G.T
İŞYERİ KİRA GELİRLERİ İÇİN :

Tevkifata tabi tutulmuş iş yeri kira gelirleri 2011 yılı için 23.000.-TL'yi aşıyorsa
beyan edilecektir.

Yılı
Miktarı
Dayanağı

2011
23.000.-TL
278 SERİ NOLU G.V. G.T

2010
22.000.-TL
273 SERİ NOLU G.V. G.T

2009
22.000.-TL
270 SERİ NOLU G.V. G.T
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Kira Geliri Beyanı




ÖRNEK: Neriman teyze 3 adet dairesinden 2010 yılı için toplamda 9.850 TL kira
geliri beyan etmiştir.
9850 TL -2600 = 7.250 TL
, 7.250 TL x%25 Götürü Gider =1.812,50
7.250 TL-1812,50TL =5.437,50 TL
5.437,50 x%15
= 815,62 TL Gelir vergisi ödenecek
ÖRNEK: Barbaros bey 2009 yılında işyeri olarak kiraya verdiği
gayrimenkulünden 24.500 TL brüt kira geliri elde etmiş ve adına 4.900 TL stopaj
yapılmıştır.
ÖRNEK: Ali bey 2010 yılında 3.500 TL konut ve 21.000 TL işyeri kirası elde
etmiş ve 4.200 TL stopaj adına yatırılmıştır.
(220 nolu GV Tebliği gereği elde ettiği mesken kira gelirinin istisna haddini aşan tutarı ile vergi kesintisine
tabi işyeri kira gelirinin toplamı tarifenin 2. sırasında bulunan tutarı aşıyor ise beyan edilmesi gerekir.)
.
Zübeyir Ülger SMMM, 2011
Zübeyir Ülger SMMM, 2011