Transcript SERBEST MESLEK FAALİYETİ VE SERBEST

AVUKATLIK HİZMETLERİ
ÇERÇEVESİNDE SERBEST MESLEK
KAZANÇLARI VERGİLENDİRİLMESİ
VE BELGE DÜZENİ
Aydın Vergi Denetmenleri Büro
Başkanlığı
Nisan 2011
SERBEST MESLEK FAALİYETİ VE
SERBEST MESLEK KAZANCI




Serbest meslek faaliyeti, sermayeden çok şahsi
mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa
dayanan ve ticari niteliği olmayan işlerin işverene bağlı
olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve
hesabına yapılmasıdır.
Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar
serbest meslek kazancıdır.
Avukatlık Kanunu’nun ilk maddesindeki “Avukatlık
kamu hizmeti ve serbest bir meslektir.” ifadesinden
hareketle avukatlık faaliyetinin ifası ile edinilen kazanç
serbest meslek kazancı olarak kabul edilir.
Serbest meslek faaliyetinin bir işverene tabi olarak
yapılması halinde ücret geliri elde edilmiş olur.
Örnek:

Bir şirkette sigortalı olarak çalışan avukatın
çalıştığı şirketten elde ettiği gelir ücret,

aynı avukatın çalıştığı şirket haricinde
üçüncü kişilere ait hukuki işlemleri takip
etmek suretiyle elde ettiği kazanç serbest
meslek kazancı olacaktır.
SERBEST MESLEK KAZANCININ
TESPİTİ

Bir hesap dönemi içinde serbest meslek
faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve
ayınlar ile diğer suretlerle sağlanan ve para ile
temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet
dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonra
kalan fark serbest meslek kazancıdır.
SERBEST MESLEK KAZANCININ
TESPİTİ

Serbest meslek erbabı için, nakden tahsil
edilmemiş olmasına rağmen, aşağıda
belirtilen bazı haller de tahsil olarak kabul
edilmektedir.

Serbest meslek erbabının haberdar olması şartıyla;
kendi adına, kamu müessesesine, icra dairesine,
bankaya, notere veya postaya para yatırılması tahsil
hükmündedir.
Serbest meslek kazancı olarak doğan alacağın
başka bir şahsa temliki veya müşterisine olan borcu
ile takası da tahsil hükmündedir.

SERBEST MESLEK KAZANCININ
TESPİTİ


Müşteri veya müvekkilinden, serbest meslek
faaliyeti ile ilgili olmak üzere para ve ayın
şeklinde alınan gider karşılıkları da serbest
meslek kazancına ilave edilir.
Vergi, resim, harç, keşif, şahitlik, bilirkişilik ve
ekspertiz gibi hususlara harcanmak üzere
müşteri veya müvekkilden alınan ve tamamen
bu hususlara harcanan para ve ayınlar serbest
meslek kazancı sayılmaz.
SERBEST MESLEK KAZANCININ
TESPİTİ

Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması
halinde, alınan bedel ile bunların envanter
defterinde kayıtlı değerleri arasındaki müspet
fark kazanca ilave edilir.
SERBEST MESLEK KAZANCININ
TESPİTİNDE
HASILATTAN İNDİRİLECEK GİDERLER



Serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan
indirilecek giderler şunlardır:
Mesleki kazancın elde edilmesi ve devam ettirilmesiyle
ilgili genel giderler,
İkametgahlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar,
ikametgah için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve
aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısını
indirebilirler.
SERBEST MESLEK KAZANCININ
TESPİTİNDE
HASILATTAN İNDİRİLECEK GİDERLER



Örnek: Kira ile oturduğu dairenin bir odasını avukatlık
bürosu olarak kullanan bir avukat ödediği 30.000 TL
tutarındaki kiranın tamamını, ısıtma, aydınlatma ve su
için ödediği 7.500 TL’nin ise yarısını yani (30.000 +
3.750 =) 33.750 TL’yi kazancından indirebilecektir.
İş yeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismanı,
ikametgâhı kendi mülkü olup bunun bir kısmını işyeri
olarak kullananlar amortismanın yarısını gider
yazabilirler.
SERBEST MESLEK KAZANCININ
TESPİTİNDE
HASILATTAN İNDİRİLECEK GİDERLER

Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin
müştemilatındaki iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve
ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı(bu
primlerin ve aidatın geri alınmamak üzere Türkiye’de kain sigorta
şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve
emeklive yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla)
ile demirbaş olarak verilen giyim giderleri.

Mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri,
(Seyahat maksadının gerektirdiği süre ile sınırlı
olmak şartıyla).
SERBEST MESLEK KAZANCININ
TESPİTİNDE
HASILATTAN İNDİRİLECEK GİDERLER




Mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve
envantere dahil taşıtlar için Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre ayrılan amortismanlar,
Kiralanan veya envantere dahil olan ve işte kullanılan
taşıtların giderleri, (Taşıt giderlerinden kasıt genel olarak taşıtların
tamir, bakım, yakıt gibi
giderleridir.)
Alınan mesleki yayınlar için ödenen bedeller,
Mesleki faaliyetin ifası için ödenen mal ve hizmet alım
bedelleri,
SERBEST MESLEK KAZANCININ
TESPİTİNDE
HASILATTAN İNDİRİLECEK GİDERLER

Serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla emekli sandıklarına ödenen giriş
ve emeklilik aidatları ile mesleki teşekküllere ödenen aidatlar,

Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek,
ilan ve reklam vergileri ile iş yerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçlar,

Mesleki faaliyetle ilgili olarak kanun, ilam ve sözleşmeye göre ödenen
tazminatlar.

Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile serbest meslek erbabının
suçlarından doğan tazminatlar gider olarak indirilemez.
Ayrıca Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun
hükümlerine göre ödenen cezalar, gecikme zamları ve faizleri de
gelir vergisi matrahından ve gelir unsurlarından indirilemez.




SERBEST MESLEK KAZANÇLARINDA
VERGİ TEVKİFATI

Serbest meslek faaliyetiyle uğraşanlara
(Noterlere serbest meslek faaliyetlerinden
dolayı yapılan ödemeler hariç) yapılan
ödemeler esnasında ödemeyi yapanlar
tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılması
gerekir.
Avukatlarca verilen hizmetler Karşılığı Düzenlenen
Serbest meslek makbuzlarında vergisi Tevkifatı
Yapılacaklar











Kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri,
sair kurumlar,
ticaret şirketleri,
iş ortaklıkları,
dernekler,
vakıflar,
dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri,
kooperatifler,
yatırım fonu yönetenler,
gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest
meslek erbabı,
zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre
tespit eden çiftçiler.
SERBEST MESLEK KAZANÇLARINDA
VERGİ TEVKİFATI

Serbest meslek faaliyetiyle uğraşanlara yapılan
ödeme esnasında yapılan kesinti bir ön
vergileme olup, bu kesinti yıllık beyannamede
hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.
Mahsubu yapılan kesinti tutarı, beyannamede
hesaplanan vergiden fazla olduğu takdirde,
vergi dairesince mükellefe yazı ile bildirilir ve
mükellefin tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde
müracaatı üzerine kendisine iade edilir.
SERBEST MESLEK ERBABININ
TUTACAĞI DEFTER




Serbest meslek erbabı “Serbest Meslek Kazanç Defteri” tutmak
zorundadır.
Kollektif, adi komandit ve adi şirketler de mesleki kazançlarını
“Serbest meslek kazanç defteri” üzerinden tespit ederler. Bu
şirketlerin bilanço esasına göre tuttukları defterler serbest meslek
kazancı defteri yerine geçer.
Serbest meslek kazanç defterine işlemlerin günü gününe
kaydedilmesi zorunludur. İşlemlerin günü gününe deftere kayıt
edilmemesi veya yoklama ve incelemeye yetkili olanlara
istendiğinde ibraz edilmemesi halinde her tespit için
özel usulsüzlük cezası kesilir.
SERBEST MESLEK ERBABININ
KULLANACAĞI
BELGELER

Serbest meslek faaliyetinde bulunan serbest
meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her
türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek
makbuzu düzenlemek ve bir nüshasını
müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu
istemek ve almak zorundadır.
SERBEST MESLEK KAZANÇLARINDA
GEÇİCİ VERGİ



Serbest meslek kazancı elde eden
mükellefler cari vergilendirme döneminin
gelir vergisine mahsup edilmek üzere, üçer
aylık dönemler halinde tespit edilecek
kazançları üzerinden %15 geçici vergi
öderler.
SERBEST MESLEK KAZANÇLARININ
BEYANI VE BEYANNAME ÜZERİNDE
YAPILACAK İNDİRİMLER

Serbest meslek erbapları, kazanç temin
etmemiş olsalar bile yıllık beyanname
vermek zorundadırlar.
Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar












Şahıs sigorta primleri ve bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı
payları,
Eğitim ve sağlık harcamaları,
Sakatlık İndirimi,
Bağış ve yardımlar,
Sponsorluk harcamaları,
Ar-Ge harcamaları,
Doğal afetler ile ilgili ayni ve nakdi bağışlar,
Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve
yardımlar,
İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansına yapılan bağış,
yardım ve
sponsorluk harcamaları,
Diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bağış ve yardımlar.
Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar

















Sigorta Şirketlerine ve Bireysel Emeklilik Sistemine Ödenen
Katkı Payları
Yıllık beyanname veren mükellefler, vergi matrahlarının tespitinde bireysel
emeklilik sistemine ödedikleri katkı payının beyan edilen gelirin % 10’una kadar
olan kısmını gelir vergisi matrahlarının tespitinde indirim konusu yapabileceklerdir.
Bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları için ödenen primlerin ise beyan
edilen gelirin %5’ine kadar olan kısmı matrahın tespitinde indirim konusu
yapılacaktır. İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında beyan edilen
gelir olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl
zararları toplamından önceki tutar esas alınacaktır.
Bireysel emeklilik sistemi ile diğer şahıs sigortaları için ödenen katkı payı
ve primlerin birlikte olması halinde matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutar
beyan edilen gelirin %10’u ile sınırlı olacaktır. Bu durumda şahıs sigorta primleri
için %5 oranındaki sınır ayrıca aranacaktır. İndirim konusu yapılacak prim, aidat
ve katkı paylarının toplamı, asgari ücretin brüt yıllık tutarını aşamaz (2010 yılı
gelirlerine ilişkin olarak kullanılacak olan asgari ücretin yıllık brüt tutarı 8.937
TL’dir).
Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar

Eğitim ve Sağlık Harcamaları
Aşağıda belirtilen şekilde yapılan eğitim ve sağlık harcamaları beyan
edilen gelirin %10’unu aşmaması şartıyla yıllık beyanname ile bildirilecek
gelirlerden indirilir:

- Eğitim ve sağlık harcamaları Türkiye’de yapılmalıdır.

- Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan gerçek veya tüzel kişilerden
alınacak belgelerle tevsik edilmelidir.

- Söz konusu harcamalar mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına
ilişkin olmalıdır.

İndirim konusu yapılacak tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir
olarak, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan indirimler ve geçmiş yıl
zararları toplamından önceki tutar esas alınacaktır.

Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar

Sakatlık İndirimi

Gelir Vergisi Kanununa göre serbest meslek faaliyetinde bulunan
mükelleflerden çalışma gücünün asgari %80’ini kaybetmiş
bulunanlar birinci derece sakat, asgari %60’ ını kaybetmiş
bulunanlar ikinci derece sakat, asgari %40’ını kaybetmiş
bulunanlar ise üçüncü derece sakat sayılır ve beyan edilen
gelirlerine aşağıda belirtilen aylık sakatlık indirimi tutarları göz
önüne alınarak hesaplanan yıllım indirim uygulanır. (Bu indirimden
bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek
erbabı da yararlanır.),

2010 Yılı için belirlenen aylık sakatlık indirimi tutarları:
Birinci derece sakatlar için 680 TL,
İkinci derece sakatlar için 330 TL,
Üçüncü derece sakatlar için 160 TL.



Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar




Bağış ve Yardımlar
Sınırlı İndirilecekler
Gelir vergisi mükellefleri, genel ve özel bütçeli kamu
idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu
yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan
edilecek gelirin % 5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler
için % 10’unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında
yaptıkları bağış ve yardımları yıllık beyanname ile
bildirilecek gelirlerinden indirim konusu yapabilirler.
Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar

Sınırsız İndirilecekler

Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve
köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve 100 yatak kapasitesinden az
olmamak üzere öğrenci yurdu (Kalkınmada Öncelikli Yörelerde 50 yatak
kapasiteli) ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve
rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu
tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile
mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü
nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı beyan edilen gelirden
indirilebilecektir.
Okul, sağlık tesisi ve öğrenci yurdu yapımı veya bu tesislerin faaliyetlerine
devam edebilmeleri için yapılan bağış ve yardımların (harcamaların)
herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın vergi matrahının tespitinde
dikkate alınabilmesi için bu bağış ve yardımların genel bütçeye dahil
daireler, özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köylere
yapılması gerekmektedir.

Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar
Sınırsız İndirilecekler

Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan
dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak
maddelerinin maliyet bedellerinin tamamı beyan edilecek gelirden
indirilebilecektir.

c) Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler,
köyler, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan
kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan ya da Kültür ve Turizm
Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen
çalışmalara ilişkin harcamalar ile bu amaçla yapılan her türlü bağış
ve yardımların tamamı beyan edilen gelirden indirim konusu
yapılabilecektir.
Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar


Sponsorluk Harcamaları
3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 3813 sayılı
Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri
Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk
harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı,
profesyonel spor dalları için %50’si yıllık beyanname ile
bildirilecek gelirlerden indirim konusu yapılabilecektir.
Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar

Araştırma ve Geliştirme Harcamaları
Ar-Ge indirimi Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinde
düzenlenmiş bulunmaktadır. Gelir Vergisi Kanununa göre,
mükelleflerin işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıran
yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme
harcamaları tutarının %100’ü oranında hesaplanacak “Ar-Ge
İndirimi“ olarak yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden
indirilebilecek, Ar-Ge faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan
giderlerden ve tamamen araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde
kullanılmayan amortismana tabi iktisadi kıymetler için hesaplanan
amortisman tutarlarından verilen paylar üzerinden Ar-Ge indirimi
hesaplanmayacaktır.
Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar














Doğal Afetler İle İlgili Ayni ve Nakdi Bağışlar
Bakanlar Kurulunca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık
aracılığıyla makbuz karşılığı yapılan ayni veya nakdi bağışların tamamı indirim
konusu yapılabilecektir.
Türkiye Kızılay Derneğine Makbuz Karşılığı Yapılan Nakdi
Bağış ve Yardımlar
İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan
nakdi bağış ve yardımların tamamı indirim konusu yapılabilecektir.
İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansına Yapılan
Bağış, Yardım ve Sponsorluk Harcamaları
5706 sayılı İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Hakkında Kanun uyarınca
kurulan Ajansa yapılan her türlü ayni ve nakdi bağış ve yardımlar ile sponsorluk
harcamalarının tamamı gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden
indirilebilecektir.
Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar














Diğer Kanunlara Göre Tamamı İndirilecek Bağış ve Yardımlar
Diğer Kanunlara göre tamamı indirilecek bağış ve yardımlardan bazılarına
aşağıda yer verilmiştir:
a) Umumi hayata müessir afetler dolayısıyla alınacak tedbirlerle yapılacak
yardımlara ilişkin 7269 sayılı Kanuna göre oluşturulan fona yapılan nakdi bağışların
tümü ile milli yardım komiteleri veya mahalli yardım komitelerine makbuz karşılığı
yapılan ayni/nakdi bağışlar,
b) Yüksek Öğretim Kanununa göre üniversitelere ve Yüksek Teknoloji
Enstitüsüne makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışlar ile vakıf üniversitelerine
yapılan bağış ve yardımlar,
c) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa göre yapılan bağış
ve yardımlar,
d) Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun Kuruluşu Hakkındaki
Kanuna göre yapılan nakdi bağışlar,
Serbest meslek kazancından indirim
konusu yapılabilecek hususlar

e) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununa göre yapılan ayni ve nakdi bağışlar,

f) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanununa göre yapılan ayni ve nakdi bağışlar,

g) Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı Kanununa göre yapılan ayni/ nakdi bağışlar,

h) Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununa göre yapılan ayni/nakdi
bağışlar,

i) İlköğretim ve Eğitim Kanununun 76 ncı maddesine göre ilköğretim kurumlarına yapılan nakdi
bağışlar,

Bağış ve yardımın nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu
teşkil eden mal veya hakkın varsa mukayyet değeri, yoksa Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek değeri esas alınır.
ZARAR MAHSUBU




Gelir kaynaklarının bir kısmında oluşan zararlar, diğer kaynakların
kazanç ve iratlarından mahsup edilebilir.
Ayrıca, geçmiş yıllarda oluşan ve mahsup edilemeyen zararların
cari yıl kazançlarından mahsubu mümkündür. Bu mahsup
neticesinde kapatılmayan zarar kısmı, müteakip yılların gelirinden
indirilir. Arka arkaya 5 yıl içinde mahsup edilmeyen zarar bakiyesi
takip eden yıllara devredilemez.
(Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında
bulundukları yıllara ait zararların % 50’si, 2010 ve izleyen yıllar
kârlarından mahsup edilmez. 6111 Sayılı Yasa Mad. 6/9)
Envantere dahil olmayan gayrimenkullerin satışından doğan
zararların mahsubu mümkün değildir.
BEYANNAMENİN VERİLME ZAMANI İLE
BEYANNAMENİN
VERİLECEĞİ YER
Serbest meslek faaliyetinde bulunan gerçek
kişiler kazançlarını Yıllık Gelir Vergisi
Beyannamesi ile beyan eder ve bu
beyannamelerini bağlı bulundukları vergi
dairesine Mart ayının başından 25’inci (yirmi
beşinci) günü akşamına kadar verirler.
BELGE DÜZENİ


meslek makbuzu düzenlenmesine dair
esaslar
Vergi Usul Kanunu’nun 236. maddesine göre
avukatlar, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü
tahsilat için iki nüsha serbest meslek makbuzu
düzenlemek ve bir nüshasını iş sahibine
vermek, iş sahibi de bu makbuzu istemek ve
almak zorundadır.
BELGE DÜZENİ


meslek makbuzu düzenlenmesine dair esaslar
Serbest meslek makbuzlarına;
Makbuzu verenin soyadı, adı veya unvanı, adresi, vergi
dairesi ve hesap numarası,
İş sahibinin soyadı, adı veya unvanı ve adresi,
Alınan paranın miktarı,
Paranın alındığı tarih,
yazılır ve bu makbuzlar avukat tarafından imzalanır.
Serbest meslek makbuzları seri ve sıra numarası
verilerek teselsül ettirilir.
KDV VE VERGİ TEVKİFATI

Serbest meslek makbuzunda %18 KDV ve
ödemede bulunan Gelir Vergisi Kanunu’nun
94/1 maddesinde sayılan mükelleflerden ise
bunlar tarafından kesilecek %20 oranındaki
gelir vergisi stopajı hesaplanıp gösterilmelidir.
SERBEST MESLEK MAKBUZU
DÜZENLEME







NETTEN HESAPLAMA/STOPAJLI
NETTEN HESAPLAMA/STOPAJSIZ
BRÜTTEN HESAPLAMA/STOPAJLI
BRÜTTEN HESAPLAMA/STOPAJSIZ
TAHSİL EDİLENDEN HESAPLAMA/STOPAJLI
TAHSİL EDİLENDEN HESAPLAMA/STOPAJSIZ
Bu hesaplamalara ilişkin bilgiler barolara ait internet
sayfalarında mevcut.
SERBEST MESLEK MAKBUZU
DÜZENLENMEMESİ

Serbest meslek makbuzunun verilmemesi,
alınmaması veya düzenlenen makbuzda
gerçek meblağdan farklı bir meblağa yer
verilmesi durumunda, bunu düzenlemek ve
almak zorunda olanların her birine, her bir
belge için 170,00 liradan aşağı olmamak
üzere bu makbuza yazılması gereken
meblağın veya meblağ farkının %10’u
oranında özel usulsüzlük cezası kesilir.
SERBEST MESLEK KAZANÇ
DEFTERLERİNİN MUHAFAZASI VE İBRAZI

Avukatlar serbest meslek kazanç defterlerini ve
serbest meslek makbuzlarını ilgili bulundukları yılı
takip eden takvim yılından başlayarak beş yıl süreyle
muhafaza etmek zorundadırlar. Muhafaza etmek
zorunda oldukları her türlü defter ve belgeler ile
vermek zorunda bulundukları bilgilere ilişkin mikro
fiş, mikro film, manyetik teyp, disket ve benzeri
ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya
kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm bilgi
ve şifreleri muhafaza süresi içerisinde yetkili makam
ve memurların talebi üzerine ibraz ve inceleme için
arz etmek zorundadırlar.
Avukatlık Hizmetinin Gelir Vergisi
Karşısındaki Durumu





Avukatlık mesleğinin ifası gelir vergisi açısından serbest meslek
faaliyeti kapsamına girmektedir.
Gelir Vergisi Kanununda serbest meslek kazancı için vergiyi
doğuran olay tahsil esasına göre belirlenmektedir.
Ancak katma değer vergisi açısından ise vergiyi doğuran olay
tahakkuk esasına göre belirlenmektedir.
Yukarda açıklandığı üzere serbest meslek faaliyetlerine ilişkin
vergilendirme bakımından GVK ve KDVK’nın birbiri ile çelişmesi ,
bu hizmetlerin vergilendirilmesinde mükellefler açısından farklı
uygulamalar yapılmaktadır.
Gelir vergisi açısından avukatlık mesleğinin vergilendirilmesinde
verilen yargı kararlarıyla da tahsil esasında yasal yönden herhangi
bir tereddüt kalmamıştır.
Avukatlık Hizmetinin Gelir Vergisi
Karşısındaki Durumu
GELİR VERGİSİNDE VERGİYİ
DOĞURAN OLAY
Tahsilatın yapılması
Avukatlık Hizmetinin Gelir Vergisi
Karşısındaki Durumu
Tahsilatın yapılması
-tahsil edilen para
-ayni olarak elde edilen değerler
diğer suretlerle sağlanan ve para ile
temsil edilebilen menfaatler
Avukatlık Hizmetinin Gelir Vergisi
Karşısındaki Durumu
Tahsil Hükmünde Sayılan İşlemler



1. Ittıla hasıl etmeleri kaydiyle, namlarına kamu
müessesesine, icra dairesine, bankaya, notere veya
postaya para yatırılması;
2. Serbest meslek kazancı olarak doğan alacağın
başka bir şahsa temliki (Temlikin ivazlı olup
olmadığına bakılmaz. İvazlı temliklerde ivazın tahsil
şartı aranmaz.) veya müşterisine olan borcu ile
takası;
Tahsil hükmündedir.
Yabancı parasıyle yapılan ödemeler, ödeme
gününün borsa rayici ile borsada rayici yoksa,
Maliye Bakanlığı'nca tespit edilecek kur üzerinden
Türk parasına çevrilir.
Avukatlık Hizmetinin Gelir Vergisi
Karşısındaki Durumu
Tahsil Hükmünde Sayılmayan
İşlemler

Vergi, resim, harç, keşif, şahitlik, bilirkişilik ve
ekspertiz gibi hususlara harcanmak üzere
müşteri veya müvekkilden alınan ve tamamen
bu hususlara harcanan para ve ayınlar serbest
meslek kazancı sayılmaz.
Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi

KDV Kanununun 1/1’inci maddesine göre, Türkiye’de serbest
meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan hizmetler KDV’ye tabi
bulunmaktadır.

KDV’NDE VERGİYİ DOĞURAN OLAY
esas itibariyle hizmetin yapılması
hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belge
düzenlenmesi halinde, bu belgelerde gösterilen miktarlarla sınırlı
olarak fatura veya benzeri belgenin düzenlenmesi anında;
kısım kısım hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda
mutabık kalınan hallerde ise her bir kısım hizmetin yapılması ile
meydana gelmektedir (KDVK md. 10/a, b, c).
Bu işlemde KDV matrahını ise, hizmetin karşılığını teşkil eden
bedel oluşturmaktadır.




Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi


KDV Kanununun 27/5’inci maddesi, serbest meslek
faaliyetleri için ilgili mesleki teşekküllerce tespit edilmiş
bir tarife varsa, hizmet bedelinin bu tarifede gösterilen
ücretten düşük olamayacağına ilişkindir.
Kanunun 27/5’inci maddesindeki bu düzenleme, bir
güvenlik müessesesidir. Hizmet bedelinin belli bir
tarifeye bağlanmış olmasının nedeni ise, mesleki
disiplinin sağlanması ve aynı hizmeti sunan serbest
meslek erbabı arasındaki ücret dengesizliklerini
gidererek, haksız rekabetin önlenmesidir.
Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi



Avukatlar müşterilerine hizmetler dolayısıyla KDV
Kanununun 27/5’inci maddesi uyarınca hizmet
bedelinin bu tarifede gösterilen ücretten düşük
olamayacağı için KDV matrahı olarak hizmetin gerçek
bedeli değil, tarife bedeli esas alınacaktır.
En az tarife bedeli tutarı
1136 Sayılı Avukatlık Kanununun 164. Maddesinde
“Avukatlık asgari ücret tarifesi altında vekalet ücreti
kararlaştırılamaz. Ücretsiz dava alınması halinde,
durum Baro Yönetim Kuruluna bildirilir…” hükmü yer
almaktadır.
Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi




avukatlık mesleğinde katma değer vergisinde
vergiyi doğuran olay Maliye Bakanlığı görüşü
serbest meslek erbabında katma değer vergisinde
vergiyi doğuran olay hizmetin tamamlanması ile en az
asgari ücret tarifesinde yazılı olan tutar üzerinden
gerçekleşmektedir.
Ancak avukatlık mesleğinde hizmetin tamamlanması ne
zaman gerçekleştiği konusunda ise tereddütler
oluşmaktadır.
Bu nedenle Gelir İdaresi Başkanlığınca konuya ilişkin
olarak çıkarılan 08.10.2010 tarihinde yayınlanan 2010/1
sıra nolu Vergi Denetimi ve Koordinasyonu İç Genelgesi
ile konuya ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi

Devam Eden Davalarda Katma Değer Vergisinin
Doğumu

Söz konusu iç genelgede katma değer vergisinin doğumunda
vergiyi doğuran olayın tespitinde avukatlar ile müvekkil arasında
yapılan sözleşmenin esas alınacağını belirtmiştir. Ancak avukat ile
müvekkil arasında sözleşme yapılamamış ise avukatlık hizmetinin
avukatın üzerine aldığı işle ilgili kesin hüküm elde edilinceye kadar
yapılacak tüm işlemleri kapsadığını kabul etmektedir.

Buradan hareketle avukatlık hizmetinde sözleşmeyle
aksi belirlenmemişse mahkeme hükmünün kesinleştiği
tarih itibariyle vergiyi doğuran olay meydana gelmiş
kabul etmektedir.
Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi

Devam Eden Davalarda Katma Değer Vergisinin
Doğumu

Müvekkille yapılan sözleşme geçerli
Sözleşme yok ise avukatın üzerine aldığı işle
ilgili kesin hüküm elde edilinceye kadar
yapılacak tüm işlemlerin tamamlanması
avukatlık hizmetinde sözleşmeyle aksi
belirlenmemişse mahkeme hükmünün
kesinleştiği tarih itibariyle vergiyi doğuran olay
meydana gelmiş kabul etmektedir.


Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi
Avukatların Aynı Müvekkilden Alınan Dava ile İlgili Başka
Davalarda Katma Değer Vergisinin Durumu
1136 SAYILI AVUKATLIK KANUNU çerçevesinde yayımlanan "Avukatlık
Asgari Ücret Tarifesi" nin 2. Maddesinde:
“Bu Tarifede yazılı avukatlık ücreti kesin hüküm elde edilinceye kadar
olan dava, iş ve işlemler ücreti karşılığıdır. Avukat tarafından takip edilen
dava veya işle ilgili olarak düzenlenen dilekçe ve yapılan diğer işlemler
ayrı ücreti gerektirmez. Hükümlerin tavzihine ilişkin istemlerin ret veya
kabulü halinde de avukatlık ücretine hükmedilemez.
Buna karşılık, icra takipleriyle, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay ve
Sayıştay’da temyizen ve bölge idare ve bölge adliye mahkemelerinde
itirazen görülen işlerin duruşmaları ayrı ücreti gerektirir.”
hükmü yer almaktadır.
Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi

Avukatların Aynı Müvekkilden Alınan Dava ile
İlgili Başka Davalarda Katma Değer Vergisinin Durumu
Yine sözleşme de aksi belirlenmemiş olmak kaydıyla
mükabil dava,bağlantı ve ilişki bulunsa bile başka dava ve
icra kovuşturmaları ,her türlü hukuki yardımlar veya
Yargıtay,Danıştay,Askeri Yatgıtay ve Sayıştayda temyizen
ve bölge idare mahkemelerinde itirazen görülen işlerin
duruşmalarının ayrı ücrete tabi olmaları nedeniyle bu
hizmetler açısından hizmetin verildiği dönemde vergiyi
doğuran olay meydana gelmekte ve ayrıca KDV
hesaplanması gerekmektedir. Yani sözleşmede aksi
belirtilmemişse aynı işlemle alakalı birbiriyle bağlantılı her
bir dava için katma değer vergisi yönünden ayrı ücret tahsil
edildiği kabul edilecektir.
Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi
Devam Eden Davalara İlişkin Tahsil Edilen
Ücretlerde Katma Değer Vergisinin Durumu
Avukatlar ile müvekkil arasında yapılan
sözleşmeye istinaden veya sözleşmeden
bağımsız olarak avukatlar müvekkillerinde
devam eden davaya ilişkin olarak ücret tahsil
edebilmektedirler.
Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi
Devam Eden Davalara İlişkin Tahsil Edilen
Ücretlerde Katma Değer Vergisinin Durumu
Katma Değer Vergisi Kanununun 10/b maddesinde
mal teslimi ve hizmet ifasından önce fatura
düzenlenmesi halinde fatura da belirtilen tutarla sınırlı
olarak katma değer vergisinin doğduğu kabul edilmiştir.
Avukatların her türlü tahsilatı için serbest meslek
makbuzu düzenlenmesi zorunlu olduğu halde
düzenlenmemesi
durumunda,
serbest
meslek
makbuzunun düzenlenmesi gerektiği tarihte Katma
Değer Vergisi Kanununun 10/b maddesine göre vergiyi
doğuran olayın meydana geldiği kabul edilmiştir.
Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi

Kazanılan Davalardan Elde Edilen Vekalet Ücretinde
Katma Değer Vergisinin Doğumu

Avukatlık hizmetinde avukatlar iki türlü vekalet ücreti elde
etmektedirler.
Birincisi hizmet verdiği müvekkilinden elde edilen vekalet ücreti
ikincisi ise davanın kazanılması halinde karşı taraftan mahkeme
kararıyla alınan vekalet ücreti.
Karşı taraftan davanın kazanılması sonucunda elde edilen vekalet
ücretinin beyanında:
“ Mahkemelerce hükmolunan avukatlık ücretlerinin davayı
kazananlara ödenmesi KDV’nin konusuna girmemektedir.
Bu paraların avukatlara intikal eden kısmı ise serbest meslek
kazancı kapsamında KDV’ye tabi olacaktır.Ancak avukatın
sözleşme gereği ücret karşılığı çalışması halinde avukata
intikal eden kısım KDV’ye tabi tutulmayacaktır.





Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi

Kazanılan Davalardan Elde Edilen Vekalet Ücretinde
Katma Değer Vergisinin Doğumu
kararında “KDV hariç”
şeklinde bir ifadenin yer almaması
halinde vekalet ücretinde KDV dahil
kabul edilerek ve iç yüzde oranı
uygulamak suretiyle tespit edilen
KDV avukat tarafından düzenlenecek
serbest
meslek
makbuzunda
gösterilecektir.”
 Mahkeme
Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi


Kazanılan Davalardan Elde Edilen Vekalet Ücretinde
Katma Değer Vergisinin Doğumu
Yine icra dairesi kanalıyla yapılan vekalet ücreti
tahsiline ilişkin olarak 375 seri no.lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği
ile “İcra dairelerince borçludan alınarak
müvekkili adına takibat yapan alacaklı taraf avukatına
ödenmesine karar verilen avukatlık (vekalet) ücretlerinin
avukata ödendiği anda, avukat tarafından borçlu adına
en az iki nüsha serbest meslek makbuzu düzenlenecek
olup, bir nüshası ödemeyi yapan memura verilecek;
makbuzun avukatta kalan nüshasına ise icra dairesince
ödemenin yapılmış olduğuna dair bir şerh düşülmesi ve
ödemeyi yapan memur tarafından imzalanması şartı
aranmayacaktır.” şeklinde düzenlenmiştir.
Avukatlık Hizmetinin Katma Değer Vergisi
Açısından Değerlendirilmesi






Avukatlık hizmetinde katma değer vergisinin doğumu esas itibariyle avukat
ile müvekkil arasında yapılan sözleşmeye bağlı olarak doğacaktır.
Söz konusu sözleşme bulunmaması veya sözleşmede aksi
belirtilmemişse mahkeme hükmünün kesinleştiği tarihte doğduğu kabul
edilecektir.
AVUKATLIK ASGARİ ÜCRET TARİFESİ ile aynı müvekkilden yeni bir
tahsilatı gerekli kılan işlem tesisinde her bir işlem için katma değer
vergisinin doğduğu kabul edilecektir.
Yine devam eden davalarla ilgili müvekkilden yapılan tahsilatlar da katma
değer vergisi tahsilatın yapıldığı anda doğduğu kabul edilecektir.
Herhangi bir tahsilat dolayısıyla serbest meslek makbuzu düzenlendiğinde
KDV doğmuş kabul edilecektir.
İcra dairelerince borçludan alınarak müvekkili adına takibat yapan alacaklı
taraf avukatına ödenmesine karar verilen avukatlık (vekalet) ücretlerinin
avukata ödendiği anda, avukat tarafından borçlu adına en az iki nüsha
serbest meslek makbuzu düzenlenecek ve KDV doğacaktır.
Avukatın İşi Takipten Vazgeçmesi,
Azli ve Ücretin Gününde Ödenmemesi


Madde 174. Üzerine aldığı işi haklı bir sebep
olmaksızın takipten vazgeçen avukat hiçbir
ücret isteyemez ve peşin aldığı ücreti geri
vermek zorundadır.
Avukatın azli halinde ücretin tamamı verilir.
Şu kadar ki, avukat kusur veya ihmalinden
dolayı azledilmiş ise ücretin ödenmesi
gerekmez.
TEŞEKKÜR EDERİZ!