Transcript Faylın ölçüsü: 160.50 KB

Kimyəvi reaksiyalar
Öyrədici təqdimat
Kimyəvi reaksiyaların tipləri
•
•
•
•
•
•
Reaksiyaya girən maddələrin sayına görə
İstilik effektinə görə
Dönərliyinə görə
Oksidləşmə dərəcəsinin dəyişməsinə görə
Maddələrin aqreqat halına görə
Getmə mexanizminə görə
Reaksiyaya girən maddələrin
sayına görə
Birləşmə
reaksiyaları
Parçalanma
reaksiyaları
Əvəzetmə
reaksiyaları
Bir neçə maddədən
yeni bir maddə
əmələ gəlir
Bir mürəkkəb
Bəsit maddənin
maddədən bir neçə yeni atomları mürəkkəb
maddə əmələ gəlir
maddənin
atomlarından birini
əvəz edir
İki mürəkkəb maddə
arasında tərkib
hissələrinin
dəyişməsi baş verir
S + O2 = SO2
2H2O = 2H2 + O2
NaOH + HCl =
NaCl + H2O
Zn + 2HCl =
ZnCl2 + H2
Mübadilə
reaksiyaları
İstilik effektinə görə
• Ekzotermik
• İstiliyini ayrılması ilə
gedir
• S + O2 = SO2 + Q
• Endotermik
• İstiliyin udulması ilə
gedir
• N2 + O2 = 2NO -Q
Dönərliyinə görə
• Dönməyən (biristiqamətli)
• Ancaq bir istiqamətdə
gedir
• Şərt: çöküntünün, zəif
elektrolitin (Н2О) əmələ
gəlməsi, qazın və yüksək
miqdarda istiliyin
ayrılması ilə gedir
• Dönər (əksistiqamətli)
• Eyni vaxtda hər iki
(bir-birinə əks olan)
istiqamətdə gedir
Oksidləşmə dərəcəsinin dəyişməsi
ilə gedən
• Oksidləşmə dərəcəsi
dəyişmir
• CaCO3 = CaO + CO2
• Oksidləşmə-reduksiya
reaksiyaları
• Oksidləşmə dərəcəsinin
dəyişməsi ilə gedir
• 2Na + Cl2 = 2NaCl
Mexanizminə görə
• İon
• NaOH + HCl = NaCl + H2O
• Na+ + OH- + H+ +Cl- = Na+ +
Cl- + H2O
• H+ + OH- = H2O
•
•
•
•
•
Sərbəstradikallı
H2 + Cl2 = 2HCl
Cl : Cl = 2Cl.
Cl. + H : H = H : Cl + H.
H. + Cl : Cl = H : Cl +
Cl.
И т.д.
Reaksiyaya girən maddələrin(reagentlər) və
reaksiya məhsullarının aqreqat halına görə
• Homogen
• Reagentlər və alınan
maddələr eynifazalı
olur (ya hamısı maye,
ya qaz, ya da ki bərk
fazalı)
• H2 + Cl2 = 2HCl
• Hetrogen
• Reaksiya iştirakçıları
müxtəlif fazalı olur(bq, b-m, m-q, b-m-q)
• С + О2 = СО2