Transcript Qələvi metallar

DƏRSİNTİPİ:
Yeni bilik və bacarıqlar
formalaşdıran dərs.
İstifadə olunmuş resuslar:
Dərslik,
testlər,
cədvəl,
plakat,
kompyuter,
internet.
SUDA ASAN HƏLL
OLUNURLAR.
OKSİGENLİ
BİRLƏŞMƏLƏRDƏ
R2O, HİDROKSİDLİ
BİRLƏŞMƏLƏRİ ROH
TİPLİDİR.
TƏBİƏTDƏ
BİRLƏŞMƏLƏR
ŞƏKİLİNDƏ TAPILIR
BİRİNCİ QRUP
ELEMENTLƏRİDİR
ƏN YUMŞAQ
METALLARDIR.
BIÇAQLA ASANLIQLA
KƏSİLİR
QƏLƏVİ
?
METALLAR
1
ÜMUMİ ELEKTRON
FORMULU
1
NS -DİR.
HİDOKSİDLƏRİ
QIZDIRILDIQDA HEÇ
VAXT
PARÇALANMIRLAR.
ATOM RADUSU
ARTDIQCA
AKTİVLİKLƏRİ DƏ
ARTIR.
Rb
Li
Cs
K
Fr
RİYAZİYYAT.
Bəzi məsələləri həll etmək.
QƏLVİ METALLARIN
XARAKTERİSTİKASI.
COĞRAFİYA.
Metalların birləşməlrinin çixarılma
yerləri haqqında muhakimə yürütmək.
BİOLOGİYA.
Metalları əlamətlərinəgörə
fərqləndirmək. İnsanorqnizmində
qələvi metalların rolu
METALLARIN
ADLARI
QURULUŞLARI
ELEKTRON FORMULLARI
Qələvi metalların dövrü sistemdə yeri.
Li
LİTİUM.
1817-ci ildə J.A.Arfvedson kəşf
etmişdir.Gümüşü ağ rəngli yumuşaq
metaldır. Bütün metallardan ən
yüngülüdür. Təbiətdə litium yalnız
birləşmələr şəkilindədir:
Lepidolit-KLi2Al(S4O10)
Spodumen-LiAl(SiO3)2
Litiofilit-Li(Mn,Fe)PO4
Ambliqonit-AlLi(F,OH)PO4
Litiumun kristal
qəfəsi..
LİTİUMDAN İSTİFADƏ OLUNUR.
ATOMUN REAKTORUNUN
SOYUDULMASINDA.
TİBBDƏ
QAP-QACAQ
HAZİRLANM
ASINDA
METALLURGİYA
SƏNAYESİNDƏ
Na
NATRİUM.
Natrium təmiz şəkildə Devi tərəfindən
(1807) natrium-hidroksidin elektrolizi
zamanı alınmışdır. Natrium gümüşü ağ
rəngli, yumuşaq və yüngül metaldır. Onun
geniş yayılan və mühüm əhəmiyyət təşkil
edən birləşməsi NaCl-dir.
Digər birləşmələri:
Qlauber duzu və ya mirabilit-Na2SO4.10H2O
Çili şorası-NaNO3
Boraks-Na2B4O7.10H2O
Nelefin- Na2O.Al2O3.2SiO2
Natriumun kristal
qəfəsi..
MADDƏLƏRİN TƏRKİBİNDƏ NATRİUM.
Mən özüm boğucu qaz, (Cl2)
Mən isə yüngül metal (Na)
Fəqət biz birləşməsək
Canlı aləm qırılar.(NaCl)
K
KALİUM.
Sərbəst halda ilk dəfə Q.Devi(1807)
tərəfindən kalium-hidroksidin elektrolizi
zamanı alınmışdır. Yer qabığının ümumi
çəkisinin 2,45%-ni təşkiledir. Demək olar
ki, bütün bitkilərin tərkibində vardır.
Kaliumun mineralları:
Silvinit-NaCl.KCl
Silvin-KCl
Karnalit-KCl.MgCl2.6H2O
Kainit-KCl.MgSO4.3H2O
Çöl şpatı-K2O.Al2O3.6SiO2
Ortoqlaz-K/AlSi3O8/
Kaliumun kristal
qəfəsi..
KALİUM İSTİFADƏ OLUNUR.
TİBBDƏ
KİMYƏVİ ŞÜŞƏLƏRİN
HAZIRLANMASINDA.
Rb-Cs-Fr.
Digər Qələvilər..
Qalan qələvi metallar
olan RİBİDİUM, SEZİUM,
FRANSİUM Natrium və
Kaliumun minerallarında
qarışıq şəkildə olur.
Fr
2NaCl
2Na + 2Cl
Katod: 2Na + 2e
2Na
Anod: 2Cl -2e
Cl2
elektroliz
2NaCl
ərinmiş
2Na+Cl2
FİZİKİ XASSƏLƏRİ
Qələvi metalların hamısı
gümüşü ağ rəngli
yumuşaq asan əriyən
maddələrdir. Li, Na, K
sudan yüngüldür.
Bıçaqla asanlıqla kəsilə
bilir. Yüksək istilik və
elektrik keçiriciliyinə
malikdirlər.
KİMYƏVİ
XASSƏLƏRİ.
oksigen
kükürd
hidrogen
su
Halogenlər
Alovun
rəngi
QƏLƏVİ METALLARIN
HİDROKSİDLƏRİ.
soyuq
1. Litium hansı birləşmələr şəkilində tapılır?
2. Litiumun oksidi və hidroksidi hansı kimyəvi xassələrə malikdir?
3.Hansı reaksiyada oksid alınır?
a) Na + O2 t
c) Au + O2 t
b) K + O2 t
d) Li + O2 t
4. Yeddı qram Litium neçə litr oksigenlə birləşə bilər?
Məsələni həll edin.
“NATRİUM” qrupunun tədqiqat
sualları.
1. Natrium elementi hansı birləşmər şəkilində tapılır,
harada istifadə olunur?
2. Xörək duzundan natrum metalı necə alınır?
3. Hansı metal oksigendə yandıqda X2O2 tipli birləşmə
alınır?
a) Li b) Na c) Ca d) Zn
4.Natrium metal alovu hansı rəngə boyayır?
1
2
3
4
“KALİUM” qrupunun tədqiqat
sualları.
1). Kaliumun hansı birləşməsindən gübrə kimi istifadə olunur?
2). Kalium hansı maddədən alınır?
3). Hansı reaksiyada kalium metalıdır?
a) X + H2O
KOH
c) X + SO3
K2SO4
b) X + HCl
KCl + H2O
d) X + H2O
KOH + H2
4). Krosvordu həll et.
D R Ü K Ü K 1.1.
1.Kauçuku rezinə çevirən maddə.
2.
2.
2.III qrup elemtlərində amfoter
M U İ T İ
xassəli element.
3.Bütün metalların ən yüngülü.
4.
4.Maddələrin mühitini təyin edən
N A R
maddə.
6.
6.
5. “U”– Bu hansı elementdir?
6. Məişətdə hansı qazdan istifadə edilir?
A L Ü M İ N İ
L
3.
3.
İ
N D
İ
Q A T O R
U 5.
M E
T
U M
A N
QİYMƏTLƏNDİRMƏ.
QİYMƏTLƏNDİRMƏ
MEYARLARI
LİTİUM
QRUPU
QRUPLARIN
ADI.
1.Qələvi metalların dövrü
cədvəldə yeri və necə
yerləşdiyinin tutarlı izahına
görə
2.İnternetdən topladığı
məlumata görə
3.Müstəqil fikirlərin
söylənilməsi
NATRİUM
QRUPU
KALİUM
QRUPU
NƏTİCƏ
EV TAPŞIRIQLARI.
II QRUPUN ƏSAS YARIMQRUP
METALLARININ ÜMUMİ
XARAKTERİSTİKASI
MÖVZUSUNU ÖYRƏNMƏK.