Transcript aerobik kapasite - Fırat Üniversitesi

BAYAN FUTSAL VE HENTBOL OYUNCULARININ AEROBİK KAPASİTE VE BAZI PERFORMANS DEĞERLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
Ercan GÜR,⃰⃰⃰⃰ Zeki COŞKUNER,⃰⃰ İlker PÜREN ⃰⃰
*Fırat Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor yüksekokulu
ÖZET:Son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de popüler olmaya başlayan futsal; oyun süresi ve oyuncuların müsabaka esnasında gereksinim duydukları performans bileşenleri açısından hentbol ile benzerlik göstermektedir. Uzun
süreli egzersizlerde enerjinin büyük çoğunluğu aerobik sistem ile sağlanmaktadır. Bu nedenle bu tür egzersizlerin kalitesi ve düzeyi MaxVO2 (aerobik kapasite) ile yakından ilgilidir. Bu çalışmanın amacı bayan futsal oyuncuları ile hentbol
oyuncularının aerobik kapasite ve bazı performans değerlerinin karşılaştırılmasıdır.
Materyal ve Metot: Çalışmaya Türkiye bayanlar 1. liginde oynayan 23 hentbol oyuncusu ile üniversiteler futsal 1. liginde oynayan 15 bayan futsal oyuncusu gönüllü olarak katılmıştır.Verilerin analizinde bağımsız gruplar için t testi
uygulanmıştır.
Bulgular: Deneklerin aerobik kapasite değerleri hentbolcularda 40,23±5,36 ml/dk/kg olarak tespit edilirken futsal oyuncularında 36,12±2,81 ml/dk/kg olarak belirlenmiştir..
Tartışma ve Sonuç: Çalışmaya katılan hentbol ve futsal bayan sporcuların aerobik kapasite değerlerinin karşılaştırılmasında istatistiksel olarak bir anlamlılık tespit edilmiştir.
GİRİŞ:Günümüzde tüm branşlarda sporcuların daha hızlı, daha becerikli, antropometrik ve
fizyolojik kapasitelerinin daha üstün nitelikte olması gerekmektedir ÇSportif branşlarda üst
düzeylere ulaşmış olan ülke ve takımlarına bakıldığında daha bilinçli bir kitle ve daha bilimsel
hazırlanmış programların ışığında yapılan çalışmalar göze çarpmaktadır (1)
Bir çok spor branşında olduğu gibi performansı oluşturan temel özellikler kuvvet, dayanıklılık,
sürat ve vücut kompozisyonudur. Vücudun yağsız kitlesi ile dayanıklılık ve kuvvet arasındaki
yüksek ilişki ve performans farklılıklarında kısmen de olsa vücut yağ oranına bağlı olması
doğal olarak; sporcuların vücut yapılarının ve performanslarının sınırlarının araştırılması
gereğini ortaya koymaktadır. (2)
Mükemmel bir tekniğe ve taktiğe sahip olan sporcuların ancak aerobik ve anaerobik kapasite
ve temel motorik özellikleri sistematik bir biçimde geliştirdiği takdirde başarı elde edebilir (3)
Son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de popüler olmaya başlayan futsal; oyun
süresi ve oyuncuların müsabaka esnasında gereksinim duydukları performans bileşenleri
açısından hentbol ile benzerlik göstermektedir. Uzun süreli egzersizlerde enerjinin büyük
çoğunluğu aerobik sistem ile sağlanmaktadır. Bu nedenle bu tür egzersizlerin kalitesi ve
düzeyi MaxVO2 (aerobik kapasite) ile yakından ilgilidir. Bu çalışmanın amacı bayan futsal
oyuncuları ile hentbol oyuncularının aerobik kapasite ve bazı performans değerlerinin
karşılaştırılmasıdır.
Materyal ve Metot
Araştırma Grubu: Çalışmaya Türkiye bayanlar 1. liginde oynayan ve yaş ortalamaları
17,47±1.12 olan 23 hentbol oyuncusu ile üniversiteler futsal 1. liginde oynayan yaş
ortalamaları 20,26±1.38 olan 15 bayan futsal oyuncusu gönüllü olarak katılmıştır
Veri Toplama Metotları Araştırmaya katılan bireylerin Antrepometrik ölçümlerini belirlemek
amacıyla aşağıda belirtilen ölçüm metotları kullanılmıştır.
Beden Kitle İndeksi ve Vücut yağ yüzdeleri ölçme testi: Sporcuların vücut yağ yüzdeleri ve
beden kitle indeksleri(BKİ)ni belirlemek amacıyla Tanita BC-418 Vücut Analiz Monitörü
kullanılmıştır.
20 mt. Sürat hızını belirleme testi: Sprint süratlerini ölçmek için testte 20 metrelik alan ve
Finlandiya'da üretilen "Power 2000 Newtest" marka fotosel aleti kullanıldı. Sporcular iki hak
verildi elde edilen en iyi derece değerlendirmeye alındı.
Aerobik kapasite seviyesinin ölçülmesi testi: : Aerobik kapasiteyi(MaxVO2) belirlemek için
Yo-Yo level 1 testi uyğulanmıştır. Teste başlamadan önce sporculara test hakkında bilgi
verilmiş ve spor salonu test protokolü gereği 20 mt. Koşu alanı,5 mt dinlenme alanı olarak
belirlenmiştir. Sporcular 4 er kişilik gruplar halinde testi tamamlanmış, her bir sporcu için bir
gözlemci görevlendirilmiştir.
Bacak kuvvetinin Ölçülmesi Testi: Bacak kuvveti ölçümünde sırt ve bacak dinamometresi
kullanılmıştır. Sporcuların dizlerini bükük durumda dinamometre sehpasının üzerine
ayaklarını yerleştirdikten sonra kollar gergin, sırt düz ve gövde hafif öne eğik konumda iken
kavradığı dinamometre barını dikey olarak maksimum oranda bacaklarını kullanarak yukarı
çekmeleri ile ölçüm alınmıştır.
Bacak kuvvetinin Ölçülmesi Testi: Bacak kuvveti ölçümünde sırt ve bacak dinamometresi
kullanılmıştır. Sporcuların dizlerini bükük durumda dinamometre sehpasının üzerine
ayaklarını yerleştirdikten sonra kollar gergin, sırt düz ve gövde hafif öne eğik konumda iken
kavradığı dinamometre barını dikey olarak maksimum oranda bacaklarını kullanarak yukarı
çekmeleri ile ölçüm alınmıştır.
Sağ-Sol El Pençe Kuvvetinin Ölçülmesi Testi: ölçüm için “Grip Strength Dynamometer T.K.K.
5101 Grip-D” dinamometre kullanıldı. Gönüllü ayakta kolunu dirsekten bükmeden ve
vücuduna değdirmeden dinamometreden ibresinin olduğu taraf, deneyi yapan kişi tarafına
dönük şekilde, yalnız pençe kuvvetini uygulayarak ölçüm yapılmıştır. Ölçümler her iki el içinde
iki tekrar yapılarak en iyi sonuç kaydedilmiştir.
Verilerin Analizi: Elde edilen veriler SPSS adlı paket program kullanılmıştır. Gruplar
arasındaki farklılıkların belirlenmesi için bağımsız ‘t’ testi uygulanmıştır
BULGÜLAR
Tablo 1:Araştırmaya katılan sporcuların fiziksel özellikleri
Hentbol (n 23)
Futsal (n 15)
Kilo
56.85 kg.
57.10 kg.
BKİ
20.76
21.00
Yağ yüzdesi
21.41
18.96
Yo-Yo
40,23
36.12
Sürat
4.17
4.27
Bacak Kuvveti
75.30
71.10
Pençe Kuvveti
32.39
32.96
Yaş
17.47
20.53 *
Spor Yaşı
2.17
2.06
Tablo 2:Araştırmaya katılan Sporcuların performans değerlerinin independent T testi
sonuçları
Değişkenler
Branş
N
Sonuçlar
t
P
20 mt. Sürat
Hentbol
23
4,17±0,28 sn,
1.20
,238
-2,76
,010*
Futsal
Aerobik kapasite
Bacak Kuvveti
Hentbol
4,27±0,10 sn,
15
40,23±5,36 ml/dk/kg
Futsal
23
36,12±2,81 ml/dk/kg
Hentbol
15
75,30±12,12 kg
-,991
,328
Pençe Kuvveti
Futsal
23
71,10±13,76 kg
Hentbol
15
32,39±4,14 kg
,670
,430
Futsal
23
32,96±3,86 kg
Tablolar incelendiğinde, yapılan çalışma sonunda 20 mt. Sürat, bacak kuvveti ve pençe kuvveti
arasında istatistikî anlamda bir fark bulunamazken, yaş ve Aerobik kapasiteyi belirlemek amacıyla
yapılan yo-yo testi sonucunda p<0,05’e göre istatiski anlamda farklılıklar tespit edilmiştir.
Tartışma ve Sonuç:
Fiziksel özellikler ve mücadele açısından birbirine yakın olan hentbol ve futsal sporları ile uğraşan
sporcuların fiziksel özelliklerinin birbirine yakın sonuçlar elde edilmesi, branşlara özgü sporcu tipinin
paralelliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Bu konuda yapılan çalışmalar incelendiğinde branşlara bağlı olarak farklılıklar görülebilmektedir.
Yörükoglu ve Koç yapmış oldukları çalışmalarda hentbolcuların basketbolculara göre sürat hızlarının
daha iyi olduğunu belirtmişlerdir. (4). Koç 1996 Bir başka araştarımacı olan Savucu ve ark.Elit bayan
basketbol ve hentbolcular arasında sürat yönünden bir fark tespit edememişlerdir.(5)Ancak
futsalcılarında hentbolcular gibi hızlı hücum ve ani baskı durumlarında çabukluk ve hızlarını
kullanabilme yeteneğinden dolayı fark çıkmamasına etken olduğu düşünülmektedir. Bu konuda Sevim
Süratin organizmadaki lif tipine bağlı olarak farklılık gösterdiğini belirtmiştir.6).
El pençe kuvveti ile ilgile elde edilen sonuçlara bakıldığında basketbolcular ile hentbolcular arasında
da bir fark bulunamamıştır. Ancak Baydil sedanter gruplar ile sporcular arasında yapılan pençe kuvveti
karşılaştırması çalışmasında fark bulunmuştur. Çalışmamızda fark bulunamaması sporcular arasındaki
yaş farkına bağlı olarak fark olmaması etki etmiş olabilir.
Bacak kuvveti ile ilgili yapılan literatür çalışmalarına bakıldığında
Aerobik kapasite düzeylerini belirlemek amacıyla yapılan testlerde, hentbolcuların aerobik
kapasitelerinin daha iyi durumda olduğu görülmüştür. Bu konuda yapılan çalışmalara bakıldığında
futbolcuların ve hentbolcuların voleybolculara göre daha iyi durumda olduğu yönünde çalışmalar
vardır. Aerobik kapasite ortalama değerlerinde; futbol ve voleybol (p<0.01) ve hentbol ve voleybol
branşları arasında da (p<0.05) düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı seviyede farklılıklar tespit
edilmiştir. Futbolcular üzerinde yapılan diğer bir çalışmada bu mesafe 54.70 ± 6.10 cm. olarak tespit
edilmiştir (6)Bir diğer araştırmacı Gökdemir aerobik kapasite idmanları ile ilgili yapılan çalışmada
benzer sonuçlar elde etmiştir. (1)Ancak bizim çalışmamızda aynı tip sporları yapmasına rağmen çıkan
fark,1.ligde müsabakalar oynayan hentbol takımının antrenmanlı olması, futsal takımının ise
müsabakalara tam hazır olmaması etki etmiş olabilir.
Çalışmaya katılan hentbol ve futsal bayan sporcuların aerobik kapasite değerlerinin
karşılaştırılmasında istatistiksel olarak bir anlamlılık (t:-2,76 p<0,05) tespit edilirken; diğer performans
bileşenleri arasında anlamlılık tespit edilmemiştir. Deneklerin aerobik kapasiteleri arasında anlamlılık
bulunması her iki branş sporcularının genel antrenman programları içerisinde aerobik kapasiteye
yönelik çalışmalara yer verme farklılığından kaynaklandığı söylenebilir
Sonuç olarak tüm branşlarda olduğu gibi futsal ve hentbol çalışmalarında da branşın niteliklerine özgü
çalışmalar yapılmasının uygun olacağı kanaatine varılmıştır.
Bu konuda yapılan çalışmalar incelendiğinde branşlara bağlı olarak farklılıklar görülebilmektedir.
Yörükoglu ve Koç yapmış oldukları çalışmalarda hentbolcuların basketbolculara göre sürat hızlarının
daha iyi olduğunu belirtmişlerdir. (4)Koç 1996 Bir başka araştarımacı olan Savucu ve ark.Elit bayan
basketbol ve hentbolcular arasında sürat yönünden bir fark tespit edememişlerdir.(5)Ancak
futsalcılarında hentbolcular gibi hızlı hücum ve ani baskı durumlarında çabukluk ve hızlarını
kullanabilme yeteneğinden dolayı fark çıkmamasına etken olduğu düşünülmektedir. Bu konuda Sevim
Süratin organizmadaki lif tipine bağlı olarak farklılık gösterdiğini belirtmiştir.Sevim, (6)
El pençe kuvveti ile ilgile elde edilen sonuçlara bakıldığında basketbolcular ile hentbolcular arasında
da bir fark bulunamamıştır. Ancak Baydil sedanter gruplar ile sporcular arasında yapılan pençe kuvveti
karşılaştırması çalışmasında fark bulunmuştur(7). Çalışmamızda fark bulunamaması sporcular
arasındaki yaş farkına bağlı olarak fark olmaması etki etmiş olabilir.
Bacak kuvveti ile ilgili yapılan literatür çalışmalarına bakıldığında Aerobik kapasite düzeylerini
belirlemek amacıyla yapılan testlerde, hentbolcuların aerobik kapasitelerinin daha iyi durumda olduğu
görülmüştür. Bu konuda yapılan çalışmalara bakıldığında futbolcuların ve hentbolcuların
voleybolculara göre daha iyi durumda oldugu yönünde çalışmalar vardır.
Aerobik kapasite ortalama değerlerinde; futbol ve voleybol (p<0.01) ve hentbol ve voleybol branşları
arasında da (p<0.05) düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı seviyede farklılıklar tespit edilmiştir. (6). Bir
diğer araştırmacı Gökdemir aerobik kapasite idmanları ile ilgili yapılan çalışmada benzer sonuçlar elde
etmiştir. Ancak bizim çalışmamızda aynı tip sporları yapmasına rağmen çıkan fark,1.ligde müsabakalar
oynayan hentbol takımının antrenmanlı olması, futsal takımının ise müsabakalara tam hazır olmaması
etki etmiş olabilir.
Çalışmaya katılan hentbol ve futsal bayan sporcuların aerobik kapasite değerlerinin
karşılaştırılmasında istatistiksel olarak bir anlamlılık (t:-2,76 p<0,05) tespit edilirken; diğer performans
bileşenleri arasında anlamlılık tespit edilmemiştir. Deneklerin aerobik kapasiteleri arasında anlamlılık
bulunması her iki branş sporcularının genel antrenman programları içerisinde aerobik kapasiteye
yönelik çalışmalara yer verme farklılığından kaynaklandığı söylenebilir
Sonuç olarak tüm branşlarda olduğu gibi futsal ve hentbol çalışmalarında da branşın niteliklerine özgü
çalışmalar yapılmasının uygun olacağı kanaatine varılmıştır.
KAYNAKLAR
1.Gökdemir, H., Farklı Branşlardaki Erkek Futbolcuların Fiziksel ve Fizyolojik Özelliklerinin
Karşılaştırılması, Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt: I, Sayı:1, s: 16, 17-19,
Konya, 1999
2.Günay, M., Erol., A.E., Savaş, S., Futbolculardaki Kuvvet, Esneklik-Çabukluk ve Anaerobik Gücün Boy,
Vücut Ağırlığı ve Bazı Antropometrik Parametreler İle İlişkisi, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri
Dergisi, Cilt: V, Sayı: 4, s:3-11, Ankara,1994.
3.Koç, H.,Coşkun, B., Yılmaz, E., Çoban, O., Yıldız, Y. Bireysel ve takım sporlardaki 13 - 15 yaş grubu
erkek sporcuların bazı fiziksel ve fizyolojik parametrelerinin Karşılaştırılması. Mustafa Kemal
Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1) :23-30, 2010.
4.Yörükoğlu, U.Koz. M.(2007) Spor Okulu Çalışmaları İle Basketbol Antrenmanlarının 10-13 Yaş Grubu
Erkek Çocukların Fiziksel, Fizyolojik Ve Antropometrik Özelliklerine Etkisi Spormetre Beden Eğitimi Ve
Spor Bilimleri Dergisi, 2007, V (2) 79-83
5.Savucu, Y ve ark.(2006)Elit bayan basketbol ve bayan hentbol oyuncuların fiziksel uygunluk
parametlererin karşılaştırılması, spor metre BESYO Dergisi S.111-116
6.Günay, M., Erol., A.E., Savaş, S., Futbolculardaki Kuvvet, Esneklik-Çabukluk ve Anaerobik Gücün Boy,
Vücut Ağırlığı ve Bazı Antropometrik Parametreler İle İlişkisi, Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri
Dergisi, Cilt: V, Sayı: 4, s:3-11, Ankara,1994.
7.Baydil, B. Eurofıt Testleri İle 12-14 Yaş Grubu Erkek Öğrencilerin Fiziksel Uygunluk Normlarının
Araştırılması