Transcript TVSH - Ekonomia e Ndermarrjes

KUPTIMET FUNDAMENTALE TË
EKONOMISË SË NDERMARRJES
Driton Sylqa
Mars, 2012
NDODHITË AFARISTE
Ndodhitë apo aktivitetet afariste janë të
gjitha ato ndodhi të cilat ndikojnë në
rezultatin dhe gjendjen ekonomike të
ndërmarrjes
 Marrjet, të hyrat dhe arketimet janë të të
njëjtit dimension. Ato dallohen varësisht nga
momenti kur ato ndodhin.
 Dhëniet, Shpenzimet dhe dhe pagesat janë
të njëjta. Dallojnë nga koha.

MARRJET DHE DHËNIET
Psh.Për ndërmarrjen marrjet janë shitja e
mallit/shërbimeve si dhe marrjet nga kamatat
për mjetet e deponuara në bankë.
 Kur ndërmarrja furnizohet apo blen resurse
lajmerohen dhëniet për ndërmarrje.

TË HYRAT DHE SHPENZIMET
Të hyrat janë vlera e gjeneruar nga rendimentet
e ndërmarrjes të krijuara/shitura gjatë një
periudhe të caktuar kohore.
 Shpenzimet
janë vlera e resurseve të
shfrytëzuara të ndërmarrjes gjatë një periudhe
të caktuar.
 Fitimi/teprica dhe humbja/mungesa

ARKËTIMET DHE PAGESAT
Arkëtimet lajmërohen kur ndërmarrja merr
para.
 Pagesat lajmerohen kur ndërmarrja jep para.
 Arkëtimet dhe pagesat e përbëjnë likuiditetin e
ndërmarrjes.
Likuiditeti = arkëtimet - pagesat

ARKËTIMET DHE PAGESAT
Amortizimi
 Përqindja e amortizimit = 1/ kohëzgjatja e
amortizimit X 100 = 1/5 x 100 = 20%
 Shuma vjetore e amortizimit = vlera
blerëse/kohëzgjatja e amortizimit ose
vlera blerëse x përqindja e amortizimit / 100

Detyrë: Një makinë blehet 30.000 €. Afati i saj i
qëndrueshmërisë është 10 vite.


Sa është norma e amortizimit?
Sa është vlera e amortizuar pas 4 viteve
REZULTATI
Rezultati = të hyrat – shpenzimet
Të hyrat >shpenzimet =rezultat pozitiv/fitim
Shpenzimet > të hyrat = rezultat negativ/humbje
REZULTATI / FITIMI / FUNKSIONET
Fitimi ka këto funksione:
 Burim i financimit
 Kompensim për rrezikun e angazhimit nga
pronarët
 Stabilizues i veprimtarisë
 Matje e efektivitetit
 Forcë nxitëse për zhvillim të mëtejmë
EFEKTIVITETI



Efektiviteti përcakton se sa mirë ndërmarrja udhëheq
veprimtarinë e saj;
Efektiviteti mund të jetë i brendshëm dhe i jashtëm
Efektiviteti i brendshëm i ndërmarrjes është matja se sa
mirë ajo qeveris me resurset e veta në formë të kapitalit,
lëndës së parë, makinave, paisjeve, përsonelit dhe
diturisë.
“të bëhen gjërat ashtu siç duhet”
EFEKTIVITETI

Efektiviteti i jashtëm i ndërmarrjes është matja
se sa mirë respektivisht në mënyrë adekuate, ajo
e ka kuptuar dhe mund t`i shfrytëzoj kërkesat
dhe përparësitë e tregut.
“të bëhen gjërat e duhura për tregun”
EKONOMITETI – LEVERDIA
Leverdia, matje e efektivitetit të afarizmit të
ndërmarrjes.
 Leverdia = rezultati / kapitali
 Levërdia = dobishmëria = rentabiliteti
 Rentabiliteti i kapitalit total
 Rentabiliteti i kapitalit vetjak

EKONOMITETI
Ekonomiteti është masë relative e ekonomizimit
të harxhimeve të resurseve dhe matet në
koeficientë ose përqindje.
 Ekonomiteti është relacioni në mes të hyrave
dhe shpenzimeve për krijimin dhe realizimin e
rendimenteve përkatëse të ndërmarrjes.

Ekonomiteti = të hyrat / shpenzimet
PRODUKTIVITETI


Produktiviteti shpreh shkallen e efikasitetit të afarizmit
të ndërmarrjes. Respektivisht përmes produktivitetit
bëhet vlerësimi se sa prodhon ose kryen shërbime
ndërmarrja sipas njësisë së resursit.
Produktiviteti = rendimenti / resursi
Produktiviteti paraqet shprehjen e pjellorisë së punës, të
cilën e krijon fuqia punëtore:



Sa njësi prodhuese mund të prodhohen brenda një periudhe
kohe apo sipas një punëtori
Sa kohë ose sa punëtorë nevojiten për prodhimin e një sasie
të produktit
P.sh.1 firmë brenda një dite prodhon 1.600 poça elektrik. Sa
është produktiviteti i punës për një orë?
KURSIMI

Kursimi është masë e reduktimit të harxhimit të
resurseve ekzistuese të ndërmarrjes në nivel më
të ulët nga ai i gjertanishëm.

Racionalizimi është masë e shfrytëzimit sa më
frytdhënës
të
resurseve
ekzistuese
të
ndërmarrjes.
TVSH
Tatimi në vlerën e shtuar, (tvsh) është tatim
shtetëror në vlerën e shtuar / krijuar në
ndërmarrje.
 TVSH
hyrëse, është tatimi në vlerën e
mallit/shërbimeve që i blen ndërmarrja.
 TVSH
dalëse është tatimi në vlerën e
produkteve/shërbimeve që i shet ndërmarrja.

Baza e llog se TVSH x Norma e TVSH (16%)
TVSH= ----------------------------------------------------------------100
SHEMBULL PER LLOGARITJEN E TVSH
Një firmë vendore blen disa makina nga jashtë
me çmim prej 500 € për secilën makinë. Kësaj
vlere i shtohet TVSH-ja dhe marzha e fitimit prej
10%. Sa është çmimi i shitjes?
TVSH = 500 x 16 = 8000 = 80
100
100
500 + 80 = 580 € ---- çmimi me tvsh
580 x 10 = 58 € ------- marzha e fitimit
100
500 + 80 + 58 = 638 € ---- çmimi me tvsh dhe me fitim
MARZHA DHE BRUTO MARZHA



Marzha është shuma e shtesës së caktuar, respektivisht
e fitimit në përqindje në çmimin e kostos respektivisht
në çmimin e furnizimit.
Bruto marzha është kalkulim përfundimtarë për të
matur leverdinë në lidhje me mbulesen e shpenzimeve
totale (fikse dhe variabile) të afarizmit dhe fitimit të
realizuar të ndërmarrjes.
Bruto marzha fitohet kur bëjmë dallimin në mes të
çmimit të realizuar shitës dhe cmimit blerës të mallit
apo shërbimit.
Faleminderit për vëmendjen!