Transcript Treguesit e profitabilitetit

Treguesit e profitabilitetit
• Analiza e rentabilitetit të kompanive klasifikohet në
pjesët më të rëndësishme të analizës financiare.
• Treguesit janë të lidhura me fitimet që lidhen me shitjet
dhe të ardhurat nga investimet, dhe tregojnë
performancen e përgjithshme te biznesit.
Treguesit më i zakonshëm që përdoret të profitabilitetit
janë:
• 1. marzha e fitimit
2. Norma e kthimit mbi aktivet (pasurinë)
3. Norma e kthimit mbi kapitalin
Raportet e përfitueshmërisë
(rentabilitetit)
Marzha e Fitimit Bruto, Marzha e Fitimit Operativ,
Marzha e Fitimit Neto, E ardhura për Aksion
Marzha e fitimi
• Marzha e Fitimit është llogaritur në bazë të të dhënave nga llogaria
e fitimit dhe humbjes. Neto Marzha e fitimit është llogaritur si raport i
të ardhurave neto ndaj totalit të të ardhurave.
•
Fitimi neto
• Neto marzha e fitimit = ------------------------------•
Te hyrat e përgjithshme
• Marzha neto fitimi gjithashtu demonstron aftësinë e menaxhimit në
udhëheqjen e kompanisë. Raporti i fitimit neto të shitjes në thelb
shpreh nivelin e marrëdhënieve kosto / çmim ne biznes.
•
• Nëse marzha e fitimi shumëzohet me koeficientin e totalit të
aktiveve, si rezultat do te fitohet treguesi i rentabilitetit ne
ndërmarrje. Kjo do të thotë se rentabiliteti mund te rritet duke rritur
koeficientin e qarkullimit apo rritjen e marzhës se fitimit.
Fitimi marzhinal bruto, fitimi marzhinal operativ dhe fitimi marzhinal
neto perfaqsojne aftesine e shoqerise per te kthyer parate e shitjeve
ne nivele te ndryshme matjeje.
Fitimi marzhinal bruto apo norma bruto e fitimit (Gross margin),
tregon lidhjen midis shitjeve dhe kosotos se mallrave te shitura, mat
aftesine e shoqerise per kontrollin e kosotove te inventareve ose te
kosotos se prodhimit te produktit.
Fitimi marzhinal opertaiv (EBIT margin), eshte mates i eficiences se
pergjithshme operative dhe permbledhe te gjitha shpenzimet qe
lidhen me aktivitetin e zakonshem te biznesit.
Fitimi marzhinal neto (neto margin) mat perfitueshmerine e
veprimtarive operative pasi merren ne konsiderate te gjitha
shpenzimet dhe te ardhurat, perfshire interesin, tatimet dhe zerat
jooperativ.
Marzha e Fitimit Bruto
Tregon se sa ndërmarrja fiton mbi shpenzimet e afarizmit. Në një ane ajo
tregon se sa para mbesin ne ndermarrje, e nga ana tjeter tregon
pjesëmarrjen e shpenzimeve te prodhimit ne te ardhura.
Tre faktore qe ndikojne ne ndryshimin e MFB.
1. çmimi shites i produkteve
2. shpenzimet e shitjese se produketeve
3. ndrrimi i asortimentit te prodhimit
Fitimi Bruto
Marzha e fitimit bruto = ---------------Shitjet Neto
Shembull
2004
Fitimi neto
51.742
------------------- = ----------- = 0.4
Shitjet neto
129.36
2003
36.673
------------- = 0.399
91.8
Marzhi i Fitimit Operativ
Kjo marzhë tregon ndikimin dhe kualitetin e menaxhmentit sepse
në bazë te rrjedhjes se saj mundet te shihet se si menaxhmenti i
kontrollon shpenzimet dhe te dalat.
Fitimi Operativ (EBIT)
MFO= -------------------------Shitjet neto
(EBIT- (Earning Before Interes and Tax)
Shembull
2004
Fitimi operativ
11.546
------------------- = ----------- = 0.089
Shitjet neto
129.36
2003
7.084
------------- = 0.077
91.8
Marzhi i Fitimit Neto
Neto Marzha i merr ne konsiderim te gjitha shpenzimet duke
perfshire kamtat dhe tatimet.
Rritja e Marzhes se Fitimit Neto nuk do te thot se ndermarrja afaron
ne menyre te suseshme.
Marzha Operative tregon fitimin e ndermarrjes para financimit te
shpenzimeve dhe tatimeve. Kjo marzhe sillet ne mes 8-10% per
veprimtarite tregtare, ndersa verpimtarite me rrethgjirim te madh si
psh. tregtaret me shumice sillet ne mes 3%
Fitimi neto mbas taksave
MFN = ----------------------------Shitjet Neto
Shembull
2004
Te ardhurat neto 5.636
----------------------- = ----------- = 0. 0 44
Shitjet neto
129.36
2003
3.546
------------- = 0.039
91.8
Bruto Marzha 2010= 3071959 / 4963873 *100 =61.9%
EBIT 2010= 1441551 / 4963873 *100 = 29.0%
Neto Mazha 2010 = 1136524 / 4963873 *100 = 22.9%
mil.euro
Llogaritja e fitimit/humbjes
2009
2010
Te hyrat nga shitja
4,180,554.00
4,963,873.00
Shpenzimet e mallrave te shitura
(1,529,789.00)
(1,891,914.00)
Fitimi Bruto
2,650,755.00
3,071,959.00
Shpenzimet e pergj. Administrative
(492,899.00)
(607,397.00)
Shpenz. E hulumtimit dhe zhvillimit
(220,754.00)
(362,942.00)
Shpenzimet e shitjes dhe distribuimit
(563,315.00)
(660,069.00)
EBIT
1,373,787.00
1,441,551.00
Te hyrat/dalat nga financimi
(26,913.00)
57,381.00
Fitimi/humbja nga qarkullimi I rezervave
(90,332.00)
(18,096.00)
Tatimte dhe kontributet
(387,487.00)
(344,312.00)
Fitimi neto
869,055.00
136,524.00
%
2006
2007
2008
2009
2010
Bruto Marzha
57.7
63.7
65.3
63.41
61.9
EBIT
24.5
26.8
30.2
32.86
29
Neto Marzha
19.9
21.2
19.3
20.79
22.9
Treguesit e investimeve
• Treguesit e investimeve shërbejnë për matjen e performancës se
investimeve ne aksione te zakonshëm te kompanisë.
• Për të llogaritur këto parametra, përveç të dhënave nga pasqyrat
financiare të kërkuara nga të dhënat mbi aksionet, veçanërisht për
numrin dhe vlerën e tregut te aksioneve.
•
Treguesit më i zakonshëm që përdoret te investimeve në vijim:
1. Fitimet për aksion (EPS)
2. Dividendi për aksion (DPS)
3 Raporti i pagimit te disidentit (DPR)
4 Totali i rentabilitetit te aksione (P / E Raporti)
5 Rentabilitetin i disidentes se aksionit
Fitimet për aksion
• Fitimet për aksion (Eng. earnings per share) tregon
marrëdhëniet në mes të fitimit neto dhe numrin e
aksionet, gjegjësisht shpreh shumën e fitimit te krijuar
nga një aksion.
• Llogaritur në bazë të formulës:
Fitimi neto
• Fitimi për aksion = --------------------Numri i aksioneve
• Fitimet për aksion, si tregues i investimit, paraqet ne te
vërtet atraktivitetin e investimeve ne ndërmarrje dhe
shpreh aftësinë e tij për te krijuar fitim.
Dividendi për aksion
• Fitimi për dividendë (Eng. dividends per
share- DPS), të ngjashme si fitimi nga
aksioni, shpreh shumën e dividendëve që
aksionarët do të marrë për çdo aksion në
pronësi.
Pjesa e fitimit neto nga dividendi
Dividendi për aksion = -------------------Numri i aksioneve
Raporti i pagimit te dividendit
• Raporti i pagimit te dividentave (eng. divident
payout ratio) mbulon marrëdhëniet e dividenteve
për aksion dhe fitimet për aksion.
• Si rregull, ky tregues është më pak se 1.
Dividendi për aksion
• Raporti i pagesave te disidentes = ----------------------Fitimi nga aksionet
Rentabiliteti i përgjithshme i aksioneve
• Treguesit më të rëndësishëm i investimit janë treguesit e
rentabilitetit te aksioneve (eng. price earnings ratio) dhe rentabilitetit
i dividentave te aksioneve.
• Rentabilitetit i përgjithshëm i aksioneve vene ne raport fitimin nga
aksioni dhe çmimin e aksionit, duke pasur për baze se kapitali
vetanak nuk është treguar me vlerë te kontabilitetit te vete por me
atë te vlerës se tregut.
Fitimi nga aksionet
• Rentabiliteti i përgjithshëm i aksioneve= -----------------Çmimi i tregut te aksioneve
Rentabiliteti i deividentave te aksioneve
• Rentabiliteti i dividentave te aksioneve apo te hyrat nga dividenta
është tregues i ngjashëm i rentabilitetit te aksioneve. Raporti ne mes
këtyre dy treguesve varet nga ajo se a janë dividentet te paguara
nga fitimet e mbajtura te akumuluara nga periudhe e me hershme
kohore llogaritëse.
• Të dy treguesit janë shprehur zakonisht si një përqindje.
Dividendi për aksion
• Rentabiliteti i deividentave te aksioneve= -----------------------Çmimi i tregut te aksioneve
ANALIZA E KTHIMIT NË KAPITALIN E
INVESTUAR
Pronarët investojnë në një biznes për të
marrë një kthim të investimit të tyre nga
fitimet e nxjerra nga biznesi i tyre.
Kthimi i investimit shpesh shprehet si një
përqindje që krahason shumën e fitimit
neto me shumën e investuar në një biznes
• Koeficienti i kthimit nga kapitali i aksionarëve
(ekuitet)
 Ky raport mat kthimin që kompania realizon mbi
kapitalin aksionar
Formula:
Koeficienti i kthimit nga ekuiteti = Fitimet pas tatimit
(EAT) / Ekuitetin
 Raporti ndikohet direkt nga shuma e borxhit të
kompanisë në mbulimin e nevojave financiare
Formula:
Koeficienti i kthimit nga ekuiteti = EAT – Dividenta e
paguar / Ekuiteti
Koeficienti i kthimit në ekuitet
Formula:
Koeficienti i kthimit në ekuitet = Fitimi Neto / Ekuiteti
2003A Kthimi në ekuitet = 1.846,oo€ / 14.274,oo€ = 12,93%
2004A Kthimi në ekuitet = 64,oo€ / 13.124,oo€ = 5,06%
2003B Kthimi në ekuitet = 115,oo€ / 1.056,oo€ = 10,89%
2004B Kthimi në ekuitet = 63 / 1.046,oo€ = 6,02%
Koeficientët tjerë të profitabilitetit
Fitimi për akion (EPS) = fitimet neto në dispozicion të
aksionerëve / mesatarja e aksioneve të zakonshme të
papaguara
Norma e rritjes e EPS
Raporti ne mes detyrimeve dhe
akcioneve te kapitalit
• Kerkesat ndaj totalit të aseteve të biznesit janë të ndarë në dy
grupe
– Kerkesat e kreditoreve – detyrimet
– Kerkesat e pronareve
• Relacioni ne mes totalit te kerkesave te kreditoreve dhe
pronareve
• solventiteti eshte masë që tregon kufirin e sigurisë
për kreditorët
• tregon aftësinë e biznesit për t'i bërë ballë kushteve të
pafavorshme të biznesit kur pretendimet e kreditorëve janë të
mëdha në lidhje me kapitalin e aksionerëve, nuk janë
zakonisht të rëndësishme pagesat e interesit.
• Nëse të ardhurat pesojne rënie deri në pikën se kompania nuk
është në gjendje për të përmbushur pagesat e interesit,
kreditorët mund të marrin përsipër biznesin.
• Raporti me i ulet me mire
Shembull
Kompania A
2006
2005
Total detyrimet
425,000.00
375,000.00
Total Akcionet e kapitalit
680,000.00
503,000.00
Raporti ne mes
detyrimeve dhe
akcioneve te kapitalit
0.6
0.7
Analiza e Profitabilitetit
(rentabilitetit)
– Aftësia e një biznesi për të
fituar fitime që varen nga
efektiviteti dhe efikasiteti i
operacioneve të saj, si dhe
burimet në dispozicion për të.
– Përqëndrohet kryesisht në
marrëdhëniet në mes të
rezultateve operative të
raportuara në pasqyrën e të
ardhurave dhe burimeve në
dispozicion të biznesit, siç
raportohet në bilanc
– Te shumica e analizave
perdoret
•
•
•
•
•
•
•
•
Raporti i neto shitjeve me
asete
Shkalla e fitimit me total
asetet
Shkalla e fitimit me kapitalin
akcionar
Shkalla e fitimit me kapitalin e
zakonshem akcionar
Fitimet per akcion me
akcionet e zakonshme
Raporti ne cmimin e fituar
Dividenta per akcion
Dividenta e shperndar
Shkalla e fitimit me kapitalin
akcionar
 Vlereson shkallen e të ardhurave të fituara në shumën e
investuar nga ana e aksionerëve.
 Raporti me i larte me mire
 Llogaritet duke pjestuar neto te ardhurat me mesataren e
kapitalit akcionar
 Shkalla e fituara nga një biznes në kapitalin e aksionerëve të
saj është zakonisht më i lartë se norma të fituara në totalin e
aseteve.
 Ndodh kur shuma e fituar nga investimi i aseteve të blera me fondet
e kreditorëve është më shumë se interesi i paguar kreditorëve
 Dallimi në normën e kapitalit të aksionerëve dhe normës mbi totalin
e aseteve është quajtur :
LEVERAGE – Sistem i Levave
Shembull
Kompania A
2006
Neto e ardhura
2005
165,000.00
250,000.00
Ne fillim te vitit
1,250,000.00
800,000.00
Ne fund te viti
1,500,000.00
1,250,000.00
Kapitali akcionar
Mesatarja e Totalit te
kapitalit akcionar
(1500000+1250000)/2
1,375,000.00
Shkalla e fitimit me
kapitalin akcionar
(1250000+800000)/2
1,025,000.00
171000/1000000
269000/890000
Shkalla e fitimit me
asetet
LEVERAGE
12%
24%
20%
30%
8%
6%
Shkalla e fitimit me kapitalin e
zakonshem akcionar
 Aksionet e përbashkëta kanë një kërkesë të
mbetur në fitimet
 Kjo masë fokusohet vetëm në normën e fitimit të
fituar në shumën e investuar nga ana e aksionerëve
të përbashkët
 Llogaritet duke zbritur e dividenteve te preferuara
kërkesat nga të ardhurat neto dhe pjestuar me
kapital të përbashkët mesatar te aksionerëve. .
 Raporti me i larte me mire
Shembull
Kompania A
2006
Neto e ardhura
2005
165,000.00
250,000.00
9,000.00
9,000.00
174,000.00
259,000.00
Ne fillim te vitit
850,000.00
600,000.00
Ne fund te viti
950,000.00
850,000.00
Dividenta e Preferuar
TOTALI
Kapitali akcionar i
zakonshem
Mesatarja e kapitalit
akcionar te zakonshem
(850000+950000)/2
(950000+600000)/2
900,000.00
Shkalla e fitimit me kapitalin
e zakonshem akcionar
725,000.00
174000/900000
259000/725000
19%
36%
Fitimi per akcion (EPS)
 Normal reportohet ne pasqyren e te ardhurave tek
korporatat ne raportin vjetor
 Llogaritet duke pjestuar neto te ardhurat me numrin
e akcioneve te emetuara por te papaguara
 Nëse aksionet e preferuar dhe të përbashkët janë të
papaguara, të ardhurat neto janë zvogëluar për
shumën e dividendëve të aksioneve të preferuara.
Shembull
Kompania A
2006
Neto e ardhura
Dividenta e Preferuar
TOTALI
165,000.00
250,000.00
9,000.00
9,000.00
174,000.00
259,000.00
Akcionet e zakonshme
EPS
2005
50000
174000/50000
45000
259000/45000
3.48
5.76
Raporti Cmimi-Fitimi
• Eshte iIndikator i nje firme
per perspektivat e fitimit ne
te ardhmen
• Llogaritet duke
pjesëtuar çmimin e
tregut për aksion të
përbashkët të aksioneve
në një datë të caktuar nga
ana e të ardhurave
vjetore për aksion.
Kompania A
2006
2005
Cmimi i
tregut per
akcion
25.00
17.50
Fitimi per
akcion
1.52
1.36
Raporti
CmimiFitimi
16.45
12.87
Dividenta per akcion dhe dividenta e
shperndar
 Eshte iIndikator i nje
firme per perspektivat
e fitimit ne te ardhmen
Kompania A
2006
 Llogaritet duke pjestuar
dividenten per akcion me
cmimin e tregut.
2005
Dividenta
per akcion
0.80
1.20
Cmimi i
tregut per
akcion
25.00
17.50
Dividenta e
shpernd
0.03
0.07
Detyra nr. 1
Sa eshte marzha e fitimit bruto nese
fitimi bruto eshte 986.000euro, ndersa
shitjet neto jane 3.074.000euro ?
Detyra 2
Sa eshte marzhi I fitimit operativ nese fitimi
operativ eshte 418.000euro, ndersa shitjet neto
jane 3.074.000euro.
Detyra 3
Sa eshte marzhi i fitimit neto nese
fitimi neto mbas taksave eshte
213.000euro, ndersa shitjet neto
jane 3.074.000 euro
Detyra 4
Sa eshte fitimi per akcion (EPS) nese fitimi per
akcion te zakonshem eshte 221.000euro ndersa
numri I akcioneve eshte 76.262 euro ?
Detyra nr 5
Sa eshte raporti çmim / fitim nese
cmimi i tregut te akcioneve te
zakonshme eshte 32.25 euro
ndersa fitimi per akcion eshte 2.90
euro ?