Transcript Ekonomiteti - Ekonomia e Ndermarrjes

Produktiviteti, ekonomiteti dhe
rentabiliteti
Mr.sc Driton Sylqa
Maj, 2012
Produktiviteti
Produktiviteti shpreh raportin në mes të rezultateve
të arritura dhe shpenzimeve të fuqisë punëtore;
Produktiviteti, përdoret për të matur se sa efikase
është një kompani në prodhimin e një të mire
materiale ose ofrimin e ndonjë shërbimi,
d.m.th. paraqet treguesin kryesor të efikasitetit të
punës në procesin e prodhimit.
Pr = Sp / Hfp
sasia e prodhuar (Sp) dhe
harxhimi i fuqisë punëtore (Hfp).
Produktiviteti
• Pr = SP / Hfp – sa prodhime fitohen
• Pr = Hfp / Sp – sa jane shpenzuar për nje sasi
prodhimi
Rritja e vazhdueshme e produktivitetit sigurohet:
• Masat organizative – (racionalizimi, harmonizimi i punëve,etj)
• Aplikimi i teknologjive të reja
• Kushtet dhe ambienti i punës
Shprehja e produktivitetit të punës:
• Tregues natyral
• Tregues vleror
Indeksi i produktivitetit të punës:
• Periudha vijuese krahasohet me periudhën e kaluar (bazike)
Faktorët e produktivitetit
1. Faktorët e brendshëm
•
•
•
•
Faktorët lidhur me mjetet e punës
Faktorët lidhur me lëndën e punës
Faktorët lidhur me forcën e krahut të punës
Faktorët organizativë
2. Faktorët e jashtëm
•
•
Faktorët natyror, (toka,klima,pasuritë natyrore)
Faktorët shoqëror, (niveli i zhvillimit ekonomik,
marrëdhëniet ndërkombëtare, etj)
Ekonomiteti
•
Ekonomiteti shpreh raportin në mes të sasisë së
prodhuar dhe harxhimeve të 3 elementeve të
prodhimit (punës, mjeteve për punë, materialit)
• Ekonomiteti, realizimi sa më i madh i prodhimit
me shpenzime sa më minimale.
• Duke e rritur ekonomitetin, zvogëlohet kostoja e
prodhimit, e cila mundëson:
• Uljen e çmimit të shitjes
• Rritë aftësinë konkurruese të ndërmarrjes
• Rritë mundësitë për të konsumuar më shumë
të mira materiale (prodhime)
Ek = Sp / H
Ekonomiteti
• Shprehja e ekonomitetit:
– Natyrale: Ek = Sp / Hmjp + Hm + Hfp
– Vlerore: Ek = Vl / Shpmjp + Shpm + Shpfp
• Koeficienti i ekonomitetit - paraqet krahasimin e
harxhimeve të nevojshme dhe harxhimeve faktikisht të bëra
• Ekonomiteti përmes shpenzimeve:
– Eshf = TT / Shpf
– Eshv = TT / Shpv
• Ekonomiteti i shprehur përmes çmimit shitës/blerës:
– Ek = Sp x çsh / H x çbl
Matja e ekonomitetit
Ekonomiteti mund të matet në bazë të këtyre
formulave:
1. Ek = të hyrat / të dalat
2. Ek = shpenzimet prodhuese / të hyrat
•
Sendërtimi i parimit të ekonomitetit, nënkupton
ndërmarrjen e masave me qëllim të zvogëlimit të
shpenzimeve dhe të rritjes së efekteve:
•
•
•
•
Faktori shoqëror
Faktori teknik
Faktori organizativ
Faktori natyror
Rentabiliteti , paraqet marrëdhëniet në mes të fitimit
(F) dhe mjeteve të angazhuara (Mja).
•
Rentabiliteti, në shprehjen e suksesit afarist
përmban rezultatet e realizuara të produktivitetit
të punës dhe të ekonomitetit.
•
Rritja e rentabilitetit mundëson sendërtimin e
riprodhimit të zgjëruar si parakusht themelor për
rritjen e bazës materiale dhe të standardit të
punëtorëve.
•
•
•
•
Rentabiliteti, shprehet në madhësi të rezultatit
financiar, të cilin e realizon ndërmarrja në një
periudhë të caktuar.
Shprehja e rentabilitetit përmes vlerës së
prodhimit
Nëse krahasohet fitimi tërësishëm (Ft) me mjetet
e angazhuara (Mja),rentabiliteti do të jetë:
Re = Ft / Mja
Nëse suksesi afarist shprehet me fitimin e pastërt
(Fp), rentabiliteti shprehet me këtë formulë:
Re = Fp / Mja
Masat e sendertimit te rentabilitetit
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Rritja e sasisë së prodhimit
Ndryshimi i çmimeve shitëse
Rritja e Koef.të qarkullimit të mj. xhiruese
Ndryshimi i asortimanit të prodhimit
Hulumtimi i tregut
Shfrytëzimi i kapaciteteve prodhuese
Zvogëlimi i ndërprerjeve në prodhimit
Nivel i lartë i organizimit të punës
Zvogëlimi i mjeteve të angazhuara, etj
FALEMINDERIT PËR VËMENDJEN!