Transcript Mjetet xhiruese - Ekonomia e Ndermarrjes
Mjetet xhiruese dhe burimet e tyre
Mr.sc Driton Sylqa maj, 2012
Mjetet xhiruese
• Mjetet xhiruese janë pjesë e mjeteve afariste të ndërmarrjes, të nevojshme në aktivitetin prodhues dhe qarkullues.
• Karakteristikë, është se mj.xh.në pjesën më të madhe harxhohen në një cikël të riprodhimit, duke e bartur kështu vlerën totale të tyre në produktin e gatshëm.
Mjetet xhiruese
Në mjetet xhiruese bëjnë pjesë: • Lënda e parë • Materiali kryesor • Materiali ndihmës • Prodhimtaria e pakryer dhe gjysmëproduktet • Prodhimet e gatshme • Mjetet në para, etj.
Llojet e mjeteve xhiruese
Ndarja e mj.xh.bëhet në bazë të këtyre kritereve: 1. N ë bazë të gjendjes në të cilën gjenden 2.
Sipas karakterit të tyre 3.
4.
Sipas angazhimeve në riprodhim Sipas burimeve dhe shfrytëzimit të tyre
Sipas gjendjes në të cilën gjenden
• • •
Mjete xhiruese në gjendje materiale
(lënda e parë, prodhimtaria e pakryer, gjysmëprod., ambalazhi,etj)
Mjete xhiruese në gjendjen monetare
(paratë në arkë, në bankë, në xhiroll.,dhe në pagesa tjera)
Mjete xhiruese në gjendje të të drejtave
për mallin ende të papaguar, avanset, depozitat në bankë, letrat me vlerë,etj) (kërkesat
- Mjetet xhiruese s ipas karakterit të tyre:
• •
Mj.xh.
tjera
të karakterit monetar
(paratë e gatshme, mjetet në pra, kërkesat në para) dhe
Mj.xh.t
ë karakterit material
gatshme, prodhimet e pakryera, (materiali, prodhimet e gjysmëproduktet) • •
- Sipas angazhimit në procesin e riprodhimit: Mj.xh.
në sferen e prodhimit
(lënda e parë, materiali ndihmës, energjia, inventari iimët,etj)
Mj.xh.
në sferen e qarkullimit
(materiali, prodhimet e gatshme, prodhimi i shitur i painkasuar, etj) • •
Sipas burimit dhe shfrytëzimit të tyre:
Mjetet e përhershme për kryerjen normale të aktivitetit afarist dhe Mjetet xhiruese dedikuar investimeve
Madhësia dhe struktura e mjeteve xhiruese
• Madhësia dhe struktura e nevojshme e mjeteve xhiruese varet nga veprimtaria dhe nga kushtet të cilat ndërmarrja zhvillon aktivitetet.
në • Vlerën e mjeteve të nevojshme xhiruese e përcaktojnë këta faktorë: – Madhësia e prodhimit – Mundësitë e furnizimit me material dhe lëndë të parë – Kushtet e pagesës ndaj furnitorëve – Mënyra e të organizuarit të procesit të riprodhimit – Dinamika e realizimit të prodhimeve të gatshme – Kushtet e inkasimit të borxheve nga blerësit – Çmimet e shitjes dhe blerjes,etj
Optimizimi i mjeteve xhiruese
• Optimizimi krijon mundësinë e realizimit të rezultatit maksimal me angazhimin minimal të mjeteve xhiruese.
• “Kombinimi i madhësisë dhe i strukturës së mjeteve xhiruese, i cili mundëson fitim maksimal në ndërmarrje, mund të jetë optimal” • Shkalla optimale e mjeteve xhiruese llogaritet: Koeficienti: = 1; Koeficienti: > 1; Koeficienti: < 1;
Shomjxh = Mxhd / Mnxh
Mxhd – mjetet xhiruese ne dispozicion Mnxh – mjetet e nevojshme xhiruese
• • • •
Optimizimi i mjeteve xhiruese P ërcaktimi i mjeteve xhiruese bëhet sipas metodave:
– Metoda e numrit të ditëve sa zgjatë procesi teknologjik – Metoda e numrave të kamatës – Metoda e bilancit material
Mjetet e nevojshme xhiruese (Mnxh) fitohen duke pjesëtuar madhësinë e të hyrave të tërësishme (TT) me koeficientin e qarkullimit (Kq) Mnxh = TT / Kq Koeficienti i qarkullimit: Kq = TT / mj.xh
. të angazhuara Rëndësia e informacionit për mjetet xhiruese:
– –
Informata
e ushtron në përmbajtje ndryshon varësisht nga aktiviteti afarist të cilin ndërmarrja.
Informatat (t ë dhënat)
mbi të cilat merren krahasohen, për të fituar njohuri sasinë dhe shpejtësinë e qarkullimit në afarizëm.
• • •
Mjetet për qëllime të posacme Mjetet rezervë
(mj.
në para, shërbejnë për ta rritur nivelin e sigurisë, mbulimin e ndonjë rreziku në afarizëm apo për rikualifikimin e punëtorëve).
Këto mjete formohen nga ndarja e të ardhurave.
Mjetet e konsumit të përbashkët:
formohen nga ndarja e fitimit, përdoren me qëllim të përmirësimit të kushteve jetësore të punonjësve.
Mjetet për qëllime të tjera:
(mjete për nevoja sociale, etj), formohen nga fitimi apo mjetet e marra në formë kredie nga të tjerët.
• • •
Burimet e mjeteve apo prejardhja e mjeteve Mjetet vetjake
(ndarja e fitimit, deponimet, mjetet nga amortizimi, etj)
Mjetet e huaja
(kredit ë e ndryshme, letrat me vlerë) –
B urimet e mjeteve vetjake dhe të huaja ndahen:
Për nga qëllimi (burimet e mj.kryesore dhe burimet tjera) – – Për nga prejardhja (mj.të cilat i krijon vet nderm.dhe mj.e
nderm.tjera, si bankat,etj) Për nga kohëzgjatja e shfrytëzimit, përhershme dhe përkohshme të mj.) (burime të
Burimet e mjeteve të përhershme / përkohshme:
– – Fondi punonjës Fondi i deponuesve – Rezervat
• • •
Rëndësia e informatës për burimet e mjeteve
– Informatat mund të jenë:
T ë rregullta dhe
– – – – – – –
Speciale
Informata duhet marrë me kohë, e përshtatshme për manipulim dhe ekonomike.
të jetë gjithëpërfshirëse, e saktë, e Informatat për mj.e ndërmarrjes përfshijnë të dhëna: Lloji i mjeteve dhe forma e tyre Mjetet afariste dhe joafariste Struktura dhe ndryshimi i mjeteve Shfrytëzimi mjeteve Teprica dhe mungesa e tyre Burimet e mjeteve vetjake dhe të huaja,etj.