Transcript klikoni këtu për prezantimin e plotë

Raporti i Stabilitetit
Financiar
Numër 2
Raporti i Stabilitetit Financiar
Numër 3
Arben Mustafa
Drejtor
Departamenti i Stabilitetit Financiar dhe
Analizave Ekonomike
19 dhjetor 2012
Zhvillimet Makroekonomike në Kosovë
 Rritja reale ekonomike në Kosovë për vitin 2012 parashihet të jetë nën 4%.
 Në periudhën qershor 2011 - qershor
2012, shpenzimet qeveritare u rritën
për 18%
 Deficiti tregtar u rritë për 6.4%:
eksportet
18.4%,
importet
2.6%
Figura 1. Harta Makroekonomike
PBB në Kosovë (ndryshimi në %)
20
PBB në eurozonë (ndryshimi në
%)
15
10
5
Inflacioni në eurozonë
Eksportet/PBB
0
 Dërgesat e emigrantëve u zvogëluan
për 0.7%
-5
Inflacioni
 Investimet e Huaja
zvogëluan për 53.3%
Direkte
Deficiti i llogarisë rrjedhëse/PBB
IHD/PBB
u
 Norma mesatare vjetore e inflacionit
(çmimet
e
konsumit)
në
gjashtëmujorin e parë ishte 1.5%
(9.6% në periudhën e njejtë të vitit të kaluar)
Shpenzimet qeveritare (ndryshimi
në %)
Kreditë (ndryshimi në %)
Dërgesat e emigrantëve/PBB
2011
2012(p)
Sistemi Bankar
Figura 2. Struktura e aseteve të sistemit financiar sipas sektorëve

Totali i aseteve të sistemit
financiar arriti në 3.5 miliardë
euro (72.5% e PBB-së).
Qershor 2012
Qershor 2011
0,2
3,1
16,7
4,1
0,0
18,6
3,4
3,4
75,9


74.6% e aseteve
financiar përbëhet
bankar.
të sistemit
nga sistemi
89% e aseteve bankare janë në
pronësi të huaj.
74,6
Bankat komerciale
Kompanite e sigurimit
Institucionet mikrofinanciare
Ndihmësit financiarë
Fondet pensionale
Bankat komerciale
Kompanite e sigurimit
Institucionet mikrofinanciare
Ndihmësit financiarë
Fondet pensionale
Figura 3. HHI për asetet, kreditë dhe depozitat
3000
2500
2000

Shkallë e lartë e koncentrimit të
tregut,
por
me
rënie
të
vazhdueshme.
1500
1000
500
0
Qershor 2009
Asetet
Qershor 2010
Qershor 2011
Kreditë
Qershor 2012
Depozitat
Bilanci i Gjendjes: Asetet

Asetet e sistemit bankar u rritën për
6.1% (12.7% rritje në vitin 2011).
Figura 4. Kontributi në rritjen e aseteve të sistemit bankar sipas
kategorive, në përqindje

Vlera e aseteve totale arriti në 2.65
miliardë euro (54 % e PBB-së).
30%
25%
20%
20%
15%
10%

Kreditë përbënin 67% të gjithsej
aseteve në qershor 2012.
10%
0%
5%
-10%
0%
Qershor 2009

Në janar 2012 filloi tregtimi i bonove
të thesarit të Qeverisë së Republikës
së Kosovës, ku akterët primar janë
bankat komerciale.
Qershor 2010
Qershor 2011
Qershor 2012
Asetet tjera
Asetet fikse
kreditë dhe lizingu
Letrat me vlerë
Bilanci me bankat komerciale
Paraja e gatshme dhe bilanci me BQK
Rritja vjetore e aseteve (boshti i djathtë)
Bilanci i Gjendjes: Kreditë
Figura 5. Norma e rritjes së kredive sipas sektorëve, në përqindje

Kreditë arritën në 1.77 miliardë euro
(36.2 % e PBB-së).
35%
30%
25%

Aktiviteti kreditor vazhdoi të rritet,
por me ritëm të ngadalësuar (rritje
prej 9.3% në qershor 2012 vs. 15.7% në
qershor 2011).
20%
15%
10%
5%
0%
Qershor 2009
Qershor 2010
Qershor 2011
Qershor 2012
Norma e rritjes së gjithsej kredive

Norma e rritjes së kredive për ndërmarrjet
67 % e gjithsej kredive u pranuan nga
ndërmarrjet.


Sektori i tregtisë pranoi 51.3% të
kredive për ndërmarrje.
Sektori i bujqësisë vazhdon të ketë
qasjen më të ulët në kredi, me vetëm
4%.
Norma e rritjes së kredive për ekonomitë familjare
Figura 6. Struktura e kredive sipas veprimtarisë ekonomike, në
përqindje
100%
80%
60%

Kreditë me afat maturimi mbi 2 vite
vazhdojnë të mbizotërojnë me 69.4%
40%
20%
0%
Qershor 2009
Shërbime tjera
Tregti
Qershor 2010
Ndërtimtari
Qershor 2011
Prodhimtari
Qershor 2012
Miniera
Bujqësi
Bilanci i Gjendjes: Depozitat
Figura 7. Trendi i rritjes së depozitave, në përqindje

Depozitat vazhdojnë të jenë burimi
kryesor i financimit të sistemit bankar
(79.5% e gjithsej detyrimeve).
Vlera e depozitave arriti në 2.1
miliardë euro. 72.1% e tyre i takuan
ekonomive familjare.
2500
2000
Në milionë euro

25,0%
19,7%
1500
15,0%
1000
10,0%
11,8%
7,7%
500
0,0%
Depozitat
Norma e rritjes së depozitave u
ngadalësua në 7.7% nga 11.8% në
qershor 2011.



5,0%
0
Qershor 2009

20,0%
15,8%
Qershor 2010
Qershor 2011
Qershor 2012
Rritja vjetore (boshti i djathtë)
Figura 8. Struktura e depozitave sipas sektorëve, në përqindje
Pothuajse përgjysmim i depozitave të
ndërmarrjeve publike.
100%
Zvogëlim i depozitave të jorezidentëve
për 23.9%.
70%
Ngadalësim i rritjes së depozitave të
ekonomive familjare dhe ndërmarrjeve
private.
40%
90%
80%
60%
50%
30%
20%
10%
0%
Qershor 2009
Tjera
Qeveria
Qershor 2010
Ndërmarjet private
Qershor 2011
Ndërmarjet publike
Qershor 2012
Ekonomitë familjare
Normat e Interesit

Norma mesatare e interesit
gjysmën e parë të vitit 2012:
në

kredi 13.7% (14.3% në qershor 2011)

depozita 3.4% (3.4% në qershor 2011)

Margjina e interesit 10.2pp (
0.7 pp)
Figura 9. Mesatarja gjashtëmujore e normave të interesit, në
përqindje
16%
14%
12%

Depozitat me afat maturimi mbi 2 vite
shënuan normë interesi më të lartë.
10%
8%
6%
4%


Në kuadër të kredive për ndërmarrje,
norma më të ulëta të interesit
shënuan kreditë investive me afat më
të gjatë maturimi.
Në kuadër të kredive për ekonomi
familjare, norma më të ulëta interesi
shënuan kreditë për patundshmëri me
afat maturimi deri në 5 vite.
2%
0%
Qershor 2009
Normat e interesit në kredi
Qershor 2010
Qershor 2011
Normat e interesit në depozita
Qershor 2012
Dallimi kredi-depozita
Performanca e Sistemit Bankar

Profiti neto u zvoglua në 10.2 milionë
euro – rënie vjetore prej 31.2%.
Figura 10. Bilanci i të hyrave dhe shpenzimeve, në milionë euro
140
18
17,1

Shpenzimet janë rritur me ritëm më të
shpejtë se të hyrat, si rrjedhojë e
ngadalësimit të kreditimit si dhe
rritjes së shpenzimeve për provizione.

Raporti shpenzime/të
ngrit në 89.9%.
hyra
u
14
100
10,2
10,4
80
Të hyrat nga interesi në kredi mbesin
kategoria dominuese e të hyrave
(78.0% të gjithsej të hyrave)
8
6
40
4
20
2
0
0
Qer 2009
Qer 2010
Shpenzimet
Qer 2011
Qer 2012
Profiti neto (boshti i djathtë)
Figura 11. Raporti shpenzime/të hyra, në përqindje
92%
89,9%
90%

Shpenzimet e përgjithshme dhe
admin.
përfaqësojnë
kategorinë
dominuese të shpenzimeve (44.5% të
gjithsej shpenzimeve)
12
10
60
Të hyrat

16
14,9
120
88%
87,9%
86%
85,4%
84%
82%
81,2%
80%
78%
76%
Qershor 2009
Qershor 2010
Qershor 2011
Qershor 2012
Rreziqet e Sistemit Bankar: rreziku i likuiditetit

Nivel i kënaqshëm i likuiditetit, por me
rënie të lehtë në disa nga indikatorët
Figura 12. Raporti asete likuide "broad"/detyrime afatshkurtëra
40,5%
2500
45%
38,1%

Raporti/Kredi depozita arriti në 83.2%
në qershor 2012 (83% në qershor 2011)
40%
2000
35%
36,2%
1500
30%
25%
20%
1000
15%

Raporti asete likuide ‘broad’/ detyrime
afatshkurtëra zbriti në 36.2% (38.1% në
qershor 2011)
10%
500
5%
0
0%
Qershor 2010
Qershor 2011
Qershor 2012
Asetet likuide 'Broad'
Detyrimet afatshkurtra
Asetet likuide' Broad' / Detyrimet afatshkurtra

Rezervat e mbajtura nga bankat u
rritën, duke tejkaluar për 127.5 milionë
euro (70%) nivelin e rezervës së
detyrueshme.
Figura 13. Hendeku i likuiditetit, në milionë euro
600
400
200

Afati më i shkurtë i maturimit për
depozitat krahasuar me kreditë vazhdon
të shkaktojë hendek të gjerë maturimi.
0
-200
-400
-600
1-7 ditë
8 - 30 ditë
Qershor 2011
31 - 90 ditë
91 - 180 ditë
181 - 365 ditë Më shumë se 1
vit
Qershor 2012
Rreziqet e Sistemit Bankar: rreziku kreditor (1)

Migrim i lehtë i kredive drejt kategorive
me cilësi më të dobët.
Figura 14. NPL-të dhe provizionet
7%
6%

Raporti kreditë joperformuese/gjithsej
kreditë arriti në 6.5% (5.9% në qershor
2011)

Rritja i atribuohet kryesisht zvogëlimit të
normës së rritjes së gjithsej kredive.
140,0%
135,1%
135,0%
135,0%
5%
130,0%
4%
125,0%
3%
120,0%
117,2%
117,3%
2%
115,0%
1%
110,0%
0%
105,0%
Qershor 2009
Qershor 2010
NPL/ Gjithsej kreditë

Kreditë joperformuese të mbuluara me
117.3% nga provizionet për humbje nga
kreditë.
Qershor 2011
Provizionet/NPL (boshti i djathtë)
Figura 15. NPL-të sipas sektorëve
16,0%
14,0%
12,0%
10,0%

Kreditë për ndërmarrjet vazhdojnë të
jenë më problematike për sa i përket
kthimit.
8,0%
6,0%
4,0%
2,0%
0,0%
Qershor 2011
Qershor 2012
Qershor 2012
Rreziqet e Sistemit Bankar: rreziku kreditor (2)

Në qershor 2012, koncentrimi i rrezikut
kreditor u rritë në 72% nga 55.6% sa
ishte në qershor 2011
Figura 16. Koncentrimi i rrezikut kreditor
300
80%
72,0%
250
70%

Numri i ekspozimeve të mëdha është
rritur në 54 (nga 41 në qershor 2011),
duke bërë shpërndarjen e koncentrimit
të rrezikut kreditor në më shumë
kredimarrës
Në milionë euro
60%
55,6%
200
50%
41,2%
150
39,9%
40%
30%
100
20%
50
10%
0
0%
Qershor 2009
Qershor 2010
Qershor 2011
Qershor 2012
Gjithsej ekspozimet e mëdha
Gjithsej kapitali i klasës së parë
Ekspozimet e mëdha në raport me kapitalin e klasës së parë (boshti i djathtë)
Rreziqet e Sistemit Bankar: rreziku i solvencës
Figura 17. Kapitalizimi i sistemit bankar
20%

Treguesi
i
Mjaftueshmërisë
së
Kapitalit qëndroi në 17.2% (12%
minimumi i kërkuar nga BQK).
18%
18,7%
17,4%
17,2%
17,2%
16%
14%
12%
10%
8%

Kapitali i sistemit bankar në qershor
2012 ishte 303.9 milionë euro: 92.2
milion më tepër se kapitali i kërkuar
rregullativ.
6%
4%
2%
0%
Qershor 2009
Qershor 2010
Qershor 2011
Qershor 2012
CAR
Kapitali i klasës së parë/ Asetet e peshuara ndaj rrezikut
Raporti Kapital/Asete

Struktura e kapitalit të bankave
karakterizohet me cilësi të mirë, ku
kapitali i klasit të parë përbën rreth
83.5% të gjithsej kapitalit.
Figura 18. Struktura e kapitalit të sistemit bankar
100%
90%
80%
70%
60%
88,3%
85,0%
83,6%
83,5%
11,7%
15,0%
16,4%
16,5%
Qershor 2008
Qershor 2009
Qershor 2011
Qershor 2012
50%
40%

Kapitali aksionar vazhdon të përbëjë
rreth 60% të gjithsej kapitalit.
30%
20%
10%
0%
Kapitali i klasës së dytë
Kapitali i klasës së parë
Analiza stress-test
Rreziku kreditor:
Rreziku i likuiditetit:
 Nivel i lartë i qëndrueshmërisë së
sistemit në rast të paraqitjes së
skenarëve “ekstrem” të rritjes së
kredive joperformuese.

Qëndrueshmëri mjaft e lartë e
sistemit kundrjet përballimit të
tronditjeve të mundshme nga rreziku i
likuiditetit
 Mjaftueshmëria e kapitalit në sistemin
bankar në përgjithësi do të vazhdonte
të ishte mbi 12%, përveç në disa banka
individuale ku do të paraqitej nevoja
për injektim të kapital në vlerë të ulët.

Sistemi bankar është në gjendje të
përballojë tërheqje deri në 30% të
gjithsej depozitave, pa pasur problem
me mirëmbajtje të mjeteve likuide

Aftësia e sistemit për përballimin e
tërheqjes
së
menjëhershme
të
depozituesve të mëdhenj
 Ndjeshmëri e ulët e sistemit kundrejt
rrezikut nga norma e interesit dhe
kursi i këmbimit.
Sektorët Tjerë Financiar

Sektori i Sigurimeve:
 Asetet: 120.2 milionë euro, rritje vjetore prej 16.3%.
 Vlera e primeve të pranuara ishte 39.6 milionë euro, rritje vjetore prej 4%.

Sistemi Pensional:
 Asetet e sistemit pensional shënuan rritje vjetore prej 19.5%.
 Trusti i Kursimeve Pensionale të Kosovës shënoi performancë pozitive nga
investimi i mjeteve.

Institucionet Mikrofinanciare:
 Numri i institucioneve financiare është rritur nga 17 në 19.
 Vlera e kredive: 102.6 milionë euro, rënie vjetore prej 10.9 përqind
Tema Specifike
 Relacioni në mes të Konkurrencës së Sektorit Bankar dhe
Provizioneve të Humbjeve nga Kreditë
 Identifikimi i Bankave me Rëndësi Sistemike në Kosovë
Raporti i Stabilitetit
Financiar
Numër 2