Transcript 1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)

บทที่ 7 โครงสร้างของตลาดและการ
กาหนดราคา
โครงสร้างตลาด (Market Structure)
สามารถแบ่งได้ เป็ น 2 ประเภทหลัก
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์
2. ตลาดแข่งขันไม่สมบูรณ์
 ตลาดผูกขาด
 ตลาดผู้ขายน้ อยราย
 ตลาดกึ่งแข่งขันกึ่งผูกขาด
โครงสร้างตลาด (ต่อ)
เกณฑ์ทีใ่ ช้ในการแบ่งชนิดของตลาด
 จานวนผู้ขายในตลาด
 ความแตกต่างของสินค้ า
 ความยากง่ายในการเข้ าสู่ตลาด
โครงสร้างตลาด (ต่อ)
เกณฑ์ที่ใช้ในการแบ่งชนิดของตลาด
ชนิดของตลาด
จานวนผูข้ ายใน
ตลาด
ความแตกต่างของ ความยากง่ายใน
สินค้า
การเข้าสู่ตลาด
1.ตลาดแข่งขันสมบูรณ์
มากราย
เหมือนกันทุกประการ
ไม่มีขอ้ กีดขวาง
2.ตลาดผูกขาด
หนึง่ ราย
-
มีขอ้ กีดขวาง
3.ตลาดผู้ขายน้ อยราย
2-3 ราย
แตกต่างกันแต่ใช้แทน
กันได้ดี
ยากและมีการรวมกลุ่ม
ผูข้ าย
4.ตลาดกึ่งแข่งขันกึ่ง
ผูกขาด
มากราย (แต่นอ้ ยกว่า
แข่งขันสมบูรณ์)
แตกต่างกันแต่ใช้แทน
กันได้บา้ ง
ไม่มีขอ้ กีดขวาง
โครงสร้างตลาด (ต่อ)
ตย ตลาด
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์
(Perfectly Competitive Market)
ลักษณะของตลาดแข่งขันสมบูรณ์
 ผู้ซ้ ือและผู้ขายมีจานวนมาก
 สินค้ ามีลักษณะและคุณภาพใกล้ เคียงกันมาก
 ผู้ผลิตรายใหม่ๆ สามารถเข้ าสู่ตลาดได้ โดยง่าย
 สามารถเคลื่อนย้ ายสินค้ าไปยังที่ต่างๆ ได้ โดยสะดวกและเสียค่าใช้ จ่ายต่า
 ผู้ซ้ ือและผู้ขายสามารถเข้ าถึงข้ อมูลเกี่ยวกับตลาดได้ โดยสมบูรณ์
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
เส้ นอุปสงค์ท่ผี ้ ผู ลิตแต่ละรายเผชิญ
 เส้ นอุปสงค์ต้องขนานกับแกนนอนเสมอ (ความยืดหยุ่นของอุปสงค์เท่ากับอินฟิ นิต้ :ี
Ed=∞)
ราคา
P
0
D = AR = MR = P
Q
ปริมาณผลผลิต
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
การกาหนดราคาขายและเส้ นอุปสงค์ท่ผี ้ ผู ลิตแต่ละรายเผชิญ
 ผู้ผลิตต้ องกาหนดราคาขายตามตลาด (Price Taker)
ราคา
Sตลาด
ราคา
P
P
D = AR = MR = P
Dตลาด
0
Q
ปริมาณผลผลิต 0
Q
ปริมาณผลผลิต
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
ทบทวนโครงสร้ างของต้ นทุนในการผลิต
รายรับ, ต้นทุน, ราคา
MC
AC
AVC
ACmin
AVCmin
ต้นทุนคงที่เฉลี่ย (Fixed Average Cost)
ต้นทุนแปรผันเฉลี่ย (Average Variable Cost)
0
ปริ มาณสิ นค้า
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
ดุลยภาพระยะสั้นของผูผ้ ลิต
 ผู้ผลิตจะผลิตสินค้ าในระดับที่ทาให้ ได้ รับกาไรสูงสุด (ผลิตที่ MC = MR)
 ผู้ผลิตสามารถได้ “กาไรเกินปกติ” หรือ “กาไรปกติ” หรือ “ขาดทุน”
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
ผู้ผลิตได้ กาไรเกินปกติในดุลยภาพระยะสั้น [P > AC]
ต้ นทุน,รายได้
P
C
0
MC
AC
a
D = AR = MR = P
b
Q
ปริมาณผลผลิต
กาไรเกินปกติ = พื้นที่ PabC
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
ผู้ผลิตได้ กาไรปกติในดุลยภาพระยะสั้น [P = AC]
รายรับ, ต้นทุน, ราคา
MC
AC
15
E
AVC
MR = AR = P = D
จุดคุม้ ทุน (Break even point)
MC = MR
AR = AC
ปริ มาณสิ นค้า
0
Q* = 80
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
ผู้ผลิตขาดทุนในดุลยภาพระยะสั้น [ราคา P < AC]
แบ่งได้ เป็ น 2 ลักษณะ คือ
รายรับ, ต้นทุน, ราคา
1. AVC ≤ P < AC
ผู้ผลิตจะผลิตต่อไปเนื่องจากรายได้ ยงั คงสูงกว่า P
ต้ นทุนแปรผัน (AVC) เขาจะนารายได้ ส่วนที่มาก
กว่าต้ นทุนแปรผันมาชดเชยต้ นทุนคงที่
MC
AC
AVC
Shut down point
0
2. P < AVC
ผู้ผลิตจะหยุดการผลิตเนื่องจากรายรับ
ที่ได้ ไม่เพียงพอที่จะชดเชยต้ นทุนคงที่
รายรับ, ต้นทุน, ราคา
P
0
MR = AR = P = D
ปริ มาณสิ นค้า
MC
AC
AVC
MR = AR = P = D
ปริ มาณสิ นค้า
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
MC
รายรับ, ต้นทุน, ราคา
AC
Break Even point:
P=AC
AVC
P1
MR1 = AR1 = D1
กาไรเกินปกติ, P>AC
P2
MR2 = AR2 = D2
กาไรปกติ, P=AC
P3
MR3 = AR3 = D3
ขาดทุนแต่ยงั ผลิต, AVC<P<AC
P4
MR4 = AR4 = D4
ขาดทุนและไม่ผลิต, P<AVC
Shut down point: P=AVC
0
ปริ มาณสิ นค้า
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
ดุลยภาพระยะยาวของผูผ้ ลิต
 ผู้ผลิตใช้ การวิเคราะห์ต้นทุนแบบระยะยาว
 ผู้ผลิตจะผลิตสินค้ าในระดับที่ทาให้ ได้ รับกาไรสูงสุด (ผลิตที่ LMC =
MR)
 ผู้ผลิตสามารถได้ รับเพียง “กาไรปกติ” เท่านั้น (ราคา P ต้ องเท่ากับจุดต่าสุด
ของ LAC)
อธิบายทาไมถึงได้ เพียงกาไรปกติ
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
ในระยะยาว ราคาจะต้ องเท่ากับต้ นทุนเฉลี่ยต่าสุด (min.LAC) เสมอ
รายรับ, ต้นทุน,
ราคา
LMC
LAC
E
MR = AR = D =P
Pe
Qe
ปริ มาณสิ นค้า
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
สรุป
ในระยะสั้น
 ผู้ผลิตอาจได้ รับกาไรเกินปกติ หรือกาไรปกติ หรือขาดทุนก็ได้ ทั้งนี้ข้ น
ึ อยู่
กับต้ นทุนของผู้ผลิต
ในระยาว
 ผู้ผลิตจะได้ รับเฉพาะกาไรปกติเท่านั้น
อธิบาย
1. ตลาดแข่งขันสมบูรณ์ (ต่อ)
Ex. ให้ ตลาดส้ มบางมดเป็ นตลาดแข่งขันสมบูรณ์ ราคาตลาดของส้ มอยู่ท่ี 50 บาท/
กิโลกรัม สมมติให้ ผ้ ผู ลิตส้ มแต่ละรายมีต้นทุนคงที่เท่ากับ 400 บาท และมีต้นทุน
แปรผันเท่ากับผลผลิตส้ มยกกาลังสอง (VC=Q^2) จงหาว่าผู้ผลิตส้ มบางมดแต่
ละรายจะผลิตส้ มออกสู่ตลาดกี่กโิ ลกรัมจึงจะได้ กาไรสูงสุด (และเป็ นกาไรชนิดใด
หรือว่าขาดทุน) และราคาขายต่อกิโลกรัมควรจะเป็ นเท่าใด
ตอบ Q*=20 กก., P=50 บาท/กก., ACmin=20, Profit=180 บาท
2. ตลาดผูกขาด
(Pure Monopoly Market)
ลักษณะของตลาดผูกขาด
 มีผ้ ูผลิตหรือผู้ขายเพียงรายเดียว เรียกว่าผู้ผูกขาด (monopolist)
 สินค้ ามีคุณลักษณะพิเศษไม่เหมือนใคร ไม่สามารถหาสินค้ าอื่นมาทดแทนได้
 ผู้ผลิตสามารถกีดกันผู้อ่น
ื ไม่ให้ เข้ ามาผลิตแข่งขันด้ วยสาเหตุใดๆ ก็ตาม
2. ตลาดผูกขาด (ต่อ)
เส้ นอุปสงค์ท่ผี ้ ูผลิตเผชิญคือ เส้ นอุปสงค์ตลาด
 เส้ นอุปสงค์จะมีความชันเป็ นลบเพราะว่าผู้ผลิตสามารถควบคุมราคาตลาด “หรือ”
ควบคุมจานวนผลผลิตในตลาดได้ เพียงอย่างใดอย่างหนึ่ง เส้ นอุปสงค์ตลาดจึง
เป็ นไปตามกฎของอุปสงค์ (Law of Demand)
ราคา , ต้ นทุน
D = AR
MR
0
ปริมาณผลผลิต
2. ตลาดผูกขาด (ต่อ)
ผู้ผลิตต้ องการกาไรสูงสุดโดย:
1. กาหนดปริมาณผลผลิตที่จะผลิต (Q*) ที่ MC=MR
2. ใช้ ปริมาณผลผลิตที่ได้ (Q*) กาหนดราคาขาย (P) ให้ อยู่บนเส้ นอุปสงค์
ราคา , ต้ นทุน
กาไรเกินปกติ
MC
P
C
ดุลยภาพในระยะสั้น
AC
F
E
D = AR
MR
0
Q
ปริมาณผลผลิต
2. ตลาดผูกขาด (ต่อ)
ลักษณะสาคัญบางประการของตลาดผูกขาด
1. เป็ นการจัดสรรทรัพยากรอย่างไม่มีประสิทธิภาพ (P>MC)
2. ส่วนมาก ผู้ผลิตในตลาดผูกขาดจะได้ กาไรเกินปกติ (ยกเว้ นต้ นทุนเฉลี่ยของผู้ผลิต
สูงมากๆ)
3. บางครั้ง การผูกขาดอาจก่อให้ เกิดผลดีกบั สังคม (เกิดการประหยัดจากขนาด,
ควบคุมสินค้ าบางอย่างที่จะกระทบกับประชาชน ฯลฯ)
2. ตลาดผูกขาด (ต่อ)
Ex. สมมติให้ ผ้ ผู ลิตส้ มบางมดมีอยู่เพียงเจ้ าเดียว ดังนั้นอุปสงค์ส้มบางมดของทั้ง
ตลาดจะเป็ นอุปสงค์ของผู้ผลิตส้ มรายนี้ด้วย โดยให้ อปุ สงค์ตลาดสามารถแทนได้
ด้ วยสมการ Q=200-P และสมมติให้ ผ้ ผู ลิตส้ มมีต้นทุนคงที่เท่ากับ 400 บาท
และมีต้นทุนแปรผันเท่ากับผลผลิตส้ มยกกาลังสอง (VC=Q^2) จงหาว่าผู้ผลิต
ส้ มบางมดรายนี้จะผลิตส้ มออกสู่ตลาดกี่กโิ ลกรัมจึงจะได้ กาไรสูงสุด (และเป็ นกาไร
ชนิดใด หรือว่าขาดทุน) และราคาขายต่อกิโลกรัมควรจะเป็ นเท่าใด
ตอบ Q*=50 กก., P=150 บาท/กก., กาไร=4,600 บาท
3. ตลาดกึ่งแข่งขันกึ่งผูกขาด
ลักษณะหลายประการเหมือนตลาดแข่งขันสมบูรณ์
 มีหน่วยผลิตจานวนมาก
 ผู้ผลิตรายใหม่สามารถเข้ าสู่ตลาดได้ ง่าย
ความแตกต่างมีเพียงประการเดียว
 สินค้ าของผู้ผลิตแต่ละรายมีความแตกต่างกันเนื่องจาก รูปลักษณ์ของสินค้ า หรือความรู้สกึ
นึกคิดของผู้บริโภคอันเกิดจากอิทธิพลของการโฆษณา
3. ตลาดกึ่งแข่งขันกึ่งผูกขาด (ต่อ)
ตย
3. ตลาดกึ่งแข่งขันกึ่งผูกขาด (ต่อ)
เส้ นอุปสงค์ท่ผี ้ ูผลิตแต่ละรายเผชิญ
 เส้ นอุปสงค์จะมีความชันเป็ นลบเหมือนตลาดผูกขาด แต่มีความยืดหยุ่นมากกว่า
เพราะสินค้ าสามารถถูกทดแทนได้ ด้วยสินค้ าของผู้ผลิตรายอื่นๆ แต่มีความยืดหยุ่น
น้ อยกว่าตลาดสมบูรณ์เพราะสินค้ าของผู้ผลิตแต่ละรายยังคงมีความแตกต่างกัน
ราคา , ต้ นทุน
D = AR
MR
0
ปริมาณผลผลิต
3. ตลาดกึ่งแข่งขันกึ่งผูกขาด (ต่อ)
ผู้ผลิตต้ องการกาไรสูงสุดโดย:
1. กาหนดปริมาณผลผลิตที่จะผลิต (Q*) ที่ MC=MR
2. ใช้ ปริมาณผลผลิตที่ได้ (Q*) กาหนดราคาขาย (P) ให้ อยู่บนเส้ นอุปสงค์
ราคา , ต้ นทุน
กาไรเกินปกติ
MC
P
C
ดุลยภาพในระยะสั้น
AC
F
E
D = AR
MR
0
Q
ปริมาณผลผลิต
3. ตลาดกึ่งแข่งขันกึ่งผูกขาด (ต่อ)
ลักษณะสาคัญบางประการของตลาดกึ่งแข่งขันกึ่งผูกขาด
1. เป็ นการจัดสรรทรัพยากรอย่างไม่มีประสิทธิภาพ (P>MC)
2. ส่วนมาก ผู้ผลิตในตลาดผูกขาดจะได้ กาไรเกินปกติ (ยกเว้ นต้ นทุนเฉลี่ยของผู้ผลิต
สูงมากๆ)
4. ตลาดผูข้ ายน้อยราย
ลักษณะที่สาคัญของตลาดผู้ขายน้ อยราย
 ตลาดที่ประกอบด้ วยผู้ขาย 2 รายขึ้นไปในตลาด
 เมื่อผู้ผลิตรายใดรายหนึ่งเปลี่ยนแปลงราคาและจานวนผลผลิตที่ขาย จะ
กระทบกระเทือนถึงคู่แข่งและมีการตอบโต้ จากคู่แข่ง
สินค้ าในตลาดนี้แบ่งได้ 2 ลักษณะ
 ผู้ผลิตแต่ละรายผลิตสินค้ าเหมือนกันทุกประการ
 ผู้ผลิตแต่ละรายผลิตสินค้ าแตกต่างกันแต่ใช้ ทดแทนกันได้
4. ตลาดผูข้ ายน้อยราย (ต่อ)
การโต้ ตอบกันของผู้ผลิตสามารถแบ่งได้ เป็ น 2 แบบ
1. ใช้ กลยุทธด้ านราคา (ตัดราคากัน)
2. ใช้ กลยุทธด้ านอื่นๆ เช่น
- พัฒนาสินค้ าให้ แตกต่างจากของคนอื่น (เช่น การบริการ, คุณภาพ, ภาพลักษณ์,
ฯลฯ)
- รวมหัวกันกาหนดราคาหรือปริมาณสินค้ าที่จะนาออกขาย (Collusion)
- ฯลฯ