Transcript transplantacja - Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w

TRANSPLANTACJA
Jestem na TAK
Justyna Fijałka
Kl. 1b
1 Liceum Ogólnokształcące w Brzozowie
TRANSPLANTARE
Transplantacja (z łac. transplantare, czyli szczepić i plantare - sadzić)
- przeszczepianie narządów lub tkanek.
Przeszczepianiem narządów zajmuje się medyczna dziedzina naukowa
nazywana transplantologią.
Przeszczep - tkanka lub narząd pobrane od dawcy, podlegające
chirurgicznemu przeszczepieniu do organizmu biorcy. Niektóre tkanki
i narządy mogą być konserwowane i przechowywane w tzw. bankach.
Zabiegi tego typu są bardzo skomplikowane i pracochłonne, ponadto występuje
ryzyko, że wszczepiony narząd nie podejmie funkcji - to znaczy, że organizm
będzie traktował go jako ciało obce i próbował zwalczyć. W rzadkich
przypadkach mamy do czynienia z sytuacją odwrotną czyli przeszczep zwraca
się przeciw gospodarzowi i stara się go zniszczyć.
TYPY PRZESZCZEPÓW
alogeniczne - polegają na przeniesieniu tkanki lub narządu między
osobnikami różnych genetycznie, ale obrębie tego samego gatunku
(np. człowiek --> człowiek)
ksenogeniczne - przeszczepy międzygatunkowe
(np. świnia --> człowiek)
autogeniczne - polegają na przeniesieniu własnej tkanki lub
narządu biorcy z jednego miejsca na drugie np. przeszczep skóry
izogeniczne - polegają na przeniesieniu tkanki między osobnikami
identycznymi genetycznie np. pomiędzy bliźniętami jednojajowymi
Jakie narządy unaczynione można
przeszczepiać?






wątroba
nerka
trzustka
serce
płuca
jelito
Od kogo można pobrać narządy do
przeszczepienia?
W większości przypadków
narządy do przeszczepienia
pobiera się od osób zmarłych,
u których stwierdzono śmierć
mózgową i które za życia nie
wyraziły sprzeciwu na ich
oddanie po śmierci. Dopuszcza
się także pobranie narządu od
żywej osoby w celu
przeszczepienia innej osobie
(krewny w linii prostej,
rodzeństwo, małżonek).
Jak przebiega pobranie narządów
w Polsce?
Po stwierdzeniu śmierci mózgowej przez
komisję lekarską, lekarz prowadzący informuje
o tym rodzinę zmarłego. Po upewnieniu się, że
zmarły nie wyraził za życia sprzeciwu na
pobranie narządów, można podjąć czynności
związane z pobraniem.
Pobranie narządu do przeszczepienia jest
operacją chirurgiczną, w czasie której ciało
dawcy jest traktowane z należytym
szacunkiem.
Przeszczepia się tylko narządy pochodzące od
ludzi nie dotkniętych chorobami. Przed
przeszczepieniem wykonuje się badania
wykluczające choroby, które mogłyby zostać
przekazane biorcy.
Dawstwo narządów jest anonimowe, tzn.
chorzy, którym dokonano przeszczepienia
narządu pobranego od osoby zmarłej nie
poznają nazwiska dawcy, który uratował im
życie.
Czym jest przeszczep rodzinny?
W Polsce prawo umożliwia oddanie nerki albo fragmentu wątroby
osobie spokrewnionej.
W przypadku wątroby pobiera się fragment narządu od zdrowej
osoby i przeszczepia krewnemu. Takie przeszczepy wykonuje się
najczęściej w przypadku małych dzieci.
Nerkę od żywego dawcy można przeszczepić osobie spokrewnionej
genetycznie (tj. rodzeństwo, rodzice, kuzyni) lub emocjonalnie (tj.
małżonkowie, rodzice przybrani, przyjaciele).
Należy podkreślić, że czynność i czas funkcjonowania nerki
pozyskanej od żywego dawcy są wielokrotnie lepsze od przeszczepu
od dawcy zmarłego. W przypadku przeszczepów rodzinnych
zdecydowanie mniejsze jest ryzyko powikłań pooperacyjnych
i odrzucenia.
Kto może być rodzinnym dawcą
nerki?
Rodzinnym dawcą nerki może być
rodzeństwo, rodzice, dziadkowie
i dalsi krewni. Nerkę można pobrać
także od niespokrewnionych osób
z rodziny (współmałżonek,
przyrodni rodzice).
Dawcę nerki może zostać zdrowa
dorosła osoba ze zgodną lub
identyczną grupą krwi w układzie
ABO, przy ujemnym wyniku
badań wykluczających szybkie
odrzucenie przeszczepu.
Kiedy można pobrać nerkę od
żywego dawcy?
Nerkę można pobrać od
żywego dawcy, jeżeli badania
kliniczne, laboratoryjne
i radiologiczne potwierdzają,
że jest on osobą zdrową, ma
dwie prawidłowe nerki
i usunięcie jednej z nich
nie spowoduje uszczerbku
zdrowia.
Kto nie może być żywym dawcą
nerki?
osoba
chora;
powyżej 65 roku życia;
osoby niezdolne do samodzielnego
podejmowania decyzji: dzieci, osoby
z zaburzeniami psychicznymi;
osoby przebywające w więzieniu;
Kto może być dawcą szpiku?
Przeszczep szpiku kostnego jest dla wielu chorych jedynym
zabiegiem ratującym życie. Często poszukuje się
potencjalnych dawców wśród rodziny chorego , ale szansa
znalezienia zgodnego z chorym dawcy rodzinnego jest
mała, stąd tworzy się rejestry dawców niespokrewnionych.
Na znalezienie odpowiedniego dawcy niespokrewnionego
wpływa częstość występowania podobnych antygenów
HLA w określonej populacji. Dlatego najłatwiej jest znaleźć
dawcę w tym samym obszarze etnicznym – dla Polaka
w Polsce.
Dawcę szpiku może być zdrowa pełnoletnia osoba, która
nie przekroczyła 55 roku życia.
Jak zostać dawcą szpiku?
Należy wypełnić formularz „Oświadczenie woli o
wpisanie do Ogólnopolskiego Centralnego Rejestru
Dawców i Krwi Pępowinowej”, który można uzyskać
w stacjach krwiodawstwa i zakładach opieki zdrowotnej
lub znaleźć w Internecie
2. Po zarejestrowaniu danych osobowych w Rejestrze
potencjalny dawca zostanie skierowany do określonego
zakładu opieki zdrowotnej w pobliżu miejsca
zamieszkania.
3. Po zbadaniu i wykluczeniu współistnienia chorób
dyskwalifikujących go jako dawcę, zostanie pobrana
próbka krwi w celu oznaczenia antygenów HLA.
1.
Czy istnieje granica wieku, której
nie można przekroczyć, by zostać
dawcą narządów?
Liczy się wiek
biologiczny,
a nie metryka.
W jaki sposób przeszczep pomaga
choremu?
Chory z czynnym przeszczepem wraca do normalnego
życia:


może kontynuować naukę, podjąć pracę i uprawiać
sport
kobiety po przeszczepie
mogą rodzić dzieci
POLTRANSPLANT
Zarządzeniem Ministra Zdrowia z dn. 14.VI.96r. utworzono Centrum
Organizacyjno-Koordynacyjnego do Spraw Transplantacji
POLTRANSPLANT o zasięgu ogólnopolskim z siedzibą w Warszawie.
ZADANIA POLTRANSPLANTU:
1) organizacja i koordynacja pobierania i przeszczepiania komórek,
tkanek i narządów,
2) organizacja i prowadzenie Centralnego Rejestru Sprzeciwów, w
tym udzielanie informacji o istnieniu bądź nieistnieniu sprzeciwu na
pobranie po śmierci tkanek,
3) organizacja sieci koordynatorów przeszczepiania oraz organizacja
ich szkolenia,
4) prowadzenie działalności edukacyjnej upowszechniającej program
przeszczepiania narządów; współpraca w tym zakresie ze środkami
masowego przekazu.
Jak wyrazić swoją zgodę na
pośmiertne pobranie narządów?
W naszym kraju istnieje tzw. koncepcja zgody
domniemanej, czyli przypuszcza się, że każda osoba,
u której stwierdzona śmierć mózgu, może zostać dawcą
narządów, jeżeli za życia nie wyraziła pisemnego
sprzeciwu i nie zgłosiła go do Centralnego Rejestru
Sprzeciwów, nie podpisała sprzeciwu, nie wyrażała
sprzeciwu ustnie wobec 2 świadków, którzy potwierdzą
to pisemnie.
Normą obyczajową jest to, że lekarze pytają
najbliższą rodziną zmarłego, czy nie wyraża
sprzeciwu wobec pobrania narządów osoby
zmarłej. Dlatego dobrze jest, jeśli rodzina
zna nasze zdanie na temat Transplantacji.
Formą wyrażenia zgody na pośmiertne
pobranie narządów jest oświadczenie woli.
Należy je wypełnić, podpisać i nosić przy
sobie, np. w portfelu.
Co to jest oświadczenie woli
i gdzie można je uzyskać?
Oświadczenie woli jest to karta, którą
może wypełnić każdy z Nas. Wypełnienie
i posiadanie takiej karty przy sobie
oznacza świadomy wybór
i świadomą decyzję polegającą na
wyrażeniu zgody na potencjalne oddanie
narządów w przypadku nagłej śmierci.
S
T
A
T
Y
S
T
Y
K
I
Od 1987 r. potencjalni, niespokrewnieni
dawcy ze Światowych Rejestrów uratowali
życie ponad 8000 chorych.
W 2000 r. w Polsce wykonano 44
przeszczepy allogeniczne szpiku
pozyskanego tylko w jednym przypadku
od dawcy krajowego. Co roku sześć do
dziewięciu osób na każde 100 000 ludzi
w Polsce, zapada na białaczkę. Dzięki
postępowi w transplantologii większość
tych chorych może być wyleczona, jeżeli
znajdziemy dla nich ofiarnych
ochotników – niespokrewnionych
dawców szpiku.
TRANSPLANTACJE KOMÓREK
HEMATOPOETYCZNYCH OD DAWCÓW
NIESPOKREWNIONYCH (2005 r.)
ORGANIZACJE
DZIAŁAJĄCE NA RZECZ
TRANSPLANTACJI

Fundacja Urszuli Jaworskiej

Centralny Rejestr Niespokrewnionych Dawców
Szpiku i Krwi Pępowinowej

Organizacje regionalne, np.: Poradnia
Psychologiczno – Pedagogiczna w Brzozowie
,,W życiu bowiem istnieją rzeczy,
o które warto walczyć do samego końca.”
Paulo Coelho