Transcript 1 miejsce w kategorii: Obraz

Transplantacja (z łac. transplantare, czyli szczepić i
plantare - sadzić)
* to rodzaj operacji chirurgicznej, mającej na celu
pobranie tkanki lub organu od organizmu dawcy, a
następnie przeniesienie tego materiału do biorcy.
* Przeszczepianiem narządów zajmuje się dział
medycyny zwany transplantologią.
• zabiegi tego typu są bardzo skomplikowane i
pracochłonne
• ponadto występuje ryzyko, że wszczepiony
narząd nie przyjmie się - to znaczy, że
organizm będzie traktował go jako ciało obce i
próbował zwalczyć (reakcja odrzucenia
przeszczepu).
• W rzadkich przypadkach mamy do czynienia z
sytuacją odwrotną czyli przeszczep zwraca się
przeciw gospodarzowi i stara się go
zniszczyć(ang. graft vs host disease).
Najczęściej przeszczepiane narządy i tkanki
Narządy:
serce
płuca
trzustka
wątroba
jelito
nerki
Tkanki:
tętnice
więzadła
rogówka i twardówka
skóra
zastawki serca
Podział przeszczepów skóry:
- pośrednia grubość - w skład materiału tkankowego
używanego do zabiegu wchodzi naskórek i część skóry
właściwej, miejscem pobrania jest okolica ud, pośladków
lub brzucha.
- pełna grubość - materiał obejmuje całą grubość skóry
właściwej.
- przeszczepy złożone zawierają różnego rodzaju tkanki
np. tkankę podskórną, kość, chrząstkę. Przykładem
przeszczepu złożonego może być przeszczep
małżowiny usznej.
Materiał w zależności od miejsca pobrania
możemy podzielić na:
•
•
•
•
autogeniczny
izogeniczny
allogeniczny
kasenogeniczny
(autologiczny, inaczej autotransplantacja)
*kiedy dawcą i biorcą jest ta sama osoba,
np. w przypadku rekonstrukcji ubytków
skórnych po oparzeniach.
*Fragmenty zdrowej tkanki przenoszone
są z jednego miejsca ciała do innego,
gdzie potrzebna jest regeneracja.
(syngeniczny, izotransplantacja)
między identycznymi osobnikami tego samego
gatunku, czyli między np. bliźniętami
jednojajowymi, z których jedno oddaje organ,
drugie je przyjmuje.
dotyczy dawców i biorców tego samego gatunku,
ale zupełnie do siebie niepodobnych, czyli
dwóch niespokrewnionych osób.
* np. człowiek – człowiek
(heterogeniczny)
•
przeszczep tkanki lub narządu pochodzących od
osobnika innego gatunku
• np. świnia --> człowiek)
Jest to operacja kardiochirurgiczna stosowana w
skrajnych postaciach:
*kardiomiopatii,
*choroby niedokrwiennej serca,
* choroby zastawek serca, rzadziej w innych
przypadkach.
Komu przeprowadza się
przeszczep serca?
• Do tego zabiegu powinien pacjenta zakwalifikować lekarz kardiolog
• Kwalifikowane są dwie grupy pacjentów:
1) chorzy przebywający w szpitalu w ciężkim stanie
2) chorzy “ambulatoryjni” z ciężką chorobą serca na granicy
wydolności, która pozwala im jeszcze na przebywanie w domu.
Należy wykonać pacjentowi:
*koronarografię,
*ECHO serca,
*cewnikowanie prawostronne,
*kilka razy testy wysiłkowe z tzw. analizą gazów oddechowych
(oddycha się przez ustnik do specjalnej maszyny, która bada
powietrze wchodzące i wychodzące z płuc).
* duże ryzyko zgonu i ciężkich powikłań
operacyjnych
* “ostry” odrzut przeszczepu, wymagający pilnego
ponownego zabiegu,
* odrzut przewlekły objawiający się głównie
szybko postępującą chorobą niedokrwienną
przeszczepionego serca.
* Do innych należą: zakażenie rany operacyjnej,
wnętrza klatki piersiowej i innych narządów,
niewydolność nerek, wątroby, nadciśnienie
tętnicze, rozwój choroby nowotworowej i inne.
• Każdy człowiek po tej operacji powinien pozostawać
pod rygorystyczną specjalistyczną opieką
kardiologiczną, ze względu na ryzyko odrzutu.
• Chory znajduje się pod stałą kontrolą lokalnego ośrodka
kardiologicznego i okresową kontrolą w ośrodku
transplantacyjnym, gdzie przeprowadza się biopsję
serca
• · Jeśli dolegliwości się nasilają lub pojawiają się na
nowo, należy natychmiast zgłosić się do lekarza.
• · Kontrola kardiologiczna polega na rozmowie z
lekarzem, wykonaniu EKG, testu wysiłkowego,
echokardiografii i badań krwi.
Przeszczep co robić gdy…?
- dolegliwości pojawiają się ponownie po leczeniu operacyjnym?
• Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem, gdyż istnieje
podejrzenie odrzutu.
- leki są za drogie?
• Warto poprosić lekarza, żeby zapisał tańsze ich odpowiedniki.
• - chcemy wyjechać na wycieczkę, wczasy?
• Należy zapytać lekarza, czy nie jest to zbyt ryzykowne. Na pewno
trzeba zaopatrzyć się w zapas leków. Należy też sprawdzić czy
istnieje możliwość pomocy lekarskiej w miejscu, do którego się
udajemy. Warto mieć przy sobie telefon komórkowy.
• Należy dostosować wysiłek fizyczny do swoich
możliwości. Jego rodzaj i intensywność należy ustalić z
lekarzem.
• Wykonać szczepienie przeciwko WZW B (żółtaczka
zakaźna)
• “Twoje życie w twoich rękach”, bez dbania o swoje
zdrowie dojdzie do powikłań i odrzutu przeszczepionego
serca!
• Przeszczep płuc jest ratunkiem dla chorych, u których
uszkodzenie płuc lub serca doprowadziło do
niewydolności oddechowo-krążeniowej,
• To osoby cierpiące na przewlekłą obturacyjną
chorobę płuc, włóknienie płuc, czy śródmiąższowe
zapalenie płuc.
•
•
•
•
•
Przewidywany okres przeżycia 18-24 miesiące
Ograniczona jakość i aktywność życia.
Brak efektu po leczeniu zachowawczym.
Wiek: <55lat-HLT; <60-DLT; <65-SLT
Konieczność tlenoterapii w spoczynku.
A. Choroby restrykcyjne płuc:
• zaawansowane samoistne zwłóknienie płuc
• sarkoidoza w fazie zwłóknienia
• pylice w fazie złóknienia
• inne restrykcyjne schorzenia płuc
• B. Choroby obturacyjne płuc:
• zaawansowane postacie rozedmy płuc
• C. Choroby naczyń płucnych
• pierwotne nadciśnienie płucne
• A. Mukowiscydoza
• B. Rozstrzenie oskrzeli
*Występuje u chorych z cukrzycą typu 1 którzy
mają niewydolność nerek,
* najbardziej optymalnym czasem, aby poddać
się transplantacji trzustki i nerki, jest okres
bezpośrednio przed rozpoczęciem leczenia
dializami.
Technika operacyjna
• Przeszczepioną nerkę • przeszczepioną
umieszcza się na
trzustkę na prawym
lewym talerzu
talerzu biodrowym.
biodrowym
• czasami przeszczepia
• Moczowód nerki
się dodatkowo
przeszczepionej
fragment dwunastnicy
zespala się z
dawcy, który zespala
pęcherzem biorcy.
się z jelitem biorcy.
Krew do przeszczepów doprowadza się z tętnic biodrowych
• Po transplantacji trzustki i nerki krytyczny jest pierwszy
miesiąc po transplantacji.
• Wtedy to dochodzi do największej liczby odrzuceń
przeszczepów.
• W tym okresie przestawia się cały układ odpornościowy, biorca
otrzymuje leki zmniejszające jego odporność (leki
immunosupresyjne), które mają zapobiec odrzucaniu
przeszczepionych narządów.
• Z tego powodu zwiększa się podatność na zakażenia.
• Poprawia się przemiana materii biorcy.
• Metabolizm przestawia się na fizjologiczne działanie insuliny z
przeszczepionej trzustki.
• Pod wpływem działającego przeszczepu nerki cofają się
niekorzystne skutki niewydolności nerek.
Operacja polega na usunięciu własnej, „chorej"
wątroby pacjenta i wstawieniu w jej miejsce
„nowego", zdrowego narządu pochodzącego od
dawcy.
Przyczyny przeszczepiania wątroby u dorosłych
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
wirusowe zapalenie wątroby typu B
wirusowe zapalenie wątroby typu C
pierwotna marskość żółciowa wątroby
zatrucia (np. muchomorem sromotnikowym)
wypadki komunikacyjne prowadzące do oderwania łożyska naczyniowego
narządu bez możliwości korekty chirurgicznej
poalkoholowa marskość wątroby
ostra niewydolność wątroby
choroby wątroby nieznanego pochodzenia
nowotwory wątroby (głównie rak wątrobowokomórkowy)
pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych
choroby metaboliczne (choroba Wilsona, hemochromatoza, skrobiawica)
autoimmunologiczne zapalenie wątroby
zespół Budda-Chiariego
wtórna żółciowa marskość wątroby
torbielowatość wątroby
mukowiscydoza
W ponad 3/4 przypadków główną przyczyną przeszczepienia wątroby jest
marskość wątroby wywołana różnymi czynnikami.
Do przeszczepienia wątroby kwalifikują się chorzy:
• którzy z powodu choroby wątroby mają mniej niż 90%
szans na przeżycie roku
• przeszczepienie wątroby może im zapewnić
długoterminowe przeżycie:
• w przypadku pierwotnej marskości żółciowej:
• objawy niewydolności wątroby z cechami nadciśnienia
wrotnego – oporne na leczenie zachowawcze
• świąd skóry oporny na leczenie
• przewlekłe zmęczenie uniemożliwiające choremu
normalne funkcjonowanie
• zmiana nowotworowa wtórna do marskości
• stężenie bilirubiny w surowicy krwi powyżej 5,9 mg/dl
(100 цm/l)
•
•
•
posocznica
zakażenie HIV (względne przeciwwskazanie)
zaawansowana niewydolność krążenia lub układu
oddechowego
• rozsiany rak wątrobowokomórkowy
• trudności techniczne
• zaawansowany wiek chorego
Technika operacji wątroby
•
Dzieciom przeszczepia się lewą część wątroby od dawcy zmarłego lub segment II i III
pobrany od rodzica.
•
Masa przeszczepionego fragmentu musi być większa niż 1% masy ciała biorcy
•
Dorosłym biorcom przeszczepia się prawą część wątroby lub segment V, VI, VII i
VIII
•
W klasycznej metodzie po usunięciu niesprawnego organu wszczepia się narząd
dawcy i zespala „koniec do końca” żyłę główną dawcy i biorcy oraz żyłę wrotną
dawcy i biorcy. W następnym etapie dochodzi do zespolenia tętnic i dróg
żółciowych.
•
Inną metodą jest tzw. wspomagające ortotropowe przeszczepianie wątroby,
które polega na dodatkowym wszczepieniu prawego lub lewego płata wątroby i
dotyczy ona chorych z ostrą niewydolnością wątroby,chorych z wrodzoną wadą
metaboliczną tj. zespół Criglera i Najjara oraz z wrodzoną hipercholesterolemią
rodzinną.
•
Natomiast metoda domino przyspiesza operację u chorych z rakiem
wątrobowokomórkowym. Wykorzystuje się w niej wątrobę pobraną od chorych na
polineuropatię amyloidową, którzy wcześniej otrzymali ten narząd od zmarłego
dawcy.
- niepodjęcie czynności przez przeszczepiony narząd
- krwawienie
- zakrzepica tętnicy wątrobowej
- zakrzepica żyły wrotnej
- niedrożność żył wątrobowych
- powikłania żółciowe (wyciek żółci z miejsca zespolenia, zwężenie dróg
żółciowych)
- zakażenia
- zaburzenia ze strony układu krzepnięcia, oddechowego, krążenia, zaburzenia
nerkowe, neurologiczne, cukrzyca
- nawrót choroby w przeszczepionym narządzie
Bezpośrednio po operacji chorzy poddawani są ocenie funkcjonowania
przeszczepionego narządu (stężenie bilirubiny, białka w surowicy,
aktywność aminotransferaz oraz gamma-glutamylotranspeptydazy,
krzepliwość krwi oraz stężenie elektrolitów).
Przeszczep jelita
• Przeszczep jest rozważany wtedy gdy dochodzi do
nieodwracalnego uszkodzenia jelit, skutkiem
uszkodzenia jest tzw. zespół krótkiego jelita (oznacza to
istotną utratę powierzchni wchłaniania substancji
odżywczych).
• Może to być wywołane wadą wrodzoną, niedrożnością
jelit lub urazem.
• Ludzie z niewydolnością jelit muszą otrzymywać
substancje odżywcze dożylnie.
• Skutkiem przewlekłego żywienia pozajelitowego jest
uszkodzenie wątroby.
• Nierzadko osoby wymagające przeszczepienia jelit
wymagają również przeszczepienia wątroby.
• Większość przeszczepów jelit wykonuje się u
niemowląt i dzieci.
• W Polsce dotychczas wykonuje się
sporadycznie operacje przeszczepienia jelit.
• W USA w 2002 roku wykonano około 100
przeszczepów jelit.
Często przyczyną przeszczepów są:
a)źle funkcjonujące zastawki
b)Mechaniczne powikłanie:
-stosowania elektronicznego urządzenia serca
- innych przeszczepów naczyniowych
-spowodowane przez cewnik do hemodializy
-innych sercowych i naczyniowych urządzeń i wszczepów
c) Zakażenie i odczyn zapalny na:
- protezę zastawki serca
- Inne sercowe i naczyniowe urządzenia, wszczepy i
przeszczepy
d) Inne powikłania protez sercowych i naczyniowych,
wszczepów i przeszczepów
URAZ KOLANA - USZKODZENIE
WIĘZADŁA
*Uszkodzone więzadło naprawić można jedynie poprzez
jego odtworzenie, a więc zabieg rekonstrukcji.
*Często istnieje struktura zwana więzadłem krzyżowym.
Zabieg polega na:
- badaniu artroskopowym
- Przeszczep więzadła krzyżowego zazwyczaj także
przeprowadzany jest metodą pełnoartroskopową,
Przeszczep rogówki to ostateczna procedura medyczna
stosowana w sytuacjach:
• gdy rogówka własna nie spełnia prawidłowych funkcji
optycznych (stożek rogówki, blizny pourazowe, bielma
pozapalne)
• gdy choroba jest przyczyną dolegliwości bólowych
rogówki (zwyrodnienie pęcherzowe rogówki)
• gdy stan zapalny rogówki nie poddaje się leczeniu i
istnieje ryzyko całkowitej utraty widzenia (owrzodzenie
bakteryjne, grzybicze).
• Standardem przy kwalifikacji jest :
• ocena czucia rogówki,
• ilości wydzielanych łez,
• anatomicznego ustawienie powiek,
• umiejscowienia zmian patologicznych w rogówce.
• Czasami może wystarczyć rutynowe badanie
okulistyczne, czasami niezbędne jest wykonanie badań
mających na celu ocenę przewodnictwa nerwowego w
układzie wzrokowym, ocenę przylegania siatkówki,
przezierności ciała szklistego.
Warunkiem wykonania przeszczepu jest posiadanie
materiału do przeszczepu – tzn. rogówki od dawcy.
Przeszczepy rogówki możemy podzielić na:
• warstwowe - usuwana jest tylko część rogówki i
na jej miejsce wszczepiany jest fragment
odpowiedniej grubości rogówki dawcy
• pełnej grubości
•
•
•
•
Materiał zaczerpnięty z internetu
www.wikipedia.pl
www.przeszczep.pl
www.kardioserwis.pl/page.php/1/0/show/1
57/przesczep-serca.pl
• www.zsonr2.republika.pl/TRANSPLANTA
CJA/jelita.htm
Wykonała:
Kinga Osora
Kl. 2BL