Transcript Sądy Unii Europejskiej

Sądy Unii Europejskiej
System ochrony prawnej UE
dr Marcin Górski, Katedra Europejskiego Prawa Konstytucyjnego UŁ
Sądy UE
Artykuł 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej
„[…] Państwa Członkowskie ustanawiają środki zaskarżenia niezbędne do
zapewnienia skutecznej ochrony sądowej w dziedzinach objętych prawem
Unii”.
106/77 Simmenthal II:
sąd krajowy, mający w ramach swoich kompetencji za zadanie zastosować
przepisy prawa wspólnotowego, zobowiązany jest zapewnić pełną
skuteczność tych norm, nie stosując w razie konieczności, z mocy własnych
uprawnień, wszelkich, nawet późniejszych, sprzecznych z nimi przepisów
ustawodawstwa krajowego, a prawo krajowe nie może przy tym wymagać
od niego wnioskowania ani oczekiwania na zniesienie tych przepisów
w drodze ustawodawczej lub w jakimkolwiek innym trybie
konstytucyjnym
Struktura TSUE
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (art. 19 ust. 1 TSUE)
Trybunał
Sprawiedliwości
Sąd
Siedziba TSUE, Luksemburg
Sąd ds. Służby
Publicznej UE
Jurysdykcja TSUE
Art. 19 ust. 3 TUE
• w zakresie skarg wniesionych przez państwa
członkowskie, instytucje lub osoby fizyczne
lub prawne
• w trybie prejudycjalnym
• w
innych
sprawach
przewidzianych
w Traktatach
Jurysdykcja TSUE
• Całość prawa UE (ale art. 275, 276 TFUE + Protokół 36)
• Obowiązek poszanowania – art. 344 TFUE
C-459/03 Komisja przeciwko Irlandii (sprawa zakładów MOX)
• Nie może stwierdzić non liquet
294/83 Parti écologiste „Les Verts” przeciwko Parlamentowi
Europejskiemu
• ma charakter powierzony
C-299/95 Friedrich Kremzow
Rodzaje postępowań przed TSUE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości UE (w zakresie prawa Unii
Europejskiej) obejmują:
skargi przeciwko państwom członkowskim (art. 258–260 TFUE),
skarga o stwierdzenie nieważności aktu (art. 263 TFUE),
skarga na bezczynność (art. 265 TFUE),
postępowanie prejudycjalne(art. 267 TFUE),
skarga odszkodowawcza przeciwko UE (art. 268 w związku z art. 340 TFUE),
skarga pracownicza przeciwko UE (art. 270 TFUE),
skarga zainteresowanego państwa członkowskiego o naruszenie postanowień
proceduralnych przy wydawaniu aktu Rady albo Rady Europejskiej na podstawie
art. 7 TUE,
zarzut bezprawności aktu o zasięgu ogólnym (art. 277 TFUE),
skarga przeciwko członkowi KE (art. 245 albo 247 TFUE),
prewencyjna kontrola umów międzynarodowych UE (art. 218 ust. 11 TFUE),
postępowanie prowadzone na podstawie klauzuli arbitrażowej (art. 272 TFUE) lub
kompromisoryjnej (art. 273 TFUE).
Struktura TS
• Członkowie: 27 sędziów, 8 rzeczników
Marek Safjan
generalnych
• Powoływanie: art. 253 i 255 TFUE (+ decyzja
2010/124/UE)
• Kadencja: 6 lat
• Immunitet
• Prezes, Izby: 3-osobowa, 5-osobowa, wielka
izba, pełny skład, sekretarz
Sąd - jurysdykcja
• skargi bezpośrednie osób fizycznych i prawnych;
Irena Wiszniewska-Białecka
• skargi państw przeciwko KE;
• skargi państw przeciwko Radzie, dotyczące pomocy państwa,
antydumpingu i aktom wykonawczym (art. 291 TFUE);
• skargi odszkodowawcze;
• skargi dotyczące umów zawartych przez UE;
• skargi z zakresu wspólnotowych znaków towarowych;
• Odwołania od orzeczeń Sądu ds. Służby Publicznej UE;
• skargi przeciwko decyzjom Wspólnotowego Urzędu Ochrony
Odmian Roślin oraz Europejskiej Agencji Chemikaliów.
Sąd ds. Służby Publicznej UE
• Właściwość: rozpoznawanie w pierwszej
instancji sporów między Unią a jej
pracownikami na mocy art. 270 TFUE
• Skład: 7 sędziów
• Izba: 3-osobowa
Irena Boruta
Strony i uczestnicy postępowania
• strony
• interwenienci
• adwokaci lub radcowie prawni
Wykonywanie orzeczeń
• orzeczenie wydane w trybie prejudycjalnym – musi być
zastosowane przez sąd krajowy do rozstrzygnięcia w postępowaniu
głównym
• orzeczenie stwierdzające nieważność aktu prawa wtórnego UE –
podjęcie środków zapewniających wykonanie wyroku; ten sam
obowiązek dotyczy orzeczenia stwierdzającego bezczynność
(wydanego na podstawie art. 265 TFUE)
• orzeczenie stwierdzające naruszenie zobowiązania ciążącego na
państwie członkowskim na mocy Traktatów (art. 258, 259 TFUE) –
obowiązek niezwłocznego wykonania (art. 260 ust. 1 TFUE)
• orzeczenie nakazujące wypłatę przez Unię albo Europejski Bank
Centralny odszkodowania na podstawie art. 340 TFUE –obowiązek
wypłaty odszkodowania
• Zobowiązania pieniężne podmiotów prywatnych: art. 280 w zw. z
art. 290 TFUE
Postępowanie
• Procedura
pisemna
przedmiotu sporu
• Procedura ustna
–
Odrębnie: pytanie prejudycjalne
zdefiniowanie
Rodzaje orzeczeń
• Wyroki są to orzeczenia rozstrzygające sprawę
merytorycznie i mające charakter deklaratoryjny bądź
konstytutywny
• Wyroki zaoczne – na wniosek skarżącego w sytuacji,
gdy pozwany, któremu skarga została właściwie
doręczona, nie złożył odpowiedzi na skargę
• Postanowienia dotyczą kwestii wpadkowych
• Zarządzenia dotyczą organizacji postępowania,
• Opinie są wydawane w przypadkach określonych
w Traktatach założycielskich,
• Decyzje Prezesa dotyczą kwestii proceduralnych
o niewielkim znaczeniu
Apelacja
•
•
•
•
•
Ograniczona do kwestii prawnych
Od Sądu do TS
od Sądu ds. SPUE do Sądu
Podstawy:
brak właściwości
naruszenie procedury (wpływ!)
naruszenie prawa UE
Termin: 2 miesiące
Rewizja
Artykuł 44 Statutu TSUE
Wniosek o rewizję wyroku można wnieść do Trybunału
Sprawiedliwości jedynie w związku z ujawnieniem okoliczności
faktycznej, mogącej mieć decydujące znaczenie, nieznanej
w chwili wydania wyroku ani Trybunałowi, ani stronie żądającej
rewizji.
Postępowanie rewizyjne wszczyna się na mocy orzeczenia Trybunału,
wyraźnie stwierdzającego istnienie nowej okoliczności faktycznej
uzasadniającej rewizję i – tym samym – stwierdzającego
dopuszczalność wniosku w tej sprawie.
Wniosku o rewizję nie można wnieść po upływie dziesięciu lat od
wydania wyroku.
Inne postępowania dotyczące zapadłych orzeczeń
•
•
•
•
Wniosek o interpretację orzeczenia
Wniosek o rektyfikację orzeczenia
Powództwo osoby trzeciej
Sprzeciw od wyroku zaocznego
Koszty
• Stron – na wniosek
• Poniesione przez TSUE: wolne od opłat,
wyjątek: świadkowie, biegli, wynagrodzenia
pełnomocników, doradców, adwokatów i
radców