Nastavnik: doc. dr. Jasmin Halebić E-mail: [email protected]

Kabinet: 103, Konsultacije ponedjeljak: 11:00-12:00 Asistentica: dipl. oec. Saliha Čabro-Arnautović E-mail: [email protected]

      Ekonomika preduzeća – engl. Business economics ili Economics of the Firm EP izučava ekonomiju preduzeća Predmet izučavanja EP- cjelina procesa poslovanja preduzeća ili stvaranja vrijednosti. EP proučava način korištenja ljudskih resursa i tehnologije za transformisanje ulaganja u rezultate. EP poklanja posebnu pažnju profitu EP proučava k-ke užeg i šireg okruženja Ekonomika preduzeća 2

   Efektivnost – uspješnost u sticanju i korištenju raspoloživih resursa (energija, materijal, finansije, radna snaga) radi ostvarenja postavljenih ciljeva preduzeća.

Efikasnost - količnik input / output. Stepen uspješnosti transformacije inputa u outpute. Ograničenost resursa nameće pitanje efektivnosti i efikasnosti. Ekonomika preduzeća 3

  Poslovna ekonomija- skup disciplina ekonomske nauke koja izučavaju poslovanje preduzeća u cilju definisanja upravljačkih pravila koja u primjeni dovodi do efikasnog ostvarivanja ciljeva preduzeća Pregled disciplina poslovne ekonomije -opšte discipline -funkcionalna područja -pomoćna područja -posebna područja Ekonomika preduzeća 4



EP i politička ekonomija (uvod u ekonomiju)

- Uvod u ekonomiju izučava opšte zakone reprodukcije (proizvodnja, razmjena, raspodjela i potrošnja), a EP te zakone primjenjuje u rješavanju konkretnih problema u poslovanju preduzeća 

EP i organizacija preduzeća

- Dugo vremena su proučavane zajedno. Obje discipline su usmjerene na ostvarivanje optimalnih rezultata preduzeća ali iz specifičnih uglova. Ekonomika preduzeća 5

•

EP i računovodstvo

- EP izučava ulaganja, rezultate ulaganja, odnos ulaganja i rezultata a računovodstvo ove pojave kvantitativno iskazuje. Bez računovodst. podataka analiza EP nije moguća •

EP i statistika, matematika

- statistika koristi svoje specifične (univerzalne) metode, primjenjive i u drugim naukama dok EP ima svoje posebne metode. - EP koristi matematičke funkcije, grafikone i druge matematičke instrumente. Ekonomika preduzeća 6



EP i ekologija

- životna sredina je okvir u kojem postoje i posluju preduzeća. Njene ekonomske funkcije: a) b) c) d) Obezbjeđuje određena dobra i usluge za potrošnju Obezbjeđuje resurse za p-dnju Prima ostatke proizvodnje i potrošnje Daje lokaciju za preduzeća Ekonomika preduzeća 7

a) b) • Srodne discipline povezane sa životnom sredinom su: ekonomija prirodnih resursa (izučava prirodno okruženje kao izvor inputa, faktora proizvodnje) ekološka ekonomija (izučava tokove outputa iz ekonomskog sistema u prirodno okruženje i uticaje na kvalitet životne sredine). Održivi razvoj omogućava zadovoljavanje potreba u sadašnjosti na način kojim se ne ugrožava zadovoljavanje potreba budućih generacija. Ekonomika preduzeća 8

• Osnovni cilj izučavanja EP je stjecanje i širenje znanja o svim aspektima poslovanja • Osnovni cilj se dijeli na dva pod-cilja: a)Razumijevanje i objašnjenje suštine preduzeća, zakonitosti njegovog poslovanja, odnosa sa okruženjem • b)Stjecanje znanja i vještina za uspješno upravljanje preduzećem Poseban aspekt izučavanja EP je rješavanje poslovnih problema u preduzeću Ekonomika preduzeća 9

   EP kao normativna disciplina: kako preduzeće treba da funkcioniše kako bi ostvarilo željene ciljeve EP kao pozitivna disciplina: upotrebljivi alati za uspješno upravljanje preduzećem Dilema: da li je za uspješno poslovanje dovoljno imitirati (oponašati). Ekonomika preduzeća 10

    EP prilikom izučavanja nema preciznost prirodnih / tehničkih nauka. Izučavanja su bazirana na mikroekonomskim alatima. Najčešći metod je induktivna analiza (od pojedinačnog ka opštem), od detalja ka opštima zaključcima, vezama, pravilnostima. Cilj je uočiti i ekonomsku uzročno-posljedičnu zavisnost. Podatke za EP obezbjeđuje knjigovodstvo.

Istraživački postupci su racionalistički i iskustveni Ekonomika preduzeća 11

 Racionalističke (razumske) metode izučavanja a)Analiza c) Dedukcija b)Indukcija d) Komparacija  Iskustvene (empirijske) metode a)Posmatranje b)Intervju c)Upitnik d)Anketa Ekonomika preduzeća 12

    Analiza- raščlanjivanje cjeline na dijelove sa ciljem boljeg upoznavanja cjeline i njenih elemenata (faze poslovanja preduzeća) Indukcija- logičko zaključivanje, od pojedinačnih činjenica ka otkrivanju međusobnih općih povezanosti Dedukcija- zaključivanje od općeg ka pojedinačnom.

Komparacija- postupak poređenja posmatranih pojava u vremenskom toku sa ciljem procjene unapređenja stanja posmatrane pojave. Ekonomika preduzeća 13

   Posmatranje- sistematsko praćenje i evidentiranje određene pojave u preduzeću ili na tržištu. Intervju- usmeni razgovor ispitivača sa ispitanikom sa ciljem dobijana odgovora na postavljeno pitanje. Osnovna k-ka je neposredna komunikacija dvije strane. Ciljevi intervjua su uvijek unaprijed određeni. Intervju se ne koristi za prikupljanje općih podataka.

Upitnik- instrument pismenog ispitivanja. Uz male troškove se može ispitati veća populacija. Otvoreni i zatvoreni.

Ekonomika preduzeća 14

  Anketa- kombinacija metoda usmenog i pismenog ispitivanja većeg broja osoba. Ciljna grupa mogu biti potrošači, zaposlenici.

Ostali izvori podataka- statistički podaci, poslovni izvještaji, računovodstvene informacije.

Ekonomika preduzeća 15

Hvala.

Ekonomika preduzeća 16