Transcript Beynəlxalq maşın və avadanlıqlar bazarı

Müəllim:
Elşən BAĞIRZADƏ
Məmmədova Nigar








Maşın və avadanlıqlar haqqında anlayış və onun
təsnifatı
Maşın və avadanlıqlar üzrə dünya istehsalının müasir
vəziyyəti
Maşın və avadanlıqlar üzrə beynəlxalq ticarətin
müasir vəziyyəti
Maşın və avadanlıqlar istehsalında beynəlxalq
ixtisaslaşma və koorporasiya
Maşın və avadanlıqlar bazarında konyuktura
Maşın və avadanlıqlar istehsalı və beynəlxalq
ticarətin əmtəə strukturu və coğrafiyasının dəyişməsi
Maşın və avadanlıqlar bazarında qiymət
əmələgəlməsinin xüsusiyyətləri
Maşın və avadanlıqlar bazarında TMKın rolu
Maşınqayırma kompleksi:maşın və avadanlıqlar,
aparat və cihazlar, məişət, istehsal və hərbi təyinatlı
müxtəlif mexanizmlərin istehsalının məcmusudur.
 Maşınqayırma sahəsi - XIX əsrin I yarısı, İngiltərə
 Maşınqayırma sahələri:
 Texniki-iqtisadi xüsusiyyətlərinə görə: metaltutumlu,
əməktutumlu və elmtutumlu
 Texnologiyaya görə: az kapital tutumlu və yüksək
kapital tutumlu (orta və yüksək texnologiyalı)






Dəzgahqayırma: İstehsalın 75%-i ABŞ,
Yaponiya,AFR,İtaliya, İsveçrə və Fransa; İstehlak
Almaniya, Yaponiya, İtaliya, İsveçrə
Kənd təsərrüfatı maşınqayırması: ABŞ-ın “John
Deere”in illik dövriyyəsi €6,4 mlrd (avtomobil
nəhənglərinin illik dövriyyəsindən 100 dəfə az).
Lider:ABŞ, İtaliya, Fransa
Ağır maşınqayırma: Lider: ABŞ, Yaponiya, AFR,
B.Britaniya
Nəqliyyat maşınqayırması: Liderlik avtmobilqayırma.
ABŞ, Yaponiya, AFR. Ən inhisarlaşmış sahə.
Gəmiqayırma: Lider: Yaponiya, C.Koreya, Aİ ölkələri
(Fransa, AFR, İtaliya, Danimarka, Finlandiya,
İspaniya, Niderland, Polşa),Çin.


Elektron və elektrotexnika maşınqayırmanın müasir
maşınqayırmada payı 30-32%, ümumi (35-37%) və
nəqliyyat (33-35%) maşınqayırmasından sonra 3-cü yer.
Qabaqcıl regionlar: Cənub-Şərqi Asiya və Yaxın Şərq
ölkələri (özəlliklə: Yaponiya, Koreya, Kir regionu (HonqKonq), Syanqan, Malayziya, Sinqapur və Tayvan)
Bilgisayar bazarı: elektron avadanlıq istehsalının ≈¼-i
EHM payına düşür.

•
•
•
İEÖ’də maşınqayırma sənayenin 30-50%-ə sahibdir.
Ölkələr üzrə: AFR 53.6%, Yaponiya 51.5%, İngiltərə 39.6%, İtaliya
36.4%, Çin 35.2%
ÜDM-də maşınqayırma istehsalının payı AB-də 36-45%, ABŞ-da 10%,
RF-da 18%.
İEOÖ avtomobil istehsalçıları: Braziliya, Hindistan, Çin, Meksika,
Rusiya, Tailand, Çexiya və C.Afrika





Maşınqayıırma kompleksində istehsal prosesinin
mürəkkəbləşməsi. Ölkələr 2 qrupa ayrılır: kütləvi
məhsul istehsalçıları və yüksəkixtisaslı elmtutumlu
məhsul istehsalçıları.
Məhsul istehsalına çəkilən xərclərin azaldılması
üzrə işlərin aktivləşməsi: Alman şirkəti “Siemens”
istehsalın 80%-i xaricdə təşkil edir. 430.000 işçinin
38%-i AFRda işləyir
Maşınqayırma istehsalatında ixtisaslaşma və
koopesiyalaşma proseslərinin güclənməsi.
İnteqrasiya proseslərinin ativləşməsi və texnoloji
və kooperasiya əlaqəli sənaye təsərrüfat
subyektləri əsasında yaradılmış iri
inteqrasiyalaşmış kompaniyaların rolunun artması
İstehsalın təşkilinin qarışıq tipinə keçilməsi

1.
2.
3.



Avtomobilqayırmada regionların payı:
Q. Avropa 19.1 mln
Şimali Amerika 15.8 mln
Asiya (Yaponiya, C.Koreya) 12.3 mln avtomobil.
XXI əsrin əvvəllərində dünya avtomobil sənayesi iki
əsas təmayüllə xarakterizə olunur:
Rəqabətin güclənməsi
Qloballaşmanın təsirinin genişlənməsi



1.
2.
3.
4.
Maşınqayırma sahəsi üçün kooperasiyalaşma səciyyəvidir.
Əməktutumlu (Asiya, C.Amerika və qismən Afrika) və
elmtutumlu (Q.Avropa, Ş,Amerikanın İEÖ-də və Yaponiya)
sahələr xarakterikdir.
Maşınqayırmada 4 əsas region:
Ş.Amerika:bütün nomenklaturası üzrə istehsal
müəssisələrinə malikdir
Q.Avropa:kütləvi maşınqayırma məhsulları istehsal
olunur
C-Ş.Asiya:kütləvi maşınqayırma məhsullarını ən yüksək
texnologiyalı məmulatlarla uyğunlaşdıra bilən Yaponiya
liderlik edir
MDB ölkələri:kifayət qədər məhsuldar qüvvəlrə malikdir,
lakin elmtutumlu sahələrin zəif inkişafı ilə xarakterizə
olunur.










Əmək faktoru
Elmi-texniki tərəqqi
Sistematik mürəkkəbləşmə
İxtisaslaşma və kooperasiyalaşmanın güclənməsi
Maşınqayırmanın kompleksinin coğrafi yerləşmə
prinsipləri:
Maşınqayırma kompleksinin tam nomenklatursına malik
ölkələr: ABŞ, Almaniya, Yaponiya, Rusiya
Maşınqayırmanın bəzi struktur bölmələrindən yoxsul
ölkələr: İngiltərə
Maşınqayırmanın xeyli sayda struktur bölmələrindən
yoxsul ölkələr: İtaliya
Maşınqayırma kompleksi məhsullarının əksəriyytini idxal
edən ölkələr
Maşınqayırmanın sahəvi strukturunun qeyri-bərabər
inkişafı ilə xarakterizə olunn ölkələr: Kanada, Braziliya.

Samsung Electronics:şirkət

yarımkeçiricilər, telekommunikasiya
avadanlıqları və rəqəmli
konvergensiya istehsalı üzrə dünya
lider.
61 ölkədə fəaliyyət göstərir. 160.000ə yaxın işçi qüvvəsi.
Gəlir: $117.4 mlrd
Tərəfdaşları: Microsoft, Mitsubishi,
Matsushita, Sanyo, Sony, HP, Dell





General Electrics: bazar
kapitallaşmasına görə (369.44 mlrd.$)
dünyada ikinci yerdədi.
NBC GE-in tərkibindədir
İşçi: 315 min nəfər



General Motors:32 ölkədə avtomobil
istehsal;192 ölkədə satış. Şirkətdə 325000
insan çalışır.
Əsas avtomobil markaları - Cadillac,
Chevrolet, Hummer, Opel, Pontiac, Saab
C.Koreyanın Deawoo Auto&Technology Co.
Kompaniyasının ən iri səhmdarıdır

Sony: İşçi sayı: 150.000-dən çox.

Hal-hazırda şirkətin əsas fəaliyyət
istiqamətləri aşağıdakılardır:
Məişət və peşəkar elektronika,
informasiya və telekommunikasiya
sahəsində məhsul istehsalı;
əyləncə sahəsi, o cümlədən kinofilm
(Columbia Pictures, TrisStars Pictures),
musiqi proqramları (Sony BMG) və
kompyuter oyunları istehsalı;
maliyyə-investisiya fəaliyyəti;
internet-layihələrin həyata keçirilməsi





Toyota Motor Corporation: Avtomobil
istehsalına görə 1-ci yerdədir.

İşçi:317,734

Brendlər: Toyota(Scion), Lexus,
Daihatsu, Hino Motors.

Gəlir: $185,805 mln

Ford Motor Company: ilk dəfə


klassik avtoquraşdırma konveyerini
tətbiq etmişdir. 3-cü yer.
Brendlər: Ford, Linkoln, Merkuri
İşçi: 327,5 min nəfər

Adambaşına
avtomobillərin sayı:
Sıra
Ölkə
1000
nəfərə
İl
1.
Monako
863
2008
2.
ABŞ
808
2009
3.
Lixtenşteyn
796
2008
4.
Lüksemburq
749
2008
5.
Yeni
Zelandiya
733
2008
6.
Avstraliya
730
2011
7.
İslandiya
724
2005
Motorlu nəqliyyat
vasitəsi istehsalı
Sıra
Ölkə/
Region
2010
2005
2000
-
Dünya
77,857,705
66,482,439
58,374,162
1.
Çin
18,264,667
5,708,421
2,069,069
-
Aİ
17,102,459
18,176,860
17,142,142
2.
Yaponiya
9,625,940
10,799,659
10,140,796
3.
ABŞ
7,761,443
11,946,653
12,799,857
4.
AFR
5,905,985
5,757,710
5,526,615
5.
C.Koreya
4,271,941
3,699,350
3,114,998
6.
Braziliya
3,648,358
2,530,840
1,681,517
8.
Qətər
696
2007
9.
Bruney
690
2007
7.
Hindistan
3,536,783
1,638,674
801,360
10. İtaliya
743
2010
8.
İspaniya
2,387,900
2,752,500
3,032,874