Transcript Ob`yekt kirish va chiqish parametrlarini ranjirovka qilish

Reja:
1.Muhitdan ob'yektni ajratib olish
2.Ob'yekt kirish va chiqish parametrlarini
ranjirovka qilish (ekspert baholash usuli)
3.Bevosita ranjirovka qilish usuli
Ob'yekt
tuzilmasini
identifikatsiy
a qilish
masalasi
Ob'yektni muhitdan ajratib olish;
ob'yektning kirish va chiqish
parametrlarini ranjirovka qilish
(boshqaruv maqsadiga ko'ra);
ob'yektning kirish va chiqish
parametrlarning ratsional sonini aniqlash
(modelda);
kirish va chiqish parametrlarni o'zaro
bog'liqligini aniqlash, ya'ni F operator
ko'rinishini aniqlash (modelda)
Ob’yektni muhitdan ajratib olish
Ob‘yektning sodda shakli deb muhitning
shunday bir minimal qismiga aytiladiki, bu qism
qo'yilgan maqsadni bajarilishin tekshirish uchun
zarur bo'lgan axborotga ega bo'ladi.
Izoh
T  {Y *}
Y
U
 Y *.
{U}R
- maqsadlar to’plami
- maqsadlar holati
- boshqaruvning manbalari to’plami
Ob' yekt  {Y *},{U }R 
Boshqaruv maqsadlarini bajarilishini baholash
protsedurasini blok-sxemasi
Faraz qilaylik, ob‘yekt va muhit berilgan bo'lsin. Agar
ixtiyoriy Y*Î{Y*} maqsad va ixtiyoriy XÎ{X} muhit holati
uchun, har doim ham shunday U*Î{U}R boshqaruv mavjud
bo'lib,
Y*=F(X, U*),
(1)
bo'lsa, u holda berilgan ob'yekt boshqaruv maqsadini
qanoatlantiradi va uning aniqlash jarayonni tugallangan deb
xisoblash mumkin.
Muhit qismini ob'yektga birlashtirishning tuzilmaviy
sxemasi
Ob'yektni
kengaytirish
jarayoni
tamoyili
 ob‘yektga muhitning shunday
elementlarin qo'shish lozimki,
mazkur elementlar maqsadni
amalga oshirishga ta'sir qiladi;
 qo'yilgan maqsadga erishish uchun
qo'shilgan elementlarni samarali
boshqarish imkoniyati mavjud
bo'ladi.
Eslatmа
Ob‘yektni muhitdan ajratib olish protsedurasini
formal tarzda amalga oshirish faqatgina
ob'yektni ajratib olishning har bir varianti
uchun
identifikatsiya
oxirigacha
olib
borilganda, ya'ni ob'yektning modeli to'la
qurilganda, mumkin bo'ladi. Buning uchun esa
tanlangan tuzilma bo'yicha o'lchashlarga (V
aposterior axborot) ega bo'lish lozim.
Ob'yekt kirish va chiqish parametrlarini ranjirovka qilish
(ekspert baxolash usuli)
Tizim tuzilmasi boshqaruvini
shakllantirishda quyidagilarni bilish
lozim
boshqaruv ob'yektiga ta'sir etishi mumkin yoki
aniq ta'sir etadigan ta'sirlarni;
ob'yektga bo'lgan mazkur ta'sirlar natijalari va
boshqaruv maqsadiga erishishdagi bog'liqlik
qanday bo'ladi.
Kirish ta'sirlariga
“talabgorlarni”
tanlash talablari
faqat va faqat, ob'yektda maqsadni
amalga oshirishga ta'sir etuvchi,
kirishlar tanlanadi;
har bir kirish ta'siri holati samarali
bo'lishi lozim, ya'ni u oson va
ishonchli nazorat qilinsin
(o'lchansin).
Ekspert baholash usuli
xi  ki (i  1,..., n) - rаng
xi1 , xi2 ,..., xin - rang bo’yicharanjirovka qilish
Ekspert
baholash usuli
modifikatsiyasi
Bevosita ranjirovka qilish;
Juft-jufti bilan taqqoslash
orqali ranjirovka qilish.
Bevosita ranjirovka qilish usuli
Faraz qilaylik, n ta ekspert ta omilni ranjirovka qilmoqda.
Har bir omilga har bir ekspert 1 dan to n ga bo'lgan biror bir
butun sonni, ya'ni rang o'zlashtiradi. Demak, chi ekspert omilga
rangni o'zlashtiradi. Natijada, ekspertlar fikrlaridan tashkil
topgan matritsa hosil bo'ladi.
 k11

 k12
K 
...

 k1N
k 21
k 22
...
k2 N
k n1 

kn2 
... ... 

... k nN 
...
...
bu yerda satr raqami ekspert raqami; ustun raqami esa
ranjirovka qilinayotgan omil raqami

Har bir omil rangi aniqlanayotganda ekspertlar quyidagi
shartlarga rioya qilishlari lozim:
1. Barcha omillar uchun aniqlangan ranglar yig'indisi, har bir
ekspert uchun bir hil bo'lib, quyidagiga teng bo'lishi lozim:
n(n  1)
.
i 
2
i 1
n
n
 kij 
i 1
n( n  1)
2
j  (1,..., N ).
2. Agar ekspert qandaydir q ta omilni bir hil deb xisoblasa, u
holda mazkur omillarga bir hil rang belgilaydi. Mazkur rang q
ta butun rangni o'rtachasiga teng bo'lishi lozim
Natijaviy ranglarni aniqlash uchun har bir omilning
o'rtacha rangini hisoblash lozim.
1 N
ki 
k ij (i  1,..., n ).

N j 1
Eslatma. Har bir ekspertlar so'rovini baholash uchun,
ekspertlar xamfikrligini tavsiflovchi mezon aniqlanadi. Agar
ushbu xamfikrlik qancha yuqori bo'lsa, u holda ekspertlar
so'roviga shuncha ko'p “ishonish” lozim va aksincha.
Mezon sifatida dispersiyani qarash mumkin:
1 n
D(k )   (ki  k ) 2 ,
n i 1
bu yerda
1 n
n 1
k   ki 
n i 1
2
2
2
n

1
n
1

Maksimal dispersiya: D
(
k
)

i





м акс
n i 1
2 
12
1 n 
Ekspertlar hamfikrlik mezoni:
W 
2
D(k )
12
n 1


k


 .

2
2 
D ìàêñ (k ) n( n  1) i 1
n
Eslatma: 0≤W≤1. Agar W=0 bo'lsa, u holda barcha ekspertlar
fikrlari turli hil, agar W=l bo'lsa, u holda ularning fikrlari bir hil.
Faraz qilamiz, N ta ekspertdan t tasi mutlaqo kompetentli,
qolgan N—t tasi mutlaqo kompetentli emas, ya'ni o'z fikrini
tasodifiy ravishda qabul qiladi (garchi, odatda bunday holat
bo'lmasligi mumkin). U holda o'rtacha ranglar dispersiyasi
quyidagiga teng bo'ladi:
mDмакс  ( N  m)  0 m
D( k ) 
 Dмакс .
N
N
W=m/N.
Ekspertlar
orasida
xamfikrlik
yo'qligi sabablari
identifikatsiya ob'yekti yaxshi
o'rganilmagan yoki ob'yekt mutlaqo
yangi;
identifikatsiya ob'yekti murakkab.
6-mavzu bo'yicha nazorat savollari
Tuzilmaviy identifikatsiya masalalarini keltirib o'ting.
2. Ob'yekt kirish va chiqish parametrlarini ranjirovka (tartiblash)
qilish deganda nima tushuniladi?
3. Bevosita ranjirovka qilish usulining mohiyatini aytib bering?
4. Ekspertlarning рamfikrlik (hamjixatlik) mezonini keltirib
o'ting.
1.