Zobowiązania

Podstawowe cechy, funkcje i źródła prawa zobowiązań

Zobowiązania - pojęcie

• Zobowiązanie jest stosunkiem prawnym między dwiema lub więcej osobami, na mocy którego jedna osoba (wierzyciel) może żądać od drugiej (dłużnika) określonego działania lub zaniechania (świadczenia), a dłużnik jest zobowiązany to świadczenie spełnić.

 Podmiot zobowiązania  Przedmiot i treść zobowiązania

Zobowiązania

• Stosunki zobowiązaniowe służą najczęsciej realizacji celów ekonomicznych. Są one prawnym elementem wymiany dóbr i usług między podmiotami prawa cywilnego.

 Umowy  Czyny niedozwolone (415 i nast. KC)

Powstanie zobowiązania

• Powstanie na skutek wystąpienia zdarzeń cywilnoprawnych  Czynności prawne – umowy obligacyjne  Świadczenie – może polegać na działaniu lub zaniechaniu

Umowy jako źródła zobowiązań

 Zasada swobody umów i jej ograniczenie  Art. 353¹ KC treść i cele stosunku prawnego nie mogą się sprzeciwiać:  Właściwości (naturze) stosunku cywilnoprawnego  Przepisom ustawy  Zasadom współżycia społecznego

Instytucje poprzedzające zawarcie umowy właściwej

 Umowa przedwstępna art. 389 – 390 KC  Zadatek art. 394 KC  Umowne prawo odstąpienia od umowy art. 395 KC

Zawieranie umów w obrocie konsumenckim

• • • • Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny Ustawa z 2 03 2000 r.(Dz. U. 22, poz.271 ze zm.) Zmiany w KC art. 384 – 385⁴ KC Wzorzec umowny – doręczone przy zawarciu umowy Niedozwolone postanowienia umowne

Zawieranie umów w obrocie konsumenckim

• • O uznaniu postanowień wzorców za niedozwolone rozstrzyga – Sąd Ochrony

Konkurencji i Konsumentów.

Umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa



Prawo odstąpienia od umowy – 10 dni



Powiadomienie konsumenta

Czyny niedozwolone

• • 415 i nast. KC Powstanie szkody deliktowej  Wyrządzenie szkody – uszczerbek w dobrach osobistych  Działanie ludzkie lub inne zdarzenie  Adekwatny związek przyczynowy  Zasada winy  Zasada słuszności  Zasada ryzyka

Czyny niedozwolone

• Odpowiedzialność za własne czyny art. 415 KC • Odp. wyłączona:  Obrona konieczna( 423 KC)  Stanu wyższej konieczności (art.424 KC)  Dozwolonej samopomocy (art. 343 § 2 ,432§1

Odpowiedzialność za cudze czyny

 Odpowiedzialność za niepoczytalnych 427 KC  Odpowiedzialność za czyny osób, którymi się posłużono 429 KC wina w wyborze  Odpowiedzialność za podwładnego 430 KC  Odpowiedzialność za szkodę przy wykonywaniu władzy publicznej 417 , 417¹ KC

Odpowiedzialność za zwierzęta i rzeczy

• Ten kto zwierzę chowa lub się nim posługuje  Wina w nadzorze 431 KC  Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną w skutek wyrzucenia ,wylania lub wypadnięcia z pomieszczenia ponosi ten kto pomieszczenie zajmuje 433 KC – na zasadzie ryzyka

Odpowiedzialność za szkody wyrządzone w związku z użyciem sił przyrody • Podmiotem odpowiedzialności jest osoba, która prowadzi przedsiębiorstwo lub zakład na swój rachunek 435 KC – odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Wyłączenia :  Siła wyższa  Wyłączna wina poszkodowanego  Wyłączna wina osoby trzeciej za którą prowadzacy zakład nie odpowiada

Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez ruch mechanicznych środków komunikacji • Art. 436 w zw. Z art. 435 KC  Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka  Poszkodowany : ktokolwiek  Wyjątkowo odpowiedzialność na zasadzie ryzyka  Zderzenie mechanicznych środków komunikacji  Przewóz z grzeczności  Problemy szczególne naprawienia szkody deliktowej  444 – 448 KC

Wykonanie zobowiązania

• •

Zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Świadczenie może polegać na działaniu lub zaniechaniu.

Art.. 353 KC

Wykonanie zobowiązań

• • Zasada swobody umów – ograniczenia 353¹ KC

Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią :



Zwyczaje , zasady współżycia społecznego



Współdziałanie wierzyciela

Wykonywanie zobowiązań

• • • • Klauzula rebus sic stantibus – nadzwyczajna

zmiana okoliczności art. 357¹ Sąd może zmienić wykonanie umowy a nawet ją rozwiązać Zasada walutowości art. 358 KC Zasada nominalizmu. Umowna klauzula waloryzacyjna. Waloryzacja sądowa i jej wyłączenie ze względów podmiotowych art. 385¹ KC Odsetki art. 359 KC

Wykonywanie zobowiązań

• • • Związek przyczynowy – normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła oraz utracone korzyści art. 361 KC

Przyczynienie się poszkodowanego do szkody miarkowanie odszkodowania art. 362 KC Formy naprawienia szkody . Miernik wysokości szkody art. 363 KC

Wykonanie zobowiązań

• Kara umowna – wynika z umowy  Dotyczy zobowiązania niepieniężnego  Bez względu na wysokość poniesionej szkody  Art. 483 i 484 KC Odpowiedzialność za działania osób ,którymi dłużnik posłużył się przy wykonywaniu zobowiązania  art. 474 KC

Wykonywanie zobowiązań

• • • Potrącenie art. 498 KC Zmiana wierzyciela lub dłużnika art.509 KC Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika (skarga pauliańska) art. 527 i nas. KC 

Prawa wierzyciela



Prawa dłużnika