Transcript Özgür Yeniel - Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi

Gebelik ve
Laktasyonda
İlaç Seçiminin
Genel
Prensipleri
Dr. A. Özgür Yeniel
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi
Kadın Hastalıkları ve Doğum AD
Teratojen, embriyonik veya
fetal gelişim sırasında
kalıcı bir fonksiyon ya da
şekil değişikliklerine yol
açan herhangi bir ajandır
– kimyasallar,
– virüsler,
– çevresel ajanlar,
– fiziksel faktörler
– ilaçlar
• İlaçlar da dahil doğum defektlerine neden olan
kimyasalların tüm doğum defektlerinin %1'inden
daha azını oluşturduğu bildirilmektedir,
• Gebelikte kullanılan ilaçların neredeyse
tamamının, araştırma ve klinik çalışmaların
yetersizliği nedeniyle gebelikte kullanımları
onaylanmamıştır.
• Günümüzde klinik kullanım için serbest bırakılan bir ilacın
teratojenitesini saptamak için
– Izlem
– olgu-kontrol çalışmaları
(Mitchell, 2003)
• Özel istisnaları olsa da, tüm ilaçlar plasentadan geçer,
fakat ilacın fetus gelişimini doğrudan etkileyecek şekilde
maternal veya plasental metabolizmayı değiştirmek için
yeterli miktarda olması gereklidir.
•
•
•
•
•
•
Plasentadan geçiş,
maternal metabolizma,
proteine bağlanma ve depolama,
molekül büyüklüğü,
İlacın elektrik yükü lipid çözünürlüğü
plasental metabolizmaya
– sitokrom P450 enzim sistemi
İlaçlar
Döllenme bozukluğu
Embriyo ölümü
Düşük
Konjenital
malformasyonlar
• Prematür doğum
• Düşük doğum ağırlığı
• Uzun dönemli sekeller
•
•
•
•
• Erken gebelikte plasenta, diffüzyonu
zorlaştıracak şekilde görece daha kalın bir
membrana sahiptir
(Leppik ve Rask, 1998)
• Maruziyet, kritik bir gelişim döneminde
olmalıdır
• Embriyopati
• İlk 8 hafta
• Fetopati
"hep ya da hiç"
• Preimplantasyon dönemi,
fertilizasyondan implantasyona kadar
süren 2 hafta
– Zigot, bir dizi yarıklanmaya uğrar ve fazla
sayıda hücreye hasar veren bir olay,
genellikle embriyonun ölümüne neden olur.
– Yalnızca bir kaç hücre zarar gördüyse,
kompansasyon mekanizmasıyla normal
gelişimin devamı genellikle olanaklıdır
• Embriyonik dönem,
– 2. haftadan 8.
haftaya kadar
olan dönemdir.
Organogenezi
içerir ve bu
nedenle, yapısal
malformasyonlar
açısından en
önemli dönemdir.
• Matürasyon ve
fonksiyonel
gelişme,
– 8. haftadan sonra
devam eder ve bu
fetal dönem
(Clark, 1984)
boyunca belli
organlar, hala
tehlikeye açıktır.
FDA Sınıflaması
C
İnsan ve
hayvanlarda
etkisi bilinmiyor
D
İnsan ve hayvanda
teratojen
X
Gebelikte kesin olarak
kullanılmaz
B
Hayvanda teratojen değil
İnsanda bilinmiyor/ güvenli
A
İnsan ve hayvanda
güvenli
• 1980 sonrası FDA onayı alan yaklaşık
650 ilaçtan 30 tanesi “güvenli”
• 2000-2010 yılları arasında FDA onayı
alan ilaçların %98 i teratojenik riski
“belirsiz”
Adam MP, 2011
• Hayvan deneyleri ne kadar güvenilir ?
Talidomid tecrübesi
• Hayvan verilerine
güvenle ilişkili
sorunlar
Talidomid'de
gösterilmiştir.
• En güçlü insan
teratojenlerinden bir
olmasına karşın
birçok hayvan
türünde yapılan
çalışmalarda defekte
neden olmamıştı
• Dietilstilbesterol
(DES)
• Bu ilaç da yine hayvan
deneyi sonuçlarına
göre onay almıştır.
• Anormal (T şekilli)
uterus ve erken
yaşlarda vajenin
berrak hücreli
kanserleri
• Erkek çocuklarında
jinekomasti,
asospermi
Teratoloji İlkeleri
Talidomid kullanımı sayesinde 3 temel ilke
1. Plasenta mükemmel bir bariyer değil
2. Türler arası farklılıklar
3. Etki sadece belirli günlerde
Genetik Yapı
Birçok multifaktöryel anomaliye, çevre ve
bazı değişmiş genlerde arasındaki
etkileşimin neden olduğuna inanılmaktadır.
İyi bilinen örneklerden biri metilen
tetrahidrofolat redüktaz- MTHFR 677C -*
T - gen mutasyonudur.
Bu mutasyon, yalnızca anne yetersiz folik asit
aldığı zaman nöral tüp defektleri ve diger
malformasyonlarla ilişkilidir.
• Sigara ve izole damak yarığı
• Yalnızca transforming growth faktör-1 geninde
nadir bir polimorfizmi olan kişilerde
• Bu alleli olan bireylerde yarık damak riski 2 ile 7
kat artmıştır
•
.
(Hwang ve arkadaşları, 1995; Shaw ve arkadaşları, 1996)
Teratojen İlaçlar
Alcohol
ACE inhibitors (Kaptopril,Enalapril,
Lisinopril)
Aminopterin
Androgens
Bexarotene
Bosentan
(Cloksar,Diamond)
Carbamazepin (Tegretol)
Chloramphenicol (Kemicetine)
Chlorbiphenyls
Cocaine
Corticosteroids
Cyclophosphamide ( Endoxan)
Danazol
Diethylstilbestrol (DES)
Efavirenz
(Stokrin)
Etretinate
Isotretinoin (Roaccutane)
Leflunomide (Lefumix,Ralef)
Lithium
Methimazole (Thyromazol)
Methyl mercury
Methotrexate
Misoprostol
(Cytotec)
Mycophenolate
Paroxetine
(Paxera)
Penicillamine
Phenobarbital (Luminal)
Phenytoin (Epdantoin, Hidantin)
Radioactive İodine
Ribavirin (Copegus,Rebetol)
Streptomycin (Streptomisin)
Tamoxifen
(Tamoxifen)
Tetracycline (Tetra)
Thalidomide
Tobacco
Toluene
Tretinoin (Acnelyse)
Valproate (Depakin)
Warfarin (Coumadin)
Fetal alkol sendromu
Spesifik kriterler:
• dismorfik yüz özellikleri,
• pre- veya postnatal büyüme bozukluğu,
• yapısal, nörolojik veya fonksiyonel olabilen sinir
sistemi anomalileri,
• kalp ve böbrek anomalileri,
• ortopedik sorunlar,
• göz ve kulak anomalileri.
Fetal alkol spektrumu bozukluğu,
• fetal alkol sendromu kriterlerini karşılamayan
prenatal alkol hasarının dağılım tamamını kapsayan
bir terimdir
• Kötü fetal sonuçları ortaya çıkarmak için gerekli minumum alkol
miktarı bilinmemektedir.
• Fetal duyarlılık, genetik faktörler, beslenme durumu, çevresel
faktörler, eşlik eden hastalıklar ve maternal yaşa bağlı olarak
değişkenlik gösterir.
•
Wass ve arkadaşları (2001), 167 gebede fetal beyin gelişimini
sonografik olarak izlemişler ve günde ortalama 226.4 gr alkol
alan annelerin fetusların %23'ünde frontal korteks gelişiminin
10. persantil altında saptarken, maruziyeti olmayanlarda ise bu
oranı %4 olarak saptamışlardır.
Antikonvülzan İlaçlar
Malformasyon riski yüksek serum antikonvülzan
konsantrasyonlarda daha yaygındır.
• Yalnızca valproat vs Politerapinin bir parçası
• Malformasyon riskinde belirgin artış var
• En sık bildirilen defektler :
•
Orofasyal defektler, yarık damak genel populasyondan yaklaşık 10 kat daha
•
Kardiyak malformasyonlar ve
•
Nöral tüp defektleridir.
sık
(ACE) İnhibitörleri ve AnjiotensinReseptör Blokerleri
• D grubu
– Kaptopril ve Lizinopril'in de ilişkili olduğu gösterilse de,
en sık ilişki kurulan ajan, Enalapril’dir.
• 1. trimesterde
• Malformasyon bildirilmemiştir
• 2. trimesterden sonra (FETOPATİ)
• Renal tubuler disgenezi
• Oligohidroamniyos
• Pulmoner hipoplazi
• Ekstremite kontraktürleri
Antimalaryaller
• Klorokin,
• Kemoprofilakside ve ilk basamak antimalaryal
tedavide
• Gebelik sırasında kullanım ile konjenital anomali
riskinde artış bildirilmemiştir.
• Meüokin,
• İkinci veya üçüncü trimesterde asemptomatik
malarya tedavisi
• ölü doğum riskindeki beş katlık bir artışla
ilişkilidir
Antimikrobiyal İlaçlar
• Bu gruptaki ilaçların çoğu plasentayı geçmektedir.
– Penisilinler ve moksalaktam hariç tüm sefalosporinler B grubu
– Klaritromisin (C), genel olarak makrolidler B grubu
– Spiramisin (C), toxoplasma gondii
• Anne-fetus geçişini azaltmada kullanılır.
• Penisilin yerine tercih edilmemeli
– TMP folik asit düzeyini azaltarak NTD?
Aminoglikozidler
Gentamisin ve streptomisin kullanan yenidoğan ve
yetişkinlerde hem nefrotoksisite, hem de ototoksisite
bildirilse de, prenatal maruziyetin neden olduğu konjenital
defektler doğrulanmamıştır.
Kloramfenikol
Plasentadan kolaylıkla geçer ve anlamlı fetal kan
düzeylerine ulaşır. Maruz kalan fetuslarda konjenital
anomali sıklığında artış görülmemiştir
(Heinonen ve arkadaşları, 1977)
Preterm yenidoğana verildiğinde
– “gri bebek sendromu” siyanoz, vasküler kollaps ve ölüm
Sulfonamidler
– Anlamlı bir teratojenik riske sahip olduğu gösterilmemiştir.
– Doğuma yakın zamanda kullanıldığında, özellikle preterm
yenidoğanda hiperbilurubinemiye neden olur.
Tetrasiklin
– 1. trimesterde teratojen değil
– 25. haftadan sonra kullanıldığında süt dişlerinde
sarı-kahverengi renk değişikliğine yol açabilir ya
da fetusun uzun kemiklerinde birikebilirler.
–
Laktasyonda güvenle kulanılabilir.
Antiviraller
Amantadin
– Yüksek dozlarda hayvanlarda embriyotoksik ve
teratojeniktir,
– Gebelikte güvenilir bir şekilde kullanılmasıyla ilgili
veriler kısıtlıdır.
– ilk trimester sırasında amantadin verilen olguların
bildirildiği birkaç olgu sunumu ve olgu serisinde,
kardiyak defektlerle bir ilişkisi olabileceği ileri
sürülmüştür
– Elde edilen bilgiler risk değerlendirmesine olanak
sağlamak için çok kısıtlıdır
(Pandit, 1994; Rosa, 1994)
• Ribavirin,
– Çalışılan tüm hayvan türlerinde oldukça teratojeniktir
– Kemirgen modellerinde uyumlu olarak, kafatası, damak,
göz, çene, ekstremite, iskelet ve gastrointestinal
anomalilere neden olmaktadır (Briggs , 2005)
• İnsan maruziyeti nadir olsa da, üreticiler ribavirinin
katogori X ve gebelik sırasında kullanımının
kontrendike olduğunu düşünmektedir.
• Ribavirin, yenidoğanlarda respiratuar sinsitiyal virus
(RSV) tedavisinde verilmektedir.
– Gebeler, yoğun bakım hemşiresi olarak çalışırken maruz
kalabilirler.
• Gebelik sırasında HIV infeksiyonları için
antiviral ilaç kullanımı artmaktadır.
• Lamuvidin, nelfinavir, neviparin, stavudin veya
zidovudin maruziyetinden sonra doğum
defektlerinde anlamlı bir artış görülmediğini
bildirmiştir.
• Efavirenz deneyimi
• İlk trimesterde maruz kalan 159 insan gebeliği
bildirmiş ve ne doğum defekti riskinde, ne de
özel bir defekt paterninde risk artışı
saptamamıştır.
•
Antiretroviral Pregnancy Registry Steering Committee (2004)
Antineoplastik ajanlar
Siklofosfamid
• Alkilleyici ajan, ilk trimestrde gelişmekte olan fetal dokuları,
kimyasal bir etkiye uğratarak hücre ölümüne ve canlı kalan
hücrelerde kalıtılabilen DNA değişikliklerine neden olur.
• En sık fetal anomali, ekstremite öncüllerinin nekrozu ve sağ kalan
hücrelerdeki DNA hasarının neden olduğuna inanılan, el ve ayak parmaklarmda
kayıp ya da hipoplazi'dir
(Manson ve arkadaşları, 1982).
– Diğer defektler
• yarık damak,
• tek koroner arter,
• kapalı anüs
• mikrosefaliyle birlikte fetal büyüme kısıtlılığidır
(Kirshon ve arkadaşları, 1988)
• Siklofosfamid uygulayan hemşirelerde fetal kayıp riskinde artış
olabilir, fakat yeterli çalışma yok
•
(Glantz, 1994)
Metotreksat ve Aminopterin
• Hücre bölünmesi için gerekli olan folik asit
metabolizmasinı değiştirir
(Sutton ve arkadaşları, 1998)
• Fetal metotreksat/aminopterin sendromu:
»
»
»
»
»
»
»
Büyüme kısıtlılığı
Kafatası kemikleşmesinde yetersizlik,
Kranyosinestozis,
Hipoplastik supraorbital kabarıklık,
Küçük ve arkaya dönmüş kulaklar,
Mikrognati
Ağır ekstremite anomalileri.
• Anormallik oluşması için 10 mg/hafta dozun gerekli
olduğunu hesaplamışdır.
(Del Campo ve arkadaşları, 1999)
Tamoksifen
• Gebelik kategorisi D'dir
• (SERM)
• Meme kanseri tedavisinde adjuvan olarak
kullanilir.
• sıçanlar ve marmosetlerde fetotoksik, sıçanlarda ve
farelerde karsinojenik'tir.
• kemirgenlerde, tamoksifen maternal
dietilstilbesterol (DES) maruziyetinden sonra
görülenlere benzer değişikliklere neden olur.
Hormonlar
• Dış genital oluşum
– ilk 9 haftada bipotansiyel'dirler.
– 9 ve 14. haftalar testis, androjen salgılar ve
erkek fetusta erkek perineal fenotipi
gelişir.
– Overler, androjen yokluğunda 20. haftada
tamamlanan dişi fenotipini geliştirmeye
devam eder
• Ekzojen seks hormonlarına 7. haftadan
önce maruz kalmanın yapısal etkisi
beklenmez
• Ancak, 7. ve 12. haftalar arasmda dişi
genital dokusu ekzojen androjenlere
duyarlıdır ve maruziyet tam
maskülinizasyonla sonuçlanabilir.
• Doku 20. haftaya kadar bir miktar yanıt
vermeye devam eder ve maruziyet sonucu
kısmi maskülinizasyon ya da ambiguis
genitalya gelişebilir.
• Beyinde yüksek konsantrasyonda androjen ve
östrojen reseptörleri bulunan bölgeler de
hormon maruziyetinden etkilenir.
• cinsiyet kimliği,
• cinsel davranış,
• cinse özel oyun davranışları
• Davranış üzerindeki hormonal etki bakımından
kritik dönem, daha geç ve maruziyetin dozu ve
süresiyle orantılıdır
Androjenler
• Konjenital adrenal hiperplazi
• Ekzojen androjenlerin neden olduğu
maskülinizasyon doğumdan sonra ilerlemez
(Stevenson, 1993)
Testosteron ve Anabolik Steroidler
• Dişi bir fetusun ilk trimesterde maruziyeti
labioskrotal füzyon,
• Geç fetal maruziyeti ise fallik büyümeyi de
içeren değişik derecelerde virilizasyon ile
sonuçlanır .
(Grumbach ve Ducharme, 1960; Schardein, 1985)
Kortikosteroidler
Hidrokortizon, prednizon
C kategorisindedirler.
• Sistemik kullanılacaksa
– En düşük doz
– Kısa süre
– 1.trimester kullanımından kaçınma
• Olgu-kontrol serilerinde yarık damak için
odds ratio yaklaşık 3 kat artış
saptanmıştır - mutlak riski 3/1000
(Park-Wyllie ve arkadaşları, 2000)
• Ilk trimesterde kullanıldıklarinda kategori
D'dir, ancak, majör bir teratojenik risk
oluşturduğu düşünülmemelidir.
Antitiroid Tedavi
• Metimazol D grubu
– Esophageal atresia
– Choanal atresia
– Aplasia cutis
• PTU D Grubu,
– 1. Trimester kullanımı tercih edilir
• Non teratojenik etki
– Maternal lökopeni, agranülositoz
– Fetal hipertiroidi
• Radyoaktif iyot ile ablatif tedavi
• Gebelik sırasında kontrendikedir, plasentadan kolayca geçer
ve ilk trimesterin sonuna kadar fetal tiroid bezinde birikir.
• Radyasyonun yüksek dozları fetal tiroidi ablate etmesinin
yanı sıra çocukluk çağı tiroid kanseri riskini de arttırır.
– 6 ay gebelik önerilmez
Psikotrop İlaçlar
Lityum
• Malformasyon 1/148 oranında
Ebstein anomalisi
• Geçici neonatal toksisite:
- hipotiroidi,
- diabetes insipitus,
- kardiyomegali,
- bradikardi,
elektrokardiyografi
anormallikleri, siyanoz
- hipotoni
(Briggs ve arkadaşları, 2005)
•
İlk trimesterde lityum alan
kadInlara fetal ekokardiyografi
Antidepresanlar
• Tedavi bireyselleştirilmelidir
• (C,D,X)
• 3. trimester kullanımı
– RDS, apne,siyanoz
– İrritabilite, konvülsiyon, hipotoni
• MAO inhibitörleri
– FGR, gebelikte kullanılmaz
• TCA
– Malformasyonlarla ilişki gösterilmemiştir
• SSRI
• Paroxetin, fluoksetin; kardiyak anomali? (ASD-VSD)
– Sertraline; omfalosel
– Citalopram, escitalopram, venlafaxine; artmış risk yok
• SSRI
• Herhangi bir doğum defekti için kesin risk çok düşük
• Gebelikte SSRİ kullanimın potansiyel riski ile tedavinin
kesilmesi halinde depresyonun tekrarlama riski bağlammda
düşünülmesi gerektiğini vurgulamıştır.
• Gebelik sırasında bu ilaçlarla yapılan tedavi
bireyselleştirilmelidir.
•
AJOG (2007)
Misoprostol
• X grubu
–
–
–
–
–
–
Skull defect,
Fascial malformasyonlar
Ekstremite anomalileri
Abortus
Uterus perforasyonu
Fetal ölüm
• Ülser tedavisinde kullanılacak etkin
kontraseptif yöntemle birlikte kullanılmalıdır
Vitamin A
•
•
•
•
•
•
•
İzotretinoin (ROACCUTANE)
Kategori X
MSS
CVS,
En sik rastlanan kranyofasyal
malformasyonlardir - küçük kulak veya kulak
yokluğu - bilateral, fakat sıklıkla asimetriktir.
thymus anomalileri (aplazi, hipoplazi ya da malpozisyon)
>6.000U/gün güvenilirliği yok
İsotretinoin kullanmış ise 1 ay
• Acitretin kullanıldıysa 3 yıl gebe kalınmamalı.
ANTİKOAGÜLANLAR
• Heparin
– Plasentayı geçmez.
– Güvenle kullanılabilir
• LMWH, enoksaparin, nadroparin gebelik kategorisi B
• Warfarin plasentadan kolaylıkla geçer.
– Maruziyet, 6. ve 9. haftalar arasında ise fetusta warfarin
embriyopatisi Nasal hipoplazi, vertebral ve femoral
epifizlerde noktalanma ile karakterize.
– 2 ve 3. trimestrde corpus callosum agenezisi, dandy-walker
malformasyonu, serebellar atrofi, mikroftalmi, optik atrofi,
mental retardasyon
– Gebelik kategorisi D
• Son bilgiler, warfarin embriopatisi riskinin doza
bağlı olduğunu göstermiştir.
• Warfarin ile tedavi edilen mekanik kalp kapaklı 43
kadmın 58 gebeli- ğinde yapılan bir çalışmada,
warfarin embriyopatisi ve fetal kaybın yalnızca ilk
trimester- de 5 mg'i aşan dozda olduğunu
bulmuşlardır.
Vitale (1999)
• Bu kadmlarda, embriyopati sıklığı %8 ve spontan
düşük sıklığı ise %72'ydir.
Bitkisel İlaçlar
• Bitkisel ilaçların risklerini ya da güvenilirliklerini
öngörmek zordur
• Gelişmekte olan fetus üzerindeki
değerlendirmek olanaklı olmadığı için, gebeler
bu maddelerden sakınaları konusunda
bilgilendirilmelidir.
• Doğum eylemini hızlandırmak ve premenstruel
semptomlarm tedavisi için kullanılan black
cohosh (yılan otu) östrojen gibi davranan bir
kimyasal içerir.
• Hafızaya ve zihinsel berraklığa çare olarak
tanıtılan gingko, MAO inhibitörleri ile
etkileşebilir ve antikoagülan özellikleri vardır.
• Meyan kökü, hipertansiyon ve potasyumkaybettirici etkileri olan glisirrizin içerir.
• Soya ürünleri, fitoöstrojen içerir.
• Blue ve black cohosh doğrudan uterus kaslarmı
uyarmaktadır.
• Pennyroyal (yaban fesleğeni), mesane ve uterusu
irrite ederek ve güçlü uterin kontraksiyonlara
neden olarak işlev görüdüğü görülmektedir.
•
•
•
•
•
karaciğer hasarı,
böbrek yetmezliği
DIC
Anne ölümü ile ilişkilendirilmiştir
(Black, 1985).
Keyif Verici İlaçlar
Opiatlar (Narkotikler)
• Eroin, Methadone
– Çalışmaların çoğunda, eroin ve metadon kullanımı ile
konjenital anomali sıklığı artmamıştır
(Little ve arkadaşları, 1990)
• Toluen, boya ve yapıştırıcılarda bulunur.
•
Prenatal bağımlılığı toluen embriyopatisiyle
ilişkilidir.
•
•
•
•
pre- ve postnatal büyüme geriliği,
Mikrosefali
yüzün orta kısminın hipoplazisi,
kısa palpebral fissür, geniş burun kökü ve anormal palmar
çizgiler.
Kokain
• Vazokonstriktör ve hipertansif etkileri Embriyo, fetus ve
plasentadaki vasküler hasar riski, ilk trimesterden sonra en
yüksektir ve ölü doğum insindansındaki artıştan sorumludur
• Kokain, en sık karşılaşılan madde bağımlılıklarından biridir.
•
(Hoyme ve arkadaşları, 1990)
• Kokaine bağlı oluşan konjenital anomaliler:
–
–
–
–
–
–
–
•
kafatası defektleri,
aplazia kutis,
porensefali,
subependimal ve periventriküler kistler,
ileal atrezi,
kalp anomalileri
iç organ infarktlarıdır
Cohen ve arkadaşları, 1994;Stevenson, 1993
Tütün
• Sigara dumanı
nikotin, kotinin, siyanid, tiyosiyanat,
karbon monoksit, kadmiyum, kurşun ve çeşitli
hidrokarbonlar gibi birçok potansiyel teratojen içerir
(Stillerman 2008)
• SGA 2.5 kat daha fazla
(D'Souza 1981, Werler 1997)
•
Subferitilite, spontan gebelik kaybı, plasenta
previa ve dekolman plasenta ile erken doğum
riski, doza-bağlı bir biçimde konjenital kalp
hastalığı riskinde artış, yarık dudak ve damak
•
6 milyondan fazla canlı doğumun yer aldığı
istatistiksel verilerini kullanan bir çalışmada,
sigara ile hidrosefali, mikrosefali, omfalosel,
gastroşizis, yarık dudak-damak, el anomalileri
arasında ilişki bulunmuştur.
• Gebelik sırasında
ilaca maruz kalma
annelerde ciddi
anksiyete oluşturur
TERATOJEN BİLGİ SERVİSİ (TBS)
• İlaç ve diğer potansiyel
• Prenatal gelişimsel bozuklukları
teratojenlere maruz gebeye
önlemek
yaklaşım nasıl olmalı?
• Anksiyeteyi azalmak
• Tedavi
sağlamak
Gebeninuyumunu
veya doktorunun
bilgi alacağı bir yer var
• Gereksiz invaziv işlemleri azaltmak
mı?
• İstenmiş gebeliklerin gereksiz
sonlandırılmasını azaltmak
Ülkemizde TBS’ler
Teratojenite
hizmeti veren
bölüm
Danışmanlık
hizmeti kaç
yılında
başladı?
2012 yılı
2013 yılı
vaka sayısı vaka sayısı
KTU TBS
1998
450
311
Yüzyüze görüşme, rapor hazırlanıyor,
konseyde görüşülüp onaylanıyor.
evet
Ege Ü. Tıp Fak.
Farmakoloji AbD
1990lı
yılların
başında
530
-----
Yüzyüze görüşme ve yazılı rapor
hazırlama, maalesef artık yapmıyorlar
Kısa bir süre
yapılmış
Dokuz Eylül Ü.
Tıp Fak.
Farmakoloji AbD
1998
228
285
Yüzyüze görüşme, haftanın iki günü,
rapor öğretim üyesi tarafından
hazırlanıyor, online sisteme yükleniyor.
Takip
yapılmıyor, bir
ara yapılmış.
İzmir Katip Çelebi 2007
Ü. Tıp Fak.
Farmakoloji AbD
412
545
Marmara Ü. Tıp
Fak. Farmakoloji
AbD
2011
184
163
Yüzyüze görüşme, rapor hazırlanıyor,
online sisteme yükleniyor.
evet
2011
2110 (443
internet
aracılı,
1667
UZEM)
Mayıstan
beri sadece
telefonlaUZEM
İnternet üzerinden danışmanlık hizmeti,
gerekirse yazılı rapor, ayrıca UZEM’e
danışılan akut zehirlnemlerden gebelik
döneminde olanlar
İstenildiği
şekilde değil
TürkTEDAM
Hizmet şekli
Takip yapılıyor
mu?
Eskiden
yapılabiliyordu
şu an maalesef
Teratojenite hizmeti
veren bölüm
2012 yılı vaka sayısı
2013 yılı vaka sayısı
Hizmet şekli
Pamukkale Ü. Tıp Fak.
Farmakoloji AbD
168
127
2007’den beri, yüzyüze görüşme, rapor hayır
hazırlanıyor.
Celal bayar Ü. Tıp Fak.
Farmakoloji AbD
110
115
Yüzyüze görüşme, rapor hazırlanıyor
hayır
Çanakkale 18 Mart Ü. Tıp
Fak. Farmakoloji AbD
İstanbul Ü. Tıp Fak.
Farmakoloji AbD
Adnan Menderes Ü. Tıp
Fak. Farmakoloji AbD
Şifa Ü. Tıp Fak.
Farmakoloji AbD
Muğla Sıtkı Koçman Ü.
Tıp Fak. Farmakoloji
Fırat Ü. Tıp Fak.
Farmakoloji Abd
Tokat Ü. Tıp Fakültesi
Farmakoloji AbD
16
14
Yüzyüze görüşme, rapor hazırlanıyor
hayır
5
6
Yüzyüze görüşme, rapor hazırlanıyor
hayır
Haftada 1-2
Haftada 1-2
Yüzyüze görüşme, rapor hazırlanıyor
hayır
--
3
Yüzyüze görüşme, rapor hazırlanıyor
3
Yüzyüze görüşme, rapor hazırlanıyor
hayır
2
Yüzyüze görüşme, rapor hazırlanıyor
hayır
1
Yüzyüze görüşme, rapor hazırlanıyor
hayır
Takip
SORU
KAYIT
İzlenen yol
BİLGİ BANKASI
Güncel araştırmalar
Pubmed, internet
Derlemeler, Makaleler
Öykü
RİSK DEĞERLENDİRME
Etkileşimler
Sonuç
İzlem
RAPOR
48 saat içinde
1 aylıkken
• Prekonsepsiyonel Bakı
– Kronik hastalık varsa planlanmış gebelik
– Risk azaltmada folik asit ve gebelikten belli süre korunma
– 1. trimesterde ilaç kullanımından kaçın
• Kullanım zorunlu ise
– Teratojenite ve diğer olumsuz etkilerini kontrol et
– Gebelikte yaygın kullanılan ve risk grubuna(A,B Grubu)
göre tercih
– Etkin minimum dozda kullanım
• İlaç hakkında yeterli veri olmaması güvenilir anlamına gelmez
• Riskli ilaç kullanımı varsa danışmanlık