Transcript Böbrek Fonksiyon Testleri

Böbrek Fonksiyon Testleri
Prof. Dr Orhan CANBOLAT
Böbrek Fonksiyon Testleri
Böbrekler
 Su Metabolizması
 Elektrolit – Asit Baz Dengesi
 Metabolik Ürünlerin Atılımı
 Endokrin Rol
 Böbrek fonksiyonlarının takibi diğer organ fonksiyonlarını
takip açısından önemlidir
 Klinik olarak böbrek fonksiyonlarının bozukluğunun tespit
edildiği durumda nefronlar fonksiyonlarını % 50 yakın oranda
kaybetmiş olabilir.
Su Metabolizması
 İdrar = Ultrafiltratın % 1
 400- 25.000 ml / gün
 Protein ve nükleik asitlerin son ürünü solüt yüklenmesine yol açar
 Böbreğin ilk bozulan özelliği konsantre etme kabiliyetidir.
 Son ürünler ; Ürik asit , üre , kreatin solut yüklenmesine yol açar
 Laktat , Beta hidroksi bütirat’ın atılımı için suya ihtiyaç duyarız
 En fazla solüt yüklenmesine DM ( glukoz ) sebep olur
Su Metabolizması
 Uygun bir konsante etme yeteneği için,
Glemerüler filtrasyon hızı
Renal plazma akım hızı
Böbrek hücrelerini normal olması gerekir
 Osmolarite artışına karşı ADH yoluyla su tutulumu yapılarak denge
sağlanmaya çalışılır
İdrar Osmolarite ; 50-1200 mosm ol / kg
Plazmanın osmolalitesi 283 mosmol / kg
Osmolalite artışı = Katı artışı
 İdrar dansitesi , 1.003 - 1.025
İdrarda çözünmüş olan katılara bağlıdır .
Ölçümü kolaydır
Genel bilgi verir
Elektrolit – Asit Baz Dengesi
 Proximal tübülüs ; Cl , Na ; K , HCO3, Ca , P geri emilimi
 Distal Tübülüs ; K+ , H , sekresyonu , Na , HCO3 tutulumu
 Henle Kulpu ; Su tutulumu
 Aldosteron etkisiyle ; Sodyumun geri emilmesine karşılık, (K+ )
ve hidrojen (H +) iyonları idrara verilir
 Asit ve baz dengesinin sağlanmasında böbrekler ,
Akciğerlerle beraber merkezi role sahiptir
Metabolik Ürünlerin Atılımı
 Metabolizmanın son ürünleri “C “ ve “ N” bazlı ürünledir.
 Geri dönüşümü yok
 Suda çözünürler
 Toksik etkiye sahiptir
 Böbrek hastalarına özel diyet uygulanması son ürünlerin yapısal
özelliklerine bağlıdır.
Endokrin Rol
Yapım
 Eritropoetin
 Renin
 Kallikrein
 PG
 D vitamininin aktivasyonu
 Kreatin
Yıkım
 İnsülin ,Glukagon , Aldesteron
Böbrek Fonksiyonlarını takibi
 Glomerül filtrayon hızı
 Protein
 Üre
 Ürik asik asit
 Osmolarite
 Elektrolitler
Kolay , Ucuz
Patolojinin yerini ve Etyolojiyi tanımlamaz
Böbrek hastalığını veya sistemik bir hastalığı haber verir
Uyarır
Glomerül filtrasyon hızının ölçülmesi
 Klerens ; Birim zamanda bir maddeden temizlenen kan veya plazma miktarını belirler
 Kreatinin = Arg + glisin
 Böbreğin konsentre etme yeteneğini gösterir
 E. 0.9- 1.5 mg/dl
( serum )
 K:0.7 – 1.3 mg /dl ( serum ) Maddenin % mg idrardaki miktarı
 Maddenin % mg kandaki miktarı
 İdrar hacmi = ml / dk
 Kreatini Klerens
 E : 20 -105
 K .20-95
 Böbrek yetmezliğini hakkında bilgi verir
 Normalin ; % 20 -40
önemli böbrek yetmezliği
% 40 - 60 orta dereceli böbrek yetmezliği
% 60 – 80 hafif dereceli böbrek yetmezliği
Üre
Proteinlerin son yıkım ürünü
1.Pre - renal ; Üre yükselir , Kreatin değişmez
Dehidratasyon
Yüksek proteinli diyet
Protein yıkım artışı
Hemoraji
Açlık
Kortizol
2. Renal ; Üre düşer
Akut ve kronik böbrek yetmezliği
Azalmış renal kan akımı
3. Post -renal ; üre ve kreatinin yükselir
Üreter , Üretra , mesana tıkanması ( Taş , Tümör )
35 mg /dl ( serum )
Üre
 Serum Üre / serum kreatinin = 12 - 20
Oranın azalması ; Üre azalır
 ATN
 Protein alımında düşüş
 Kc hastalıkları
Oranın artışı; Kreatini normal, genelde üre artar
 Yıkımın arttığı durumlar
 Üremik hastalarda yüksek protein alımı
 Kanama
Proteinüri
 Böbrek hastalıklarını tanımlamada en spesifik olanıdır.
Glemerüler proteinüriler = Albüminürü
En sık görülenidir
1.Diffüz böbrek hastalıkları = Diyabet
2.İmmün kompleks hastalıkları = Nefrotik Sendrom ,Pyelonefrit
Günlük protein atımı 1 gr üstünde
Tübüler Proteinüriler
1.Aminoasitüriler , Lizin , Argini , Sistein
2.Yanık , Pankreatit, nefrotoksik ilaçlar
3.Küçük protein yapıların geri emilim bozukluğu
Aşırı Üretim Proteinürisi
1.Multipl Myeloma ; Ben Jones Proteinürüsi
Postrenal Protenüriler
1. Mesane Hastalıkları ; Enflamasyon , taş , Tümör
Ürik asit
Pürin metabolizması son ürünü ,
 Non –spesifik
 Gut hastalığına yol açar
 4.5-7.5 mg /dl / gün

Hiperürisemi
1.Esansiyel ; aşırı üretim , salınım azalması
2.Nükleik asit turn- over artışı
3.Enzimatik defektler ; Lesh – Nyhan Sendromu ,
4.BY
5.Kurşun toksisitesi
6.Diüretikler
Hipoürisemi
1.Xo enzim defekti
2.Hepatosellüler hastalılar
3.Radyo opak maddeler
4.Rebasorsiyon bozukluğu
2 mg /dl / gün altına düşer
PRPP sentetaz aktivite artışı
Böbrek Fonksiyonlarının Takibi
BÖBREK FONKSİYONU
SERUM KREATİNİN
(mg / dl )
SERUM ÜRE
( mg / dl )
Böbrek fonksiyonu % 70 -75
Renal Fonksiyon azalmış
1.0 - 2.5
15 - 30
Böbrek fonksiyonu % 25 -50
Renal yetersizlik
2.5 - 6.0
25 - 60
Böbrek Fonksiyonu % 10-25
Renal yetmezlik
5.5 - 11
55 - 110
Böbrek fonksiyonu % 0 – 10
Üremik Sendrom
8>
80 >