Transcript Document 7494729

Romantyzm angielski
Wprowadzenie
Definicja pojęcia
• Romantyzm to prąd ideowy, literacki i artystyczny
• nazwą tą określa się epokę w historii sztuki
europejskiej od lat 90. XVIII wieku do 40. XIX wieku
• rozwinął się przede wszystkim w Europie
Zachodniej
• Romantyzm objawiał się przeważnie w poezji,
malarstwie i muzyce.
• nie obejmował wszystkich obszarów sztuk
plastycznych oraz nie wytworzył jednolitego stylu,
dlatego nie stanowi epoki we wszystkich
dziedzinach sztuki.
Sentymentalizm
• W Anglii romantyzm poprzedzony był
długim okresem sentymentalizmu
• Sentymentalizm
propaguje
intuicję,
indywidualizm, zbliżenie do natury, głosi
prawo
do
marzeń,
liryzm
oraz
tajemniczość w literaturze.
Odrodzenie gotyckie
 W połowie XVIII wieku w Anglii następuje zwrot ku
rodzimemu średniowieczu, noszący nazwę "odrodzenia
gotyckiego" (Gothic Revival).
 Początkowo ma charakter ekscentrycznej mody, która
jednakże szybko przenosi się na kontynent europejski,
pociągając za sobą radykalną zmianę dotychczasowych
upodobań estetycznych.
 Do nurtu „odrodzenia gotyckiego” należą dwa ważne
zjawiska:
1. architektura neogotycka
2. powieść grozy
 wraz z z tymi zjawiskami, do nurtu Odrodzenia
gotyckiego należą: upodobanie do średniowiecznego
sztafażu oraz specyficznej nastrojowości związanej z
zagadką, tajemnicą, niepewnością i strachem.
James Macpherson
• Szkocki poeta, uznawany za prekursora
romantyzmu w Anglii; żył w latach 1736-1796
• w 1760 r. wydał „Pieśni Osjana”, rzekomo
przetłumaczony przez siebie z języka gaelickiego
na angielski, zbiór ludowej poezji szkockich górali z
końca III w. n.e.
• Szybko okazało się, że jest to zręczna mistyfikacja,
co jednak nie przeszkodziło temu utworowi w
wywarciu znacznego wpływu na literaturę
romantyzmu w Anglii, Niemczech, a nawet w
Polsce
Początki romantyzmu angielskiego
• otwiera go w 1798 r. wystąpienie grupy tzw.
poetów jezior
• Nazywani byli tak dlatego, że związani byli z
Lake District (Krainą Jezior), czyli niewielkim
obszarem w północno-zachodniej Anglii
• Pierwsze romantyczne dzieła: wydane w 1798
r. Ballady liryczne autorstwa Williama
Wordswortha (23 ballady) i Samuela
Coleridge'a (4 ballady)
Poeci jezior - główne postulaty
uwolnienie poezji z XVIII-wiecznej sztuczności,
która
powstała
wskutek
nadmiernego
przestrzegania klasycystycznych poetyk
wprowadzenie do poezji zdarzeń i sytuacji z
życia codziennego
sprowadzenie literatury z elitarnego parnasu z
powrotem do zwykłego czytelnika.
Realizacji tych postulatów miał służyć nowy
język - codzienny, prosty, zaczerpnięty z
mowy potocznej (ale nie wulgarny), który
jednocześnie
miał
ożywiać
nieznane
dotychczas metafory i obrazy.
Poeci jezior - główni przedstawiciele
William Wordsworth (1770-1850)
Uznawany za prekursora romantyzmu w
literaturze brytyjskiej; napisał m. in.:
 „Ballady liryczne” - wspólnie z
Samuelem Coleridgem; zbiór ten
zawierał
23
utwory
autorstwa
Wordswortha
i
4
autorstwa
Coleridge’a.
W „Przedmowie”, dołączonej do
wydania
drugiego,
nazywanej
„manifestem
angielskiego
romantyzmu”,
zawarł
główne
postulaty poetów jezior
Poeci jezior – William Wordsworth
 „Preludium”
wielkie
arcydzieło
Wordswortha;
powstawało w latach 1798-1805, a jego pomysł zrodził
się w czasie podróży po Niemczech.
 pierwszy w historii epos psychologiczny (bohaterem
utworu jest umysł autora),
 poeta opisał w nim rozwój własnej osobowości od
najwcześniejszego dzieciństwa i śledził genezę
własnych odczuć wobec przyrody
 „Oda o przeczuciach nieśmiertelności ze wspomnień
wczesnego dzieciństwa”
 „Poławiacz pijawek”
Poeci jezior – Samuel Taylor Coleridge
• żył w latach 1772-1834
• uznawany za prekursora
romantyzmu w literaturze brytyjskiej
• wielką miłością jego życia była
młodsza siostra żony Williama
Wordsworth’a, Sara Hutchinson,
którą w swoich wierszach opiewał
pod anagramem Asra
• Napisał m. in.:
 „Ballady liryczne”, wspólnie z W.
Wordsworth’em – w dziele tym
prawdziwą perełką jest poemat
Coleridge’a „Rymy o sędziwym
marynarzu”
Poeci jezior – Samuel Taylor Coleridge
 „Christabel”- poemat nawiązuje do mitów gotyckich i
angielskiego średniowiecza; przepełniony jest tajemnicą,
a kolejne wydarzenia determinowane są działaniem
czynnika ponadprzyrodzonego, niesamowitego
 „Kubla Chan”- Coleridge stworzył ponad dwieście
wersów Kubla Chana w czasie opiumowego snu, a
spisywał je z pamięci tuż po przebudzeniu. Inspiracją dla
tego utworu była książka, którą czytał przed zaśnięciem
 „Przygnębienie”
Romantyzm dojrzały
 Do grona najważniejszych przedstawicieli
dojrzałego romantyzmu angielskiego należą:
a. Lord George Gordon Byron
b. Sir Walter Scott
c. John Keats
d. Percy Bysshe Shelley
Lord George Gordon Byron (1788-1824)
• Urodzony i wychowany w rodzinie
arystokratycznej, wypowiedział
bezkompromisową walkę wszystkim
przesądom i ideałom tej sfery.
• Zmuszony do opuszczenia Anglii, udał
się do Grecji, by - wcielając w czyn
głoszone przez siebie hasła wolności wziąć udział w walkach wyzwoleńczych
przeciwko Turkom. Śmierć Byrona
poniesiona w czasie tych walk wywarła
ogromne wrażenie na ówczesnej opinii
publicznej.
• Został uznany za bohatera, zaś jego
postępowanie za przykład ofiary
poniesionej dla głoszonych ideałów.
Lord George Gordon Byron
• Charakterystyczny dla twórczości Byrona jest
wykreowany przez niego typ bohatera literackiego,
tzw. bohater bajroniczny
• Jest to człowiek samotny, zbuntowany, idący pod
prąd, wyjątkowy - zwykle wybitnie utalentowany,
uwikłany w nieszczęśliwą miłość, skazany na
tragiczny koniec.
Lord George Gordon Byron
• Najbardziej znanym utworem Byrona jest
powieść poetycka zatytułowana „Giaur”
Po raz pierwszy opublikowano ją w 1813r., a
na język polski przetłumaczył ją Adam
Mickiewicz
Jej fragmentaryczna akcja, brak chronologii w
przedstawianiu wydarzeń, pełna niedomówień
i tajemniczości narracja, doskonale
współgrające z rozpaczliwą udręką głównego
bohatera, bardzo silnie oddziaływała na
wszystkich polskich romantyków
Lord George Gordon Byron
• Inne utwory Byrona to:
„Wędrówki Childe Harolda”
Powieść poetycka „Korsarz”
Poemat dygresyjny „Don Juan”
Dramaty filozoficzne: „Manfred” i „Kain”
Sir Walter Scott (1771-1832)
• Autor licznych powieści o tematyce
historycznej
• Tematyka wielu jego utworów
zaczerpnięta jest z historii szkockich
walk wyzwoleńczych
• Mistrzostwo powieści Scotta
polegało przede wszystkim na
odtwarzaniu tzw. kolorytu
historycznego, tj. cech
obyczajowych i charakterów
ludzkich właściwych danej epoce. Z
tego też względu uważa się go za
twórcę nowożytnej powieści
historycznej.
Sir Walter Scott (1771-1832)
• Napisał m. in.:
„Waverley”
„Rob Roy”
„Narzeczona z Lammermooru”
„Ivanhoe”
„Pieśń ostatniego minstrela”
John Keats (1795-1821)
• Wydał trzy tomy poezji, zawierające
ballady, ody i poematy, wśród nich
nieukończony poemat „Hyperion”.
• Do najbardziej znanych utworów
Keatsa należą "Oda do słowika",
oda "Do urny greckiej" i poemat
„Endymion”.
• Jego twórczość do dziś zadziwia
wyjątkowym rytmem, prawie
muzykalnością.
• Autorem pierwszych przekładów
poezji Keatsa na język polski był
Jan Kasprowicz.
Percy Bysshe Shelley
• Żył w latach 1792-1822
• Pierwszą powieść, zatytułowaną
„Zastrozzi”, wydał w 1810 roku;
była to powieść gotycka, w której
objawił swój ateistyczny pogląd
na świat
• Inne utwory:
„O konieczności ateizmu”
Wiersz-alegoria „Alastor albo duch
samotności”
„Rewolucja muzułmańska”
„Prometeusz rozpętany”