Transcript SRODOWISKO_WODNE

ŚRODOWISKO WODNE
Piotr Lewandowski
Wody słone - oceany i morza wszechocean (ocean
światowy) - zajmują 71% powierzchni Ziemi, czyli
361 mln km2, co stanowi 97,2% ilości wody
występującej w hydrosferze.
Wody słodkie - rzeki, jeziora i bagna, wody
gruntowe i podziemne, lodowce, pokrywa śnieżna i
para wodna w atmosferze, zajmują 2,8% wody
występującej w hydrosferze.
Lądy stanowią 29% powierzchni Ziemi - znajdują
się na obszarze 149 mln km2
Informacje ogólne
Jeziora
- zbiorniki wodne ze strefą głębinową, w której nie
występuje roślinność wyższa
- wielkość jezior waha się od około 1 ha do setek
tysięcy km2.
- największe jezioro świata – Kaspijskie (423 000
km2)
- największe jezioro Polski – Śniardwy (113 km2)
- głębokość jezior waha się od około 1 m do ponad
1500 m.
- najgłębsze jezioro świata – Bajkał (1741 m)
- najgłębsze jezioro Polski – Hańcza (108 m)
Pochodzenie jezior
Polodowcowe
 erozyjna i akumulacyjna działalność lodowców
kontynentalnych i górskich
Rynnowe
 wąskie, długie o stromych brzegach, głębokie.
Charakterystyczne ciągi o przebiegu południkowym
(Hańcza).
Morenowe
 duże, płytkie o urozmaiconej linii brzegowej (Śniardwy,
Niegocin)
lodowcowe górskie
 utworzone przez lodowce górskie
Staw Gąsienicowy, Morskie Oko)
(Czarny
Pochodzenie jezior
Rzeczne
 starorzecza powstałe z odciętych meandrów lub
jeziora korytowe
Deltowe
 położone w deltach dużych rzek
 Jedyne jeziora w Polsce - Dębie, Druzno
Przybrzeżne
 powstałe z zatok morskich odciętych osadami
 jeziora duże, płytkie z bagnistymi brzegami,
słonawe - Łebsko, Gardno, Jamno
Pochodzenie jezior
Krasowe
 powstały w zapadliskach lub lejach na obszarach
zbudowanych ze skał wapiennych i gipsowych - Polesie
Lubelskie
Tektoniczne
 powstały wskutek pęknięć i przesunięć w skorupie
ziemskiej
 jeziora duże i głębokie - Bajkał, Tanganika, Morze
Martwe
Wulkaniczne
 powstały w wyniku działalności wulkanicznej
 zbiorniki niewielkie, bardzo głębokie
Strefy jezior
Litoral
 płytka, przybrzeżna strefa jeziora
 sięga do dolnej granicy występowania roślinności
Sublitoral
 poniżej litoralu
 miejsce gromadzenia się szczątków pochodzenia
litoralnego np. trudno rozkładalne części roślin, muszle
mięczaków itp.
Strefy jezior
Profundal
 strefa dna poniżej sublitoralu i bezpośrednio przyległa do
niej warstwa wody
Pelagial
 strefa otwartej wody
Typy troficzne jezior
Oligotroficzne







mało żyzne, ubogie w azot i fosfor
niewielka produkcja biologiczna
przejrzystość powyżej 7 m
niebieska barwa wody
dobrze natleniona strefa przydenna
nieorganiczne osady denne
ewolucja w kierunku jeziora mezotroficznego
Typy troficzne jezior
Mezotroficzne
 stan przejściowy pomiędzy oligo- a eutrofią
Eutroficzne
 żyzne zbiorniki wodne, bogate w azot i fosfor
 wysoka produkcja biologiczna, częste zakwity glonów
 zielona barwa wody
 rozwinięty pas roślinności brzegowej
 deficyty tlenu w wodach przydennych (zima, lato)
 organiczne osady denne (ciemny muł)
 ewolucja w kierunku torfowiska
Stagnacja letnia
- Epilimnion - warstwa nad skokowa, powierzchniowa warstwa
wody zmieniająca swoją temperaturę pod wpływem warunków
zewnętrznych (słońca)
- Metalimnion - termoklina albo inna nazwa warstwa skokowa,
wąska warstwa wody1-2m w której następuje gwałtowny
spadek temperatury, nawet o 12C. W jeziorach naszej strefy
klimatycznej termoklina występuje na głębokości 7-8m. W
okresie wiosny powstaje bardzo płytko 1-2m i przesuwa się
powoli w dół, jednocześnie coraz wyraźniej się zaznaczając. W
czerwcu dochodzi do 7-8m i tam utrzymuje się przez okres
lata. Na jesieni woda ochładza się od powierzchni i termoklina
zanika. Dochodzi do miksji. Głębokość położenia termokliny
w morzu może być znacznie większa. (Morze Śródziemne pierwsza termoklina 12-14m spadek temperatury o kilka
stopni, termoklina właściwa głębokość 40-45m; w Morzu
Czerwonym poniżej 50m)
- Hipolimnion warstwa podskokowa, warstwa wody
chłodnej o temp ok. 4C (największa gęstość).
Cyrkulacja jesienna
- W okresie jesieni na skutek ochładzania się
powierzchniowych warstw wody, oraz dzięki ruchom
wody wywołanych siłą wiatru następuje wyrównanie
temperatury w całej misie zbiornika.
Stagnacja zimowa
- W okresie zimy powierzchniowa warstwa zbiornika
pokrywa się lodem.
- Dzięki temu że woda o temp 4C posiada największą
gęstość, chłodna woda o temp. 0-3C pozostaje przy
powierzchni.
- Kiedy temp. otoczenia spadnie poniżej zera powstaje lód
którego grubość zależy od długości okresów z temp poniżej
zera.
Cyrkulacja wiosenna
- W okresie wiosny, lód topnieje, powierzchniowa warstwa
ogrzewa się i następuje wymieszanie wody w całym
zbiorniku.
UKSZTAŁTOWANIE KORYTA RZECZNEGO
1 - Rynna
2 - Przykosa
3 - Ploso
4 - Przymulisko
5 - Odsypisko
6 - Przemiał
7 - Ławica
8 - Nurt
UKSZTAŁTOWANIE KORYTA RZECZNEGO
H - Przykosa
F - Ploso
D - Przymulisko
E- Odsypisko
C - Przemiał
A - Ławica
Nurkowanie w wodach morskich.
Warunki nurkowania w wodach morskich są silnie
uzależnione od pogody, konfiguracji dna oraz od
takich ruchów wody jak:
Falowanie
Pływy
Prądy morskie
Kamieniołomy
- Dużą atrakcyjnością charakteryzują się również sztuczne
zbiorniki do jakich należą kamieniołomy, Wszystkie
kamieniołomy posiadają źródła zasilające kamieniołom w
świeżą czystą wodę.
- Ze względu na rodzaj materiału, który był usunięty przy
eksploatacji wyrobiska górniczego kamieniołom może być:
- Granitowy - duża czystość wody, brak zawiesiny w wodzie
(kamieniołomy z okolic Wrocławia)
- Wapienne - może występować mleczna zawiesina na skutek
rozpuszczania przez wodę skał wapiennych (okolice Krakowa
np. Zakrzówek)
- Dolomitowe (Jaworzno Koparki)
- Łupkowe (Svobodne Hermanice)
- Piaskowcowe
- Piaskowe - mała głębokość, dużo zawiesiny w wodzie a stąd
mała przeźroczystość wody (np. Kryspinów koło Krakowa)
Literatura
1. Jarosław K. – „Medycyna nurkowa” Poznań 2006
2. Strugarski T. – „Wypadki nurkowe. Analiza gorzkich
doświadczeń” Warszawa 2005
3. Tyblewski R. „Kompendium Płetwonurka Amatora”