Transcript Densytometria i osteoporoza

Densytometria i osteoporoza
Prawidłowa gęstość kości
 Wartość pomiaru gęstości minerału kostnego
metodą DEXA zawierająca się w obrębie 1
odchylenia standardowego od średniej dla
młodych normalnych dorosłych czyli
szczytowej masy kostnej
 (T-score od +1 do - 1).
Przebudowa kości (metaboliczny obrót kostny)
 Bilansowanie się procesów resorpcji i
kościotworzenia powodujące w efekcie
przyrost lub spadek masy kostnej. Procesy te
przebiegają w specyficzny sposób dla kości
korowej (tworzenie ośrodków przebudowy a
następnie osteonów) i beleczkowej (jednostki
przebudowy kości).
 Jeden epizod przebudowy kości trwa od 3 do 6
miesięcy; etap resorpcji kończy się po około 3
tygodniach.
Kościotworzenie
 Przyrost masy kostnej w drodze procesów
fizjologicznych lub patologicznych z udziałem
osteoblastów.
Resorpcja
 Utrata masy kostnej w drodze procesów
fizjologicznych lub patologicznych z udziałem
osteoklastów.
Szczytowa masa kostna
 Najwyższa wartość masy kostnej
zakumulowana u młodych ludzi dorosłych
pomiędzy 20 a 30 rokiem życia.
Z - score
 Sposób oceny masy kostnej, w którym punkt
odniesienia stanowi równowiekowa grupa kontrolna
danej płci. Wyrażany jako liczba odchyleń
standardowych od średniej masy kostnej dla danego
wieku i płci w zdrowej populacji.
T - score
 Sposób oceny masy kostnej, w którym punkt
odniesienia stanowi szczytowa masa kostna dla
danej płci. Wyrażany jako liczba odchyleń
standardowych.
Osteopenia
 Niska gęstość kości .Wartość pomiaru gęstości
minerału kostnego metodą DEXA zawierająca
się pomiędzy 1,0 a 2,5 odchyleń
standardowych poniżej średniej dla młodych
zdrowych dorosłych
 (T-score pomiędzy -1 a -2,5).
Osteoporoza
 Przewlekłe, postępujące schorzenie
wyróżniające się niską masą kostną i
degradacją mikroarchitektury tkanki kostnej.
Prowadzi to do osłabienia wytrzymałości kości i
w konsekwencji do wzrostu ryzyka złamań;
gęstość mierzona metodą DEXA kości poniżej
2,5 lub więcej odchyleń standardowych poniżej
średniej dla młodych i zdrowych ludzi
 (T-score równy lub niższy -2,5).Wyróżniamy
osteoporozy pierwotne i wtórne.
Osteoporozy pierwotne
 Wyróżniamy osteoporozy idiopatyczne (młodzieńcze i
dorosłe - 80%) i inwolucyjne (typ I - osteoporoza
pomenopauzalna i typ II - osteoporoza starcza).
Osteoporoza pomenopauzalna stanowi 80%
osteoporozy inwolucyjnej.
Osteoporozy wtórne
 Osteoporozy towarzyszące lub będące skutkiem
innych stanów chorobowych. Zaliczamy do nich
osteoporozę posteroidową, w nadczynności
przytarczyc, spowodowaną zespołem złego
wchłaniania, niedoborem witamin C i D,
unieruchomieniem, przewlekłym leczeniem heparyną
oraz nadużywaniem alkoholu i nikotyny.
Densytometria
 Metoda diagnostyczna oceny gęstości kości
oparta na pomiarze pochłaniania wiązek
promieniowania rentgenowskiego.


Densytometryczne metody stosowane do oceny
gęstości kości opierają się na opisanym przez prawo
Lambert'a-Beer'a zjawisku pochłaniania wiązki
promieniowania jonizującego przechodzącej przez
ośrodek (kość).
Natężenie promieniowania odbieranego przez
detektor po przejściu przez tkankę kostną jest
odwrotnie proporcjonalne do zawartości minerałów w
kościach.

System komputerowy umożliwia wyliczenie
danych końcowych w postaci wartości
bezwzględnych określających gęstość kości
(BMD - Bone Mineral Density) w g/cm2 na
podstawie wyliczenia zawartości minerałów
(BMC - Bone Mineral Contens) wyrażonej w
gramach na danej powierzchni






Pierwsze densytometry pojawiły się w latach sześćdziesiątych.
Pod koniec lat osiemdziesiątych wprowadzono aparaty
densytometryczne najnowszej generacji, w których źródłem
promieniowania jest lampa rentgenowska emitująca wiązkę o
dwóch energiach.
Metoda ta nosi nazwę DEXA (Dual Energy X-ray
Absorptiometry) absorpcjometrii promieniowania
rentgenowskiego o podwójnej energii.
Powtarzalność pomiaru wynosi 1%.
Czas pomiaru uległ znacznemu skróceniu.
Dawka napromieniowania zmniejszyła się do ok. 1 mrem.
Wprowadzenie nowej techniki Fan Beam czyli wiązki
promieniowania w postaci wachlarza odbieranej przez
wieloelementowy układ detektorów znacznie skróciło czas
pomiaru, a jednocześnie poprawiło jakość otrzymanego
obrazu.
Metody densytometryczne
SXA (Single X-ray Absorptiometry)
 Absorpcjometria pojedynczej energii
promieniowania rentgenowskiego. Metoda
densytometryczna stosowana do pomiaru
gęstości minerału kostnego, w lokalizacjach
obwodowych, zwykle przedramienia. Nie
pozwala na rozróżnienie struktury korowej i
beleczkowej.
DEXA (Dual Energy X - ray Absorptimetry)
 Absorpcjometria podwójnej energii
promieniowania rentgenowskiego. Metoda
densytometryczna stosowana do oceny
gęstości minerału kostnego w kręgosłupie,
bliższej części kości udowej, dalszej części
kości przedramienia lub całego szkieletu.
 Nie pozwala na rozróżnienie struktury korowej i
beleczkowej. Metoda referencyjna dla innych
metod densytometrycznych.
QCT (Quantitative Computed Tomography)
 Ilościowa tomografia komputerowa. Metoda
densytometryczna stosowana do określenia
gęstości minerału kostnego w ujęciu
trójwymiarowym (g/cm3). Zwykle stosowana
dla oceny kręgosłupa lędźwiowego, lecz
adaptowana również do innych lokalizacji
szkieletowych, np. peryferyjna tomografia
komputerowa (pQCT). Pozwala na odróżnienie
kości korowej od beleczkowej.


W badaniach densytometrycznych metodą DEXA
zmierzona masa kostna przeliczana jest na jednostkę
powierzchni a otrzymany rezultat wyrażony w g/cm2.
Istotną wadą tej metody jest pewne, biorące się z
nieuwzględnienia trzeciego wymiaru przekłamanie
wyniku badania - jeśli bowiem zmierzymy dwie
struktury o tej samej gęstości ale różnych
grubościach, to wartość otrzymana w badaniu
densytometrycznym struktury o większej grubości
będzie większa.
W metodzie QCT pomiar jest trójwymiarowy a jego
wynik wyrażany w mg/cm3. Pozwala to na określenie
rzeczywistej gęstości badanego obszaru a także (co
nie jest możliwe w metodzie DEXA) na zróżnicowanie
poszczególnych struktur kostnych.
Ilościowa metoda ultradźwiękowa
 Wykonując badanie ultradźwiękowe kości
mierzymy na ogół: prędkość i
szerokopasmowe tłumienie ultradźwięków.
 Pozwalają one na ocenę jakości kości
(struktura wewnętrzna, ilość beleczek,
połączenia między nimi, sprężystość warstwy
korowej).




Do niedawna jedynymi metodami badania kości w
osteoporozie były metody absorpcjometrii
promieniowania jonizującego.
Ich istotną wadą jest to, że określają jedynie masę
kości.
Obecnie jednak można badać także jakość kości.
Służy do tego ilościowa metoda ultradźwiękowa. Jest
to metoda stosunkowo tania, nieinwazyjna i nie
operująca promieniowaniem jonizującym, a
stosowana aparatura ma nieduże wymiary i jest
przenośna. Pomiary tą metodą mogą być
dokonywane tylko na kościach okrytych cienką
warstwą tkanek miękkich.


Najczęściej wybieraną lokalizacją pomiaru jest
kość piętowa, inne to: kość piszczelowa,
rzepka i kości palców dłoni.
Podczas pomiaru mierzone są dwie wielkości:
prędkość ultradźwięków (SOS) i zależność
tłumienia ultradźwięków od ich częstotliwości
(BUA).



Prędkość ultradźwięków jest uwarunkowana głównie
przez kość korową, przez jej wytrzymałość i gęstość,
a w mniejszym stopniu przez kość beleczkową.
Natomiast tłumienie ultradźwięków zależy głównie od
własności kości beleczkowej, od ilości beleczek, ich
grubości i liczby połączeń pomiędzy nimi, a w
mniejszym stopniu od własności kości korowej.
Dzięki temu można, w pewnym przybliżeniu, określić,
czy u danej osoby choroba spowodowała
upośledzenie funkcji kości korowej czy beleczkowej.

Przydatność diagnostyczną ilościowej metody
ultradźwiękowej weryfikowano w toku dwóch szeroko
zakrojonych badań prospektywnych. Badano w nich
możliwość przewidywania ryzyka wystąpienia
złamania kręgosłupa i szyjki kości udowej na
podstawie ultradźwiękowego pomiaru kości piętowej.
Stwierdzono, że pomiar jakości kości piętowej
ilościową metodą ultradźwiękową pozwala na
określenie ryzyka wystąpienia złamania co najmniej
tak samo dobrze jak pomiar masy kostnej metodą
dwuwiązkowej absorpcjometrii promeniowania
rentgenowskiego (DEXA), oraz, że jakość kości jest
czynnikiem determinującym ryzyko wystąpienia
złamania niezależnym od masy kostnej.
Definicja
Czynniki ryzyka złamań osteoporotycznych
 Łatwe do stwierdzenia i pospolite czynniki
związane w większości przypadków z ryzykiem
złamania proksymalnej części kości udowej,
kręgów czy innych typów złamań. Do
najczęściej spotykanych należą: niska masa
kostna, wysoki obrót metabolizmu kostnego,
obecność osteoporotycznych złamań u
rodziców, niska masa ciała, przebyte złamania,
palenie, nadmierne spożycie alkoholu.
czynniki ryzyka złamania kości – wskazania
do densytometrii
Występujące samodzielnie:
 wiek - dla kobiet 65 lat i dla mężczyzn 70 lat
 przebyte złamanie osteoporotyczne kręgosłupa i b.k.k.u.
niezależnie od wieku
 przebyte złamanie osteoporotyczne o innej lokalizacji
niezależnie od wieku
 przebyte złamanie osteoporotyczne b. k. k. u. u rodziców, po
50. r. ż. u ojca i po menopauzie u matki
 przewlekłe przyjmowanie kortykosteroidów w dziennej dawce
< 7,5 mg w przeliczeniu na prednizon, przez co najmniej 3
miesiące
 skłonność do upadków: co najmniej 2 upadki z powodów
medycznych (np. zaburzenia widzenia, zaburzenia
neurologiczne)
 aktualnie trwająca pierwotna nadczynność przytarczyc
Występujące razem z którymkolwiek z podanych wyżej:
 aktualnie trwająca choroba, jako przyczyna
osteoporozy wtórnej: nadczynność tarczycy, RZS
 palenie papierosów: ponad 20 dziennie przez ponad
5 lat (arbitralna decyzja o długości okresu palenia)
 nadużywanie alkoholu: ponad 2 drinki dziennie przez
ponad 5 lat (arbitralna decyzja o długości okresu
picia)
 wczesna menopauza: przed 45. r.ż. - dla kobiet po
65. r.ż. niski BMI - <19 dla kobiet i mężczyzn

Za wskazanie do badania DEXA uważa się
objaw zaniku kostnego w badaniu
radiologicznym kości wykonanym z
jakiegokolwiek powodu.
"DUŻE" I "MAŁE" CZYNNIKI RYZYKA
ZŁAMANIA KOśCI JAKO WSKAZANIE DO
BADANIA W KIERUNKU OSTEOPOROZY
CZYNNIKI RYZYKA ZŁAMANIA KOśCI
NIEZALEŻNE I ZALEŻNE OD GĘSTOśCI
KOśCI (BMD)
CZYNNIKI RYZYKA ZŁAMANIA KOśCI I
NADANE IM WARTOśCI RYZYKA
WZGLĘDNEGO (RW)
Schemat postępowania w osteoporozie
APARATY DENSYTOMETRYCZNE
na przykładzie
NORLAND MEDICAL SYSTEMS

XR 46 - Największy, najnowocześniejszy, najwyższej klasy
stołowy densytometr z rodziny DEXA. Profesjonalny aparat do
diagnozowania i monitorowania leczenia metabolicznych
schorzeń kostnych. Wykorzystuje technologię skolimowanej
wiązki promieniowania rentgenowskiego. Najnowocześniejsza
technika wykorzystana w aparacie XR 46 pozwala na
wykonanie badania gęstości w lokalizacji:






kośćca centralnego (kręgosłup lędźwiowy w projekcji AP i Lateral;
szyjka kości udowej);
kośćca obwodowego (przedramię);
(WHOLE BODY) - badanie całego ciała
(RESEARCH SCAN) obszaru dowolnie zdefiniowanego przez lekarza
możliwość analizy gęstości kości zwierzęcych (Small Subject)
Aparat wyposażony jest w opcję BODY COMPOSITION badanie składu i masy tkanki kostnej i miękkiej (SOFT TISSUE
COMPOSITION).
CHARAKTERYSTYKA


gabaryty aparatu 261 cm x 122 cm;
wysoka szybkość skanu / minimalna dawka promieniowania:













Kręgosłup AP <1,5 min/< 1 mRem;
Kręgosłup Lateral <4 min/< 5 mrem;
Szyjka kości udowej<2 min/<1 mrem;
Przedramię <3 min/<1 mrem;
Całe ciało <5 min/<0,1 mrem
wysoka precyzja ~ 1%;
automatyczna eliminacja obszarów o wysokiej gęstości (implanty);
technologia aktywnego doboru natężenia promieniowania jonizującego
unikalny system 77 punktowej kalibracji - dokładność pomiaru bez względu
na indywidualną budowę pacjenta;
szeroka baza referencyjna T-SCORE I Z-SCORE;
program pediatryczny;
określenie czynnika ryzyka złamań ( FRACTURE RISK ASSESMENT )
zgodne z zaleceniami WHO;
przyjazne oprogramowanie aparatu czyni go łatwym w obsłudze;
EXCELL
 Mniejszy od XR 46 łóżkowy aparat densytometryczny należący
do rodziny DEXA. Wykorzystuje technologię Pencil Beam
(skolimowanej wiązki promieniowania rentgenowskiego minimalizując dawkę promieniowania dla pacjenta zwiększa
jednocześnie precyzję i dokładność pomiaru).
 Doskonale nadaje się zarówno dla szpitali jak i gabinetów
lekarskich. Jego nowoczesna technologia, nieduże rozmiary i
konkurencyjna cena (aparatu do mierzenia kośćca
centralnego) pozwalają na wszechstronność stosowania.
Densytometr łóżkowy z wiązką punktową dla skanowania
kośćca centralnego (kręgosłup AP i kość szyjki udowej).
 Wysoka szybkość skanu przy minimalnej dawce
promieniowania.











CHARAKTERYSTYKA:
Wymiar 182 cm x 122cm
Gabaryty stołu 181cm x 88cm
Skrócony czas badania dla kręgosłupa AP <1,5 min a dla kości
udowej <2 min
Dawka: <1,0 mRem
Wysoka precyzja - -1 % kręgosłup; 1,2 % - dla kości udowej
Oryginalny system 77 punktowej kalibracji
dynamiczna filtracja
baza referencyjna T-score i Z-score
baza referencyjna dla dzieci od lat 2-20
Przyjazne oprogramowanie sterujące pracą aparatu
wyposażono dodatkowo w opcję umożliwiającą ocenę ryzyka
złamań (FRACTURE RISK ASSESMENT)
Apollo
 Aparat densytometryczny należący do rodziny DEXA.
Przeznaczony jest do badań przesiewowych i wstępnej
diagnostyki metabolicznych schorzeń kostnych. Umożliwia
analizę gęstości aktywnej metabolicznie struktury gąbczastej
kości piętowej (Os Calcis). Apollo charakteryzuje się najniższą
względem konkurencyjnych systemów dawką promieniowania
jonizującego pochłanianego przez pacjenta (< 0,2 mRem) oraz
krótkim czasem pomiaru (< 15 s).
 Apollo nie wymaga dodatkowych (kosztownych) urządzeń.
Wyniki badania densytometrycznego wyświetlane są bowiem
na prostej w obsłudze konsoli sterującej pracą aparatu.
XCT 2000
 Reprezentant rodziny niewielkich rozmiarów peryferyjnych
tomografów densytometrycznych. Umożliwia wyznaczenie
rzeczywistej (wolumetrycznej) gęstości kości w lokalizacji
przedramienia. XCT 2000 wyznacza selektywnie gęstość
struktury korowej i gąbczastej kości promieniowej. W tej grupie
występują również tomografy mikroskopowe umożliwiające
odtworzenie rozkładu gęstości kości ze zdolnością rozdzielczą
0,2 - 0,8 mm.
 Przy dawkach porównywalnych z technologią DXA tomograf
densytometryczny pozwala na monitorowanie leczenia w
obrębie aktywnej metabolicznie struktury gąbczastej oraz
umożliwia wczesne wykrycie efektów zastosowanej terapii.
PDEXA
 Niewielkich rozmiarów (masa 27 kg) aparat
densytometryczny typu DEXA. Przeznaczony jest do
badań wstępnych (przesiewowych) w małych
placówkach służby zdrowia lub prywatnych
gabinetach lekarskich. To proste w obsłudze
urządzenie pozwala na wstępną diagnozę
osteoporozy w lokalizacji przedramienia.
 Pozwala na analizę gęstości kości promieniowej i
łokciowej w lokalizacjach: dystalnej i proksymalnej.
NOWE OPCJE DIAGNOSTYCZNE
Lateral DVA and AP Spine
 W efekcie przeprowadzonego pomiaru kręgosłupa piersiowego
i lędźwiowego w trakcie jednego badania, przy znacząco
obniżonych względem klasycznej metody RTG dawkach
promieniowania jonizującego, ocenie poddana zostaje budowa
geometryczna kolejnych kręgów w obszarze Th4-L4.
 \W efekcie przeprowadzonej analizy z wysoką precyzją
możliwa jest identyfikacja oraz klasyfikacja złamań.
Zastosowanie najnowszych rozwiązań technologicznych czyni
z opcji Lateral DVA metodę wysoce konkurencyjną do
klasycznej diagnostyki RTG (zdjęć w projekcji bocznej) ze
względu na porównywalną jakość obrazu, niskie dawki
promieniowania oraz standaryzowaną procedurę pomiaru.
Total Body
 W opcji Total Body ocenie względem wartości szczytowych dla
płci lub równowiekowej grupy kontrolnej poddana zostaje
masa tkanki kostnej całego szkieletu poprzez wyznaczenie
gęstości w g/cm2.
 Wynik pomiaru całego szkieletu wyrażany jest zarówno w
wartościach T- score jak i Z- score. Możliwa jest również ocena
mineralizacji tkanki kostnej w poszczególnych segmentach
szkieletu.
 W opcji Total Body analizie poddany jest również skład ciała z
wyznaczeniem masy tkanki tłuszczowej (Fat mass) oraz jej
procentowego udziału względem masy ciała (% Fat) a także
rozkładu percentylowego względem populacji referencyjnej. W
opcji Total Body możliwa jest również ocena masy surogatu
tkanki mięśniowej poprzez wyznaczenie Lean Body Mass.
Hand
 W opcji pomiaru dłoni analizie poddana zostaje
masa i gęstość tkanki kostnej dłoni. Opcja
umożliwia monitorowania zmian BMD w trakcie
procesów zapalnych. Pomiar przydatny dla
reumatologów.
Dual Femur - HAL
 Rozwiązania technologiczne zastosowane w
aparatach najnowszej generacji umożliwiają
standardową ocenę gęstości tkanki kostnej bliższej
części kości udowej (Femur) lub obydwu łącznie
(Dual Femur), z uwzględnieniem klinicznie istotnych
sub-regionów: szyjki kości udowej (Neck) oraz całości
(Total). Z najwyższą precyzją pomiaru wyznaczona
zostaje gęstość w g/cm2, a wyniki wyrażane są
również w postaci Z-score oraz T-score.
 Ocenie poddana zostaje długość osi szyjki udowej
(Hip Axis Lenght)
Opcja CSMI
Ocena momentu bezwładności przekroju
poprzecznego (Cross-sectional Moment of Inertia) umożliwia
określenie wytrzymałości mechanicznej oraz ryzyka
wystąpienia złamania w tej lokalizacji.
Orthopedic

Wysoce specjalistyczna analiza masy tkanki kostnej
wokół trzpienia endoprotez różnych typów według
stref Gruena. Opcja przydatna do monitorowania
zmian masy tkanki kostnej w strefach Gruena, co
umożliwia oszacowanie ryzyka obluzowania
endoprotezy.
Wyniki badań densytometrycznych
BADANIA KRĘGOSŁUPA



Osteoporozę określa się jako chorobę
uogólnioną. Niekiedy jednak dochodzi do
znacznego odwapnienia tylko jednego z
kręgów.
Najczęściej krąg L1, ale zdarza się też inaczej
(np. L4). W takich przypadkach interpretacja
wyniku gęstości kości w odcinku L2 - L4,
uważanego za standard, przedstawia pewne
trudności.
Taka sytuacja wymaga analizy wartości BMD
dla poszczególnych kręgów.


Bardzo często mamy do czynienia ze
złamaniami kompresyjnymi kręgów.
Tego typu zmiany mogą zafałszować wynik
końcowy pomiarów BMD w odcinku L2 - L4
kręgosłupa, znacznie go zawyżając. Stąd
zalecenie, aby również w takich przypadkach
dokonywać analizy wyników dla każdego z
kręgów oddzielnie.


wynik badania densytometrycznego w
żadnym wypadku nie powinien być
interpretowany na podstawie barwy obrazu
danego odcinka kośćca.
Osoby zajmujące się interpretacją wyników
densytometrii powinny pamiętać, że
ustawienie skali barw zależy od osoby
obsługującej aparat pomiarowy i nie ma nic
wspólnego z wartościami liczbowymi
gęstosci kości.


Badania densytometryczne są szeroko stosowane u
pacjentów zagrożonych osteoporozą posterydową,
także u dzieci. Oto przykład wyniku badania
densytometrycznego całego układu kostnego
(TOTAL BODY) i odcinka lędźwiowego kręgosłupa
(AP SPINE) wykonanego w programie
pediatrycznym u 12 - letniego chłopca po
sterydoterapii.
Wartość BMD całego kośca niewiele odbiega od
normy wiekowej. Natomiast wartości BMD odcinka
lędźwiowego kręgosłupa jest znacznie obniżona w
porównaniu do normy wiekowej.


Przy użyciu badania densytometrycznego możemy oceniać
skuteczność leczenia osteoporozy. Chora lat 68 miała
wykonane badanie densytometryczne kręgosłupa L2-L4 i
szyjki kości udowej (metodą DEXA). W badaniu kręgosłupa
stwierdzono cechy osteoporozy (T-score = -3.10), a w badaniu
szyjki kości udowej cechy osteopenii (T-score = -2.04)
Włączono leczenie bisfosfonianami oraz suplementację
wapnia i witaminy D3. Badanie powtórzono po 2 latach i
stwierdzono zwiększenie gęstości masy kostnej kręgosłupa (Tscore = -2.19), co odpowiada przejściu z grupy osteoporozy do
grupy osteopenii oraz mniejszego stopnia zwiększenie
gęstości masy kostnej szyjki kości udowej (T-score = -1.71).
Oceniając powyższe wyniki w procentowej skali w stosunku do
szczytowej masy kostnej należy stwierdzić, że gęstość
kręgosłupa wzrosła z 69% do 78% szczytowej masy kostnej, a
gęstość szyjki kości udowej z 75% do 79%.
PRZED
Po


Przypadek ten ilustruje jak cennym badaniem w diagnostyce
osteoporozy jest densytometria i jak niska gęstość kości
utrudnia, a często uniemożliwia leczenie powikłań osteoporozy
czyli złamań.
Chora lat 89 po epizodzie złamań kompresyjnych kręgosłupa
(Th7-Thll, L2, L4) przed dwoma laty i złamaniem nasady
dalszej kości promieniowej prawej przed sześciu laty, do tej
pory nie leczona z powodu osteoporozy miała wykonane
badanie densytometryczne kręgosłupa L2-L4 i szyjek kości
udowej (metodą DEXA).
Badanie wykazało bardzo niskie wartości gęstości mineralnej
kręgosłupa (T-score = -4.28) i alarmująco niskie wartości
gęstości mineralnej kości udowych (T score szyjki lewej = 7.52), T-score szyjki prawej = -7.31). Wartości te wskazują na
bardzo nasiloną osteoporozę i ryzyko złamań w takim
przypadku jest wysokie.

Chorej włączono suplementację wapna i witaminy D3. W 4
miesiące później przy lekkim potknięciu doszło u chorej do
złamania przezkrętarzowego prawej kości udowej. Chora była
leczona operacyjnie. Zespolono złamanie przy użyciu płyty
kątowej. W celu polepszenia konsolidacji zrostu chora
otrzymywała Fluossen, Ossopan, Vit. A+D3. Mimo
przestrzegania zaleceń lekarskich u chorej po 9 miesiącach od
leczenia operacyjnego nie doszło do zrostu (ani nawet do
radiologicznych cech rozpoczynającego się zrostu), za to
elementy metalowe zespolenia spowodowały dalszą
destrukcję kości. Chora została zakwalifikowana do zabiegu
wszczepienia protezy stawu biodrowego. Niestety w wyniku
powikłań okołooperacyjnych (podejrzewano zatorowość
płucną) chora zmarła.
Biochemiczne markery obrotu kostnego
 Fragmenty białkowych elementów strukturalnych kości (lub
produkty ich degradacji) oraz enzymy i białka uwalniane do
krążenia w czasie aktywności metabolicznej komórek
kościotworzenia - osteoblastów oraz komórek resorpcji kości osteoklastów. Poziom biochemicznych markerów jest
wypadkową aktywności wszystkich procesów przebudowy,
odbywających się w danym momencie w obrębie całego
szkieletu.
SYSTEM ELECSYS® 1010/2010
 Pierwsza automatyczna metoda oznaczania
nowoczesnych markerów obrotu kostnego w surowicy
krwi, umożliwiająca szybką diagnostykę indywidualnych
pacjentów (Certyfikat ISO 9001)
ZALETY
 AUTOMATYZACJA:
umożliwia wprowadzenie markerów kostnych jako badań
rutynowych;
 Czas oznaczenia:18 min., możliwość natychmiastowego
wydania wyniku;
 MATERIAŁ: aplikacja do oznaczania w surowicy, a nie w
moczu, w zasadniczy sposób poprawia wiarygodność wyników
oraz CV metody, eliminuje błędy związane z wpływem diurezy i
sposobem zbiórki moczu;
 MENU: kompleksowa oferta (Osteokalcyna, CrossLaps, PTH)
+ panel hormonalny;
 EKONOMIZACJA: stały koszt pojedyńczego oznaczenia,
niezależnie od ilości zleceń - możliwość oznaczeń
pojedyńczych surowic;
MOŻLIWOŚCI
DIAGNOSTYKA CZYNNOŚCIOWA TARCZYCY

TSH 3 gen., T3, T4, fT3, fT4, Tyreoglobulina, anty-TPO, T4-uptake;
DIAGNOSTYKA HORMONALNA:

FSH, LH, Prolaktyna, Estradiol, Progesteron, Testosteron, DHEA-S , HCG,
Beta-HCG, Kortyzol, Insulina;
DIAGNOSTYKA OSTEOPOROZY:

Beta-CrossLaps, N-Mid-Osteokalcyna, Parathormon;
MARKERY NOWOTWOROWE:

AFP, CEA, PSA, free PSA, CA 125, CA 19-9, CA 15-3, CA 72-4, CYFRA 211, NSE;
DIAGNOSTYKA ZAKAŻEŃ:

HBsAg, anty-HBs, anty-HBc, anty-HBc IgM, anty-HBe, HbeAg, HIV-Ag;
DIAGNOSTYKA ANEMII:

Ferrytyna, wit. B12, kwas foliowy, RBC folate;
INNE:

Mioglobina, Troponina T, CK-MB mass, Digoksyna, IgE;
Markery tworzenia kości


Frakcja kostna alkalicznej fosfatazy w systemie ELISA
(surowica)
Osteokalcyna w systemie ELISA (surowica). Produkt
degradacji osteokalcyny. Osteokalcyna jest wysoce swoistym
markerem kościotworzenia, gdyż wytwarzana jest jedynie
przez aktywne osteoblasty.
Markery tworzenia kości

PINP jest to peptyd uwalniany w czasie syntezy kolagenu z
cząsteczki prokolagenu typu I od końca N. Obecne w krążeniu
PINP wskazują więc bezpośrednio na liczbę nowoutworzonych
cząsteczek kolagenu wbudowanych w tkankę. PINP to
cząsteczka o kształcie wydłużonym, ufosforylowana, o masie
cząsteczkowej 35 000 daltonów.
Marker resorpcji kości

Beta-CrossLaps
ß-izomery dwóch oktopeptydów
łańcucha alfa kolagenu typu I połączone wiązaniem
sieciującym. Jest to C-końcowy usieciowany
telopeptyd łańcucha alfa kolagenu typu I (CTx),
wysoce swoisty marker procesu resorpcji kości.
WSKAZANIA DO OZNACZANIA
NOWOCZESNYCH MARKERÓW
OBROTU KOSTNEGO
IDENTYFIKACJA PACJENTEK Z
PODWYŻSZONYM OBROTEM KOSTNYM,
NIEZALEŻNYM OD OBNIŻONEJ GĘSTOŚCI
MINERAŁU KOSTNEGO (BMD), CZYNNIKIEM
RYZYKA ZŁAMAŃ U KOBIET.
BADANIE KONIECZNE U KOBIET






ze złamaniem w wywiadzie lekarskim
z obniżoną gęstością minerału kostego (BMD<-1SD)
leczonych sterydami
przewidzianych do leczenia antyresorpcyjnego (pacjentki
z podwyższonym obrotem kostnym pozytywnie
odpowiadają na leczenie)

MONITOROWANIE LECZENIA PREPARATAMI
ANTYRESORPCYJNYMI


Zmiany poziomu markerów obrotu kostnego po 3-6
miesiącach leczenia preparatami antyresorpcyjnymi są
jedynym wczesnym dowodem dla pacjenta, że leczony
jest prawidłowo, a dla lekarza o subordynacji pacjenta i
właściwym dawkowaniu leku
IDENTYFIKACJA PACJENTÓW Z PRZERZUTAMI
NOWOTWORU PROSTATY DO KOŚCI



Poziom total PINP
10,8 - 76 nl/ml Brak przerzutów do kości
128 - 1992 nl/ml Przerzuty do kości
PROFILAKTYKA
 PROFILAKTYKA OSTEOPOROZY U KOBIET
ZWIĄZANA Z NIEDOBOREM ESTROGENÓW
 PROFILAKTYKA OSTEOPOROZY ZWIĄZANA Z
NADCZYNNOŚCIĄ TARCZYCY
 PROFILAKTYKA OSTEOPOROZY ZWIĄZANA Z
NADCZYNNOŚCIą NADNERCZY
 PROFILAKTYKA OSTEOPOROZY ZWIĄZANA Z
PIERWOTNĄ I WTÓRNĄ (NIEDOBÓR WITAMINY D)
NADCZYNNOśCIĄ PRZYTARCZYC