Transcript Çalışan Sağlığı ve Risk Analizi

Çalışan Sağlığı ve Çalışan Güvenliği
 Çalışanların, iş kazalarına uğramalarını ve
meslek hastalıklarına tutulmalarını
önlemek, sağlıklı ve güvenli çalışma ortamı
oluşturmak için alınması gereken önlemler
dizisine çalışan sağlığı ve çalışan güvenliği
denir.
TEHLİKE VE TEHLİKENİN TANIMLAMASI
Tehlike :Yaralanma, sağlığın, çalışma ortamının
bozulması, malın/mülkün hasar görmesi veya
bunlardan birkaçının bir arada bulunmasına neden
olabilecek potansiyel zararlı kaynak, durum veya işlem
Tehlike Tanımlaması: Bir tehlikenin varlığını tanıma
ve özelliklerini tarif etme süreci.
Olay: Yaralanmaya veya (ciddiyet seviyesinden bağımsız olarak) sağlığın
bozulmasına veya ölüme sebep olan veya sebep olacak potansiyele sahip olan,
işle ilgili olaylar.
Kaza: Yaralanma, sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan olay.
RİSK NEDİR?
Risk tanımlarının çoğunda ortak olan ifadeler, kayıp,
belirsizlik, tehlike veya tehdit kavramlarıdır.
RİSK: Herhangi bir zarar veya kayıp olasılığına risk
adı verilir.
Her kurum risklerle karşı karşıyadır. Bunlardan
bazıları gerçekleşerek zarara yol açarken, bir kısmı da
gerçekleşmez.
RİSKİN TEMEL ÖZELLİKLERİ
 Riskin iki temel özelliği vardır.
Bunlar;
(1) Meydana Gelme İhtimali: Belirli bir
sonuca ulaşamama olasılığı ya da istenmeyen
bir olayın oluşma olasılığı
(2) Kaybın Büyüklüğü: Riskin oluşması
durumunda, bu durumların sonuca etkisinden
oluşur.
RİSK ANALİZİ YAPMAKTAKİ AMACIMIZ
NEDİR?
 Hastanedeki tehlikeleri tespit etmek,
 Bölümlerdeki tehlikeleri tespit etmek,
 Tespit edilerek tanımlanan bu tehlikelerin, olası
risklerini belirlemek, risk değerlendirmesi yapmak,
 Risklerden etkilenen çalışanların kimler olduğunu
tespit etmek,
 Riskleri yönetmek,
TEHLİKE VE RİSKLERİ DEĞERLENDİRME
KRİTERLERİ
 Bölümlerin fiziksel ortamları, çalışanların çalışma
koşulları,
 Çalışan odaları ve oda düzenlemeleri, aynı odanın kaç
kişi/bölüm tarafından kullanıldığı,
 Mesaide çalışan sayısı, müracaat eden hasta sayısı,
 Nöbet tutma/nöbet tutmama durumu; aylık nöbet
tutma sayıları, nöbetteki çalışan sayıları ve aylık
çalışma saatleri,
TEHLİKE VE RİSKLERİ DEĞERLENDİRME
KRİTERLERİ
 Kliniklere göre uygulanan tedavi sistemleri, tedavinin
azlığı/çokluğu uygulanma yolu vb…
 Kliniklere göre uygulanan teşhis işlemleri (tahlil, film,
konsültasyon istemleri vs..)
 Poliklinik ve kliniklere göre müracaat eden hastaların
hastalığı ve hastalığın hasta ve yakınları üzerindeki
etkileri (psikolojik, sosyal vs..)
TEHLİKE VE RİSKLERİ
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
 Çalışırken çalışanların maddi ve manevi kayıpları
(parasının çalınması, bebeğini düşürmesi vb..)
 Kurumun çalışanlarına sağladığı kreş vb
uygulamaları,
 Çalışanlarda rollerin belirgin olması /olmaması
durumlarına göre,
 Çalışanlarda hizmet verilen grup (hastaya veya
diğer çalışana )
TEHLİKE VE RİSKLERİ
DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
 Çalışanların eğitim durumları,
 Çalışanların ünvanları, yaptıkları iş ve aldıkları
sorumluluklar,
 Kurumdaki güvenlik önlemleri,
 Denetim ve kontrol sistemleri,
 Malzeme teminleri ve yetersizlikler,
 Çalışanların var olan Kişisel Koruyucu Ekipman
kullanımları,
 Çalışanların giyinme ve soyunma odalarındaki
güvenlik önlemleri,
TEHLİKE VE RİSKLERİ DEĞERLENDİRME
KRİTERLERİ
 Hastanede kullanılan temizlik malzemeleri,
tehlikeli kimyasallar ve bu kimyasalların sayısı ile
kullanıldığı bölümler,
 Hasta profili,
 Hasta enfeksiyonları,
 Bulundukları ortamdaki kalabalık ve çalışan/hasta
/hasta yakınlarının çıkarttıkları gürültü,
 Raporlama yapılan olay bildirimleri.
RİSK DEĞERLENDİRME
 Risk Değerlendirmesi: Tehlikelerden kaynaklanan
riskin büyüklüğünü tahmin etmek ve mevcut
kontrollerin yeterliliğini dikkate alarak riskin kabul
edilebilir olup olmadığına karar vermek için kullanılan
süreç.
RİSK HESAPLAMASI
 Olası risklerin tanımlanması ile birlikte risk
hesaplama tablosu kullanılarak tehlike tanımlama ve
risk değerlendirme formunun üzerinde hesaplamalar
yapılır.
1- Zararın olma olasılığı (Her risk için olma olasılığı
zaman aralığı belirlenir)
2- Zararının şiddeti
RİSK HESAPLAMASI
Zararın olma olasılığı xZararın şiddeti = RiskFaktörü
RİSK PUANI (Zarar Verme Derecesi)
 RİSK FAKTÖRÜ: 1-6 Kabul edilebilir risk
 RİSK FAKTÖRÜ: 1-3 düşük Kabul edilebilir risk,
 RİSK FAKTÖRÜ: 4-6 orta Kabul edilebilir risk
 RİSK FAKTÖRÜ: 8-12 Dikkate değer risk (önemli
risk)
 RİSK FAKTÖRÜ: 15-25 Kabul edilemez risk (yüksek
risk)
 ŞİDDET DEĞERİ:4- 5 (Zarar Derecesi Yüksek)
RİSK ÖNLEME
 Tehlike, var olduğu sürece belirlenen risk faktörlerine
yönelik önlemler alınmalıdır.
 Bölümdeki, her puan seviyesindeki risk önlem almayı
gerektirir.
 Ancak öncelik sırası ile önlem almaya Risk puanı
(zarar verme derecesi) yüksek olan riskler ile Şiddet
değeri yüksek (şiddeti 4 puan ve 5 puan) olan
risklerden başlanır.
RİSK GRUBU ÇALIŞANLAR
RİSK GRUBU BÖLÜMLER : Tüm bölümler
 RİSK GRUBU ÇALIŞANLAR
 Hekimler, Laboratuvar Uzmanları,
 Psikolog, Sosyal Hizmet Uzmanı, Diyet Uzmanı,





Fizyoterapistler
Hemşire, Sağlık Memuru, Ebe, ATT,
Sağlık Teknisyenleri, Sağlık Teknikerleri
Mühendis ve Teknik Personel
Temizlik Personeli
Veri Kayıt Personeli
ÇALIŞMA KOŞULLARINA BAĞLI TEHLİKE VE RİSKLER
1-FİZİKSEL ORTAMA VE ÇALIŞMA KOŞULLARINA
BAĞLI TEHLİKE VE RİSKLER (Fiziksel Sağlık
Sorunlarına Neden Olan Ergonomik Tehlikeler,
Kas İskelet Sistemi v.b Sağlık Sorunları -Riskler)
2-PSİKOSOSYAL TEHLİKELERE BAĞLI
RİSKLER
3-FİZİKSEL ORTAM KAYNAKLI RİSKLER
( ıslak-kaygan zemin, gürültü, su basma, düşme, kayma,
tökezleme, çarpma …)
4- Depresyon, Uyku Bozukluğu, Konsantrasyon ve Dikkat
Bozulması, Baş ağrısı, Yorgunluk, Sırt ağrısı, Hafızada
Zayıflama, İmmun Yetmezlik, Davranış Değişiklikleri vb.
5-HAVALANDIRMANIN YETERSİZLİĞİNE BAĞLI RİSKLER
(enfeksiyon, yorgunluk, bitkinlik, bunaltı, alerjik
reaksiyonlar, çalışma performansında düşme gibi riskler
6-KÖTÜ KOKUYA BAĞLI RİSKLER (stres, sinirlilik, bunaltı,
fenalaşma hissi, işini yapmada zorlanma ve bunun yarattığı
stres) gibi riskler
7-KİMYASAL TEHLİKELERDEN KAYNAKLANAN RİSKLER
(kimyasalların yanlış kullanımı, dökülme, sıçrama vs.)
8-TIBBİ CİHAZ, MALZEME, ARAÇ GEREÇ BAĞLANTILI
RİSKLER
9-YANLIŞ VE EKSİK UYGULAMALARA BAĞLI
GELİŞEBİLECEK RİSKLER (Çalışan Enfeksiyonları, Kesici
delici alet yaralanmaları, Rol belirsizliği nedeniyle iş
akışında aksaklıklar, iş veriminde azalma)
10- TRAFİK KAZALARI
11-GIDA GÜVENLİĞİNDE AKSAMA, TEDBİRSİZLİK,YETERSİZLİK VE
BAKIM EKSİKLİĞİNE BAĞLI RİSKLER (Çalışanlarda Enfeksiyonlar,
Zehirlenmeler)
12-SU, KANALİZASYON GÜVENLİĞİNDE AKSAMA, TEDBİRSİZLİK,
YETERSİZLİK VE BAKIM EKSİKLİĞİNE BAĞLI RİSKLER (Pis koku,
elektrik çarpmaları, su basma riski, malzeme, araç ve gerecin
hasar görmesi)
13-ISI VE NEM KAYNAKLI RİSKLER (Yetersiz Isıya Bağlı Riskler, Fazla
Isıya Bağlı Riskler)
14- HAŞARA/HAYVAN GİRİŞLERİNİN ENGELLENMESİNDE
YETERSİZLİKLERE BAĞLI RİSKLER(Steril malzemenin sterilliğinin
bozulma riski, Enfeksiyon, Arı, akrep vs. sokması, Alerjik
reaksiyonlar)
15-RADYASYONA MARUZ KALMA RİSKİ (deri kanserleri, kan
bozuklukları, akciğer kanseri, kemik bozuklukları hamilelikte
bebeğin doğum öncesi ölümü, gelişme geriliği..)
Risk Analizi Sonucu Neler Yapılır?
 Risk analizi için bilgi toplanarak sonrasında iyileştirme
çalışmalarına başlanılır.
 Risk analiz verilerine göre sağlık tarama programları,
 Aşılama programı ve bağışıklama çalışmaları yapılır.
 Kişisel koruyucu ekipman(gaz maskesi) temini ve
öncelikli dağıtım yapılacak bölümler risk analizine göre
belirlenir.
 Çalışan kazaları raporlanarak, kök neden analizi yapılır
ve olay bazında iyileştirme çalışmaları yapılır.
 Gürültü ölçümleri yapılır.
 Kamera sistemi ile takibi yapılan alan sayısı arttırılır.
 Depolamada malzeme ve çalışan güvenliğini sağlamaya
yönelik düzenleme yapılır.
 Devrilip düşmelere karşı önlemler alınır, çalışana zarar
verebilecek eşya, dolap vb sabitlenir. Oksijen tüpleri
sabitlenir.
 Kimyasal maddelerin güvenli kullanımı eğitimi verilir.
Risk Analizi Sonucu Neler Yapılır?
 Risk analizinde, tespit edilen risklerin neler olduğu ve
bunları önleme ile ilgili çalışanlara eğitim verilir ve çalışan
motivasyonu artırılır.
 Beyaz kod ekibi kurulmalı,uygulamasına geçilmelidir.
 Psikolojik destek çalışmaları, psikososyal risklerin yüksek
olduğu bölümlerden başlanarak devam etmelidir.
 Risk analizine göre yangın risk olasılığı yüksek alanlardan
başlanarak yangın önleme tedbirleri, yangın söndürme
tüpleri sayısı ve dağılımı düzenlenmelidir.
 Kayma ve düşmelere karşı merdivenlere kaymaz bantlar
yapıştırılır.
 İş yükü fazla olan bölümlerin çalışan sayıları arttırılır.
Risk Önlemede Sorumluluklar
 Yönetimin sorumlulukları
 Çalışan güvenliği komitesinin sorumluluğu
 Bölümlerin sorumluluğu
 Kişilerin sorumluluğu
Risk Analiz Raporu
Risk analizi yapıldıktan sonra yönetimle paylaşımı
Yönetimin risk analizine göre riskleri önlemeye
yönelik çalışmalara destek vermesi
Riskleri önlemek için tüm çalışanların
sorumluluklarını yerine getirmesi gerekmektedir.
Tekrar Risk Analizi Yapılması
 Yılda bir rutin risk analiz tekrarı
 Yeni bölüm açıldığında (işe başlarken veya daha önce iş hiç
yapılmamışsa)
 Olağan üstü hallerde (deprem, yangın, patlama vb)
 Tehlikeler ortadan kalktığında veya yer değiştirme
olduğunda tekrar risk analizi yapılır.
Risk Yönetimi Programının Amacı
 Risklerin tanımlanması,
 Analiz edilmesi
 Kazaların ve yaralanmaların sıklığı ve ciddiyetinin
azaltılması, izlenmesi için plan oluşturulması.
Sonuç olarak;
 Riskler önlenerek,
 İstenmeyen olayların etkilerinin azaltılması hedeflenir.
RİSK ÖNLEME
 Mevcut kontroller uygulanmalı, takip edilmeli
 Çalışan sağlığı eğitimi verilmeli, çalışanların verilen




eğitimlere katılımı sağlanmalı
Çalışma koşullarına göre bölüm çalışanları arasında
dönüşümlü ve eşit iş paylaşımı sağlanmalı
İş güvenliği ve çalışan sağlığı (ergonomik tehlike ve riskler,
stresle baş etme becerileri, tükenmişlik vs ) konusunda
eğitim verilmeli,
Çalışanlara iletişim, mesleki bilgi ve becerilerini arttırıcı
eğitim yapılmalı ,
Yangın, deprem ve tehlikeli maddelerle ilgili verilmeli,
RİSK ÖNLEME
 Hamile çalışan bölüm şartlarına göre ağır yük ve




hamileliğine risk olacak olumsuz durumlarda bölüm
çalışanlarınca korunmalı. Hamile çalışana kanunlara uygun
nöbet düzenlemesi yapılmalı.
Çalışma ortamı ergonomik ve işleyiş sürecini aksatmayacak
şekilde düzenlenmeli
Bölümde kullanılan cihazlar bölüme alındığında çalışanlara
eğitim verilmeli, yeni gelen çalışana da bölüm uyum
eğitiminde cihazların kullanımı öğretilmeli
Devrilip düştüğünde çalışana zarar verebilecek eşya, dolap
vb sabitlenmeli
Kullanılmayan hasta taşıma araba, sedye vb. bölümce
belirlenmiş alanda frenleri kilitli olarak park edilmeli
RİSK ÖNLEME
 Radyasyon güvenlik önlemlerinin alınması uygulanması





sağlanmalı
Dozimetre kullanımı sağlanmalı ve takibi yapılmalı
Kişisel koruyucu (radyasyon koruyucu) ekipmanların
temini ve kullanımı sağlanmalı,
Çekim makinelerinin bakım ve kontrolleri düzenli
yapılmalı
Radyasyon koruyucularının etkinliği, en az 6 ayda bir ve
hasar gördüğüne dair şüphe varlığında röntgen filmi veya
skopi ile kontrol edilmelidir.
Kontrol sonuçları radyoloji uzmanı tarafından
onaylanmalıdır
RİSK ÖNLEME
 Arızalı araç ve gerecin zamanında bakım ve onarımı yapılmalı
 Çalışanlarca kullanılan oturma koltuk, tabire vb. Arızalı araç




gerecin kullanımdan çekilmesi ve bakım tamiri için ilgili
bölüme gönderilmesi, gönderilemediği durumlarda 'DİKKAT
BOZUKTUR KULLANMAYINIZ' uyarı yazısı ile tanımlanmalı
Haşerelerin giriş ve çıkış yerleri tespit edilerek gerekli
önlemler alınmalı
Tüm hastane bölümleri periyodik olarak haşerelere karşı
ilaçlama yapılmalı
Dışarı açılan pencerelere sineklik tel takılmalı ve telin sağlam
kalması sağlanmalı
Gece boyunca bekleyecek olan laboratuvar materyalleri
(örneğin; balgam yayma preparatı) ağzı kapalı kaplara
koyulmalıdır.
RİSK ÖNLEME
 Açıkta bulunan kablolara bağlı meydana gelen düşmeleri




önlemek için uygun fiziki şartlar sağlanmalı
Rüzgarlı havalarda cam ve kapılar kontrollü açılıp
kapanmalıdır. Şiddetli, lodoslu havalarda tüm camlar
kapatılmalıdır.
Bina turlarında ve günlük sorumlu denetimlerinde tespit
edilen sorunlar raporlanmalı,
Tespit edilen aksaklıklara yönelik bakım ve onarım gereken
bölüm ve alanlardaki sorunlar giderilmeli
Araç ve gereçler olası su (kirli-temiz) basmaları olabilecek
alanlardan uzakta muhafaza edilmeli
RİSK ÖNLEME
 İş amaçlı kullanılan ilgili araçların lüzumundan fazla(iş
süreci dışında) kullanılmaması ve kapatılmasında bir
sakınca arz etmiyor ise işi biten cihazların kapatılması
 Gürültü ölçümü yapılmalı
 Dinlenmeyen ve izlenmeyen televizyon, radyo vb
kapatılmalı veya ses tonu ayarlanmalı
 Arızadan dolayı gürültü çıkartan cihazların hemen bakım
ve tamiri yapılmalı
RİSK ÖNLEME
 Düzenli stok takiplerinin (minimum, kritik ve maksimum




stok seviyelerinin) yapılması azalan malzeme, araç gereç
zamanında temin edilmeli,
Miad kontrolleri düzenli yapılmalı
Muhafaza edilen depoların ısı ve nem takiplerinin
yapılmalı
Buzdolabı ve derin dondurucu dolaplarının ısı takiplerinin
yapılması
Muhafaza alanlarının düzenlenmesi ve temizliğinin ilgili
prosedürlere göre yapılması
TEŞEKKÜRLER