Transcript OF*SLERDE *SG VE ERGONOM* E**T*M*

RUHAN ALTINER
TEMMUZ 2013
 Ofisler, bir işletmeyi veya bir hizmeti yönetmek üzere




organizasyonal faaliyetlerin yapıldığı alanlardır.
Ofis sektörü meslek hastalıkları ve iş kazaları yönünden ele
alınması gereken bir sektördür.
Ofislerdeki iş kazalarının inşaat, metal ve maden
sektöründeki kazalara oranla daha düşük olması ilginin bu
yöne kaymasını azaltmaktadır.
Ancak önemli olan, iş kazalarının küçük veya büyük olması
değil insan sağlığıdır. Bu nedenle ofisler de iş sağlığı ve
güvenliği önlemleri bakımından incelenmelidir.
Özellikle son yıllarda ofislerde meydana gelen meslek
hastalıklarının artması bu konunun ehemmiyetini gözler
önüne sermektedir.
OFİS KAZALARINDA
RİSK FAKTÖRLERİ
 Gürültü
 Termal şartlar
 Aydınlatma
 Aşırı iş yükü duygusu
 Zihinsel yorgunluk
 Stres
 Uzun süre ekranlı araç karşısında ara vermeden
çalışma
 Göz yorgunluğu
 Uygun olmayan duruş biçimi
GÜRÜLTÜ
 Gürültü genel olarak istenmeyen ve rahatsız eden ses
olarak tanımlanır.
 Sağlıklı bir insan kulağı 0 dB – 140 dB arasında
bulunan ses şiddetine karsı duyarlıdır.
 Karşılıklı konuşma 60 dB, dikey matkap ve telefon zili
70 dB, çalar saat 80 dB’dir.
GÜRÜLTÜ
 Gürültüye maruziyet, çalışanlar üzerinde
konsantrasyon eksikliği, dikkat kapasitesinde
zayıflama, yorgunluk, uyku bozuklukları ve geç
uyuma, sinirli olma, karşılıklı anlaşma bozuklukları ve
algıda azalma gibi etkiler oluşturur.
 85 dB’in üzerindeki gürültü ciddi işitme kayıplarına
sebep olur.
 İş yerlerinde 80 dB’de kulaklık bulundurma ve 85 dB’in
üzerinde kulaklık takma mecburiyeti vardır.
GÜRÜLTÜ
 Ofisin büyüklüğü, çalışan sayısı, camların ses geçirip
geçirmeme özelliği gibi pek çok faktöre göre değişiklik
gösterse de ofis ortamındaki gürültü düzeyi ortalama
50-55 dB aralığındadır.
 Bunun üzerindeki gürültü şiddeti, konuşurken
bağırma ihtiyacı ve çalışanlar arasında iletişim
problemleri doğuracağından, böylesi bir durumda
gerekli önlemler alınmalıdır.
TERMAL ŞARTLAR
 Çalışanların günün en az sekiz saatini
geçirdiği ofislerde termal konforun yani uygun ısı nem
ve hava akışının sağlanması son derece önemlidir.
 Çalışma ortamının sıcaklığı kış ve yaz durumuna göre
insanların kendilerini rahat hissedecekleri bir düzeyde
olmalıdır.
 Normalin üzerindeki nemli ve sıcak hava, sıkıntı veren
havadır. Düşük nemde ise burun, göz ve ağızda
kuruluk olur ve vücut hızla su kaybettiğinden, sık sık
su içme ihtiyacı hissedilir.
TERMAL ŞARTLAR
 Vücut yüzey alanı ve üzerimize giydiğimiz kıyafetler de
çalışma ortamında ısıl konfora etki eden
faktörlerdendir.
 Ayrıca günlük yapılan aktiviteler de ısıl konforu
etkilemektedir. Oturur durumda ve ayaktayken vücut
ısısı değişmektedir. Örneğin vücut ısısı ayağa kalkma
halinde yaklaşık 1C, odada sakince dolaşma
durumunda ise 3-4 C artmaktadır.
TERMAL ŞARTLAR
 Bu yüzden yapılan işe göre değişiklik gösterse de;
 Ofislerde;
Ortam Sıcaklığı; 19-25 C
Nem; % 30-60
İdeal hava akımı; 150 mm/sn civarında olmalıdır.
 Bu akım 510 mm/sn düzeyine çıktığında ortam “esintili”,
100 mm/sn düzeyine düştüğünde ortam “havasız” dır.
AYDINLATMA
 Aydınlatma doğal ve yapay olarak iki şekilde sağlanır.
 Gün ışığının insanlar üzerinde çok fazla olumlu etkisi vardır. Bu




nedenle mümkün olduğunca yapay ışık yerine doğal ışıktan
yararlanılmalıdır.
Aydınlatma şiddeti güneşli bir havada 100.000 lüks, gölgede ise
10.000 lüks olabilmektedir. Yapılan işe göre değişiklik gösterse de
ofislerde gerekli olan aydınlatma şiddeti ortalama 500 lüksdür.
Yapay aydınlatma kaynaklarının yeri ve teknik özellikleri
ekrandaki ve diğer ekipmanlar üzerindeki parlama ve
yansımaları önlenecek şekilde olmalıdır.
Işık üst – yanlardan 45  açıyla gelmelidir, direkt karşıdan gelen
ışık gözleri rahatsız eder.
Lekeli veya tozlu gözlük camları görüşü engellediği gibi
yansımaya da yol açacağı için sık sık temizlenmelidir.
KİMYASALLAR
 Ofislerde yazıcı ve kartuş tonerleri, temizlik maddeleri,
piller, tüpler, yapıştırıcılar, mürekkep ve ofis malzemeleri
gibi çeşitli kimyasallar kullanılmaktadır. Tüpler,
yapıştırıcılar, mürekkep ve ofis malzemeleri kullanılan
başlıca tehlikeli maddelerdendir.
 Ayrıca ofislerde en sık kullanılan elektronik araçlardan olan
fotokopi makinası ve lazer yazıcılar ozon salgılamaktadır.
 Ancak bu tür maddeler tehlikeli olmasına karsın maruziyet
riskinin düşük olması nedeniyle pratik olarak zararsız
kabul edilebilirler.
DİKKAT EDELİM LÜTFEN
 Onarım veya ampul değişimi esnasında lamba veya matkap




altında hiç kimse bulunmamalıdır.
Elektrik kabloları yerde dağınık olarak değil yürüyüşe engel
olmayacak şekilde toplanmış ve üzeri kapatılmış olmalıdır.
Zemin döşeme ve kaplamaları sağlam, kuru ve mümkün
olduğu kadar düz ve kaymaz bir şekilde olmalı, tehlikeli
eğimler, çukurlar ve engeller bulunmamalıdır.
Tek olarak duran dosya dolapları devrilmelerine engel
olacak şekilde monte edilmelidir. Birden fazla dolap
mevcutsa bu dolaplar uygun bir şekilde birbirlerine monte
edilmelidir.
Dosya dolaplarının üzerlerine ağır malzeme
konulmamalıdır.
DİKKAT EDELİM LÜTFEN
 Dolaplar kullanılmaya başlanmadan önce kontrol edilmeli,




eli kesebilecek ve elbiseleri yırtabilecek kenar ve köşeler
varsa kullanılmadan önce düzeltilmelidir.
Yüksekteki malzemeler uzanarak alınmaya çalışılmamalıdır.
Tekerlekli sandalye ve masaların üzerine asla çıkılmamalıdır.
Uçları sivri kurşun ve renkli kalemlerle, kapakları açık
dolma kalemler, uçları yukarı bakacak şekilde göğüs ve arka
ceplerde taşınmalıdır.
Uçları sivri ofis makasları her zaman emniyetli bir
pozisyonda ve yerde bulundurulmalıdır. Bu makasların
uçlarından yere düşmeleri halinde ayağa batabileceği
akıldan çıkarılmamalıdır.
DİKKAT EDELİM LÜTFEN
 Çarpma ve takılma tehlikesi sebebiyle masa çekmeceleri




açık bırakılmamalıdır.
Cam kırıkları çöp kutuları içine atılmamalı, şayet cam eşya
kırılırsa yerdeki kırıklar toplanarak kalın bir kağıda
sarılmalı, bu kağıt paket üzerine "DİKKAT CAM KIRIĞI"
ibaresi yazıldıktan sonra iş günü sonunda çöp kutuları
yanına yere bırakılmalıdır.
Tuvaletler ve lavabolarda gerekli havalandırma, temizlik ve
aydınlatma sağlanmalı, koku çıkması engellenmelidir.
Mesai saatleri sonunda bilgisayar mutlaka kapatılmalı ve
elektrik kablosu prizden çıkartılmalıdır.
Acil çıkışların, alarm butonlarının ve yangın tüplerinin
yerleri öğrenilmeli, gerekli talimatlara harfiyen uyulmalıdır.
OFİS HASTALIKLARI
Kas-İskelet Sistemi Hastalıkları
 Vücudumuzdaki kaslar kullanılmamaya bağlı olarak
zayıflar ve vücudun bütün yükleri iyi dengelenmeden
kemik ve eklemlere biner.
 Böylece bel ağrıları, boyun-bel fıtıkları, dizlerde
öncelikli olarak kıkırdak aşınmaları meydana gelir.
 Sürekli klavye kullanmaya bağlı olarak dirsek, önkol ve
el bileğinde de kas hastalıkları çok olur. İleri yaşlarda
osteoporoz riski artar.
OFİS HASTALIKLARI
Dolaşım Sistemi Hastalıkları
 Sürekli stres, hipertansiyon ve kalp damar
hastalıklarının(kalp krizi gibi)en önemli faktörlerden
biridir. Ek olarak azalmış beden aktivitesi de bu riski
artırır.
OFİS HASTALIKLARI
Alerjik Hastalıklar
 Kapalı ve dar alanlarda toplu çalışma,
 karbon ve fotokopi kâğıtları, boya, mürekkep gibi
malzemeler,
 havalandırma ve ısıtma sistemleri,
 halı gibi toz tutan zemin kaplamaları
alerjik hastalıkların oluşumunu artırır.
OFİS HASTALIKLARI
Psikolojik hastalıklar
 Sürekli stres hali, insanlarda depresyon, öfke,
mutsuzluk, uyumsuzluk gibi problemlerin ortaya
çıkmasına neden olur.
 Bu, toplumsal ve ikili ilişkilerde ciddi sürtüşmelere
sebep olur.
 Büro çalışmaları ayrıca gözden başlayarak, midebağırsak, mesane ve idrar yollarına kadar birçok vücut
kısmında rahatsızlığa yol açabilir.
OFİS HASTALIKLARI
Hasta Bina Sendromu
 Sürekli kapalı ortamlarda çalışan kişilerde hasta bina







sendromu adında,
halsizlik,
baş ağrısı,
sersemlik hissi,
bulantı,
cilt kuruluğu,
gözlerde batma,
burunda tıkanıklık ya da akma gibi belirtiler veren bir
durum ortaya çıkmaktadır.
Ofis hastalıklarından korunmak için
 Spor yapın, fiziksel aktivitelerde bulunun
 Uykunuza dikkat edin, gerektiği kadar uyuyun
 İş yaşantısı dışında psikolojik deşarj sağlayan hobilere
zaman ayırın
 ERGONOMİDEN YARARLANIN
 Ergonomi "iş yasası" anlamına gelen Yunanca bir








sözcük.
↓
"Ergon = iş, çalışma",
"Nomos = yasa"
↓
anlamına gelen Yunanca sözcüklerin
birleştirilmesiyle
↓
"Ergonomi”
sözcüğü elde edilmiş.
 Ergonomi, çalışma ortamını çalışana uygun hale
getirme bilimidir.
 Ergonomi, çalışan kişinin işi, iş aletleri ve iş
çevresiyle olan ilişkilerini araştırır.
 Amaç sakatlanma riskini en aza indirerek insan
vücudundan en yüksek verimi almaktır.
 Ergonomik bir çalışma birimi fiziksel çevreyi,
masa ve koltuk tasarımını, ekran ve klavyenin
konumunu, dokümanların yerlerini, ofis
aydınlatmasının yeri ve şiddetini ayarlar ve
kontrol eder.
Ofis ergonomisinin uygulanmasıyla
bilgisayarla uzun süre çalışmaktan ileri
gelen
 boyun, omuz ve sırt ağrıları,
 baş ağrıları,
 bilek kanalı sendromu gibi
rahatsızlıklar çözülür ya da en azından
hafifletilir
ÖNCELİKLE
 Çalışanın rahat bir
pozisyonda olması için
yeterli alanı olmalıdır.
MONİTÖR
 Monitör,
operatörün
ihtiyacına göre
kolaylıkla her
yöne
döndürülerek
ayarlanabilir
olmalıdır.
 Monitörün ayrı
bir kaide veya
ayarlanabilir bir
masa üzerinde
kullanılması
mümkün
olmalıdır.
 Monitör üst
kısmı altından
daha geride
kalacak biçimde
arkaya doğru
eğik durmalıdır.
MONİTÖR
 Ekran görüntüsü
stabil olmalı,
görüntünün
titremesi ve
benzeri
olumsuzluklar
bulunmamalıdır.
 Kullanıcıyı
rahatsız
edebilecek
yansıma ve
parlamalar
önlenmeli,
ekran sık sık
temizlenerek
tozu alınmalıdır.
 Ekrandaki yazı
karakterlerinin
büyüklüğü 2.6
mm’nin altına
düşmemeli,
satır ve
karakterler
arasında yeterli
boşluk
bulunmalıdır.
MONİTÖR
 Monitör gözlerden en az 65 cm uzakta bulunmalıdır.
 Genel olarak monitörü mümkün oldukça uzağa
yerleştirmek ve yazı karakteri boyutunu arttırmak
tavsiye edilir.
 Ekran görüş alanı gözün yatay görme hizasından 15°50° açıları arasında bulunmalıdır.
 Alçak monitör yerleşimi kullanıcıların
farklı boyun hareketleri sağlayacak
pozisyonlar denemelerine izin verir.
 Göz seviyesinde yerleştirilen monitör ise
kullanıcıyı hem duruş hem de görüş
açısından uygun olan sadece bir çeşit
pozisyonda kalmaya zorlar.
MONİTÖR
 Operatörün rahatsız
edici göz ve baş
hareketleri
ihtiyacını en aza
indirmek için
ayarlanabilir
özellikte doküman
tutucu kullanılabilir.
KLAVYE VE FARE
 Klavye ve fare, çalışanın el ve kollarının yorulmaması ve




rahatça çalışabilmesi için ekrandan ayrı ve hareketli
olmalıdır.
Çalışanın elleri ve kolları için klavyenin önünde yeterli
boşluk olmalıdır.
Klavyenin rengi mat olmalı ve ışığı yansıtmamalıdır.
Çalışma pozisyonuna göre, tuşlar üzerindeki semboller
kolaylıkla seçilebilmeli, düzgün ve okunaklı olmalıdır.
Fare, klavye ile aynı seviyede ve kolay ulaşılabilir bir
mesafede olmalıdır.
ÇALIŞMA SANDALYESİ
 Sandalye dengeli ve çalışanın rahat bir pozisyonda
oturabileceği ve kolaylıkla hareket edebileceği şekilde
olmalıdır. 5 tekerlekli olması tercih edilmelidir.
 Oturma yerinin yüksekliği ayarlanabilmelidir.
 Sırt dayama yeri öne-arkaya ve yukarı-aşağı
ayarlanabilir, sırt desteği bele uygun ve esnek
olmalıdır.
 İstendiğinde operatöre uygun bir ayak dayanağı
sağlanmalıdır.
UYGUNSUZ DURUŞLAR
Vücudun hemen
hemen her
hareketinde sırt
kullanılmakta
olduğundan en
sıklıkla incinen
bölgedir.
Bir çok sırt problemi
omurga ile ilgilidir
OMURGANIN GÖREVLERİ
DESTEK: Baş, gövde, göğüs ve karın
boşluğundaki iç organlarımızın ağırlığını
taşımak ve bunlara sağlam bir destek
oluşturmak,
HAREKET: Vücudun herhangi bir yönde
hareketini sağlamaktır.
KORUMA: Omurganın arka kısmındaki kanal,
hayati bir fonksiyonu olan omuriliği korur.
OMURGAYI EN ZORLAYAN
HAREKETLER
 DİZLERİ BÜKMEDEN ÖNE EĞİLMEK,
 AĞIR KALDIRMAK
 KALÇALAR SABİTKEN BELİ, KALÇAYI VE
GÖVDEYİ DÖNDÜRMEKTİR
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
 Gerek ayakta yapılan çalışmalarda, gerekse de oturarak yapılan çalışmalarda
omurganın nötral pozisyonu olan “S” şeklini korumak önemlidir.
34
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
•
“V” tipi duruşlar ise daha kötü sonuçlara sebep olabilir.
OMURGANIN S BİÇİMİNİ KORU
•
Başka bir örnek vermek gerekirse, her gün kullandığımız telefonları boyun ve omuz
arasına sıkıştırmayın. Kablosuz kulaklıklar kullanmak en uygun çözümdür.
DOĞAL DURUŞUNU KORU
Boyun düz
Omuzlar gevşek
Dirsekler yanda
Bilekler nötral
Sırtta S eğrisi
38
DÖNEREK EĞİLMEKTEN SAKIN
Koltuğunun dönebilirliğini
kullanıp, beline ayrıca yük
bindirme
OTURMA-DİKİLME-DİNAMİKLİĞİ
 Duruşlarını saatte en az 2
- 4 kez değiştir.
 Kısa süreli bir kaç kez
ayağa kalkma, sadece
oturmaktan çok daha
iyidir.
 Ayakta durma 20
dakikadan fazla
olmamalıdır.
HAREKET POTANSİYELLERİNDEN
FAYDALANINIZ
 Düzenli biçimde
farklı duruşlar
deneyin.
 Aynı pozisyonda uzun
süre kalmayın.
 Yazıcılara, fakslara
kendiniz gidin.
 Kısa görüşmeleri
ayakta yapın.
 Aynı kasların aşırı kullanımı
engellemek için farklı kas
gruplarını çalıştıracak işleri
dönüşümlü olarak yapın.
 Zaman zaman farenin
bulunduğu yeri değiştirerek sağdan sola alarak farklı elleri
kullanmak ve farklı kasları
çalıştırmak fazla çalışmadan
dolayı sakatlanma riskini
azaltacaktır.
GÖZ MUAYENESİ
 Sekiz saatlik Ekranlı
Araçlarla çalışma
esnasında; ekran,
klavye ve
doküman arasında
yaklaşık 30 000 göz
hareketi
yapılmaktadır.
 Bunun neticesinde göz
sıvısı kurumakta,
gözde yanma ve
sulanma meydana
gelmektedir.
 Gözlerinizi bir süre
için avuç içlerinizle
kapatarak, uzaklara
bakarak ve sürekli
kırparak dinlendirin.
 15 dakikada bir göz
kaslarınızı gevşetmek
için uzaktaki
nesnelere odaklanınız
 Ekranlı araçlarla çalışmaya
başlamadan önce,
 düzenli aralıklarla
 ekranlı araçla çalışmalardan
kaynaklanacak görme zorluğu
olduğunda
 GÖZ MUAYENESİ YAPTIRIN
HAREKET, EGZERSİZ, GERİNME
Görüş mesafenizi ve konumunuzu 2-3 saatte bir
değiştirin...
Gün boyunca belirli aralıklarla
ayağa kalkın ve koltuğunuzu
ayarlayın.
Koltuğun ayarının
değiştirmek eklemlerin duruş
değiştirmesini sağlar ve
böylece koltuğun neden
olduğu kas gerilmelerini ve
doku ezilmelerini engeller.
"İdeal pozisyon" bulma
çabalarına karşılık hiçbir
pozisyonun uzun süre ideal
kalamayacağı
unutulmamalıdır.
Öğleden önce
Öğleden sonra
Uygun egzersizler ofis
ergonomisi programının
tamamlayıcılarıdır.
Her yarım saatte 30-60
saniyelik gerilme egzersizleri,
kan dolaşımını düzenler,
belirli bir pozisyonda uzun
süre oturmaktan doğan
rahatsızlığı azaltır, verimliliği
arttırır ve hata yapmayı önler.
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİM