Transcript KULTURA SREDNJEG VIJEKA X-XV st

KULTURA SREDNJEG
VIJEKA X – XV
KULTURA
"POD KULTUROM PODRAZUMEVAMO
SKUP SVIH ONIH PROCESA, PROMJENA
I TVOREVINA KOJE SU NASTALE KAO
POSLEDICA MATERIJALNE I DUHOVNE
INTERVENCIJE LJUDSKOG DRUSTVA".
OBRAZOVANJE
 Visoko plemstvo carevi i plemići - mali broj obrazovanih
 Građani i seljaci - nepismeni
(interes plemstva držati stanovnštvo u mraku)
Crkvi potrbni pismeni svećenici(čitanje molitvi i propovjedi)
Kralj/car potrebni pismeni ljudi;
pisari povelja,kancelariski službenici i diplomate
R A ZVOJ EM
F E U DA L I Z M A
ŠKOLE
O T VA R A J U S E
 Obrazovanje je u rukama sveštenika
 Predavanja se izvode na latinskom jeziku
Batine
su glavno sredstvo stimulansa učenja
izreka„živjeti pod šibom“ znači učiti školu
 Sedam slobodnih vještina ;
Trivijum(gramatika,retorika i dijalektika)
Kvadrijum (muzika,arhimetika, geometrija i astronomija)
KNJIGE
 Johan Gutenberg sredina XV stolj. u Maincu otvara
štanpariju
U srednjem vijeku knjige su prepisivali monasi u
SKRIPTORIJIMA
 Crtano je prvo početno slovo – pisalo se na pergamenu
 Krajem XIV stoljeća pojavljuju se knjige na papiru
 Knjige su potreba gradske
buržoazije (kultura)
RITERSKA KULTURA
IX vijek - epska djela
„Pjesma o
Rolandu“
(sukob Franaka i Arapa)
Razvija se riterska lirika ( ljubav, priroda i rat)
Tribaduri pjesnici u
Minzengeri pjesnici
Francuskoj
u Njemačkoj
Početkom XII st. nastaju prvi riterski romani
„ Tristan i Izolda“
U N I V E R Z I T E T I / S V E U Č I L I Š TA
Uzrok razvoja univerziteta je;
krstaški ratovi
razvoj gradova
trgovačka putovanja
Najpoznatiji univerziteti;
Bolonja (1088.g,) i Pariz (1200.g.)
Rimsko
pravo - Justinijanov kodeks
(potreba trgovaca i bankara)
Feudalci - potčinjavanje seljaka i građana
OKFORD
CAMBRIDGE
Univerzitet Bolonja - uživa podršku careva i kraljeva(Rimsko pravo )
Univerzitet Sorbona (Pariz) teologija (nauka sluškinja teologije)
U XIII st. Engleska Okford (1096,g.) i Cambridge (1209.g.)
U XIV st. - Češka (Prag 1347,g.) i Poljska (Krakov 1364.g.)
Njemačka Heidelberg (1386.g.)
Krajem XIV stoljeća u Europi - 40 UNIVERZITETA
UNIVERZITETI U EUROPI XV
Univerziteti se dijele na:fakultete
(bogoslovija/teologija,medicina i pravo)
Broj knjiga izuzetno malo –
(studenti uče napamet)
NAUKA
Nauka u rukama crkve
Učenje religije neoboriva istina
Malo je bilo sticanja novih znanja
Umovanje nasuprot - ogledu
Beskorisne rasprave - (prepirke) - fizički sukob
(Može li bog znati više nego što zna)
Skolastičari imaju cilj dokaz tačnosti katoličke crkve
Najpoznatiji skolastičar Toma Akvinski
Europska nauka u povoju
Marko Polo putovanje u Mongoliju i Kinu
XIII st.Ptolomejevo učenje –loptasti oblik Zemlje
Gatanje po zvijezdama –ASTROLOGIJA
Hemija osnove metala –želja pretvaranja u zlato i srebro
ALKEMIJA
Crkva ometa nauku-naučnike proganja
RODŽER
BEKON
Engleski monah XIII st. Rodžer Bekon
- istinska nauka na ogledima i matematici
Primjena nauke u tehnici,stvaranje mašina
Ogledi sa baruton
Osuđen na 14 godina zatvora (CRKVA)
ARHITEKTURA
Crkva izvršila uticaj na umjetnost srednjeg vijeka
Od X-XII st.podižu se velike crkve (KATEDRALE)
Masivni zidovi,mali prozori, stubovi masivni nezgrapni,
Stil gradnje X-XII st. -ROMANIKA
ARHITEKTURA
Kraj XII st. Sj. Francuska novi stil - GOTSKI
Po gradovima se organizuju građevinski esnafi
Gotske građevine nisu masivne (Romanika)
Ogromni prozori,ogromna stakla,stubovi vitkiji, strop oštar
strelast,
vajarske figure bogatije
U gotici se grade i zgrade gradskih vijeća