موضوع بحث : Endocrinology (فیزیولوژی غدد داخلی) گردآورنده : ابراهیم محمودزاده [email protected] Endocrinology مقدمه • بدن موجودات زنده از میلیونها سلول زنده تشکیل شده است که در مواجهه.
Download
Report
Transcript موضوع بحث : Endocrinology (فیزیولوژی غدد داخلی) گردآورنده : ابراهیم محمودزاده [email protected] Endocrinology مقدمه • بدن موجودات زنده از میلیونها سلول زنده تشکیل شده است که در مواجهه.
موضوع بحث:
Endocrinology
(فیزیولوژی غدد داخلی)
گردآورنده :ابراهیم محمودزاده
[email protected]
Endocrinology
مقدمه
• بدن موجودات زنده از میلیونها سلول زنده تشکیل شده است که در
مواجهه با تغییرات داخلی و تحریکات خارجی میبایست هماهنگی بین آنها
حفظ گردد .این وظیفه بر عهده دستگاه عصبی و غدد مترشحه داخلی
است.
• غدد مترشحه داخلی از طریق آزاد کردن موادی بنام هورمون به داخل
خون ،بر روی فعالیت سلول های معینی اثر می گذارند که به این سلول
ها ،سلول های هدف Target Cellsگویند .
Endocrinology
هورمون()Hormone
لغت هورمون از زبان یونانی گرفته شده است و به معنای « من تحریک می
کنم » می باشد .بطور کلی می توان گفت که هورمون ماده شیمیایی است
که :
•
•
•
•
•
توسط سلول های خاص ی مستقیما بداخل خون ترشح می شود.
ترشح آن توسط محرک خاص ی انجام می شود.
میزان ترشح آن به قدرت تحریکی محرک بستگی دارد.
با غلظت های بسیار کم در خون ترشح می شود.
بر روی سلول های هدف اثر می کند .و فعالیت آنها را تنظیم می کند.
Endocrinology
هورمون ها از لحاظ ساختمان شیمیایی
.1هورمون های استروئیدی :از کلسترول مشتق می شوند.و در سلول های ترشح کننده هورمون هیچ گرانول (
دانه ) ذخیره ای موجود نیست و لذا هورمون پس از ساخته شدن به داخل خون ترشح می شود .باین
ترتیب برای آنکه غلظت هورمون و اثر آن ثابت باشد میبایست بطور دائمی ساخته شود.هورمون های غدد
جنس ی مرد و زن و هورمون های قسمت قشری غده آدرنال از این گروه هستند.
.2هورمون های پلی پپتیدی :از جنس پروتئین هستند و شکل اولیه هورمون معمول غیر فعال است و پیش –
هورمون pro_hormoneنام دارد که تا حدودی بصورت گرانول های ذخیره ای در سلول های ترشحی
ذخیره می شوند .که در زمان ترشح بداخل خون فعال می شوند .مانند انسولین ویا هورمون های هیپوفیزی.
.3مشتقات اسید امینه :این هورمون ها از یک اسید امینه مشتق می شوند.و همراه یک پروتئین داخل سلول
های ترشحی ذخیره می شوند و به میزان نیاز بدن در خون ترشح می شوند .بعنوان مثال هورمون های
تیروئیدی و هورمون های قسمت مرکزی غده آدرنال از اسید امینه تیروزین مشتق می شوند .سروتونین و
مالتونین نیز از اسید امینه ال -تریپتوفان مشتق می شوند.
Endocrinology
اثرات غدد مترشحه داخلی
•
•
•
•
•
محافظت و نگهداری بدن در مقابل استرس ها و سایر
آسیب ها
رشد و نمو بدن
تولید مثل
تعادل یون ها در بدن
متابولیسم و تولید انرژی
Endocrinology
غدد مترشحه داخلی
•
••
•
•
•
•
•
هیپوتالموس
موادی که توسط هیپوتالموس ترشح می شوند یا سبب سنتز و آزاد شدن
هیپوفیز
هورمون های هیپوفیزی می شوند که به آنها فاکتورهای آزاد کننده(
تیروئید
)Releasing factor=R.Fگویند
غدد فوق کلیه( آدرنال)
لوزاملعده( پانکراس)
در ترشح هورمون های هیپوفیزی وقفه ایجاد می کنند که به آنها فاکتور های
اتیروئید
پار
کننده( )Inhibitory factor=I.Fگویند.
مهار
• گنادها ( بیضه ها و تخمدان ها)
Endocrinology
Endocrinology
Endocrinology
Endocrinology
غدد مترشحه داخلی
•
•
•
•
•
••
•
هیپوتالموس
غده هیپوفیز یکی از مهمترین غدد مترشحه داخلی بدن است که در
هیپوفیز
ارتباط نزدیکی با هیپوتالموس قرار گرفته است.
تیروئید
غدد فوق کلیه( آدرنال)
سهاس)بخش هیپوفیز قدامی ،هیپوفیز خلفی و هیپوفیز میانی
از
غده
این
لوزاملعده( پانکر
تشکیل شده است که هر یک از بخش ها هورمون های مشخص ی ترشح
پاراتیروئید
می کنند.
• گنادها ( بیضه ها و تخمدان ها)
Endocrinology
Endocrinology
Endocrinology
هیپوفیز قدامی:
این بخش از هیپوفیز ترشح هورمونهای زیر را بر عهده دارد:
•
•
•
•
•
•
هورمونهای رشد
پرولکتین
تیروتروپین ( هورمون محرک تیروئید)
آدرنوکورتیکوتروپین ( هورمون محرک قشر غده فووق کلیوه یوا آدرنوال
)
مالنوتروپین ( هورمون محرک مالنوسیت ها) و آندورفین ها
گنادوتروپین ( هورمون های محرک غدد جنس ی)
Endocrinology
هیپوفیز خلفی
دو هورمون وازوپرسین هورمون ضد ترشح ادرار) )Antiduretic hormoneو اکس ی
توسین را ترشح می کند.
اکس ی توسین با تحریک عضالت
رحم و عضالت سینه بترتیب عمل
زایمان و ترشح شیر از غدد شیری را
Endocrinology
تسهیل می نماید.
وازوپرسین در تنظیم حجم مایعات
داخل بدن و تنظیم فشار اسمزی خون
نقش دارد.
هیپوفیز میانی
این بخش از هیپوفیز در انسان خیلی کوچک بوده و احتمال همراه
با هیپوفیز قدامی ترشح هورمون محرک مالنوسیت ها را بر عهده
دارد.
Endocrinology
فاکتور های مهار کننده
)(Inhibitory factor=I.F
• فاکتور آزاد کننده سوماتوتروپین( :)SRFموجب افزایش ترشح هورمون رشد
( سوماتوتروپین) از هیپوفیز می گردد.
• فاکتور مهار کننده سوماتوتروپین( :) SIFموجب کاهش ترشح هورمون رشد
می گردد.
• فاکتور آزاد کننده هورمون تیروتروپین( :)TRFسبب افزایش ترشح هورمون
تیروتروپین ( هورمون محرک تیروئید) در غده هیپوفیز می شود.
• فاکتور آزاد کننده کورتیکوتروپین( :)CRFسبب افزایش ترشح هورمون
آدرنوکورتیکوتروپین ( هورمون محرک بخش قشری غده آدرنال) در هیپوفیز می
Endocrinology
گردد.
• فاکتور آزاد کننده پرولکتین( :)PRFترشح پرولکتین را افزایش می دهد.
• فاکتور مهار کننده پرولکتین( :) PIFترشح پرولکتین را کاهش می دهد.
• هورمون آزاد کننده گنادوتروپین( :) GRFترشح هورمون های LH , FSHرا در
هیپوفیز افزایش می دهد.
• فاکتور آزاد کننده مالنوتروپین( :) MRFترشح هورمون مالنوتروپین ( هورمون محرک
مالنوسیت ها) را در هیپوفیز افزایش می دهد.
• فاکتور مهار کننده مالنوتروپین( :) MIFترشح مالنوتروپین را کاهش می دهد.
Endocrinology
هورمون رشد
این هورمون از جنس پروتئین بوده و میزان ترشح آن در اثر عوامل مختلف تغییر می کند.
•
ورزش و گرسنگی و کاهش قند خون ترشح آن را افزایش می دهند.
• همچنین ترشح آن در حین خواب بیشتر از زمان بیداری است به ویژه در خواب عمیق ترشح آن
شدیدتر می شود.
• موادی چون سروتونین و نورآدرنالین و دوپامین ترشح هورمون رشد را افزایش می دهند.
• رشد و نمو بافت های مختلف بدن بویژه عضالت و اسخوان ها را تشدید مینماید .در نتیجه
کمبود ترشح آن در دوران کودکی سبب اختالل رشد ونمو و ایجاد بیماری کوتولگی
هیپوفیزی( ) Dwarfismمی شود.
• ترشح بیش از حد این هورمون در سنین قبل از بلوغ سبب ایجاد غول پیکری( )Gigantismیعنی
افزایش غیر طبیعی قد ،و در سنین بعد از بلوغ بدلیل توقف رشد طولی استخوان ها در این دوره ،
سبب بروز بیماری آکرومگالی ( ) Acromegalyمی شود که در آن استخوان های صورت و
قسمت های انتهایی دستها و پاها بشدت پهن می شوند .
Endocrinology
هورمون پرولکتین
• نام های دیگر این هورمون لکتوژن ،ماموتروپ یا لکتوتروپ می با شد.
(هورمون عشق ( ) Love hormoneنیز می نامند).
• نقش اصلی آن تولید و ترشح شیر در غدد شیر ساز پستانها است.
• در دوره حاملگی مقدار هورمون در خون زنان بشدت افزایش می یابد و دو تا سه
هفته پس از زایمان به حد طبیعی باز می گردد.
• ترشح هورمون تحت تاثیر دو فاکتور آزاد کننده و مهار کننده هیپوتالموس ی کنترل
می شود که تاثیر فاکتور مهار کننده بیشتر از فاکتور آزادکننده است.
• مقدار ترشح هورمون در شبانه روز حالت نوسانی دارد و در طول شب بیشتر از
روزاست.
Endocrinology
هورمون تیروترپین() TSH
• این هورمون که هورمون محرک تیروئید نام دارد سنتز و ترشح
هورمون های تیروئیدی را افزایش می دهد.
• میزان ترشح هورمون تیروترپین به تراکم هورمون تیروکسین
(هورمون غده تیروئید) در خون بستگی دارد.
بطوریکه افزایش تیروکسین در خون از طریق تاثیر بر هیپوفیز و هیپوتالموس
سبب کاهش ترشح تیروتروپین شده و در نتیجه مقدار تیروکسین خون در حد
ثابتی حفظ می گردد.به این نوع تنظیم ،تنظیم فیدبک منفی( بازخورد منفی)
گویند.
Endocrinology
هورمون آدرنوکورتیکوتروپین یا
کورتیکوتروپین() ACTH
•
•
•
•
این هورمون ترشح گلوکوکورتیکوئید ها را که دسته ای از هورمون های بخش
قشری غده آدرنال( فوق کلیه) هستند ،تنظیم می نماید.
افزایش غیر طبیعی هورمون کورتیکوتروپین باعث بیماری کوشینگ( Cushing
) diseaseمی شود که در آن سیستم ایمنی بدن بشدت ضعیف می شود.
در حالت طبیعی ترشح هورمون کورتیکوتروپین دارای نظم شبانه روزی است و میزان
آن در صبح به حداکثر و در پایان روز به حداقل می رسد.
مقدار ترشح هورمون کورتیکوتروپین به غلظت گلوکوکورتیکوئید ها در خون بستگی
دارد.
اگر این تراکم از مقدار طبیعی بیشتر شود بصورت فیدبک منفی موجب کاهش ترشح
کورتیکوتروپین شده و در نتیجه میزان هورمون های گلوکوکورتیکوئیدی در خون در
حد طبیعی حفظ می شود.
Endocrinology
گنادوتروپین ها() FSH , LH
•
FSHدر مردان و زنان هورمون محرک گامتوژنز( تولید اسپرم در
بیضه ها و تخمک در تخمدان ها ) می باشد.
• در حالیکه LHدر مردان محرک ترشح هورمون تستوسترون و در زنان
محرک ترشح استروژن و پروژسترون و آندروژن های تخمدانی و تکامل
فولیکول و تخمک گذاری می باشد .اگرچه ترشح استروژن در تخمدان ها
بیشتر تحت تاثیر FSHقرار دارد.
در واقع ترشح هورمون های گنادوتروپین در زنان در ایجاد
بلوغ جنس ی و دوره های ماهیانه نقش اساس ی دارند
بطوریکه کاهش ترشح آنها سبب اختالل عادت ماهیانه در
.Endocrinology
زنان می گردد
هورمون محرک مالنوسیت() MSH
• ترشح این هورمون در انسان چندان زیاد نیست ولی اگر روی سلول
های رنگدانه دار پوست (مالنوسیت) اثر بگذارد ،پوست را تیره میکند.
• محل ترشح آن در انسان بخوبی مشخص نیست و احتمال از بخش ی از
هیپوفیز قدامی که در مجاورت هیپوفیز میانی قرار دارد ترشح می شود.
Endocrinology
آندورفین ها و انکفالین ها() Enkephalins
• این مواد که در هیپوتالموس و هیپوفیز و سیستم عصبی مرکزی
موجود می باشند دارای انواع آلفا و بتا و گاما آندورفین و انکفالین ها
هستند.
• گیرنده های اختصاص ی این مواد در برخی مناطق مغز مانند هیپوتالموس
،تالموس و سیستم لیمبیک( نواحی درک درد) وجود دارند.
دارو های مخدر با اتصال به آنها سبب تسکین درد می شوند.
Endocrinology
Endocrinology