Transcript Tài liệu đính kèm (sản phẩm Xoài)

GIẢI PHÁP NÂNG CẤP CHUỖI GIÁ
TRỊ XOÀI CÁT CHU- ĐỒNG THÁP
Người trình bày:
PGS. TS. NGUYỄN PHÚ SON
SEBA, 23/06/2014
SEBA - CTU
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
 Phân tích hoạt động của CGT xoài cát chu tỉnh ĐT
 Xác định khó khăn, trở ngại trong SX và TT xoài cát
chu
 Phân tích kinh tế chuỗi xoài cát chu tỉnh ĐT
 Đề xuất giải pháp nâng cao giá trị gia tăng xoài cát chu
PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN
- Lý thuyết “chuỗi giá trị” của Kaplinsky & Morris
(2000), “hệ thống chuỗi giá trị” của Recklies (2001)
và “Kết nối chuỗi giá trị - ValueLinks” (2007) của
Eschborn GTZ.
PHƯƠNG PHÁP CHỌN MẪU
Tỉnh Đồng Tháp
DT: 8.319 ha
SL: 59.730 tấn
H. Cao Lãnh & TP. Cao Lãnh
DT: 5.324 ha (64%)
SL: 38.227 tấn (70%)
SL: Cát Chu (2/3) + Hòa Lộc (1/3) = 91,5%
CƠ CẤU QUAN SÁT MẪU
Số quan
sát mẫu
Phương pháp chọn
quan sát mẫu
TT
Đối tượng
1
Nông dân
166
PP phi ngẫu nhiên có ĐK
2
Thương lái
12
PP theo liên kết chuỗi
3
Chủ vựa
15
PP theo liên kết chuỗi
4
Công ty
6
PP theo liên kết chuỗi
5
Bán lẻ
9
PP theo liên kết chuỗi
6
Nhà hỗ trợ
13
Phỏng vấn KIP
Tổng cộng
221
TÌNH HÌNH SẢN XUẤT XOÀI ĐT
giai đoạn 2009 – 2013
TỐC ĐỘ TĂNG GIẢM NS & SL 2013
Chỉ tiêu
1
Diện tích trồng (ha)
Diện tích cho trái (ha)
2009
Sản lượng (tấn)
Năng suất (tấn/ha)
Tốc độ tăng (%)
2012
2013
Trung bình
9.000
9.098
9.031
9.200
9.104
7.247
8.215
8.253
8.286
8.319
8.064
13,36
0,46
0,40
0,40
3,51
59.730
68.959
-28,89
-1,90
7,18
8,56
-29,17
-5,23
64.500
Tốc độ tăng (%)
3
2011
8.892
Tốc độ tăng (%)
2
2010
8,90
61.357
75.217
83.992
-4,87
22,59
11,67
7,47
9,11
10,14
-16,08
22,02
11,22
BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
Mưa nhiều, sương muối, thay đổi thời tiết
làm cho xoài:
• Tỷ lệ ra hoa và đậu trái thấp
• Nhiều bệnh xoài trên cây xoài và trái xoài
DỊCH HẠI TRÊN XOÀI
Sâu đục thân
Ruồi đục trái
Xì mủ trái
BỆNH TRÊN XOÀI
Bệnh thán thư
Bệnh bọ trĩ
XOÀI BAO TRÁI VÀ KHÔNG BAO TRÁI
• ND: BÁN CAO HƠN 3.000-5.000Đ/KG
chi phí tăng thêm: 1.000-1.500đ/kg
• CV: BÁN CAO HƠN 5.000-10.000Đ/KG
• Xoài có bao trái, chín sinh lý chậm hơn 3-4
ngày.
CHUỖI GIÁ TRỊ
XOÀI TỈNH ĐỒNG THÁP
SƠ ĐỒ CHUỖI GIÁ TRỊ XOÀI ĐT 2013
Đầu vào
Phân loại/
Sản xuất
Thu gom
Chế biến
Thương mại
Tiêu thụ
0,8%
Nhà CC
- Giống
Người
trồng
xoài
49,8%
59,4% Thương
59,4%
Chủ
vựa/
lái
34,4%
- VTNN
Hợp tác
xã
Đại lý
5,1%
Bán lẻ/
50,6% Tiêu
dùng
nội
địa
Siêu thị
15,2%
Công ty
CB Xuất
33,9% khẩu
15,5%
33,9%
0,3%
100,0%
100,0%
Viện/Trường, Cán bộ
khuyến nông, Đại lý VTNN
Ngân hàng
Chính quyền địa phương các cấp
Xuất
khẩu
PHÂN TÍCH TỔNG HỢP KINH TẾ
CHUỖI GIÁ TRỊ XOÀI ĐT
Khoản mục
Nông
dân
+ HTX
Thương
lái
Vựa
Công ty
Bán lẻ/
S.thị
Tổng
1. Sản lượng (tấn)
54.648
32.460
52.407
8.489
27.631
2. Giá bán (đ/kg)
22.104
24.661
32.130
29.822
45.112
2.607
4.183
200
6.829
10,1
16,2
0,8
26,5
100,0
654,6
84,6
219,2
1,7
188,7
1.148,8
57,0
7,4
19,1
0,1
16,4
100,0
1.208,0
800,5
1.683,8
253,2
1.246,5
5.192,0
% Tổng thu nhập
23,3
15,4
32,4
4,9
24,0
100,0
6. Sản lượng TB/CT/năm (tấn)
8,8
89,2
791,7
1.000,0
4,1
7. Lợi nhuận TB/CT/năm (tr.đ)
105,4
232,6
3.311,7
200,0
28,0
% Lợi nhuận/CT/năm
2,7
6,0
85,4
5,2
0,7
3. Lợi nhuận (đ/kg)
% Lợi nhuận
4. Tổng lợi nhuận (tỉ đ)
% Tổng lợi nhuận
5. Tổng thu nhập (tỉ đ)
11.978
46,4
100,0
SƠ ĐỒ CHUỖI GIÁ TRỊ XOÀI CÁT CHU
Đầu vào
Nhà CC
- Giống
- VTNN
62,8% Thương
Người
trồng
xoài
Phân loại/
chế biên
Thu gom
Sản xuất
Thương mại
37,3%
62,8%
37,3%
lái
Bán lẻ/
Siêu thị
Vựa/
Đại lý
33,2%
Tiêu
dùng
nội địa
22,8%
Công
ty
3,5%
Hợp tác
xã
Tiêu dùng
39,4%
23,3%
39,4%
0,5%
100,0%
100,0%
Viện/Trường, Cán bộ khuyến
nông, Đại lý VTNN
Ngân hàng
Chính quyền địa phương các cấp
Xuất
khẩu
HIỆU QUẢ SX & TT THEO LOẠI XOÀI
VÀ KÊNH THỊ TRƯỜNG
Chỉ tiêu
TT Nội địa
Xuất khẩu
(50,6%)
(49,4%)
Cát Chu Hòa Lộc Cát Chu Hòa Lộc
Tổng
1. Sản lượng
(tấn)
Tỷ trọng (%)
13.589
14.045
22.843
4.171
54.648
24,9
25.7
41,8
7,6
100,0
2. Tổng doanh
thu (tỷ đ)
3. Tổng LN (tỷ đ)
1.029
2.411
1.146
606
5.192
189
585
196
179
1.149
Tổng LN/TN
774/3.440 = 22,5% 375/1.752 = 21,4%
KẾT LUẬN
• Thị trường: Tiềm năng lớn (TTNĐ + XK) nhưng
sản xuất chưa đáp ứng theo yêu cầu về số lượng
và chất lượng.
• Sản xuất:
- DT tăng, NS & SL có xu hướng giảm do biến đổi
khí hậu.
- Thiếu liên kết ngang (THT & HTX) sx theo GAP qui
mô lớn, CL đồng loạt.
- Sự khác biệt giữa mùa vụ xoài và hợp đồng tiêu
thụ thường xuyên (tập đoàn nhập bán thường xuyên).
- Nông dân chưa chung thủy với HĐ tiêu thụ
KẾT LUẬN t.t
• Tiêu thụ:
- Các công ty chưa đầu tư vùng nguyên liệu
- Vựa có hao hụt và rủi ro thị trường cao
- Vựa + Cty chưa có liên kết trách nhiệm với
nông dân để sản xuất sản phẩm tốt.
- Thiếu xoài vào vụ nghịch để xuất trái tươi
và chế biến.
- Sản phẩm giá trị gia tăng XK còn hạn chế
KẾT LUẬN t.t
• Hỗ trợ:
- Chứng nhận VG + GbG: hạn chế
- Tập huấn kỹ thuật
- Kiến thức TT
- Xây dựng mô hình xoài rải vụ
- Nghiên cứu …
- Tìm đầu ra, kết nối thị trường
KINH PHÍ CÒN HẠN CHẾ
NÂNG CẤP CGT XOÀI TỈNH ĐT
MỤC
TIÊU
Giảm lệ thuộc vào TT
Trung Quốc
Tăng XK xoài trái tươi & sấy
dẻo sang các TT EU+Mỹ
Tăng hợp đồng cung cấp
trái tươi vào hệ thống
NH-KS nội địa
Tăng SP GTGT xoài
chế biến xuất khẩu,
thâm nhập TT mới
GIẢI PHÁP NÂNG CAO GIÁ TRỊ
GIA TĂNG SẢN PHẨM XOÀI
Khâu sản xuất:
. Phát triển LK ngang: THT và HTX xoài
. Sản xuất theo tiêu chuẩn GAP có chứng nhận.
. Nhanh chóng tăng cường hỗ trợ phát triển mô hình xoài rải
vụ đáp ứng nhu cầu thị trường.
. Nông dân cần chung thủy tiêu thụ theo hợp đồng để tăng
uy tín và trách nhiệm của nhà cung cấp để “kéo” hợp đồng
tiêu thụ (liên kết dọc theo chuỗi) với giá trị gia tăng cao
hơn cho nông dân.
Khâu thu gom: Tổ chức thương lái cung cấp theo chủ vựa
và công ty. Công ty và chủ vựa tham gia quản lý và hợp
tác hỗ trợ với thương lái để có nguồn cung ổn định của
riêng mình nhằm cung cấp thông tin thị trường và bảo
đảm nguồn cung xoài chất lượng, giảm hao hụt.
GIẢI PHÁP NÂNG CAO GIÁ TRỊ
GIA TĂNG SẢN PHẨM XOÀI t.t
• Khâu chế biến xuất khẩu: Công ty cần đầu tư
nguồn nguyên liệu để bảo đảm sản xuất xoài
đạt chuẩn theo nhu cầu thị trường về số
lượng và chất lượng.
• Tăng SP-GTGT: sấy dẻo + nước ép xoài
• Kênh tiêu thụ nội địa và xuất khẩu: Hình và số liệu
trong bảng dưới đây sẽ mô tả sự thay đổi tỷ trọng tiêu thụ
từng loại xoài theo kênh thị trường.
SƠ ĐỒ CHUỖI GIÁ TRỊ TIỀM NĂNG
XOÀI TỈNH ĐT
Đầu vào
Sản
xuất
Phân loại/
Chế biến
Thu gom
Thương mại
Bán lẻ/
Siêu thị
Nông
dân
Tiêu thụ
40%
Thương lái
Nhà CC
Tiêu
dùng
nội địa
- Giống
- VTNN
Chủ vựa
THT
Cty CB
20%
Đại lý
Hợp tác
xã
40%
Cty XK
100,0%
100,0%
Viện/Trường, Cán bộ
khuyến nông, Đại lý NN
Ngân hàng
Chính quyền địa phương các cấp
Xuất
khẩu
TIÊU THỤ XOÀI THEO KÊNH TT
HIỆN TẠI VÀ TIỀM NĂNG
THỊ TRƯỜNG
TIÊU THỤ NĐ
27.634 tấn
(50,6%)
XUẤT KHẨU
27.014 tấn
(49,4%)
Tổng
54.648 tấn
(100,0%)
LOẠI XOÀI
SL 2013
(Tấn)
Tỷ trọng
SL 2013
(%)
Tỷ trọng
SL tiềm năng
(%)
Cát Chu
13.589
24,9
15
Cát Hòa Lộc
14.045
25,7
25
Cát Chu
22.843
41,8
50
4.171
7,6
8
Cát Chu
36.432
50,6
65
Cát Hòa Lộc
18.216
49,4
35
Cát Hòa Lộc
AI !? VÀ LÀM GÌ ĐỂ NÂNG CẤP
 Đối với DN đang mua bán với HTX & CVựa
- Thay đổi cách thức hợp đồng phù hợp
- Chủ động đầu tư phát triển vùng nguyên liệu
 Đối với Cty chế biến, xuất khẩu xoài
Doanh
nghiệp
- Đầu tư kho lạnh, dự trữ cho mùa nghịch!?
- Tham gia đầu tư vùng nguyên liệu
- Linh hoạt ký kết hợp đồng theo vụ!?
 Đối với Cty tiềm năng SX XOÀI SẤY DẺO
- Hoàn thiện cơ sở hạ tầng của nhà máy
- Tiếp cận nhu cầu thị trường trong nước
- Đẩy mạnh XK xoài sấy dẻo sang TT châu Âu
 Hỗ trợ thực hiện mô hình SX xoài rải vụ
Tỉnh
Đồng
Tháp
 Hỗ trợ phát triển THT và HTX sản xuất xoài theo
tiêu chuẩn GAP
 Hỗ trợ giải quyết nhanh các “vấn đề“ liên quan
đến nhà máy chế biến NÔNG SẢN VIỆT ĐỨC
 Hỗ trợ liên kết cung cấp và tiêu thụ xoài giữa ĐT
và Tiền Giang
 Tập trung PT xoài Cát Chu hơn là Cát Hòa Lộc
 Cần dự báo nhu cầu TT các SP chủ lực của tỉnh
 Tập huấn kiến thức TT, SX và TThụ theo cách
tiếp cận CGT
 Cần hỗ trợ đầu tư theo chuỗi
Chính phủ
 Cần có chính sách “gói tín dụng“ THEO VỤ
THUẬN cho các Cty chế biến, xuất khẩu
 Phát triển chính sách liên kết vùng thiết thực hơn
 Hỗ trợ tập huấn kiến thức TT, SX và TThụ theo
cách tiếp cận CGT cho 2 sản phẩm xoài và ớt.
 Hỗ trợ xây dựng mô hình sản xuất rải vụ xoài
Dự án
ODI
 Hỗ trợ kinh phí chứng nhận và tái chứng nhận theo
tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP cho X & Ớt.
 Hỗ trợ nghiên cứu hoàn chỉnh qui trình kích
thích xoài ra hoa và nước sấy ớt làm thuốc PTSB
 Hỗ trợ đầu tư cho Cty chế biến nông sản tiềm năng
XIN CẢM
ƠN RẤT
NHIỀU
SỰ CHÚ Ý
LẮNG NGHE
CỦA QUÝ ĐẠI
BIỂU!