Transcript ّ بانك ملي اريان اداره تحقيقات و ربانهمرزيي طرح تفصيلي بانكداري مشاركت در سود و زيان راستين ( )PLS 1386 -1389

‫ّ‬
‫بانك ملي اريان‬
‫اداره تحقيقات و ربانهمرزيي‬
‫طرح تفصيلي‬
‫بانكداري مشاركت در سود و زيان راستين‬
‫(‪)PLS‬‬
‫‪1386 -1389‬‬
2
‫همكاران مرحله اول‬
‫‪3‬‬
‫ساسان گلباز‬
‫ژينا آقابيگي‬
‫بيژن بيدآباد‬
‫مهستي نعيمي‬
‫آذرنگ اميراستوار‬
‫سعيد صالحيان‬
‫سعيد نفيسي زيده سرايي‬
‫عليرضا مهديزاده چله بري‬
‫حجت اهلل قاسمي صيقل سرايي‬
‫بيژن حسينپور‬
‫سعيد شيخاني‬
‫محمود الهياري فرد‬
‫محمد صفاييپور‬
‫ناديا خليلي والئي‬
‫رياست اداره تحقيقات و برنامهريزي‬
‫معاونت اداره تحقيقات و برنامهريزي‬
‫مشاور‬
‫معاونت اداره حقوقي و دعاوي‬
‫كارشناس اداره حقوقي و دعاوي‬
‫معاونت اداره سرمايه گذاري‬
‫كارشناس مالي اداره معامالت و تسهيالت مالي‬
‫كارشناس امور مهندسي اداره بررسي طرحها و نظارت‬
‫رئيس شعبه مستقل ممتاز بازار‬
‫رئيس شعبه درجه ‪ 3‬نوبهار‬
‫بازرس ويژه مديريت عامل‬
‫كارشناس اداره تحقيقات و برنامهريزي‬
‫كارشناس اداره تحقيقات و برنامهريزي‬
‫كارشناس اداره تحقيقات و برنامهريزي‬
‫همكاران مرحله دوم‬
‫‪4‬‬
‫مسعود صفرزاده نساجي‬
‫ژينا آقابيگي‬
‫بيژن بيدآباد‬
‫مهستي نعيمي‬
‫آذرنگ اميراستوار‬
‫ابوالفضل هزاوه‬
‫عليرضا شفيعي‬
‫سعيد نفيسي زيده سرايي‬
‫عليرضا مهديزاده چله بري‬
‫بيژن حسينپور‬
‫سيدعلي حسينيپور‬
‫علي حياتداودي‬
‫محمد كاشفي‬
‫اكبر شالي‬
‫محمود الهياري فرد‬
‫محمد صفاييپور‬
‫ناديا خليلي والئي‬
‫رياست اداره تحقيقات و برنامهريزي‬
‫معاونت اداره تحقيقات و برنامهريزي‬
‫مشاور‬
‫معاونت اداره حقوقي و دعاوي‬
‫كارشناس اداره حقوقي و دعاوي‬
‫معاونت اداره كل بررسي طرحها‬
‫معاونت اداره كل تسهيالت اعتباري‬
‫كارشناس مالي اداره معامالت و تسهيالت مالي‬
‫كارشناس امور مهندسي اداره بررسي طرحها و نظارت‬
‫رئيس شعبه درجه ‪ 3‬نوبهار‬
‫كارشناس اداره كل سازمان و روشها‬
‫كارشناس اداره كل بررسي طرحها‬
‫كارشناس اداره كل عمليات ارزي‬
‫كارشناس اداره كل سازمان و روشها‬
‫كارشناس اداره تحقيقات و برنامهريزي‬
‫كارشناس اداره تحقيقات و برنامهريزي‬
‫كارشناس اداره تحقيقات و برنامهريزي‬
‫اقتصاد جهان‬
‫‪5‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫نرخ بهره پايين‬
‫ركود اقتصاد آمريكا و سرايت آن به اروپا و آسيا‬
‫قيمت نفت باال‪ :‬افزايش سطح عمومي هزينه‬
‫قيمت ارزاق باال‬
‫تحوالت جوي‬
‫ورشكستگي بانكها‬
‫سقوط بورسهاي جهان‬
‫ريسكي شدن اقتصاد كشورها‬
‫افزايش درهم تنيدگي واسطههاي مالي بينالمللي باعث تشديد و انتقال‬
‫بحران در بعد جهاني شده‬
‫اهرم بدهي و نيروهاي مالي در سطح جهاني‬
‫فلسفه و ماهيت مشا كرت رد سود و زيان‬
‫‪6‬‬
‫تله نقدينگي‪:‬‬
‫ضعف در ارتباط نرخ بازدهي بخش حقيقي اقتصاد و نرخ بهره بخش پولي‬
‫(افزايش ريسك سرمايهگذاري باعث كاهش خالص بازدهي سرمايه)‬
‫در اين وضعيت سياستهاي پولي و سياستهاي كاهش نرخ بهره بي اثرند‬
‫راه حل‪:‬‬
‫تقويت ارتباط نرخ بازدهي و نرخ بهره‬
‫كاهش ريسك سرمايهگذاري‬
‫تثبيت تاثيرگذاري تموجات بازار پول بر روي ساير بازارها‬
‫حذف ربا (اتصال مستقيم نرخ بهره با نرخ بازدهي)‬
‫مشاركت در سود و زيان‬
‫‪7‬‬
‫‪ ‬در جهان‪ :‬بطور متوسط ‪ %10-%15‬بانكداري اسالمي رشد داشته‬
‫(در دهة گذشته)‬
‫‪ %2/5 ‬دارايي بانكها در بانكهاي اسالمي‬
‫‪ ‬ولي مشاركت واقعي اتفاق نيافتاد‪:‬‬
‫خلط مبحث ربا و مشاركت (تفاوت برداشتهاي فقهي از ربا)‬
‫مشكالت نظارت بر عمليات متقاضي منابع‬
‫بانكها براي نظارت بر سرمايهگذاري سازماندهي نشده بودند‬
‫لذا عمالً نرخ بهره به گونهاي وارد محاسبات ميشد‬
‫فلسفه و ماهيت مشارك رد سود و زيان‬
‫معيار تمييز ربا‬
‫اول‪ :‬وامدهنده در سود و زيان فعاليت اقتصادي وامگيرنده سهيم باشد‪.‬‬
‫دوم‪ :‬نرخ دريافت مازاد (بهره) نبايد از پيش مشخص و شرط شود‪.‬‬
‫سوم‪ :‬گرفتن بهره در قرضهاي مصرفي ربا است‪.‬‬
‫چهارم‪ :‬خريد و فروش ارز به معني تبديل پول داخلي به اسعار خارجي‬
‫ربا نيست‪.‬‬
‫عقود ‪ -‬عمليات‬
‫ربوي‪:‬‬
‫‪ ‬فروش اقساطي‪ ،‬اجاره به شرط تمليك‪ ،‬خريد و فروش دين‪ ،‬ربح مركبي كه ناشي از اخذ بهره بر بهره به دليل عدم توانائي‬
‫مديون در تأديه دين است‬
‫‪_______________________________________ ‬‬
‫غيرربوي‪:‬‬
‫سرمايهگذاري مستقيم‬
‫مشاركت حقوقي‬
‫‪ ‬اعطاي تسهيالت از طريق وام نيك (وام بدون بهره) مشاركت مدني‬
‫اجاره با رعايت شرايط خاص‬
‫مساقات‬
‫مزارعه‬
‫مضاربه معامالت سلف جعاله‬
‫‪ ‬در همة اين عقود به استثناي وام نيك كه بهره ندارد و اجاره كه نرخ مال االجاره از قبل تعيين ميشود نبايد نرخ بهره از پيش تعيين‬
‫و شرط شود در غير اين صورت ربوي ميگردند‪.‬‬
‫__________________________________________‬
‫عمليات ارزي غير ربوي‬
‫معامالت تعويضي (به شرط عدم محاسبه نرخ بهره در محاسبات تبديل)‬
‫معامالت نقدي‬
‫‪ ‬خريد و فروش اسعار خارجي در‬
‫اوراق اختيار معامله (به شرط يكساني نرخ بهره در مورد دو ارز مورد نظر) گشايش اعتبار اسنادي‬
‫__________________________________________‬
‫عمليات ارزي ربوي‬
‫‪ ‬عمليات ارزي معامالت آتي يا وعدهدار معامالت تعويضي مدتدار اوراق اختيار معامله گواهي سپرده ارزي‬
‫__________________________________________‬
‫‪ ‬خريد و فروش اوراق و اسناد بهادار و معامالت صَرف و دريافت و پرداخت حوالجات و عمليات اعتباري بانكي با ويژگيهاي هريك‬
‫در ورود به حريم ربا تحليل و ارزيابي شدند‪.‬‬
‫نظرية «شركت سهامي بانك غيرربوي‬
‫» مطرح گرديد‬
‫تعريف بانك‪PLS‬‬
‫‪10‬‬
‫بانك واحدي است كه به نمايندگي از طرف سپردهگذار منابع سپردهايي‬
‫سپردهگذار را به متقاضيان تسهيالت مشاركت (مجري طرحهاي سرمايهگذاري)‬
‫تخصيص ميدهد و طبق قراردادهاي مشخص سود يا زيان حاصله‪ ،‬بين‬
‫سپردهگذار‪ ،‬بانك و سرمايهگذار تقسيم ميشود‪ .‬قراردادهاي تنظيمي بانك با‬
‫هركدام از طرفين ميتواند بر مبناي كارمزد و يا بر مبناي مشاركت در سود يا‬
‫زيان باشد‪.‬‬
‫مجري شخصيت حقوقي است‬
‫مح‬
‫ست‬
‫ص‬
‫ی‬
‫ك‬
‫س‬
‫م‬
‫والت شارت رد ود و زيان را ن‬
‫‪11‬‬
‫محصوالت‪:‬‬
‫‪ ‬مشاركت در سود و زيان طرح خاص‬
‫‪ ‬مشاركت در سود و زيان بسته طرحها‬
‫‪ ‬مشاركت در سود و زيان شعبه مجري بانكداري مشاركت در سود و زيان‬
‫ابزار‪:‬‬
‫‪ ‬گواهي مشاركت‪ :‬برگههاي بينامي است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت زمان اجراي‬
‫طرح سرمايهگذاري توسط شعبة بانكداري مشاركت در سود و زيان منتشر ميشود‪ .‬دارندگان‬
‫اين برگهها به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشاركت در سود حاصل از اجراي طرح مربوطه‬
‫شريك ميباشند‪.‬‬
‫‪ ‬گواهي پذيره‪ :‬برگههاي بي نامي است كه به قيمت اسمي مشخص و براي مدت زمان اجراي‬
‫طرح پايان ناپذير سرمايهگذاري توسط شعبه بانكداري مشاركت در سود و زيان منتشر‬
‫ميشود‪ .‬دارندگان اين برگهها به نسبت مبلغ پرداختي و مدت زمان مشاركت از مالكيت‬
‫سرمايه شركت در قالب سهام برخوردار خواهند گرديد‪.‬‬
‫‪ ‬گواهي مشاركت‪/‬پذيره قابل خريد و فروش در بازارهاي ثانويه در محيط اينترنت و بانكها و‬
‫بورس ميباشد‬
‫تعامل و نوع ارتباط بانك با سپردهگذار‬
‫‪12‬‬
‫‪‬بانك بر اساس عقد جعاله با سپردهگذار قراردادي تنظيم مينمايد كه در ازاي‬
‫دريافت حق الجعاله اقدام به ارائه خدمات مديريت سرمايه به سپردهگذاران كه بنا به‬
‫درخواست آنها در يكي از سه نوع محصوالت بانك خواهد بود‪ ،‬سرمايهگذاري مينمايد‪.‬‬
‫‪‬پس از خريد گواهي مشاركت‪/‬پذيره توسط سپردهگذار‪ ،‬رابطه جاعل و عامل بين‬
‫سپردهگذاران و بانك محقق ميشود‪.‬‬
‫‪‬در اين عقد بانك ميتواند هم جاعل‪ ،‬و هم عامل باشد‪.‬‬
‫تعامل و نوع ارتباط بانك با مجري‬
‫‪13‬‬
‫‪‬بانك براساس عقد مشاركت مدني با مجري يا مجريان وارد معامله خواهد شد و با اخذ‬
‫حق الجعاله يا حقالعمل منابع سپردهاي را تجهيز و به مجري تخصيص ميدهد‪.‬‬
‫‪‬بانك به عنوان وكيل سپردهگذار موظف به حفظ حقوق سپردهگذار است بوده و بايد‬
‫امكانات خود را براي حفظ منافع وي بكار بندد‪.‬‬
‫‪‬بانك از محل ارائه اين خدمات كسب درآمد مينمايد‪.‬‬
‫‪‬قراردادهاي تنظيمي بانك با طرفين ميتواند بر مبناي كارمزد و يا مشاركت در سود يا‬
‫زيان باشد‪.‬‬
‫‪‬امين‪ :‬واحدي است كه امور نظارتي فرآيند مشاركت در سود و زيان ‪ PLS‬را به‬
‫نمايندگي از طرف بانك درخصوص حسن اجراي طرح‪ ،‬كنترل عمليات اجرايي در مقايسه‬
‫با برنامههاي اعالم شده‪ ،‬نحوه تخصيص منابع و چگونگي مصرف بهينه آنها‪ ...،‬به عهده‬
‫دارد‪.‬‬
‫طرفهاي درگير در بانك ‪PLS‬‬
‫حكميت‬
‫بانك‬
‫مجري‬
‫امين‬
‫‪14‬‬
‫سپردهگذار‬
/
PLS
PLS
/
15
/
PL
S
/
/
/
16
S
PL
D2
/
/
/
/
P LS
(
)
M1
M3
M5
`
D1
M2
M4
17
,...
/
‫محصوالت بانكداري ‪ PLS‬و تسويه حساب‬
‫‪//‬‬
‫‪PLS‬‬
‫‪PLS‬‬
‫‪18‬‬
‫تشریح عملیات سپرده گذ را‬
‫‪ -1‬اطالع رسانی در خصوص شرایط و مقررات سپرده گذاری و معرفی محصوالت‬
‫‪ -2‬درخواست سپرده گذاری‪/‬انصراف‪/‬سپرده گذاری مجدد‬
‫‪ -3‬تکمیل فرمهای مربوطه با توجه به نوع محصول انتخابی‬
‫‪ -4‬ثبت اطالعات در سیستم رایانه به صورت موقت‬
‫‪ -5‬دریافت وجوه‬
‫‪ -6‬ثبت نهایی اطالعات و ذخیره آنها در بانک اطالعات مشتریان‬
‫‪ -7‬صدور کد شناسایی برای مشتری‬
‫‪ -8‬انعقاد قرارداد‬
‫‪ -9‬صدور گواهی مشارکت بر اساس نوع محصول انتخابی‬
‫‪ -10‬تخمین و پرداخت اصل سپرده و سود وزیان مشارکت با توجه به مشخصات محصول انتخابی‬
‫‪ -11‬ثبت تغییرات در بانک اطالعات مشتریان‬
/
/
‫تشریح عملیات مجري‬
‫‪ -1‬اطالع رسانی در خصوص شرایط و مقررات مشارکت در طرح ها‬
‫‪ -2‬درخواست مشارکت در اجرای طرح ها‬
‫‪ -3‬تکمیل فرمهای مربوطه‬
‫‪ -4‬ارائه مدارک و مستندات مربوطه به بانک شامل توجیه اقتصادی‪،‬فنی و مالی طرح و‪....‬‬
‫‪ -5‬پرداخت حق ارزیابی اولیه به بانک‬
‫‪ -6‬ثبت نهایی اطالعات و ذخیره آنها در بانک اطالعات مشتریان(مجریان)‬
‫‪ -7‬صدور کد شناسایی برای مجری‬
‫‪ -8‬ارزیابی مجری و طرح از سوی واحد ارزیابی یا شخص حقیقی یا حقوقی معتمد بانک‬
‫‪ -9‬پرداخت حق ارزیابی نهایی طرح به بانک در صورت تایید طرح‬
‫‪ -10‬تعیین نوع و میزان وثائق‪،‬تضمینات و سهم الشرکه مورد نیاز بر اساس قوانین و مقررات‬
‫‪ -11‬پرداخت آورده نقدی و غیر نقدی مجری به بانک‬
‫‪ -12‬انعقاد قرارداد با بانک‬
‫‪ -13‬تحویل نسخه مدارک و مستندات اجرای طرح به امین(ناظر)به منظور نظارت بر حسن اجرا‬
‫‪ -14‬ارائه گزارشات کنترلی و نظارتی امین در خصوص چگونگی اجرای طرح به بانک‬
‫‪ -15‬تخمین و تعیین میزان سود و زیان طرح و پرداخت حق الزحمه مجری بر اساس قرارداد‬
‫‪ -16‬ثبت تغییرات در بانک اطالعات مجریان و بروزرسانی آن‬
/
/
‫پوششهاي بيمهاي‬
‫‪24‬‬
‫‪ ‬بيمه اصل سپرده (اختياري)‪ :‬بانك ميتواند از شركتهاي بيمهاي درخواست كند تا به منظور حفظ منافع‬
‫سپردهگذاران‪ ،‬بخشي از مبلغ اسمي گواهيهاي مشاركت براي طرحهاي پايانپذير و گواهيهاي پذيره‬
‫براي طرحهاي پايانناپذير را بر اساس تقاضاي سپردهگذاران و به هزينه و به نفع سپردهگذاران بيمه‬
‫نمايد‪.‬‬
‫‪ ‬بيمه مسؤوليت‪/‬مهندسي (الزامي)‪ :‬مجريان طرحهاي مشاركت در سود و زيان ملزمند تا نسبت به‬
‫پوشش ضرر و زيان ناشي از اين حوادث با خريد بيمههاي الزم به نام خود اقدام نمايند‪ .‬از اينرو مجري‬
‫ملزم است به منظور پوشش اينگونه ريسكها از بيمه مسؤوليت به هزينه و به نام و نفع خود استفاده‬
‫نمايد‪.‬‬
‫‪ ‬بيمه مورد مشاركت (الزامي)‪ :‬مجري ميبايست موضوع مشاركت را حداقل به ميزان منابع مصرف شده‬
‫(و تأمين شده از محل بانك) تحت پوشش كامل بيمهاي قرار دهد‪ .‬هزينههاي اين بيمه جزء هزينههاي‬
‫قابل قبول طرح مشاركت خواهد بود‪.‬‬
‫‪ ‬بيمه وثائق (الزامي)‪ :‬مجري بايد اموال منقول و يا غيرمنقول وثائق ارائه شده خود را در طول مدت‬
‫مشاركت و حداقل به مبلغ سهمالشركه بانك (كه به نمايندگي از طرف سپردهگذار در طرح مشاركت‬
‫نموده)‪ ،‬به هزينه مجري و به نام و به نفع بانك بيمه نمايد‪.‬‬
‫ابزارهاي مالي تكميلي در بانكداري ‪PLS‬‬
‫سبد گواهي مشاركت‪/‬پذيره‬
‫ايجاد سبدي از گواهيهاي مشاركت‪/‬پذيره حالت كم مخاطرهتري را براي متقاضيان گواهي‬
‫مشاركت‪/‬پذيره بوجود خواهد آورد و سبب افزايش ثبات در نرخ بازگشت گواهيهاي‬
‫مشاركت و تثبيت ارزش گواهيهاي مشاركت‪/‬پذيره خواهد شد‪.‬‬
‫بيمه گواهي مشاركت‪/‬پذيره‬
‫براي تشويق و حمايت از صاحبان سرمايه و همچنين كاهش ريسكهاي مختلف الزم است تا‬
‫موسسات بيمهاي تأسيس گردد‪ .‬جهت تشويق صاحبان سرمايه به خريد گواهيهاي‬
‫مشاركت‪/‬پذيره‪ ،‬بانك ميتواند به عنوان معرف طرحهاي مشاركت به مشتريان‪ ،‬اقدام به بيمه‬
‫طرحها نمايد‪ ،‬تا از اين طريق اعتماد مشتريان به مشاركت جلب گردد‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫ست‬
‫ی‬
‫بازار اثنوهی گواهي را ن‬
‫مب‬
‫ت‬
‫ن‬
‫ف‬
‫ط‬
‫ت‬
‫ي رب ن آوري ا العات و ار باطات‬
‫اجزاي اصلي ساماهن اینترنتي “بازار اثنوهی گواهي راستین“‬
‫پورتال اطالع‬
‫رسانی‬
‫ثبت نام و عضویت‬
‫• اطالعات مربوط به طرح های مشارکت محصوالت نوع اول و دوم و آخرین وضعیت آنها‪.‬‬
‫• صورت وضعیت مالی شعب مجری مشارکت در سود وزیان مرتبط با محصول نوع سوم‪.‬‬
‫• معرفی سیستم مشارکت در سود وزیان و سایر اطالعات شامل معرفی سامانه اینترنتی و نحوه کار‬
‫با آن‪.‬‬
‫• ثبت نام و اخذ نام و کد کاربری از سامانه اینترنتی‬
‫• ارائه پیشنهاد خرید‪/‬فروش گواهی مشارکت به فروشندگان‪/‬خریداران‬
‫پیشنهاد‬
‫خرید‪/‬فروش‬
‫ثبت و‬
‫استعالم‬
‫• انجام معامله بر اساس باالترین پیشنهاد دریافتی در مهلت مقرر‬
‫• ثبت سیستمی معامله‬
‫• برداشت و انتقال وجوه از حساب خریدار به حساب فروشنده و انتقال مالکیت گواهی به‬
‫خریدار جدید‬
‫• ثبت معامالت گواهی مشارکت خارج از فرایند خرید‪/‬فروش(توافقی)‬
‫• امکان استعالم از آخرین وضعیت مالکیت گواهی های مشارکت‬
‫• امکان چاپ گواهی های مشارکت‬
‫پوراتل اطالع رساني‬
‫‪.1‬‬
‫اطالع رسانی در خصوص طرح های دردست اجرای بانک و آخرین وضعیت آنها‬
‫(محصوالت نوع اول و دوم)‬
‫• اطالعات شامل معرفی طرح‪،‬مجری‪،‬میزان سرمایه گذاری‪،‬وضعیت و درصد مشارکت‬
‫مجری و سپرده گذاران‪،‬سود پیش بینی شده و‪...‬‬
‫• همچنین اطالعات آخرین وضعیت طرح شامل میزان پیشرفت واقعی و یا انحراف از‬
‫پیش بینی‪ ،‬میزان سپرده جذب شده‪،‬میزان هزینه واقعی صورت گرفته و‪. ...‬‬
‫‪ .2‬اطالع رسانی در خصوص شعب مجری طرح مشارکت در سود وزیان (محصول نوع سوم)‬
‫• اطالعات شامل نام و کد شعبه‪،‬محل شعبه‪،‬ترازنامه و صورتحساب سود وزیان شعبه و‬
‫سایر صورتهای مالی شعبه‪.‬‬
‫‪ .3‬اطالع رسانی در خصوص معرفی سیستم ‪،PLS‬سامانه اینترنتی و نحوه کار با‬
‫• آن‬
‫معرفی سیستم ‪PLS‬و سامانه اینترنتی بازار ثانویه گواهی مشارکت‬
‫• نحوه عضویت و ورود‪.‬‬
‫• نحوه ارائه پیشنهاد خرید‪/‬فروش و تایید آن‪.‬‬
‫• نحوه انتقال وجوه و انتقال مالکیت گواهی مشارکت‪.‬‬
‫نحوه استعالم از وضعیت مالکیت گواهی مشارکت‪.‬‬
‫•‬
‫ح‬
‫ست‬
‫ن‬
‫ی‬
‫نت‬
‫ت‬
‫عض‬
‫ی‬
‫ه‬
‫ی‬
‫گ‬
‫ن‬
‫ا‬
‫ا‬
‫ا‬
‫مرا ل و ت و ورود هب ساماهن ا ر ي“باز ر اث وهی و ي ر ن“‬
‫‪ -1‬مراجعه به شعب مجری طرح مشارکت در سود و زیان‪.‬‬
‫‪ -2‬تکمیل فرم درخواست عضویت در سامانه اینترنتی بازار ثانویه گواهی مشارکت‪.‬‬
‫‪ -3‬تعیین نوع عملیات مورد نظر جهت انجام در سامانه اینترنتی (خرید‪/‬فروش‪/‬هردو) ‪.‬‬
‫‪ -4‬افتتاح حساب و سپرده گذاری از سوی مشتری متقاضی خدمات خرید از سامانه اینترنتی‪.‬‬
‫توجه‪ :‬سقف خرید از سامانه اینترنتی با افزایش میزان سپرده قابل افزایش می باشد‪.‬ضمنا امکان شارژ حساب‬
‫پس از انجام هر خرید میسر خواهد بود‪.‬‬
‫‪-5‬تکمیل و تایید فرم شرایط و مقررات عضویت در سامانه اینترنتی از سوی مشتری‪.‬‬
‫‪ -6‬تخصیص کد شناسایی به مشتری از سوی شعبه با توجه به نوع خدمات درخواستی‪.‬‬
‫‪ -7‬ارسال اطالعات مشتریان از شعبه به مرکز جهت ورود در پایگاه داده سامانه اینترنتی‬
‫“بازار ثانویه گواهی مشارکت“‪.‬‬
‫‪ -8‬مراجعه مشتری به بخش ثبت نام و عضویت سامانه اینترنتی بازار ثانویه‪.‬‬
‫‪ -9‬وارد نمودن کد شناسایی مربوطه و آدرس پست الکترونیک از سوی مشتری در بخش عضویت‬
‫جهت دریافت نام و کدکاربری مربوطه‪.‬‬
‫‪-10‬ارسال نام و کد کاربری به آدرس پست الکترونیکی مشتری‪.‬‬
‫بازار ثانويه گواهي راستين‬
‫مبتني بر فن آوري اطالعات و ارتباطات‬
‫مراحل پيشنهاد خريد گواهي مشاركت در سامانه اينترنتي“بازار ثانويه گواهي راستين“‬
‫انتخاب محصول جهت خريد گواهي مشاركت مربوطه‬
‫بخش خريد‬
‫وضعيت‬
‫فروش‬
‫محصول‬
‫نوع اول‬
‫ارزش اسمي‬
‫گواهي‬
‫مشاركت‬
‫آخرين‬
‫قيمت‬
‫وضعيت‬
‫فروش‬
‫محصول‬
‫نوع دوم‬
‫ارزش اسمي‬
‫گواهي‬
‫مشاركت‬
‫آخرين‬
‫قيمت‬
‫وضعيت‬
‫فروش‬
‫محصول‬
‫نوع سوم‬
‫ارزش اسمي‬
‫گواهي مشاركت‬
‫آخرين‬
‫قيمت‬
‫مشخص‬
‫كواهي مشاركت‬
‫شعبه الف‬
‫‪1000‬ريال‬
‫‪1.2‬‬
‫مشخص‬
‫گواهي مشاركت‬
‫طرحهاي ‪1‬و‪3‬و‪....‬‬
‫‪1000‬ريال‬
‫‪1.1‬‬
‫مشخص‬
‫گواهي مشاركت‬
‫طرح ‪9‬‬
‫‪1000‬ريال‬
‫‪1.0‬‬
‫پيش‬
‫تعريف‬
‫گواهي مشاركت‬
‫شعبه ب‬
‫‪5000‬ريال‬
‫‪1.05‬‬
‫مشخص‬
‫گواهي مشاركت‬
‫طرحهاي‪4‬و‪5‬و‪...‬‬
‫‪5000‬ريال‬
‫‪1.5‬‬
‫پيش تعريف‬
‫گواهي مشاركت‬
‫طرح‪3‬‬
‫‪7000‬ريال‬
‫‪1.2‬‬
‫پيش‬
‫تعريف‬
‫گواهي مشاركت‬
‫شعبه‬
‫ج‬
‫‪7000‬ريال‬
‫‪1.4‬‬
‫پيش‬
‫تعريف‬
‫گواهي مشاركت‬
‫طرحهاي‪7‬و‪8‬و‪...‬‬
‫‪1200‬ريال‬
‫‪1.2‬‬
‫مشخص‬
‫گواهي مشاركت‬
‫طرح‪6‬‬
‫‪1000‬ريال‬
‫‪1.5‬‬
‫مشاهده آخرين قيمت ارائه شده و انتخاب و قرار دادن آن در سبد خريد از طريق كليك كردن بر روي آن‬
‫نوع محصول‬
‫نام شعبه‪/‬طرح مربوطه‬
‫وضعيت فروش‬
‫آخرين قيمت پيشنهادي‬
‫پيشنهاد جديد‬
‫نوع اول‬
‫الف‬
‫محدود‬
‫‪1200‬ريال‬
‫‪1350‬‬
‫نوع دوم‬
‫‪4‬و‪5‬و‪...‬‬
‫محدود‬
‫‪7500‬ريال‬
‫‪8500‬‬
‫نوع سوم‬
‫‪3‬‬
‫نامحدود‬
‫‪8400‬ريال‬
‫‪8500‬‬
‫مجموع خريد‬
‫‪30‬‬
‫‪18350‬‬
‫مراحل پیشنهاد خريد گواهي مشا كرت رد ساماهن اینترنتي“بازار اثنوهی گواهي مشا كرت“‬
‫‪-1‬ورود به بخش خريد گواهي مشاركت به منظور ارائه پيشنهاد‪.‬‬
‫‪ -2‬وارد نمودن نام و كد كاربري مربوطه جهت شناسايي كاربر‪.‬‬
‫‪ -3‬تكميل و تاييد فرم پذيرش شرايط و مقررات خريد‪/‬فروش الكترونيكي گواهي مشاركت‪.‬‬
‫‪ -4‬بررسي وضعيت پيشنهادات فروش گواهي هاي مربوط به طرح ها و محصوالت مشاركت‪.‬‬
‫‪ -5‬انتخاب محصول مورد نظر و اضافه نمودن آن به سبد جهت خريد گواهي مشاركت مربوطه‪.‬‬
‫‪ -6‬ارائه پيشنهاد قيمت جديد با توجه آخرين قيمت پيشنهادي و تاييد آن‪.‬‬
‫‪ -7‬كنترل سيستمي مجموع خريدهاي صورت گرفته بعالوه كارمزد متعلقه با ميزان موجودي‬
‫حساب سپرده مشتري و اعالم حذف يك يا چند محصول از سبد خريد در صورت وجود مغايرت بين‬
‫موجودي حساب و مجموع خريد و كارمزد متعلقه آن‪.‬‬
‫‪ -8‬تاييد و ارسال پيشنهاد‪.‬‬
‫توجه‪ :‬پس از تاييد و ارسال پيشنهاد‪ ،‬حساب مشتري به ميزان كل خريد و كارمزد متعلقه آن تا زمان‬
‫انقضاي مهلت فروش و تعيين خريدار مسدود خواهد گرديد‪.‬بديهي است موضوع مسدود شدن‬
‫حساب به ميزان مذكور مي بايست به اطالع مشتري رسانده شود و در صورتحساب ارسالي به‬
‫‪ INBOX‬درج گردد‪.‬‬
‫‪ -9‬به روز رساني بخش انتخاب محصول و ستون آخرين قيمت با توجه به آخرين پيشنهاد تائيد شده‬
‫ارسالي‪.‬‬
‫‪ -10‬نسخه پيشنهادات ارائه شده در ‪OUT BOX‬مشتري باقي خواهد ماند‪.‬‬
‫مراحل پیشنهاد فروش گواهي مشا كرت رد ساماهن اینترنتي“بازار اثنوهی گواهي مشا كرت“‬
‫بخش فروش‬
‫تکمیل فرم فروش گواهی و ورود اطالعات مربوطه‬
‫وضعیت فروش ‪1‬‬
‫شماره سریال گواهی ‪2‬‬
‫کد نوع محصول‬
‫نام شعبه‪/‬طرح‬
‫قیمت پایه(پیشنهادی)‬
‫مشخص‬
‫‪XXX-XXXXX-XX‬‬
‫اول‬
‫الف‬
‫‪2000‬ریال‬
‫پیش تعریف‬
‫‪XXX-XXXXX-XX‬‬
‫سوم‬
‫‪6‬‬
‫‪5000‬ریال‬
‫‪ -1‬وضعیت فروش شامل دو حالت مشخص و پیش تعریف میباشد‪،‬در حالت مشخص فروشنده یک محدوده زمانی تا سقف ‪ 15‬روز برای فروش‬
‫گواهی خود تعیین می نماید‪،‬آخرین قیمت پیشنهادی در پایان مهلت تعیین شده بعنوان قیمت نهایی گواهی ثبت می گردد‪.‬‬
‫در حالت پیش تعریف آخرین قیمت پیشنهادی در پایان روز(از ساعت ‪ 12:00‬تا‪12:00‬روز بعد) مالک محاسبه قرار خواهد گرفت‪.‬ضمنا ساعت‬
‫سیستم به وقت تهران بوده و در صورت دریافت پیشنهاد بین المللی زمان دریافت پیشنهاد به وقت تهران تبدیل خواهد گردید‪.‬‬
‫‪ -2‬شماره سریال گواهی مشارکت از یک عدد یکتا (‪ )UNIQUE‬تشکیل شده به گونه ای که سیستم پس از ورود آن از سوی فروشنده‬
‫امکان تشخیص موارد ذیل را داشته باشد‪:‬‬
‫نام و کد نوع محصول‪،‬نام و کد شعبه یا طرح مربوطه و عدد کنترلی جهت کنترل صحت ورود سریال‪.‬‬
‫تایید و ارسال پیشنهاد‬
‫‪ -1‬کنترل سیستمی سریال گواهی های ارائه شده جهت فروش با کد شناسایی و نام و کد کاربری مشتری و اعالم احتمالی عدم امکان فروش یا عدم‬
‫مالکیت مشتری بر آنها‪.‬‬
‫‪ -2‬بروز رسانی بخش انتخاب محصول و نمایش اطالعات گواهی های جدید ارائه شده در این بخش‪.‬‬
‫‪ -3‬نسخه ای از پیشنهاد ارسالی در ‪ OUTBOX‬مشتری ارسال خواهد گردید‪.‬‬
‫مراحل پیشنهاد فروش گواهي مشا كرت رد ساماهن اینترنتي“بازار اثنوهی گواهي مشا كرت“‬
‫‪-1‬ورود به بخش فروش گواهي مشاركت به منظور ارائه پيشنهاد‪.‬‬
‫‪ -2‬وارد نمودن نام و كد كاربري مربوطه جهت شناسايي كاربر‪.‬‬
‫‪ -3‬تكميل و تاييد فرم پذيرش شرايط و مقررات خريد‪/‬فروش الكترونيكي گواهي‪.‬‬
‫‪ -4‬تكميل فرم مشخصات فروش گواهي ها و ورود اطالعات مربوطه‪.‬‬
‫‪ -5‬تاييد و ارسال پيشنهادات‪.‬‬
‫‪ -6‬كنترل سيستمي سريال گواهي هاي ارائه شده با كد شناسايي و نام و كد كاربري مشتري از لحاظ مالكيت‬
‫و محدوديت انتقال گواهي هاي ارائه شده‪.‬‬
‫‪ -7‬به روز رساني بخش انتخاب محصول با توجه به پيشنهادات جديد ارسالي‪.‬‬
‫‪ -8‬نسخه پيشنهادات ارائه شده در ‪OUT BOX‬مشتري باقي خواهد ماند‪.‬‬
‫مراحل ارتباط فروشنده و خريدا رگواهي مشا كرت رد ساماهن اینترنتي“بازار اثنوهی گواهي راستین“‬
‫پایان روز کاری سیستم یا انقضای مهلت تعیین شده از سوی فروشنده گواهی مشارکت‬
‫در نظر گرفتن باالترین قیمت پیشنهادی در پایان مهلت فروش بعنوان قیمت نهایی‬
‫محاسبه مبلغ کل برگه های خریداری شده از سوی خریدار و میزان کارمزد متعلقه به صورت سیستمی‬
‫شناسایی شماره حساب خریدار با استفاده از نام و کد کاربری و کد شناسایی مربوط به پیشنهاد ارسالی‬
‫برداشت مبلغ کل گواهی های خریداری شده بعالوه کارمزد متعلقه از حساب سپرده مربوط به خریدار به صورت سیستمی‬
‫کسر کارمزد متعلقه و واریز مبلغ کل برگه های گواهی به حساب فروشنده به صورت سیستمی‬
‫انتقال مالکیت برگه های معامله شده به فرد خریدار به صورت سیستمی‬
‫ثبت اطالعات در بانک اطالعاتی سیستم مشارکت در سود و زیان و بروز رسانی بخش‬
‫انتخاب محصول سامانه اینترنتی بازار ثانویه‬
‫ارسال صورت حساب معامله انجام شده به ‪INBOX‬مشتری و اطالع رسانی به آنها از طرق متداول‬
‫مراحل ارتباط فروشنده و خريدا ر گواهي مشا كرت رد ساماهن اینترنتي“بازار اثنوهی گواهي راستین“‬
‫‪-1‬در پايان روز كاري سامانه( يشنهادات با وضعيت پيش تعريف) يا پس از انقضاي مهلت تعيين شده از سوي‬
‫فروشنده(پيشنهادات با وضعيت مشخص)باالترين قيمت پيشنهادي بعنوان قيمت معامله گواهي در نظر گرفته مي شود‪.‬‬
‫‪ -2‬مبلغ كل برگه هاي گواهي خريداري شده بعالوه كارمزد متعلقه به صورت سيستمي محاسبه مي گردد‪.‬‬
‫توجه ‪:‬كارمزد متعلقه برابر با نيم در هزار مبلغ كل گواهي معامله شده بر اساس آخرين قيمت پيشنهادي ثبت شده‬
‫محاسبه و از طرفسن كسر خواهد گرديد‪.‬‬
‫‪ -3‬شناسايي خريدار گواهي با استفاده از كد كاربري و كد شناسايي ثبت شده در كنار آخرين پيشنهاد‪.‬‬
‫توجه‪:‬بديهي است پس از شناسايي خريدار شماره حساب سپرده مرتبط با او نيز شناسايي خواهد گرديد‪.‬‬
‫‪ -4‬برداشت كل مبلغ گواهي معامله شده بعالوه كارمزد متعلقه از حساب مربوط به خريدار به صورت سيستمي‪.‬‬
‫‪ -5‬واريز مبلغ كل گواهي معامله شده به حساب فروشنده پس از كسر كارمزد متعلقه(به ميزان مندرج در بند‬
‫‪)2‬به صورت سيستمي‪.‬‬
‫‪ -6‬انتقال مالكيت گواهي معامله شده به شخص خريدار به صورت سيستمي‪.‬‬
‫توجه‪ :‬اطالعات مربوط به گواهي معامله شده تحت كد شناسايي خريدار ثبت خواهد گرديد‪.‬‬
‫‪ -7‬تغيير و ثبت اطالعات در بانك اطالعاتي مشتريان سيستم مشاركت در سود و زيان و بروز رساني بخش انتخاب‬
‫محصول سامانه اينترنتي بازار ثانويه گواهي مشاركت‪.‬‬
‫‪ -8‬ارسال صورت حساب معامله انجام شده و مبالغ واريزي و برداشت شده از حساب خريدار و فروشنده از طريق‬
‫پست الكترونيك به‪INBOX‬مشتري‪.‬‬
‫‪ -9‬اطالع رساني به مشتريان در خصوص معامله صورت گرفته و انتقال مالكيت گواهي مشاركت‪.‬‬
‫مراحل ثبت و استعالم گواهي مشا كرت رد ساماهن اینترنتي“بازار اثنوهی گواهي راستین“‬
‫ثبت‬
‫• انتقال مالکیت گواهی مشارکت به صورت توافقی(بدون ورود‬
‫به فرایند خرید و فروش)‬
‫• امکان نمایش و چاپ گواهی مشارکت مربوط به مشتریان‬
‫استعالم‬
‫• استعالم از آخرین وضعیت مالکیت گواهی مشارکت‬
‫مراحل ثبت ااقتنل مالکیت گواهي مشا كرت رد ساماهن اینترنتي“بازار اثنوهی گواهي راستین“‬
‫‪ -1‬ورود به بخش ثبت به منظور ثبت اطالعات مربوط به نقل و انتقال گواهي مشاركت‪.‬‬
‫‪ -2‬وارد نمودن نام و كد كاربري شخص انتقال دهنده جهت شناسايي‪.‬‬
‫‪ -3‬نمايش و چاپ گواهي مشاركت مربوطه در صورت نياز‪.‬‬
‫‪ -3‬تاييد فرم قوانين و مقررات نقل و انتقال الكترونيكي گواهي مشاركت و كارمزد متعلقه‪.‬‬
‫‪-4‬ورود اطالعات ذيل جهت نقل و انتقال گواهي‪:‬‬
‫شماره سريال گواهي و كد شناسايي انتقال گيرنده‬
‫بديهي است پس از ورود شماره سريال ساير اطالعات مرتبط منجمله كد محصول‪،‬نام شعبه‪/‬طرح مربوط به گواهي‪،‬مبلغ اسمي‬
‫و‪....‬به صورت سيستم نمايش داده مي شود‪.‬‬
‫همچنين مشخصات شناسنامه اي انتقال گيرنده پس از ورود كد شناسايي انتقال گيرنده به صورت سيستمي نمايش داده خواهد شد‪.‬‬
‫‪ -5‬كنترل سيستمي مالكيت گواهي و تعلق آنها به شخص انتقال دهنده‪.‬‬
‫در صورت مغايرت احتمالي بين كد شناسايي وارده و شماره سريال گواهي ورودي سيستم پيغام عدم انتقال مالكيت را صادر نموده‬
‫و از ادامه عمليات ممانعت بعمل خواهد آورد‪.‬‬
‫‪ -6‬تاييد انتقال گواهي به انتقال گيرنده از سوي انتقال دهنده‪.‬‬
‫‪ -7‬محاسبه كارمزد نقل و انتقال مالكيت گواهي بر اساس ‪ 0.5‬در هزار آخرين قيمت معامله شده از اين نوع گواهي در سامانه‪.‬‬
‫‪ -8‬برداشت كارمزد نقل و انتقال گواهي به ميزان محاسبه شده در بند‪ 7‬از حساب انتقال گيرنده و انتقال دهنده و واريز به حساب‬
‫درآمد بانك به صورت سيستمي تحت سرفصل مربوطه‪.‬‬
‫‪ -9‬انتقال مالكيت گواهي از شخص انتقال دهنده به شخص انتقال گيرنده و ثبت و تغيير اطالعات مربوطه در بانك اطالعات‬
‫مشتريان سيستم مشاركت در سود وزيان به صورت سيستمي‪.‬‬
‫‪ -10‬امكان نمايش و چاپ گواهي انتقال يافته از طريق ورود به صفحه مخصوص به خود مشتري‪.‬‬
‫مراحل استعالم مالکیت گواهي مشا كرت رد ساماهن اینترنتي“بازار اثنوهی گواهي راستین“‬
‫‪ -1‬ورود به بخش استعالم به منظور آگاهي از آخرين وضعيت مالكيت گواهي‬
‫مشاركت مربوطه‪.‬‬
‫‪ -2‬وارد نمودن شماره سريال گواهي مشاركت‪.‬‬
‫بديهي است پس از ورود شماره سريال ساير اطالعات مرتبط منجمله كد‬
‫محصول‪،‬نام شعبه‪/‬طرح مربوط به گواهي‪،‬مبلغ اسمي و‪....‬به صورت سيستم‬
‫نمايش داده مي شود‪.‬‬
‫‪ -3‬وارد نمودن نام و كد كاربري مالك گواهي ‪.‬‬
‫در صورت مغايرت احتمالي بين نام و كد وارده و شماره سريال گواهي ورودي‬
‫سيستم پيغام عدم مالكيت را نمايش خواهد داد‪.‬‬
http://pls.bmi.ir
39
‫احراز تواانييمجري‬
‫ميظنت قرارداد‬
‫صالحیت امین‬
‫حسابدا ري و حساربسي‬
‫رديافتيهايبانك‬
‫حقالزحمهامین‬
‫تضمينات‪ ،‬واثئق و آوردهاه‬
‫تغ يررد زمانبندي‬
‫انصرافسپردهگذا ر‬
‫مشا كرت جديد‬
‫تبديل گواهي مشا كرت‬
‫ارزيابي طرح‬
‫تسوهی حساب‬
‫معامالت گواهيمشا كرت‬
‫استاندا رداه الزاماتنظارت‬
‫داوري (حكمیت)‬
‫پوششهاي بيمهاي‬
‫گزارش دهي مجري‬
‫فورس ماژور‬
‫مدا رك و مستندا ت‬
‫‪42‬‬
‫‪ ‬معادل سه درصد از كل منابع تخصيصي از محل سود ناشي از‬
‫مشاركت در طرح بعنوان درآمد بانك در صورت تحقق سود اخذ‬
‫خواهد شد‪ .‬مشروط بر آنكه درآمد مذكور از ده درصد سود طرح‬
‫تجاوز ننمايد‪.‬‬
‫‪ ‬فرآيند تصويب طرحهاي مشاركت در سود و زيان ‪ PLS‬از لحاظ‬
‫سقفهاي اعتباري همانند فرآيندهاي حاكم در بخش اعتباري بانك‬
‫خواهد بود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫هدف از نظارت مقايسه و ارزيابي پيش بينيهاي طرح با عملكردها و حسن جريان عمليات طرح ميباشد‪.‬‬
‫وظيفه ناظر تعيين‪ ،‬محاسبه و كنترل شاخصهاي كليدي و تهيه طرح گزارشات الزم با توجه به شاخصهاي‬
‫مهم از جمله هزينه‪ ،‬زمان‪ ،‬كيفيت و حسن اجراي عمليات و ارائه آن به مسئولين ذيربط ميباشد‪.‬‬
‫براي انجام نظارت صحيح نياز است تا طرح در چارچوب معيارها و مالكهاي تعيين شده در بانك تعريف‬
‫گردد‪.‬‬
‫نظارت بر طرح توسط بخشهاي مرتبط در بانك انجام گرفته و در صورت نياز از افراد حقيقي و يا حقوقي‬
‫خارج از سازمان استفاده خواهد شد‪.‬‬
‫گروه نظارتي طرح بنا به تشخيص واحد ارزيابي كننده طرح و بر مبناي نوع صنعت‪ ،‬پيچيدگي آن‪ ،‬تكنولوژي‬
‫بكارگرفته شده‪ ،‬ميزان سرمايهگذاري مدت زمان اجرا و‪ ....‬و حداقلهاي ذيل تعيين ميگردد‪:‬‬
‫‪ ‬هر گروه نظارتي متشكل از دو بخش مجزاي فني و مالي خواهد بود‪.‬‬
‫‪ ‬دربخش نظارت فني ميبايست مهارتها و تخصصهاي مورد نياز طرح بنا به تشخيص واحد ارزيابي‬
‫بانك وجود داشته باشد‪.‬‬
‫هر طرح ميبايست شامل چك ليستها و برنامههاي نظارتي مشخص داشته باشد‪.‬‬
‫ناظر با توجه به طرح اقدام به نظارت حضوري و درخواست گزارش و يا تشكيل جلسات مينمايد‪.‬‬
‫نيازهاي نظارتي مبني بر تشكيل گروههاي تكميلي نظارتي تخصصي ميتواند به درخواست مقام ناظر (امين)‬
‫يا بانك صورت پذيرد‪.‬‬
‫سازمان امين را واحد ارزيابي بر اساس حجم سرمايهگذاري و نوع فعاليت و‬
‫خصوصيات طرح تشخيص و تعيين مينمايد‪ .‬در اين ارتباط شيوه تشخيص صالحيت‬
‫امين بر مبناي مالكهاي مدون سازمانهاي دولتي نظير واحد پيمانكاران و‬
‫مشاوران سازمان مديريت و برنامه ريزي سابق خواهد بود‬
‫حقوقي‬
‫مالي و فني‬
‫مهندسي‬

n
D iti 
i 1
L  A
r 
A
ai

 Cost 1 
 Cost
2

 benefit 
 

e
e
m



t i
Di
p
c
p
e
p
c
p
e
i
q
e
q
e
i
q
c
i
q
e
i
c
e
t
i
p 
i
L jV
(
n
i 1
 D
 D t
n
D it 
c
c
i
e
j
e
j
 benefit
 Cost
46
e
i 1
n
i 1
i
i
L jV
j
j
c
i 1
i
c
c
n
i
e
j 1
Di

R js  A  A
e e
i
t i )
e
i
i
n
i 1
D
e
i
‫ت‬
‫ست‬
‫ك‬
‫ش‬
‫ی‬
‫ك‬
‫س‬
‫م‬
‫ا‬
‫ا‬
‫نك‬
‫ی‬
‫ساختار و الت با د ري شارترد ود و زيان ر ن‪PLS‬‬
‫‪ ‬هيئت مديره و مدير عامل‬
‫‪‬كميته راهبردي بانكداري‪:‬‬
‫عضو هيئت مديره ناظر‪ ،‬مشاور‪ ،‬نمايندگان‬
‫ادارات حقوقي و دعاويي‪ ،‬معامالت‪ ،‬بررسي طرحها ونظارت‪ ،‬سرمايهگذاري‪ ،‬تحقيقات و‬
‫برنامه ريزي‪ ،‬سازمان و روشها‪ ،‬رئيس شعبه ‪.PLS‬‬
‫اداره ‪:PLS‬‬
‫واحدهاي حقوقي‪ ،‬ارزيابي مجري و طرحها‪،‬مميزي‪ ،‬مهندسي مالي‪،‬‬
‫‪‬‬
‫امين‪ ،‬ساير دواير مورد نياز‪.‬‬
‫‪‬شعبه ‪:PLS‬‬
‫دايره اطالع رساني‪ ،‬دايره صندوق‪ ،‬ساير دواير‪.‬‬
‫تشكيالت سازماني بانكداري مشاركت در سود و زيان راستين ‪PLS‬‬
‫هيأت مديره‬
‫كميته راهبردي‬
‫‪PLS‬‬
‫گروه كارشناسي تفسير و بازنگري مقررات و‬
‫فرآيندهاي ‪PLS‬‬
‫ساير ادارات‬
‫مركزي‬
‫واحد (دايره)‬
‫حقوقي‬
‫ارزيابي‬
‫طرحها‬
‫كارشناسان‬
‫اقتصادي‬
‫ادارات اعتباري‬
‫واحد‬
‫مميزي‬
‫اداره ‪PLS‬‬
‫مديريت مهندسي‬
‫مالي‬
‫حسابداري (محاسبات)‬
‫كارشناسان فني‬
‫مهندسي‬
‫ساير دواير مورد‬
‫نياز‬
‫ادارات امور‬
‫شعب‬
‫امين‬
‫شعبه ‪PLS‬‬
‫كارشناسان فني‬
‫مهندسي‬
‫كارشناسان‬
‫مالي‬
‫شعب تابعه‬
‫دايره‬
‫اطالعرساني‬
‫دايره‬
‫صندوق‬
‫ساير دواير‬
‫كارشناسان مالي‬
‫‪48‬‬
‫اداره مشاركت رد سود وزيان راستین(‪)PLS‬‬
‫اين اداره تحت نظارت مستقيم عضو هيئت مديره ناظر‪ ،‬انجام امور و فعاليتهاي‬
‫مرتبط با اطالع رساني‪ ،‬تجهيز و تخصيص منابع طرح‪ ،‬بازار ثانويه معامالت گواهي‬
‫مشاركت و همچنين هماهنگيهاي مورد لزوم بين سپردهگذار‪ ،‬مجري‪ ،‬امين‪ ...،‬را‬
‫بعهده دارد‪.‬‬
‫واحدها و دواير اداره مشاركت در سود وزيان‪:‬‬
‫• واحد حقوقي‬
‫• واحد ارزيابي‬
‫• واحد مميزي (محاسبات)‬
‫• واحد مديريت مهندسي مالي‬
‫• واحد امين‬
‫• دايره دفتر‬
‫• و ساير دواير مورد لزوم‬
‫شرح وظايف واحد امین‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫‪.7‬‬
‫‪.8‬‬
‫‪.9‬‬
‫‪.10‬‬
‫‪.11‬‬
‫‪.12‬‬
‫‪.13‬‬
‫‪.14‬‬
‫‪.15‬‬
‫‪.16‬‬
‫‪.17‬‬
‫‪.18‬‬
‫دريافت مدارك و مستندات بودجهبندي و برنامه زمانبندي منابع و مصارف مورد نياز و نحوه اجرا و اتمام تحويل طرح‪.‬‬
‫تشخيص و تعيين چگونگي ادوار گزارشات مجري‪.‬‬
‫تعيين سرفصلهاي كنترلي و اطالعات مورد لزوم كه ميبايستي در فرمهاي مخصوص گزارشات‪ ،‬صورتمجلسها و دستوركارها وجود داشته‬
‫باشند‪.‬‬
‫بررسي و تأييد گزارشات ادواري صورتمجلس و دستوركارهاي تهيه شده توسط مجري قبل از شروع عمليات اجرائي‪.‬‬
‫دريافت و رسيدگي به اسناد هزينههاي صورت گرفته توسط مجري در مراحل اجراي طرح‪.‬‬
‫نظارت بر حسن اجراي طرح و كنترل عمليات اجرايي با برنامهها و پيشبينيها و نظارت بر تخصيص منابع و نحوه مصرف بهينه آنها‪.‬‬
‫تعيين‪ ،‬محاسبه و كنترل شاخصهاي كليدي و تهيه گزارشات الزم با توجه به شاخصهاي مهم از جمله هزينه زمان‪ ،‬كيفيت در جهت حسن‬
‫اجراي عمليات‪.‬‬
‫رسيدگي و اظهار نظر درخصوص مصرف وجوه‪ ،‬نگهداري حسابها و صورتهاي مالي طرح‪.‬‬
‫ارائه گزارش نظارت بر عمليات اجراي طرح و كيفيت كار مجري به واحد مميزي‪.‬‬
‫ارائه گزارش صورتمجلس توقفات احتمالي طرح و داليل مربوطه به واحد مميزي‪.‬‬
‫ارائه گزارش ارزيابي و دستهبندي مجري در طبقات سهگانه جهت درج در سوابق مجري‪.‬‬
‫بررسي و تأييد هزينههاي انجام شده توسط مجري جهت تأمين و پرداخت منابع مورد درخواست مجري‪.‬‬
‫تأييد تأمين منابع نقدي (وجوه) مورد نياز مجري به صورت پيش پرداخت بر اساس نوع صنعت و طرح پس از تشخيص بانك‪.‬‬
‫تأييد تسويه مبلغ پيش پرداختي (كه ميتواند دفعتاً و يا بصورت مرحلهاي باشد) پس از تشخيص بانك‪.‬‬
‫بررسي مستندات ارائه شده توسط مجري درخصوص ناكافي بودن منابع تجهيز شده جهت طرح و تأييد صدور گواهي مشاركت جديد‪.‬‬
‫تأييد هزينههاي قانوني طرح نظير ماليات و ساير كسورات قانوني كه مورد پذيرش بانك باشد‪.‬‬
‫تشخيص تأخيرات ناشي از عدم هرگونه دخالت مجري بر اساس مفاد دستورالعمل تغيير در زمانبندي‪.‬‬
‫رسيدگي نهائي طرح جهت تسويه حساب با مجري حداكثر ظرف مدت مقرر در قرارداد‪ ،‬پس از تحويل قطعي طرح و پس از اتمام زمان‬
‫نهائي (زمان بندي تدوين شده)‪.‬‬
‫شرح وظايف واحد ارزيابي‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫بررسي توانايي مجريان طرح با توجه به مدارك و مستندات ارائه شده توسط مجري (بر اساس‬
‫مفاد دستورالعمل مدارك و مستندات مورد لزوم) با بكارگيري معيارهاي متعارف به منظور‬
‫مديريت خطرات ناشي از مشاركت در سرمايهگذاريها و كاهش نكول منابع‪.‬‬
‫دريافت اطالعات مربوط به شاخصهاي صنعت و فهرست آحاد بهاي سازمان مديريت و‬
‫برنامهريزي سابق (معاونت راهبردي رياست جمهوري) و ساير مراجع معتبر مشابه و‪ ...‬جهت‬
‫ارزيابي طرحها با توجه به اولويت بخشهاي اقتصادي و ساير شاخصهاي اقتصادي و مالي‬
‫مربوطه‪.‬‬
‫بررسي و تحليل مالي‪،‬فني و اقتصادي طرح هاي ارائه شده از طرف مجري و تهيه گزارشات‬
‫مربوطه‪.‬‬
‫تعيين و اعالم نوع و ميزان وثايق و تضمينات و سهمالشركه مورد نياز براساس قوانين و مقررات‬
‫به مجري و ساير دواير مرتبط اداره‪. PLS‬‬
‫گروهبندي داخلي مجريان و در صورت لزوم برون سپاري و استفاده از خدمات موسسات‬
‫متخصص ذيصالح بيرون از بانك ‪.‬‬
‫بررسي و تشخيص صالحيت اشخاص حقيقي و حقوقي خارج از بانك جهت ارزيابي طرح ها يا‬
‫نظارت بر اجراي طرح‪.‬‬
‫شعبه مشاركت رد سود و زيان راستین ‪PLS‬‬
‫به منظور اجرايي شدن طرح مشاركت در سود و زيان‪ ،‬شعبه مشاركت در سود و زيان ‪( PLS‬كه‬
‫ترجيحاً شعبهاي مستقل ميباشد) انتخاب و اين شعبه تحت نظارت عضو هيئت مديره ناظر مسئوليت‬
‫اجراي طرح را براساس ضوابط و دستورالعملهاي تعيين شده به عهده دارد‪.‬‬
‫شعبه مذكور عالوه بر داشتن ساختار ساير شعب جهت ارائه خدمات بانكي‪ ،‬ميبايد از دوايري‬
‫همچون دايره اطالعرساني و ارائه خدمات مشاوره‪ ،‬برخوردار بوده و نيز دايره صندوق اين شعبه‪،‬‬
‫عالوه بر شرح وظايف متعارف ساير دواير صندوق‪ ،‬ميبايد وظايف خاصي را نيز به انجام رساند‪.‬‬
‫شرح وظايف دايره اطالعرساني و ارائه خدمات مشاوره‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫دريافت اطالعات مربوط به انواع محصوالت مشاركت‪ ،‬شرايط و مقررات سپردهگذار و مجري‬
‫و نحوه سپردهگذاري مجدد‪.‬‬
‫اطالعرساني و ارائه خدمات مشاورهاي به مشتريان‪ ،‬درخصوص محصوالت و امكانات شعبه‬
‫مشاركت در سود و زيان ‪.PLS‬‬
‫دريافت درخواست سپردهگذاران‪ ،‬تكميل فرمهاي مربوط به سپردهگذاري يا مشاركتها و‬
‫ثبت اطالعات فرمهاي تكميل شده‪.‬‬
‫ارسال فرمهاي تكميل شده مربوط به خريد و فروش گواهي مشاركت به دايره صندوق‬
‫شرح وظايف دايره صندوق‬
‫‪ ‬دريافت فرمهاي تكميلشده مربوط به مشتريان(سپرده گذار و مجري)‪.‬‬
‫‪ ‬بازيابي اطالعات مربوط به كد شناسايي هر مشتري‬
‫‪ ‬صدور گواهي مشاركت و خريد و فروش آن براساس نرخ بازار‪.‬‬
‫‪ ‬دريافت وجوه سپردهها و آوردهها و سهمالشركه نقدي مشتريان‬
‫‪ ‬پرداخت وجوه گواهيهاي مشاركت معامله شده‪.‬‬
‫‪ ‬ثبت اطالعات و صدور كد شناسايي خاص براي هر مشتري‪.‬‬
‫‪ ‬دريافت و ثبت اطالعات مربوط به مشتريان و محصوالت‪.‬‬
‫‪ ‬انجام معامالت گواهي مشاركت (خريد و فروش گواهي مشاركت) بر اساس دستورالعملهاي‬
‫تدوين شده ‪.‬‬
‫شعبه مشاركتي قبا‬
‫‪54‬‬
PLS ‫زيرسيستمهاي‬
‫تامين مالي مضاربه‬
Mozarebeh Financial Sharing
(MFS)
‫تامين مالي جعاله‬
Joaleh Financial Sharing
(JFS)
‫تامين مالي مضاربه‬
‫‪Mozarebeh Financial Sharing‬‬
‫)‪(MFS‬‬
‫‪ ‬مضاربه عقدي است كه به موجب آن احد متعاملين سرمايه ميدهد با‬
‫قيد اينكه طرف ديگر با آن تجارت كرده و در سود آن شريك باشد‬
‫صاحب سرمايه‪ ،‬مالك و در طرف ديگر عامل‪ ،‬مضارب ناميده ميشود‪.‬‬
‫تامين مالي مضاربه‬
‫‪ ‬بانك واحدي است كه به نمايندگي سپردهگذار منابع سپردهايي‬
‫سپردهگذار را به متقاضيان منابع اعتباري براي مضاربه تخصيص‬
‫ميدهد و طبق قراردادهاي مشخص سود يا زيان حاصله‪ ،‬بين‬
‫سپردهگذار‪ ،‬بانك و مضارب تقسيم ميشود‪.‬‬
‫‪ ‬بانك در قالب عقد جعاله با سپرده گذار و عقد مضاربه با عامل‬
‫(مضارب‪ /‬مجري)‪ ،‬قراردادهايي بين سپردهگذار‪ ،‬مضارب و بانك‬
‫تدوين نموده تا بر اساس نظر سپردهگذاران در مضاربه مورد نظر‬
‫ايشان در سود و يا زيان مشاركت مالي در مضاربه با مضارب را فراهم‬
‫آورد‪.‬‬
‫‪ ‬بانك از محل ارائه اين خدمات اقدام به كسب حق العمل بعنوان‬
‫درآمد مينمايد‪.‬‬
‫تامين مالي مضاربه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫گواهي مشاركت برگههاي بينامي است كه به قيمت اسمي مشخص و‬
‫براي مدت معين (مدت زمان اجراي طرح مضاربه) توسط شعبة‬
‫بانكداري مشاركت در سود و زيان منتشر ميشود‪.‬‬
‫دارندگان اين گواهيها به نسبت قيمت اسمي و مدت زمان مشاركت‬
‫در سود حاصل از اجراي طرح مضاربه مربوطه شريك ميباشند‪.‬‬
‫اين گواهي به عنوان يك دارايي با قابليت خريد و فروش اينترنتي به‬
‫صورت ديجيتالي صادر ميگردد‪.‬‬
‫دارندگان گواهي مشاركت ميتوانند از طريق شبكههاي ارتباطي‬
‫اينترنت و يا گيشه بانك اقدام به خريد و فروش اين برگهها نموده و‬
‫لذا اين گواهي به صورت يك دارايي قابليت خريد و فروش‬
‫بينالمللي مييابد‪.‬‬
‫موضوع مضاربه‬
‫‪ ‬موضوع مضاربه استفاده از سرمايه توسط عامل (مضارب) در امر خريد و‬
‫فروش (تجارت) ميباشد‪:‬‬
‫‪ ‬الف‪ -‬خريد و فروش كاال در داخل كشور (بازرگاني داخلي)‬
‫‪ ‬ب‪ -‬صادرات كاال به خارج از كشور به قصد فروش (صادرات)‬
‫‪ ‬ج‪ -‬واردات كاال از خارج براي فروش در داخل كشور (واردات)‬
‫‪ ‬د‪ -‬واردات كاال از خارج براي صدور مجدد (صادرات مجدد)‬
‫‪ ‬هـ واردات كاال از خارج براي صدور (ترانزيت)‬
‫‪ ‬و‪-‬معامالت بازرگاني خارجي تعويضي كاال (سواپ)‬
‫توضيح‬
‫‪ ‬در توضيح سه بند اخير فوق در ارتباط با تبصرة يك بند يك فصل دوم‬
‫بخشنامه سري ‪ 20‬ب كه واحدها را در امر واردات مجاز به معامله‬
‫مضاربه با بخش خصوصي نميداند بايد تصريح كرد كه در مشاركت‬
‫مالي مضاربه ‪ MFS‬بانك از محل منابع خود اقدام به انعقاد عقد‬
‫مضاربه با بخش خصوصي نمينمايد بلكه بعنوان واسطة وجوه منابع‬
‫سپردهگذار را براي انجام مضاربه در اختيار مجري (مضارب) قرار‬
‫ميدهد و اعمال مديريت مينمايد و از منابع بانك اقدام به عقد‬
‫مضاربه نمينمايد‪ .‬لذا محدوديت بخشنامه اخيرالذكر در مشاركت‬
‫مالي مضاربه ‪ MFS‬مصداق نمييابد‪.‬‬
‫تامين مالي مضاربه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫موضوع مضاربه‬
‫افزايش سرمايه‬
‫مدت مضاربه‬
‫نظارت‬
‫وظائف مضارب‬
‫ساير شرايط‬
‫عمليات مجري (مضارب)‬
‫عمليات سپردهگذار‬
‫دستورالعملها‬
‫سازمان و تشكيالت‬
‫دستورالعملها ‪1‬‬
‫‪ .1‬احراز توانايي مجري‬
‫‪ .2‬تضمينات‪ ،‬وثايق وآوردهها‬
‫‪ .3‬تهيه گزارش توجيه اقتصادي‪ ،‬فني‪ ،‬مالي طرح‬
‫‪ .4‬مدارك و مستندات الزم جهت ارزيابي طرح‬
‫‪ .5‬دريافتيهاي بانك‬
‫‪ .6‬استانداردها و الزامات نظارت‬
‫‪ .7‬گزارش دهي مجري‬
‫‪ .8‬حسابداري و حسابرسي‬
‫‪ .9‬تغيير در زمانبندي و هزينه‬
‫‪ .10‬آثار تورم بر درآمد و هزينه و خالص بازدهي طرح‬
‫‪ .11‬قصور ناشي از تاخيردر انجام تعهدات مجري و تغيير در زمانبندي‬
‫‪ .12‬دستورالعمل مشاركت جديد (افزايش سرمايه در حين انجام طرح)‬
‫‪ .13‬تسويه حساب با مجري‬
‫دستورالعملها ‪2‬‬
‫‪ .14‬داوري (حكميت)‬
‫‪ .15‬فورس ماژور‬
‫‪ .16‬دستورالعمل تنظيم قراردادهاي بانكداري مشاركت در سود و زيان ‪PLS‬‬
‫‪ .17‬شرايط عمومي قراردادهاي مشاركت در سود و زيان‬
‫‪ .18‬صالحيت امين‬
‫‪ .19‬انصراف سپردهگذار و تسويه پيش از موعد‬
‫‪ .20‬تبديل گواهي پذيره به سهام در طرحهاي پايانناپذير (توليدي)‬
‫‪ .21‬پوششهاي بيمهاي‬
‫‪ .22‬معامالت گواهي مشاركت‪/‬پذيره‬
‫‪ .23‬بازرسي كاال‬
‫‪ .24‬استاندارد كاال‬
‫‪ .25‬تحويل كاال‬
‫تامين مالي جعاله‬
‫‪Joaleh Financial Sharing‬‬
‫)‪(JFS‬‬
‫‪ ‬جعاله‪ :‬عبارتست از التزام شخص (جاعل) يا مجري‬
‫به اداي مبلغ يا اجرت معلوم (جعل) در مقابل انجام‬
‫عملي معين‪ ،‬طبق قرارداد‪.‬‬
‫‪ ‬طرفي كه عمل را انجام ميدهد "مجري" يا‬
‫"توليدكننده" ناميده ميشود‪.‬‬
‫‪ ‬در اين طرح خريدار جاعل خوانده ميشود‪.‬‬
‫تامين مالي جعاله‬
‫‪ ‬بانك درخواستهاي متقاضي منابع مالي (توليدكننده)‪ ،‬و همچنين‬
‫تجهيزكننده منابع مالي (عرضهكننده مواد الزم بعنوان سرمايه‬
‫درگردش) را از دو بنگاه مختلف دريافت مينمايد‪.‬‬
‫‪ ‬متقاضي منابع بعنوان فروشنده (توليد كننده) تلقي ميگردد‪.‬‬
‫‪ ‬بانك اقدام به تامين مالي عرضهكننده براساس درخواست خريدار‬
‫نموده و منابع مالي مورد نياز توليدكننده را پس از اخذ از خريدار با‬
‫صدور گواهي آتي به نام خريدار تسهيل مينمايد‪.‬‬
‫تامين مالي جعاله‬
‫‪ ‬بانك واسط مالي است كه منابع الزم را از سمت خريداران‬
‫جمعآوري و در اختيار مجري كه توليدكننده كاال است قرار ميدهد‪.‬‬
‫‪ ‬عامل الزاماً داراي شخصيت حقوقي ميباشد‪.‬‬
‫‪ ‬عمليات جعاله تحت عنوان ‪ JFS‬تابع مقررات و دستورالعملهاي كلي‬
‫طرح بانكداري مشاركت در سود و زيان (‪ )PLS‬است‪.‬‬
‫تامين مالي جعاله (فرآيند ‪(JFS3‬‬
‫)‬
‫(‬
‫تامين مالي جعاله (فرآيند ‪(JFS4‬‬
‫جعاله اوليه و جعاله ثانويه‬
‫‪ ‬جعاله اوليه‪ :‬قراردادي است كه بين بانك و خريدار بسته ميشود و‬
‫به موجب آن بانك به عنوان عامل پذيرنده وجوه خريدار ميشود‬
‫تا عمليات سرمايهگذاري را طبق قرارداد مديريت نمايد‪.‬‬
‫‪ ‬جعاله ثانويه‪ :‬قراردادي است كه بين بانك و توليدكننده (مجري)‬
‫منعقد ميگردد و بانك به عنوان جاعل وجوه را در اختيار مجري‬
‫(توليدكننده) قرار ميدهد تا عمليات موضوع قرارداد را طبق مفاد‬
‫آن بر عهده گيرد‪.‬‬
‫موضوع مشاركت مالي جعاله‬
‫موضوع جعاله عبارت است‪ :‬از استفاده از سرمايه توسط عامل (مجري)‬
‫جهت انجام عملي معين طبق قرارداد به منظور تأمين سرمايه در گردش‬
‫مورد نياز واحدهاي توليدي‪:‬‬
‫الف‪ -‬تأمين مواد اوليه اصلي و مواد اوليه كمكي داخلي‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ب‪ -‬تأمين مواداوليه اصلي و مواد اوليه كمكي وارداتي‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ج ـ تأمين لوازم و قطعات يدكي مصرفي‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ابزار مشتقه متعارف ‪Derivative‬‬
‫‪ ‬قرارداد آتي‬
‫‪ ‬پيمان آتي‬
‫‪ ‬قرارداد اختيار معامله‬
‫‪ ‬قرارداد تعويضي‬
‫‪ ‬بيع سلف‬
‫‪ ‬استصناع‬
‫‪Future‬‬
‫‪Forward‬‬
‫‪Options‬‬
‫‪Swap‬‬
‫فقه ابزار مشتقه متعارف‬
‫‪ ‬بسياري بر اين نظرند كه فروش استقراضي سهام يا قرارداد آتي‬
‫شاخص سهام كه به نحوي محاسبات بهره در طول زمان در‬
‫ارزشگذاري آنها دخيل ميگردد وارد حريم ربا ميگردد‬
‫‪ ‬ولي ابزار ديگر مانند اوراق سفارش ساخت يا استصناع در اين مقوله‬
‫جاي نميگيرند‪.‬‬
‫‪ ‬مسلماً ابزار مورد نظر به هر شكل كه مبتني بر محاسبه نرخ بهره در‬
‫طول زمان باشند از لحاظ فقهي دچار اشكال خواهند شد‪.‬‬
‫فقه ابزار مشتقه متعارف‬
‫‪ ‬دو نگاه به قرارداد آتي وجود دارد‪:‬‬
‫‪ -1‬قرارداد آتي يك بيع كالي به كالي است‪ .‬يعني فروشنده مقدار‬
‫مشخصي كاال را كه در سررسيد معيني تحويل خواهد داد‪ ،‬ميفروشد و‬
‫خريدار هم آن كاال را كه در تاريخ مشخصي تحويل خواهد گرفت‪،‬‬
‫خريداري ميكند‪ .‬در اين معامله پول در آينده تحويل داده ميشود‪.‬‬
‫چنانچه قرارداد آتي را به اين مفهوم در نظر گرفته شود‪ ،‬مشمول بيع‬
‫كالي به كالي ميشود‪ .‬شائبه بيع كالى به كالى يا دَيْن به دَيْن در آن‬
‫است‪ .‬در معامله نقد‪ ،‬ثمن و مثمن بدون مدت هستند و در نسيه‪ ،‬ثمن‬
‫مدتدار است و در سلف‪ ،‬مثمن‪ ،‬مدتدارد و در كالى به كالى‪ ،‬هر دو‬
‫طرف مدتدار هستند‪ .‬و لذا نرخ بهره وارد محاسبات دريافت و‬
‫پرداخت ميگردد‪ .‬بنابراين اگر دو طرف معامله با عقد‪ ،‬موجل شوند‬
‫كالى به كالى ميشود‪.‬‬
‫فقه ابزار مشتقه متعارف‬
‫‪ -2‬در نگاه دوم بيعي صورت نميگيرد‪ ،‬بلكه تعهد به بيع است‪ ،‬به اين‬
‫معنا كه يك نفر متعهد ميشود تا در آينده مقدار مشخصي كاال را به‬
‫قيمت مشخصي به طرف ديگر بفروشد‪ .‬در مقابل طرف ديگر هم متعهد‬
‫ميشود تا در موعد مشخص مقدار مشخصي كاال را به قيمت مشخصي‬
‫خريداري كند‪ .‬به عبارت ديگر فقط دو تعهد با يكديگر مبادله ميشوند‪.‬‬
‫‪ ‬فقهاي اهل سنت معامله آتي و قرارداد آتي را فروش مدتدار در‬
‫مقابل مبلغ مدتدار و از مصاديق بيع كالي به كالي دانستهاند‪ .‬در‬
‫حالي كه اين ابزار به شرط عدم استعمال نرخ بهره بيع مؤجل‬
‫ميباشد‪ .‬معامله آتي از نظر حقوقي عبارت از تعهد به فروش در‬
‫مقابل تعهد به خريد است و نوعي سفارش خريد محسوب ميگردد‪.‬‬
‫گواهي آتي‬
‫‪ ‬گواهي آتي‪ :‬به منظور تأمين سرمايه در گردش‬
‫بنگاه توليدي براساس ساز و كارهاي اجرايي طرح‬
‫‪ JFS‬به عنوان يك ابزار مالي توسط بانك و‬
‫براساس درخواست متقاضي منابع مالي و طبق‬
‫قرارداد جعاله منعقده صادر ميگردد‪ .‬دارندة اين‬
‫گواهي در سررسيد مالك كاالي خريداري شده‬
‫ميباشد‪.‬‬
‫خصوصيات گواهي آتي ‪1‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ارزش اسمي گواهي آتي معادل قيمت كاالي حقيقي طبق قرارداد‬
‫جعاله بوده و داراي خاصيت معامله به مثل و جبراني نميباشد‪.‬‬
‫بانك در قبال پرداخت وجه به توليدكننده اقدام به اخذ ضمانتنامه‬
‫بانكي و يا وثائق و تضمينات مورد قبول از مجري نموده و در قبال‬
‫دريافت وجه از خريدار اقدام به صدور گواهي آتي مينمايد‪.‬‬
‫سررسيد گواهي آتي براساس مدت قرارداد جعاله منعقده تعيين و در‬
‫پايان قرارداد و پس از تحويل كاال به دارندة نهائي گواهي آتي در‬
‫سررسيد‪ ،‬قرارداد جعاله مختومه ميگردد‪.‬‬
‫گواهي آتي صرفاً جهت تأمين سرمايه در گردش يك بنگاه توليدي‬
‫صادر ميشود و شامل تأمين سرمايه ثابت طرحهاي توليدي‬
‫نميگردد‪.‬‬
‫خصوصيات گواهي آتي ‪2‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫قيمت گواهي آتي بر اساس مكانيزم عرضه و تقاضا در بازار ثانويه‬
‫قابل احصاء است‪.‬‬
‫بانك با نظارت كامل بر حسن عمليات مجري تحويل قطعي كاالي‬
‫مورد قرارداد را نظارت نموده و در صورت نكول فروشنده از تعهدات‬
‫خود در موضوع قرارداد وفق ضوابط و مقررات و براساس وثائق و‬
‫تضمينات اخذ شده اقدام به اخذ مطالبات مينمايد‪.‬‬
‫گواهي آتي همزمان با انعقاد قرارداد جعاله صادر گرديده و تا‬
‫سررسيد و تحويل كاالي موضوع قرارداد معتبر ميباشد‪.‬‬
‫سررسيد گواهي آتي پايان مدت قرارداد جعاله ميباشد‪.‬‬
‫خصوصيات گواهي آتي ‪3‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫بينام بودن‬
‫داشتن قابليت انتقال به غير‬
‫قابليت خريد و فروش در بازار ثانويه مجازي و بازار بورس‬
‫درآمد زا بودن معامالت براي بانك (نيم در هزار از طرفين)‬
‫تعيين قيمت برحسب مكانيزم عرضه و تقاضا در بازار ثانويه اينترنتي‬
‫تسويه قطعي با آخرين مالك گواهي‬
‫امكان خصوصي يا دولتي بودن و حقيقي يا حقوقي بودن مشتريان‬
‫محصوالت‬
‫تفاوت گواهي آتي و قرارداد آتي ‪1‬‬
‫‪ -1‬در گواهي آتي‪ %100‬قيمت آتي در حال‪ ،‬پرداخت و به حساب‬
‫فروشنده منتقل ميگردد‪.‬‬
‫‪ -2‬هر گواهي آتي كه صادر ميگردد مبين كاالي حقيقي است و‬
‫داراي خاصيت معامله به مثل و جبراني نيست‪.‬‬
‫‪ -3‬فروشنده بنگاه توليدي است و داراي شخصيت حقوقي‬
‫‪ -4‬بانك بعنوان واسطه مالي در جلب وجوه خريدار و تخصيص آن به‬
‫فروشنده فعاليت ميكند‪.‬‬
‫‪ -5‬وجه ذخيره فقط از فروشنده (توليدكننده) به صورت ضمانت بانكي‬
‫يا وثايق ديگر دريافت ميگردد‪.‬‬
‫تفاوت گواهي آتي و قرارداد آتي ‪2‬‬
‫‪ -6‬پس از پايان زمان قرارداد طبق مفاد آن كاالي مربوطه زير نظر‬
‫بانك تحويل و قرارداد مختومه ميگردد‪.‬‬
‫‪ -7‬گواهي آتي قابليت خريد و فروش در بازار ثانويه را دارد ولي‬
‫قابليت معامله به مثل و جبراني را ندارد لذا آخرين دارنده گواهي‬
‫آتي در سررسيد مالك كاالي حقيقي موضوع قرارداد بوده و ملزم به‬
‫تحويل آن است‪.‬‬
‫‪ -8‬واحد امين بانك نظارت بر نحوه هزينه كردن منابع تخصيص داده‬
‫شده به توليد كننده را به عهده ميگيرد‪.‬‬
‫‪ -9‬گواهي آتي براي تامين سرمايه در گردش يك بنگاه توليدي قابل‬
‫صدور است و شامل موارد سرمايه ثابت نميشود‪.‬‬
‫دستورالعملهاي مكمل مشاركت مالي جعاله‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫‪.7‬‬
‫‪.8‬‬
‫‪.9‬‬
‫دستورالعمل صدور گواهي آتي‬
‫سفارش خريد و فروش گواهي آتي‬
‫نوع وثايق و تضمينات حسن انجام كار و ايفاي تعهدات‬
‫دستورالعمل دريافتيهاي بانك‬
‫دستورالعمل بازرسي كاال‬
‫دستورالعمل استاندارد كاال (مواد اوليه و نهايي)‬
‫دستور العمل تحويل كاالي نهايي و اختتام‬
‫دستورالعمل بيمه در مشاركت مالي جعاله ‪JFS‬‬
‫دستور العمل تأخير در تأديه و نكول از انجام تعهد در مشاركت مالي جعاله‬
‫‪JFS‬‬
‫ّ‬
‫بانك ملياريان‬
‫اداره تحقيقات وربانهمرزيي‬
‫بيژن بيدآباد‬
‫‪http://www.bidabad.com‬‬
‫‪[email protected]‬‬
‫‪83‬‬