Transcript YENİ DOĞAN SARILIĞI HAZIRLAYAN EĞİTİM HEMŞİRESİ YILDIZ GÖKALP Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com • Hayatın ilk bir ayında en sık karşılaşılan sorunlardan birisi yenidoğan sarılığıdır. Sağlıklı, zamanında doğmuş bebeklerin.

YENİ DOĞAN SARILIĞI
HAZIRLAYAN
EĞİTİM HEMŞİRESİ
YILDIZ GÖKALP
Sağlık Slaytları
http://hastaneciyiz.blogspot.com
• Hayatın ilk bir ayında en sık karşılaşılan
sorunlardan birisi yenidoğan sarılığıdır.
Sağlıklı, zamanında doğmuş bebeklerin %
60’ında, erken doğan bebeklerin % 80’inde
sarılık görülür
Etiyoloji ( Nedenleri )
a) Fizyolojik sarılık ( doğal sarılık )
b) Hemolitik hastalıklar
• Kan Grubu Uyuşmazlıkları
• Kırmızı Hücre Enzim Eksikliği
• Kırmızı Hücre Şekil Bozuklukları
• Kalıtsal Hastalıklar.
c) Kan yoğunluğunun artmış olması
d) Vücut içi kanamaları
e) Doğuştan veya sonradan kazanılan infeksiyonlar
f ) Metabolik hastalıklar
• Anne sütüne bağlı sarılık
• Troid hormonunun azlığı
• Diyabetik anne çocuğu
• Anne karnındaki bebeğin alyuvarları farklıdır.Bu
alyuvarların içerdikleri hemoglobin çeşidi, fetal
hemoglobindir(HbF). Yenidoğan bebeğin, anne
kanındaki alyuvarlardan farklı alyuvarlara ihtiyacı
vardır. Onun için doğar doğmaz bebeğin
kanındaki alyuvarlar hızla yıkılmaya başlar ve
yerine yeni hemoglobin (HbA) içeren alyuvarlar
yapılır. Ancak, yıkılan alyuvarlardan bol miktarda
sarılık maddesi(biluribin) üretilir. Normalde
biluribin karaciğerde işlenerek vücuttan atılacak
hale getirilir. Ancak fazla üretilen biluribin
bebeğin karaciğer kapasitesini aşar, bebeğin
kanında ve dokularında birikmeye başlar. Sarı
renkte pigmentlere sahip olan bilirubin, bebeğin
cildini, dokularını sarı renge boyar. Ve yenidoğan
sarılığına yol açar.
• Önce yüz derisinde özellikle burun - dudak
kıvrımlarında farkedilir. 10 mg/dl’de gövde
derisinin ve 15 mg/dl’yi geçince ise ayak
tabanı ve avuç içlerinin sarıya boyandığı
görülür.
. Fizyolojik ( Doğal ) Sarılık
• Yenidoğanların tümünde serum bilirubin 2 mg/dl’yi aşar.
Bu seviye zamanında doğan bebeklerde yükşelerek 2-4.
günlerde 6-8 mg/dl’lik pik (tepe) düzeyine ulaşmakta ve
daha sonra düşmektedir. "Zamanında doğanlarda"
fizyolojik sınırın üst düzeyi 12 mg/dl’dir. Zamanından
erken doğan bebeklerde bilirubin 5-7. günlerde 10-12
mg/dl’lik pik düzeylerine erişir ve takiben düşer. Yeni
doğanda görülen bu normal sarılık tablosuna fizyolojik
(doğal) Hiperbilirubinemi adı verilir.
Fizyolojik Olmayan
Hiperbilirubinemi
• a) Genel Özellikler
İlk 36 saatte ortaya çıkan sarılıklarda
5 mg/dl 1 günden daha fazla serum bilirubin yükselmelerinde
Fomula ile beslenen zamanında doğan bir bebekte Total serum
bilirubin düzeyinin 15 mg/dl’yi aşması durumunda
Anne sütü ile beslenen zamanında doğan bir bebekte totol bilirubin
düzeyinin 17 mg/dl’yi aşması durumunda
Zamanında doğanlarda serum bilirubin düzeyinin 12 mg/dl’yi,
prematürelerde 15 mg/dl’yi aşan durumlarda
Klinik olarak sarılığı, zamanında doğanlarda 8, prematürelerde 14
günden daha uzun seyretmesi durumunda
Direkt bilirubin düzeyinin 2 mg/dl veya Total bilirubinin % 10’undan
fazla olduğu durumlarda
• b) Öykü
Daha önce anemili veya sarılıklı bir kardeşin olması
özellikle kan grup uyuşmazlığını, ayrıca konjenital
hemolitik anemileri destekler.
Annenin gebelik sırasında geçirdiği ateşli-döküntülü
hastalık kompleksi.
Gebe bir kadının aldığı ilaçlar, glukoz 6 - fosfat
dehidrogenaz eksikliği bebekte hemolize sebeb olabilir.
Bebeğin yetersiz emzirilmesi veya yetersiz kalori alımı
• V. Kernikterus
• Beyin felci ve işitme kaybı ile ilgili bir
sendromdur. Bilirubin kan beyin bariyerini
geçerek merkezi sinir sistemi hücrelerine
zarar verir. Bu nedenle "bebeğin
vücudunda sarılığı farkeden aileler
mutlaka çocuğu beklemeden bilirubin
düzeyini ölçmek için doktora
başvurmalıdırlar."
VI. İndirekt Hiperbilirubinemi
Tedavisi
• a) Nedene bağlı tedavi
Tedavi nedene yönelik olmalıdır. Ağızdan
yeterli gıda alamayan bebeklerde
beslenme arttırılmalıdır. Troid hormonu
düşük olan bebeklerde yeterli troid
hormonu replesmanı yapılmalıdır. Genel
olarak hiperbilirubinemili bebeklerin
tedavisi tablo I’e göre düzenlenmekte ise
de tedaviye yaklaşım bireysel olarak
değerlendirilmelidir.
• b) Fototerapi
Sarılıklı bebeğin mavi veya beyaz ışığa
tutulması serum bilirubinde düşmeye
neden olmaktadır.
• fototerapiye başlarken bebeğin doğum ağırlığı, kaç
saatlik olduğu ile beslenme durumu kriter alınır.
• Fototerapinin kesilmesi yönünde kesin bir kriter
olmamakla beraber, kesin doğum sonrası yaşı ve
hemolitik bir sarılığın olup olmadığı göz önünde
bulundurulur. Fototerapiye son vermek için fototerapiye
başlama sınırının altına düşmesi beklenir.
• Fototerapinin sonlandırılması için gerekli bilirubin
seviyesi 12-13 mg/dl’dır. Fototerapi sonlandırıldıktan 812 saat sonra rebaunt etki yönünden bilirubin ölçümü
tekrarlanmalıdır.
• c) Kan Değişimi
• Kansızlık ve kernikterusa neden olabilecek
hiperbilirubinemisi düzeltmek gayesi ile
yapılır. Kan değişiminde bilirubin kandan
temizlenir.
Kan Değişimi Zamanı
- Doğumda bilirubin düzeyinin 4.5 mg/dl’nin üzerinde ve Hb’nin 11
mg/dl altında olması
- Fototerapiye rağmen bilirubinin 1mg/dl/st. üzerinde artış.
- Fototerapiye rağmen Hb düzeyinin 11-13 mg/dl arasında oluşu ve
bilirubinin saatte 0.5 mg/dl’nin üzerinde artış
- Bilirubin düzeyinin 20 mg/dl veya üzerinde oluşu veya bilirubinin
saatte 0.5 mg/dl’nin üzerindeki artışının yükselmekte olan hızı 20
mg/dl’ye ulaşacak gibi görünmesi.
- Kan değişimi sonrası bilirubin düzeyi değişim öncesine göre % 45
oranında azalır. Yarım saat içinde tekrar artarak değişim öncesi
değerlerinin % 60’ına ulaşır.
- Kan değişiminde en geç 3 günlük taze kan kullanılır. Anne kan
grubu da dikkate alınarak hangi kan grubu ile değiştirileceğine karar
veriliyor.
Kan Değişiminin Yan Etkileri
- Damarla sal damarlarda hava ve pıhtı
tıkanması
- Kardiak ;kalbin düzensiz çalışması
,durması
- Kanama
- Enfeksiyon
- Elektrolit,kan şekeri düşüklüğü, vb….
İndırekt hiperbilirubinemide kan değişimi ve fototerapi sınırları
Serum Indırekt bilirubin düzeyi ( mg/dl )
Vücut ağırlığı
2. gün
>2500 gr
16 (12)
2000-2500 gr
15 ( 11 )
17 ( 13 )
14 ( 10 )
16 ( 12 )
12 ( 8 )
14 ( 10 )
1500 - 2000 gr.
1000 - 1500 gr.
< 1000 gr.
10 ( 6 )
3.gün
8 (14)
12 ( 7 )
4. Gün ve Sonra
20 (16)
18 ( 14 )
17 ( 13 )
15 ( 11 )
13 ( 8 )
• Not: Parantez içindeki sayılar fototerapiye
başlama sınırlarıdır.
Kaynaklar
1. Neusborenen - Intersırpflese 1984,
Current Pedıatrıes 1991; Can Meel
Assoc 134 1237.1986 ; Lancet
338:1242,1991
2. www.bebekdoktoru.org
TEŞEKKÜRLER
Sağlık Slaytları
http://hastaneciyiz.blogspot.com