Slide 1

PROF. DR HAB. JULIUSZ ENGELHARDT
PODSEKRETARZ STANU DO SPRAW KOLEJNICTWA
W MINISTERSTWIE INFRASTRUKTURY

Kierunki rozwoju infrastruktury kolejowej w
Polsce
EUROPEJSKI KONGRES GOSPODARCZY 2009
KATOWICE, 15 – 17 KWIETNIA 2009 r.


Slide 2

Obecnie, główne kierunki rozwoju transportu w Polsce określa
„Polityka Transportowa Państwa na lata 2006-2025”, przyjęta przez
Radę Ministrów 29 czerwca 2005 r.
Zgodnie z nią, najważniejszym zamierzeniem rozwojowym
infrastruktury kolejowej jest poprawa jakościowa połączeń między
najważniejszymi ośrodkami gospodarczymi i aglomeracjami w kraju,
zgodnie z oczekiwaniami pasażerów oraz przewoźników.
Jednocześnie, parametry eksploatacyjne polskiej sieci kolejowej, jako
części europejskiej sieci, powinny dorównywać standardom
istniejącym w Unii Europejskiej.


Slide 3

Realizowany w Polsce szeroko rozumiany program modernizacji
infrastruktury kolejowej uwzględnia na poziomie międzynarodowym
przede wszystkim ustalenia II i III Paneuropejskiej Konferencji
Ministrów Transportu (Kreta 1994r. i Helsinki 1997r.), raport TINA
(Ocena Potrzeb Infrastruktury w zakresie Transportu), zobowiązania
wynikające z zawartych umów międzynarodowych AGC (umowy
europejskiej o głównych międzynarodowych liniach kolejowych) i
AGTC (umowy europejskiej o ważnych międzynarodowych liniach
transportu kombinowanego i obiektach towarzyszących) oraz
postanowienia Traktatu Akcesyjnego, podpisanego 16 kwietnia 2003
roku w Atenach.
Program ten dotyczy także linii zaliczanych do sieci TERFN
(Transeuropejska Sieć Towarowego Transportu Kolejowego).


Slide 4

Linie AGC
Umowa Europejska o głównych
międzynarodowych liniach kolejowych
E 20
E 30
E 59
E 65
E 75

Linie AGTC
Umowa Europejska o ważniejszych
międzynarodowych liniach transportu
kombinowanego i obiektach
towarzyszących
CE 20
CE 30
CE 59
CE 65


Slide 5

Sieć TEN-R
w Polsce
według
Traktatu
Akcesyjnego


Slide 6

Cele strategii rozwoju polskiego transportu kolejowego obejmują
przedsięwzięcia wspierające rozwój transportu kolejowego w zakresie
i tempie najbardziej odpowiednim do oczekiwań społecznych,
wymogów ochrony środowiska oraz możliwości gospodarczych
kraju.
W latach 2007-2013 większość inwestycji w infrastrukturę transportu
w Polsce związana będzie z wykorzystaniem funduszy Unii
Europejskiej. Kierunki i system wykorzystania tych funduszy określa
Narodowa Strategia Spójności.

W obszarze rozbudowy infrastruktury i ochrony środowiska, do roku
2013 będą realizowane duże projekty modernizacyjne transportu
kolejowego, zwłaszcza w ramach Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko.


Slide 7

Na realizację działań modernizacyjnych, w odniesieniu do transportu
kolejowego, ze środków Funduszu Spójności, przeznaczono 4 mld
863 mln EUR, co stanowi ponad 25% środków Unii Europejskiej na
inwestycje transportowe w Polsce w latach 2007-2013.
Razem z wkładem krajowym, środki finansowe przeznaczone na
transport kolejowy w Programie Operacyjnym Infrastruktura i
środowisko wynoszą 7,1 mld EUR.


Slide 8

W ramach Programu, projekty kolejowe podzielono na dwie
zasadnicze grupy – podstawowe i rezerwowe.
Niemal wszystkie projekty z listy podstawowej mają związek z
organizacją turnieju finałowego Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej
EURO 2012.


Slide 9

W ramach inwestycji podstawowych zrealizowane zostaną między
innymi:
Modernizacja linii E65 Warszawa – Gdynia
Modernizacja linii E20 na odcinku Poznań – Warszawa – granica
Państwa
Modernizacja linii E59 Wrocław – Poznań – Szczecin
Modernizacja linii E75 Rail Baltica Warszawa – Białystok
Modernizacja linii E30 Wrocław – Kraków
Modernizacja linii Psary – Kraków
Modernizacja linii nr 8 na odcinku Warszawa – Kielce
Modernizacja linii Warszawa – Łódź


Slide 10

Wsparciem objęte będą również inwestycje mające na celu
wdrożenie systemu Europejskiego Systemu Zarządzania Ruchem
Pociągów (ERTMS) w Polsce na wybranych odcinkach linii
kolejowych. Ponadto, ze środków przewidzianych w Programie
Operacyjnym Infrastruktura i środowisko będą finansowane
inwestycje w zakresie: przygotowania do budowy linii dużych
prędkości oraz zakupu taboru kolejowego.


Slide 11

W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i środowisko,
przewidziana jest również rewitalizacja kluczowych, z punktu
widzenia sprawnej obsługi turnieju finałowego EURO 2012,
dworców kolejowych:
Wrocław Główny
Kraków Główny
Gdynia Główna


Slide 12

Do najważniejszych korzyści związanych z realizacją powyższego
programu inwestycyjnego należą zalety obejmujące gospodarczy
rozwój miejscowości i regionów, których dostępność zwiększy się w
wyniku przeprowadzenia proponowanych inwestycji. Inwestycje w
transport kolejowy będą stymulowały wzrost regionalnego i
krajowego PKB, a także spowodują zwiększenie spójności
gospodarczej i społecznej między poszczególnymi regionami Polski
oraz między Polską i innymi krajami Unii Europejskiej. Zarówno
prace związane z realizacją inwestycji, jak i wywołany w dalszej
perspektywie rozwój gospodarczy, będą oznaczały stworzenie
nowych miejsc pracy.


Slide 13

Ważną kwestią dla rozwoju transportu kolejowego jest przejęcie
odpowiedzialności za regionalny system transportu kolejowego przez
samorządy województw.
Chodzi w tym wypadku nie tylko o regionalne przewozy pasażerskie,
lecz także o zaangażowanie samorządów w proces rewitalizacji
infrastruktury kolejowej, szczególnie tej odgrywającej istotną rolę w
skali regionalnej.

Wsparcie ze strony samorządów udzielane jest w ramach
Regionalnych Programów Operacyjnych i funkcjonuje na zasadzie
porozumienia zarządcy infrastruktury z władzami samorządowymi.


Slide 14

Warto również wskazać na zagospodarowanie
przystanków kolejowych przez lokalne samorządy.

dworców

i

Od 2006 roku trwa współpraca z samorządami gmin na temat
wspólnych modernizacji małych i średnich dworców kolejowych oraz
ich przekazywania samorządom. Małe dworce kolejowe są atrakcyjną
ofertą ze względu na swoje położenie w centrach miast,
wielofunkcyjność i duże możliwości adaptacji na różne cele.
Samorządy przejmujące i modernizujące dworce kolejowe
wykorzystują je w każdy przyjazny mieszkańcom sposób. Samorządy
często wykorzystują wolny teren związany z dworcem.


Slide 15

Wyrazem narodowej polityki kolejowej Państwa jest Master Plan
dla transportu kolejowego w Polsce do 2030 roku, przyjęty Uchwałą
nr 277/2008 Rady Ministrów z 19 grudnia 2008 r.
Dokument ten określa, między innymi, kluczowe zamierzenia
inwestycyjne odnoszące się do rozbudowy infrastruktury kolejowej
w kraju w perspektywie do roku 2030. Dokument stanowi również
podstawę do programowania inwestycji i wydatkowania środków
finansowych pochodzących z Unii Europejskiej, przewidzianych na
szeroko rozumianą rewitalizację polskiego kolejnictwa w kolejnych
okresach budżetowych Wspólnoty.
Stworzenie stabilnej i przewidywalnej polityki obejmującej rozwój
transportu kolejowego powinno zachęcić również prywatnych
przedsiębiorców do większego zainteresowania oraz zaangażowania
w tej dziedzinie. Przede wszystkim jednak, kolej ma zostać
„zwrócona” pasażerom.


Slide 16

Master Plan oczywiście nie jest uniwersalnym remedium na
wszystkie problemy nękające polski transport kolejowy, które są w
dużej mierze efektem wieloletniego niedoinwestowania, ale
zawiera pewne propozycje przezwyciężenia tych niekorzystnych
zjawisk.
Zaproponowany w Master Planie program modernizacyjny
obejmuje kilka zasadniczych kierunków inwestycyjnych.

Przede wszystkim, jest to kontynuacja modernizacji istniejących
linii kolejowych, która koncentruje się na udrożnieniu
podstawowych ciągów kolejowych w relacjach północ – południe
oraz wschód – zachód.
Wpływa to na poprawę dostępności Polski z obszaru pozostałych
Państw Członkowskich Unii Europejskiej, a także zwiększa
spójność terytorialną kraju.


Slide 17

Modernizacji linii kolejowych będzie towarzyszyć zakup oraz
modernizacja taboru kolejowego, aby po zmodernizowanych
szlakach kolejowych kursowały nowe składy.
Perspektywicznym segmentem rynku przewozów towarowych stają
się przewozy intermodalne, którym trzeba stworzyć możliwości
rozwoju. Możliwości te należy szczególnie postrzegać przez pryzmat
zmniejszonego oddziaływania narodowego systemu transportowego
na środowisko.
Natomiast za rozwojowe segmenty rynku kolejowych przewozów
pasażerskich uznano przewozy międzyaglomeracyjne oraz przewozy
aglomeracyjne.
Będą one obszarem szczególnego zainteresowania przewoźników
kolejowych, przede wszystkim z uwagi na wzrastające potoki
podróżnych, które będzie można obsłużyć i poprzez to skutecznie
konkurować z innymi gałęziami transportu.


Slide 18

Oczywiście wciąż będą istniały przewozy pasażerskie
charakteryzujące się mniejszą zyskownością niż dwa poprzednie:
przewozy regionalne, międzywojewódzkie i międzynarodowe.
Muszą być one wykonywane w ramach usług publicznych i
wypełnienia przyjętych zobowiązań międzynarodowych.

Największym wyzwaniem technologicznym dla polskiego
kolejnictwa stanie się w najbliższych latach przygotowanie, a
następnie przystąpienie do budowy linii kolejowej dużych
prędkości. Stanowi to wyraz przekonania Rady Ministrów o
potrzebie wprowadzenia nowej techniki transportu kolejowego na
miarę XXI wieku.
Trzeba bowiem pamiętać, że Polska jest jedynym dużym Państwem
Członkowskim Unii Europejskiej, który dotąd nie wdrożył takiego
systemu kolei pasażerskich.


Slide 19

Generalnie, rola transportu kolejowego jest Master Plan postrzegana
następująco:
1) Wzmocnienie międzynarodowych powiązań transportowych kraju, w
tym powiązań ułatwiających prowadzenie wymiany handlowej i
zmierzających do wzrostu konkurencyjności Polski.
2) Zapewnienie sieci niezawodnych połączeń w ruchu pasażerskim i
towarowym pomiędzy aglomeracjami szczególnie ważnymi dla
gospodarki narodowej.

3)

Przeciwdziałanie marginalizacji pozostałych regionów kraju,
zwłaszcza leżących na tzw. Ścianie Wschodniej (objętych
Programem Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej).

Wszystkim podejmowanym działaniom inwestycyjnym w zakresie
infrastruktury, taboru i dworców towarzyszyć będzie wdrażanie ułatwień
dla osób o ograniczonych możliwościach poruszania się oraz troska o
ograniczanie negatywnego wpływu transportu na środowisko.


Slide 20

Planowane efekty realizacji inwestycji infrastrukturalnych
przewidzianych w Master Planie
G d y n ia

G dańsk

S łu p s k
E lb lą g
K o sz a lin

Tcz e w

S u w a łk i

O ls z ty n
E łk
Iła w a

S z c z e c in
P iła

B ydgo szcz

D z ia łd o w o
To ru ń

In o w r o c ła w

G o rz ó w W lk p .

W ło c ła w e k
P ło c k

Po znań
K o n in

W a rs z a w a

K u tn o

S ie d lc e

Łódź

Z ie lo n a G ó ra

K a lis z

L e sz n o

Ż a ga ń

O s tr ó w W lkp .

D ę b lin
R a d om

L e g n ica

D o c e lo w e p rę d k o ś c i
n a s ie c i P K P P L K S .A .

S k a r ż ys k o -K a m .L u b lin

W ro c ła w

J e le n ia G ó ra
W a łb rz y ch

2 0 1 - 3 0 0 k m /h
1 6 1 - 2 0 0 k m /h
1 4 1 - 1 6 0 k m /h
1 2 1 - 1 4 0 k m /h
1 0 1 - 1 2 0 k m /h
8 1 - 1 0 0 k m /h
6 0 - 8 0 k m /h
P rę d k o ś ć o kre ś li z a rz ą d c a in fra s tru k tu ry
s to s o w n ie d o p o trz e b p rz e w o z o w y c h

Te re s p o l

Ł u kó w

To m a sz ó w M a z .

W ę g lin ie c

B ia ły s to k

O s tr o łę ka

C z ę sto c h o w a

O p o le
K ło d z ko

K ie lc e

Z a m o ść
S ta lo w a W o la

Z a w ie rc ie

K ę d zie r z yn - K o ź le K a to w ic e
G liw ic e
R y b n ik

Ta rn ó w

K ra k ó w

B ie ls k o -B ia ła

R zeszów
J a sło

N o w y S ą cz

P rz e m y ś l

C h e łm


Slide 21

Większość problemów napotkanych w trakcie przygotowania Master
Planu wynikała z wyjątkowości dokumentu, który na gruncie polskim
ma w istocie charakter pionierski i prekursorski. W zasadzie nigdy
wcześniej nie przygotowywano w Polsce długoletniej polityki kolejowej.

Obecnie, kolejnym wyzwaniem jest opracowanie tzw. Dokumentu
implementacyjnego do Master Planu. Dokument implementacyjny nie
będzie zawierał żadnych dodatkowych rozwiązań, ani założeń, lecz
wyłącznie systematyzował proces wdrażania Master Planu w
odniesieniu do zaplanowanych w nim przedsięwzięć w perspektywie do
roku 2015.
Dokument implementacyjny stanowi wyłącznie uszczegółowienie
działań Master Planu w omawianym horyzoncie czasowym i nie będzie
rozpatrywany samodzielnie, w oderwaniu od treści Master Planu, który
jest formalną podstawą opracowania tego Dokumentu. Przyjęty horyzont
jest spójny z okresem obowiązywania Strategii Rozwoju Kraju 20072015.


Slide 22

Aktualnie, zrodziła się atmosfera przyjazna kolei – poczynając od
działań samorządów wojewódzkich w zakresie współfinansowania
zakupu i modernizacji taboru pasażerskiego, remontów stacji i
dworców kolejowych, modernizacji odcinków lokalnych linii,
uruchamiania zawieszonych do niedawna przewozów pasażerskich,
aż po działania na szczeblu ogólnokrajowym w postaci Programu
Operacyjnego Infrastruktura i środowisko i rozważanej budowie
kolei dużych prędkości.
Do tego trzeba dodać pracę wielu stowarzyszeń hobbystycznych, a
nawet pojedynczych pasjonatów, którzy przywracają blask
zapomnianym i zaniedbanym kolejkom wąskotorowym, czyniąc z
nich atrakcje turystyczne, dodatkowo ożywiające regiony.


Slide 23

Zamierzeniem strategicznym Państwa pozostaje, by transport
kolejowy stał się atrakcyjnym i konkurencyjnym elementem rynku
transportowego, umożliwiającym pasażerom oraz klientom
korzystanie z najwyższej jakości usług.


Slide 24

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ