محسن ایمانی کارشناس ارشد ایمونولوژی آزمایشگاه مرجع دانشگاه علوم پزشکی ایران تعريف Look back Look back قسمتي از برنامة سالمتي عمومي جامعه است و.
Download ReportTranscript محسن ایمانی کارشناس ارشد ایمونولوژی آزمایشگاه مرجع دانشگاه علوم پزشکی ایران تعريف Look back Look back قسمتي از برنامة سالمتي عمومي جامعه است و.
Slide 1
محسن ایمانی
کارشناس ارشد ایمونولوژی
آزمایشگاه مرجع
دانشگاه علوم پزشکی ایران
Slide 2
تعريف Look back
Look backقسمتي از برنامة سالمتي عمومي جامعه است و به مجموعه روال تحقيقاتي
گذشتهنگري اطالق ميشود كه در مورد اهدا كنندگان و یا دریافتكنندگان خون اجرا ميگردد.
Look backاصطالحي است كه از اواخر دهة 1980بكار گرفته شد و در این برنامه تالش ميشود تا
)1اهداكنندگان مستمرآلوده به ویروسهاي منتقله ناشي از انتقال خون شناسائي شده
)2دریافتكنندگان خون و یا فرآوردههاي خوني آلوده شناسائي شده
)3كلية فرآوردههاي تهيه شده از اهدا كنندة آلوده به ویروسهاي منتقله از طریق خون شناسایي ،جمعآوري
و قرنطينه شوند
Slide 3
بطور كلي جهت رديابي و پيگيري بيماريهاي عفوني ناشي از انتقال خون 3روش وجود دارد:
(1روش اول Look backاست كه در واقع زماني آغاز ميشود كه یك فرد اهداكننده كه قبالً از نظر
بيماریهاي قابل سرایت ) 1(TDمنفي بوده در حال حاضر مثبت باشد و یا اینكه كالً روشهاي تشخيصي
آزمایشگاهي قبلي انجام شده توانایي تشخيص و شناسائي یك عامل عفوني را نداشتند و پس از ابداع و
انجام روشهاي جدید تشخيصي ،مشخص شود كه اهدا كنندگاني آلوده از قبل وجود داشتهاند كه حال باید
تمامي افراد دریافتكننده این خونها یا فرآوردههاي آلوده را نسبت به خطر آلودگي خود مطلع كرد و براي
آزمایش مجدد ،مشاوره و درمان آنها اقدام الزم را انجام داد.
Slide 4
)2روش دوم Trace backاست و زماني آغاز ميشود كه یك دریافت كننده خون یا فرآوردة خوني
به دليل مصـرف آنها از نظر عفونتهاي ناشي از انتقال خون مثبت گزارش شود كه در ایـن صورت
بـاید كليـة اهداكنندگاني را كه خون یا فرآوردة خوني از اهداي آنها تهيه شده است را شناسائي كرده
و یك مطالعة Look backرا در مورد این اهدا كنندگان به مرحله اجرا گذاشت.
)3روش سوم فراخواني محصوالت است كه باید تمامي شماره سري ساخت محصوالتي را كه
احتمال سرایت یك بيماري عفوني را دارند از بازار جمعآوري كرد
Slide 5
تاريخچة Look back
تاریخچة Look backبه روایتي به سال 1982بر ميگردد كه در آن كودكي در ایاالت متحده آمریكا
به دنبال تزریق خون به HIVمبتال شد .ولي عمالً وقتي آزمایش 1 HIVدر مارس 1985رایج شد اجراي
Look backمعمول گردید
Slide 6
هدف از اجراي برنامة Look back
Look backبرنامهاي جهت ارتقاء سالمتي عمومي جامعه است .همانطوریكه ميدانيم از یك اهدا
ميتوان فرآوردههاي متعددي (مثل كنسانتره گلبول قرمز ،كنسانتره پالكتي ،رسوب كرایو ،پالسما،
محصوالت پاالیش شده) تهيه كرد و یك فرد اهدا كننده نيز ميتواند در یكسال چندین بار اقدام به اهداي
خون نماید كه اگر در طي این مدت از نظر سرولوژیكي منفي بوده ولي توانایي انتقال عامل عفوني را
داشته باشد ميتواند دریافتكنندگان را آلوده سازد .بنابراین شناسایي اهدا كنندگان مثبت و ردیابي و پيگيري
دریافت كنندگان خون یا فرآوردههاي حاصل از این اهداها امري مهم ،ضروري و وظيفة پر مسئوليتي
است .عليالخصوص براي سازمانهاي انتقال خون كه درصدد تهيه و تأمين خون و فرآوردههاي خوني
سالم هستند.
Slide 7
اجراي برنامه Look backدر بدست آوردن اطالعات كافي و مناسب از اهداكنندگان بسيار حائز اهيت است
تا بتوانند از سرایت بيماریهاي عفوني ناشي از انتقال خون پيشگيري كرده و در نهایت ایمني خونهاي مصرفي
را ارتقاء دهند.
Slide 8
روش انجام Look back
روند اجرایي برنامة Look backبراي ویروسهاي منتقله ناشي از انتقال خون مشابه است كه با نمونهگيري،
آزمایش و انجام آزمایشهاي تكميلي شروع شده كه در صورت منفي بودن متوقف و در صورت مثبت بودن،
برنامة Look backادامه ميیابد .بطور كلي در انجام ،Look backمراكز انتقال خون (مراكز اهداكنندگان
و توزیع كنندگان خون و فرآوردههاي آن ) ،بيمارستانها و پزشكان معالج مسئوليت دارند
Slide 9
الف) نقش مراكز انتقال خون
-1شناسایي و قرنطينه كلية اهداهاي قبلي اهدا كنندهاي كه تغييرات سرمي نشان داده است تا 12ماه گذشته و بندرت
تا هر زماني كه مدارك الزم ثبت شده باشد ( Look backبراي )HCVبا شماره كامل اهدا
-2انجام آزمایشهاي تكميلي خونها و فرآوردههاي تهيه شده از اهداهاي آلوده
-3مطلع ساختن مصرف كنندگان این خونها و فرآوردهها ،یعني فهرست كاملي از تمامي بيمارستانهاي دریافتكننده
با شماره اهدا ،نوع اهدا و تاریخ ارسال تهيه شود و باید اطالعات تغييرات سرمي در عرض 30روز براي HIV
و 45روز براي HCVبراي بيمارستانها ارسال گردد.
-4فراخواني جهت عودت و جمعآوري از بازار كه با ارسال اطالعيههاي كتبي به بيمارستانها انجام ميشود .در این
اطالعيهها شماره اهدا ،نوع محصول ،علت دقيق فراخواني و همچنين عملكرد بيمارستان نسبت به فرآوردة آلوده
ذكر ميشود .ضمنا ً الزم است از بيمارستان درخواست شود تا وجود هر گونه فرآوردة آلوده مصرف نشده را
گزارش نماید
Slide 10
ب) نقش بيمارستان
عملكرد بيمارستان منحصراً منوط به سيستم ثبت مدارك و بایگاني انجام شده است و شامل :
-1شناسائي بيماري كه خون یا فرآوردة خوني آلوده را دریافت كرده و اطمينان از مصرف آن و اینكه:
-1-1بيمار زنده است و هنوز در بيمارستان بستري است.
-1-2بيمار زنده است ولي از بيمارستان مرخص شده است.
-1-3بيمار فوت كرده (علت مرگ در صورت مشخص بودن ذكر شود).
-2شناسائي پزشك مسئول بيمار و مطلع كردن او ،همچنين از پزشك درخواست شود تا بيمار را مطلع
ساخته و نسبت به درمان او اقدام نماید.
Slide 11
تذکر:
اگر اطالعات بيمارستان فقط بيانگر این باشد كه خون یا فرآوردة مورد نظر مصرف شده است ولي شمارة
اهدا ذكر نشده باشد فرض بر این است كه به بيمار خون و یا فرآوردة آلوده تزریق شده و باید او را جهت
معاینه ،آزمایش و مشاوره مطلع كرد .اگر خون یا فرآوردة مصرف نشده باشد باید ردیابي كرد تا وضعيت
واحد خون یا فرآورده مشخص شود .در صورت قطعي بودن عدم مصرف آن را قرنطينه كرده تا به مراكز
انتقال خون بازگردانده شود و در آنجا مرحلة انهدام نهایي آن صورت پذیرد.
Slide 12
ج ) نقش پزشك معالج
از پزشكان معالج انتظار ميرود تا اطالع رساني اصلي را به دریافت كننده انجام دهند .براي ،HIVاطالع رساني
باید در طول 8هفته از زمان دریافت اطالعات از مراكز انتقال خون با 3بار تالش مستند جهت تماس با بيمار
انجام گيرد .در صورتي كه دریافت كننده فوت كرده باشد یا قانونا ً بي صالحيت تشخيص داده شود باید نزدیكترین
خویشاوند یا كفيل قانوني وي مطلع شود .براي ،HCVمدت زمان تماس 12ماه با همان الزام 3باراست.
Slide 13
نتيجة اجراي برنامة : Look back
در كل نتایجي كه از اجراي این برنامه حاصل ميشود عبارتند از:
-1اهدا كنندگان از علت منع اهداي خود آگاه شده و فرصت ميیابند تا جهت درمان خود اقدام كنند و همچنين
از انتقال ثانویه بيماري جلوگيري ميشود.
-2دریافتكنندگان از خطر احتمالي ایجاد آلودگي و بيماري خود آگاه شده و نسبت به تشخيص و درمان اقدام
ميكنند و با آموزشهاي داده شده از انتقال ثانویه بيماري جلوگيري ميشود
Slide 14
در واقع این روش در حال حاضر جدیدترین و كارآمدترین راه شناسائي افرادي است كه در ریسك بيماري قرار
دارند و همچنين با اجراي این روش بيماران جدید در جامعه شناسائي ميشوند
FDAتوصيه كرده است كه زمان نگهداري مدارك از 5سال به 10سال افزایش یابد تا در آینده فرصتي فراهم شود
كه بتوان از دیگر بيماریهاي ناشي از اهداهاي آلوده پيشگيري كرده و در صورت فراهم شدن فرصتهاي درماني این
افراد مطلع شده تا اقدامات درماني الزم را انجام دهند.
Slide 15
محسن ایمانی
کارشناس ارشد ایمونولوژی
آزمایشگاه مرجع
دانشگاه علوم پزشکی ایران
Slide 2
تعريف Look back
Look backقسمتي از برنامة سالمتي عمومي جامعه است و به مجموعه روال تحقيقاتي
گذشتهنگري اطالق ميشود كه در مورد اهدا كنندگان و یا دریافتكنندگان خون اجرا ميگردد.
Look backاصطالحي است كه از اواخر دهة 1980بكار گرفته شد و در این برنامه تالش ميشود تا
)1اهداكنندگان مستمرآلوده به ویروسهاي منتقله ناشي از انتقال خون شناسائي شده
)2دریافتكنندگان خون و یا فرآوردههاي خوني آلوده شناسائي شده
)3كلية فرآوردههاي تهيه شده از اهدا كنندة آلوده به ویروسهاي منتقله از طریق خون شناسایي ،جمعآوري
و قرنطينه شوند
Slide 3
بطور كلي جهت رديابي و پيگيري بيماريهاي عفوني ناشي از انتقال خون 3روش وجود دارد:
(1روش اول Look backاست كه در واقع زماني آغاز ميشود كه یك فرد اهداكننده كه قبالً از نظر
بيماریهاي قابل سرایت ) 1(TDمنفي بوده در حال حاضر مثبت باشد و یا اینكه كالً روشهاي تشخيصي
آزمایشگاهي قبلي انجام شده توانایي تشخيص و شناسائي یك عامل عفوني را نداشتند و پس از ابداع و
انجام روشهاي جدید تشخيصي ،مشخص شود كه اهدا كنندگاني آلوده از قبل وجود داشتهاند كه حال باید
تمامي افراد دریافتكننده این خونها یا فرآوردههاي آلوده را نسبت به خطر آلودگي خود مطلع كرد و براي
آزمایش مجدد ،مشاوره و درمان آنها اقدام الزم را انجام داد.
Slide 4
)2روش دوم Trace backاست و زماني آغاز ميشود كه یك دریافت كننده خون یا فرآوردة خوني
به دليل مصـرف آنها از نظر عفونتهاي ناشي از انتقال خون مثبت گزارش شود كه در ایـن صورت
بـاید كليـة اهداكنندگاني را كه خون یا فرآوردة خوني از اهداي آنها تهيه شده است را شناسائي كرده
و یك مطالعة Look backرا در مورد این اهدا كنندگان به مرحله اجرا گذاشت.
)3روش سوم فراخواني محصوالت است كه باید تمامي شماره سري ساخت محصوالتي را كه
احتمال سرایت یك بيماري عفوني را دارند از بازار جمعآوري كرد
Slide 5
تاريخچة Look back
تاریخچة Look backبه روایتي به سال 1982بر ميگردد كه در آن كودكي در ایاالت متحده آمریكا
به دنبال تزریق خون به HIVمبتال شد .ولي عمالً وقتي آزمایش 1 HIVدر مارس 1985رایج شد اجراي
Look backمعمول گردید
Slide 6
هدف از اجراي برنامة Look back
Look backبرنامهاي جهت ارتقاء سالمتي عمومي جامعه است .همانطوریكه ميدانيم از یك اهدا
ميتوان فرآوردههاي متعددي (مثل كنسانتره گلبول قرمز ،كنسانتره پالكتي ،رسوب كرایو ،پالسما،
محصوالت پاالیش شده) تهيه كرد و یك فرد اهدا كننده نيز ميتواند در یكسال چندین بار اقدام به اهداي
خون نماید كه اگر در طي این مدت از نظر سرولوژیكي منفي بوده ولي توانایي انتقال عامل عفوني را
داشته باشد ميتواند دریافتكنندگان را آلوده سازد .بنابراین شناسایي اهدا كنندگان مثبت و ردیابي و پيگيري
دریافت كنندگان خون یا فرآوردههاي حاصل از این اهداها امري مهم ،ضروري و وظيفة پر مسئوليتي
است .عليالخصوص براي سازمانهاي انتقال خون كه درصدد تهيه و تأمين خون و فرآوردههاي خوني
سالم هستند.
Slide 7
اجراي برنامه Look backدر بدست آوردن اطالعات كافي و مناسب از اهداكنندگان بسيار حائز اهيت است
تا بتوانند از سرایت بيماریهاي عفوني ناشي از انتقال خون پيشگيري كرده و در نهایت ایمني خونهاي مصرفي
را ارتقاء دهند.
Slide 8
روش انجام Look back
روند اجرایي برنامة Look backبراي ویروسهاي منتقله ناشي از انتقال خون مشابه است كه با نمونهگيري،
آزمایش و انجام آزمایشهاي تكميلي شروع شده كه در صورت منفي بودن متوقف و در صورت مثبت بودن،
برنامة Look backادامه ميیابد .بطور كلي در انجام ،Look backمراكز انتقال خون (مراكز اهداكنندگان
و توزیع كنندگان خون و فرآوردههاي آن ) ،بيمارستانها و پزشكان معالج مسئوليت دارند
Slide 9
الف) نقش مراكز انتقال خون
-1شناسایي و قرنطينه كلية اهداهاي قبلي اهدا كنندهاي كه تغييرات سرمي نشان داده است تا 12ماه گذشته و بندرت
تا هر زماني كه مدارك الزم ثبت شده باشد ( Look backبراي )HCVبا شماره كامل اهدا
-2انجام آزمایشهاي تكميلي خونها و فرآوردههاي تهيه شده از اهداهاي آلوده
-3مطلع ساختن مصرف كنندگان این خونها و فرآوردهها ،یعني فهرست كاملي از تمامي بيمارستانهاي دریافتكننده
با شماره اهدا ،نوع اهدا و تاریخ ارسال تهيه شود و باید اطالعات تغييرات سرمي در عرض 30روز براي HIV
و 45روز براي HCVبراي بيمارستانها ارسال گردد.
-4فراخواني جهت عودت و جمعآوري از بازار كه با ارسال اطالعيههاي كتبي به بيمارستانها انجام ميشود .در این
اطالعيهها شماره اهدا ،نوع محصول ،علت دقيق فراخواني و همچنين عملكرد بيمارستان نسبت به فرآوردة آلوده
ذكر ميشود .ضمنا ً الزم است از بيمارستان درخواست شود تا وجود هر گونه فرآوردة آلوده مصرف نشده را
گزارش نماید
Slide 10
ب) نقش بيمارستان
عملكرد بيمارستان منحصراً منوط به سيستم ثبت مدارك و بایگاني انجام شده است و شامل :
-1شناسائي بيماري كه خون یا فرآوردة خوني آلوده را دریافت كرده و اطمينان از مصرف آن و اینكه:
-1-1بيمار زنده است و هنوز در بيمارستان بستري است.
-1-2بيمار زنده است ولي از بيمارستان مرخص شده است.
-1-3بيمار فوت كرده (علت مرگ در صورت مشخص بودن ذكر شود).
-2شناسائي پزشك مسئول بيمار و مطلع كردن او ،همچنين از پزشك درخواست شود تا بيمار را مطلع
ساخته و نسبت به درمان او اقدام نماید.
Slide 11
تذکر:
اگر اطالعات بيمارستان فقط بيانگر این باشد كه خون یا فرآوردة مورد نظر مصرف شده است ولي شمارة
اهدا ذكر نشده باشد فرض بر این است كه به بيمار خون و یا فرآوردة آلوده تزریق شده و باید او را جهت
معاینه ،آزمایش و مشاوره مطلع كرد .اگر خون یا فرآوردة مصرف نشده باشد باید ردیابي كرد تا وضعيت
واحد خون یا فرآورده مشخص شود .در صورت قطعي بودن عدم مصرف آن را قرنطينه كرده تا به مراكز
انتقال خون بازگردانده شود و در آنجا مرحلة انهدام نهایي آن صورت پذیرد.
Slide 12
ج ) نقش پزشك معالج
از پزشكان معالج انتظار ميرود تا اطالع رساني اصلي را به دریافت كننده انجام دهند .براي ،HIVاطالع رساني
باید در طول 8هفته از زمان دریافت اطالعات از مراكز انتقال خون با 3بار تالش مستند جهت تماس با بيمار
انجام گيرد .در صورتي كه دریافت كننده فوت كرده باشد یا قانونا ً بي صالحيت تشخيص داده شود باید نزدیكترین
خویشاوند یا كفيل قانوني وي مطلع شود .براي ،HCVمدت زمان تماس 12ماه با همان الزام 3باراست.
Slide 13
نتيجة اجراي برنامة : Look back
در كل نتایجي كه از اجراي این برنامه حاصل ميشود عبارتند از:
-1اهدا كنندگان از علت منع اهداي خود آگاه شده و فرصت ميیابند تا جهت درمان خود اقدام كنند و همچنين
از انتقال ثانویه بيماري جلوگيري ميشود.
-2دریافتكنندگان از خطر احتمالي ایجاد آلودگي و بيماري خود آگاه شده و نسبت به تشخيص و درمان اقدام
ميكنند و با آموزشهاي داده شده از انتقال ثانویه بيماري جلوگيري ميشود
Slide 14
در واقع این روش در حال حاضر جدیدترین و كارآمدترین راه شناسائي افرادي است كه در ریسك بيماري قرار
دارند و همچنين با اجراي این روش بيماران جدید در جامعه شناسائي ميشوند
FDAتوصيه كرده است كه زمان نگهداري مدارك از 5سال به 10سال افزایش یابد تا در آینده فرصتي فراهم شود
كه بتوان از دیگر بيماریهاي ناشي از اهداهاي آلوده پيشگيري كرده و در صورت فراهم شدن فرصتهاي درماني این
افراد مطلع شده تا اقدامات درماني الزم را انجام دهند.
Slide 15