Transcript DOKUMENTACJA PRACY NAUCZYCIELA Opracowała: Iwona Dobies SPIS TREŚCI Kiedy nauczyciel ma uczyć…?  Uczyć czy dokumentować…?  Dokumentacja w dodatku  Z dokumentem do nauczyciela  W.

DOKUMENTACJA PRACY
NAUCZYCIELA
Opracowała: Iwona Dobies
SPIS TREŚCI
Kiedy nauczyciel ma uczyć…?
 Uczyć czy dokumentować…?
 Dokumentacja w dodatku
 Z dokumentem do nauczyciela
 W oparach papierowego absurdu.
 Bibliografia

ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Kiedy nauczyciel ma uczyć…?
Współczesny nauczyciel musi pełnić w szkole kilka
ról zawodowych, które są ze sobą nierozerwalne,
należą do nich:
 rola nauczyciela przedmiotu,
 członka rady pedagogicznej,
 wychowawcy i opiekuna
 oraz pracownika.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Nie należy zapominać, że szkoła jako instytucja w
określonym stopniu biurokratyzowana wymaga
od nauczycieli różnych czynności
normalnoprawnych, prowadzenia wymaganej
dokumentacji szkolnej i pedagogicznej,
wystawiania ocen, egzaminowania, protokołowania
itp.
Są to czynności w swej treści i formie najczęściej
administracyjne lub prawno organizacyjne, a ich
niekompetentne realizowanie może grozić
skutkami służbowymi lub prawnymi.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Okazuje się zwykle, że podczas pierwszej pracy
w szkole pojawiają się problemy, o których świeżo
upieczony absolwent nie miał wcześniej pojęcia,
i o których nie mówiono w czasie studiów.
Młodzi nauczyciele uważają często, że ich zadaniem
jest uczyć i nie zdają sobie sprawy, że już na
początku swojej pracy zostaną „zbombardowani”
ogromem dokumentów szkolnych, z którymi nie
tylko muszą się zapoznać, ale również je
prowadzić.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Uczyć czy dokumentować…?
Podstawowymi dokumentami szkolnymi, z którymi
musi zaznajomić się nauczyciel są:
 podstawa programowa dla określonego
przedmiotu i etapu edukacyjnego,
 program nauczania,
 rozkład materiału lub plan wynikowy,
 wewnątrzszkolny i przedmiotowy system
oceniania,
 scenariusz lekcji (konspekt),
 arkusze ocen
 i najbardziej oczywisty dokument – dziennik
szkolny.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Program nauczania jest to opis sposobu realizacji
zadań edukacyjnych ustalonych w podstawie
programowej kształcenia ogólnego; obejmuje co
najmniej jeden etap edukacyjny i dotyczy
kształcenia integrowanego, przedmiotu, ścieżki
edukacyjnej, bloku przedmiotowego lub ich części.
Struktura programów szkolnych jest zazwyczaj
dwuelementowa, składa się ona z celów kształcenia
i treści kształcenia.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Treści kształcenia są dość jednolicie i podobnie
formułowane przez większość autorów
programów w postaci tzw. haseł programowych
lub tematów zajęć, podczas, gdy podejście
autorów do celów programowych jest bardzo
niejednolite i często niekonsekwentne.
Niejednolitość ta polega na ujmowaniu celów
w sposób ogólny albo szczegółowy, niekonkretny
albo operacyjny, odnoszący się tylko do wiedzy
i umiejętności albo poszerzony o wartości
i postawy, łagodny co do wymagań wobec
uczniów albo kategoryczny.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Cele są czasem określane po każdym etapie
kształcenia, czasem zaś nie precyzuje się struktury
czasowej ich osiągania.
Nauczyciel sam dokonuje wyboru programu
nauczania dla swego przedmiotu.
Wydawnictwa edukacyjne oferują ich mnogość,
kusząc dodatkowo atrakcyjną obudową
dydaktyczną, opracowanymi rozkładami czy
planami wynikowymi, oferując pomoce
dydaktyczne ściśle związane z zakresem materiału
programowego.
Na co należy zwrócić uwagę dokonując wyboru
programu?
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Program powinien byś zatwierdzony przez MEN i
posiadać tzw. numer dopuszczenia.
Autora (autorów), tytuł i numer programu wpisuje
się potem do szkolnego zestawu programów oraz
do dziennika klasowego.
Wybierając program nauczania, należy wziąć pod
uwagę konkretną grupę uczniów, z którymi się
będzie pracowało; poznać ich możliwości,
potencjał intelektualny, zainteresowania, aspiracje,
gdyż celem staje się rozwój kompetencji ucznia.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Należy również pamiętać, że kreatywny nauczyciel
niekoniecznie trzyma się ściśle ram wytyczonych
w wybranym programie nauczania.
Oczywiście powinien go realizować zgodnie z
założeniami – jednak warto, by wprowadzał
modyfikacje i innowacje programowe zmiany
programu nauczania nie można dokonywać w
czasie trwającego roku szkolnego.
Jeżeli zaistnieje taka potrzeba, należy zgłosić
dyrektorowi tę chęć jeszcze w czerwcu roku
poprzedzającego nowy rok szkolny.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Podstawa programowa jest to natomiast akt prawny
ogłoszony przez ministra do spraw oświaty i
wychowania.
Zawiera obowiązkowy zestaw treści nauczania na
danym etapie edukacyjnym, a także wymienia cele
edukacyjne, zadania szkoły oraz jakie umiejętności
powinien opanować uczeń.
Wytyczne z podstawy programowej są podstawą do
opracowania programów nauczania dla przedmiotów,
bloków przedmiotowych, programów
wychowawczych.
Jest to podstawowy dokument, który powinien być
znany nauczycielowi zanim dokona wyboru programu
nauczania i sporządzi plan wynikowy.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Dyrektorzy szkoły często wymagają od nauczyciela
przedmiotu sporządzenia planu dydaktycznego
(nauczania) – rozkładu materiału. Dokument
ten napisany najczęściej w formie tabelarycznej
i zawiera np. następujące informacje:
 tematy lekcji,
 ilość godzin przewidzianych na ich realizację,
 metody i formy pracy, pomoce dydaktyczne itp.
Jednak obecnie odchodzi się już od pisania
tradycyjnych rozkładów nauczania i zaleca
sformułowanie wymagań edukacyjnych w formie
planu wynikowego.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
W planie wynikowym powinny się znaleźć zapisy
określające:
 treści kształcenia,
 cele nauczania,
 wymagania edukacyjne na poszczególne poziomy (np.
podstawowy i ponadpodstawowy)
 oraz sposoby sprawdzania osiągnięć uczniów.
Plan dydaktyczny (rozkład materiału czy plan wynikowy)
ułatwia pracę nauczycielowi: pozwala na planowanie
pracy dydaktycznej w poszczególnych zespołach
klasowych, dostosowanie treści edukacyjnych do
możliwości uczniów i specyfiki szkoły.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Kolejnymi bardzo ważnymi dokumentami szkolnymi
regulującymi system oceniania i promowania
uczniów są wewnątrzszkolny system
oceniania i przedmiotowy system
oceniania.
Wewnątrzszkolny system oceniania jest
dokumentem nadrzędnym wobec
przedmiotowego systemu oceniania.
WSO jest opracowany przez nauczycieli danej
szkoły i zatwierdzony przez radę pedagogiczną.
Stanowi dokument, na podstawie którego
nauczyciele opracowują swoje przedmiotowe
systemy oceniania
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Zapisy w WSO i PSO nie mogą się różnić. Konstruując
przedmiotowy system nauczania, nauczyciel bierze
pod uwagę:
 cele oceniania,
 wybrany program,
 kryteria i zasady oceniania,
 metody i narzędzia sprawdzania osiągnięć i postępów,
 sposób dokumentowania oraz powiadamiania
rodziców;
 zasady poprawiania ocen niedostatecznych,
 metody ewaluacji.
Gdy w szkole funkcjonuje zespół przedmiotowy, jego
członkowie mogą opracować wspólny przedmiotowy
system oceniania.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Dokumentem szczególnie przydatnym dla każdego
nauczyciela jest scenariusz lekcji (konspekt).
Według MEN scenariusz lekcji jest to szczegółowo
opracowany plan prowadzenia lekcji zawierający takie
elementy jak cel ogólny i cele operacyjne lekcji,
stosowane środki dydaktyczne, metody i formy pracy
oraz określający czas trwania lekcji.
Struktura i opis zajęć powinna zawierać wprowadzenie
(wstęp), część główną oraz podsumowanie.
Przygotowanie przez nauczycieli konspektu lekcji jest
szczególnie użyteczne w początkowym okresie pracy,
gdyż ułatwia ono swobodne prowadzenie lekcji,
nawet, jeśli ewentualny stres „przeszkadza nam” w
pracy.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Najbardziej powszechnym dokumentem szkolnym,
funkcjonującym w szkole niemalże od początku jej istnienia jest
dziennik szkolny. To w nim możemy znaleźć podstawowe
informacje o uczniach, tematy lekcji, frekwencję no i przede
wszystkim oceny szkolne.
Dziennik szkolny jest niezbędnym dokumentem w pracy
nauczyciela, ale systematycznie narastająca ilość obowiązków
nauczyciela w procesie wychowania "nowej szkoły" wymaga
ustawicznego doskonalenia siebie i warsztatu własnej pracy.
Stąd zrodził się pomysł opracowania szkolnego dziennika
internetowego.
Szkolny dziennik internetowy jest aplikacją internetową, której
zadaniem jest poprawa komunikacji między szkołą a rodzicami.
Dzięki dziennikowi internetowemu oceny, uwagi, informacje
oraz frekwencja mogą być śledzone przez rodzica na bieżąco.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Dokumentacja w dodatku
W ramach dokumentacji przebiegu nauczania szkoła
prowadzi dla każdego ucznia, przez okres jego
nauki w danej szkole, arkusz ocen nauczania.
Arkusz dokumentuje przebieg nauczania w całym
cyklu kształcenia ucznia w szkole.
Na podstawie dokumentacji przebiegu nauczania
szkoła wydaje uczniom zaświadczenia o
spełnianiu obowiązku rocznego
przygotowania przedszkolnego oraz
świadectwa promocyjne i świadectwa
ukończenia szkoły.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Jako członek rady pedagogicznej, nauczyciel może
pełnić funkcję protokolanta jej posiedzeń.
Protokół posiedzenia rady pedagogicznej
jest rodzajem pisanego na bieżąco sprawozdania z
przebiegu posiedzenia rady.
Jeśli nauczyciel sprawuje opiekę nad samorządem
szkolnym lub innymi organizacjami uczniowskimi,
jego rolą jest zadbać o pełne dokumentowanie
działalności organizacji oraz odpowiednie
zabezpieczenie tejże dokumentacji.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Także efekty pracy nauczycielskich zespołów
problemowo – zadaniowych warto w jakiś
sposób utrwalić. Najprostsza, choć nie najmniej
pracochłonna, forma udokumentowania pracy
zespołu to sprawozdanie z pracy, jednak zespół
może dokumentować swoją pracę w sposób
dowolny.
Dyrektor szkoły może powołać nauczyciela do
pracy w szkolnej komisji stypendialnej. Z prac
komisji sporządza się protokół.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
O obowiązku udziału nauczyciela w pracach
zespołów nadzorujących przeprowadzenie
sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych
przesądzają przepisy Karty Nauczyciela. Do zadań
nauczycieli powołanych w skład zespołu należy
między innymi złożenie podpisu w protokole
przebiegu sprawdzianu/egzaminu.
Sporządzenie tego protokołu należy do dyrektora
szkoły – jako przewodniczącego szkolnego
zespołu egzaminacyjnego.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Nauczyciel mianowany lub dyplomowany,
zatrudniony w szkole, w której staż odbywają
nauczyciele stażyści i nauczyciele kontraktowi,
może pełnić funkcję opiekuna stażu. Jego
zadaniem jest udzielenie pomocy nauczycielowi
odbywającemu staż w przygotowaniu i realizacji w
okresie stażu planu rozwoju zawodowego oraz
opracowanie projektu oceny dorobku
zawodowego nauczyciela za okres stażu.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
Z dokumentem do nauczyciela
Zagadnienie dokumentacji w pracy nauczyciela rozważyć należy
również w kontekście jego prawa dostępu do
dokumentacji szkolnej.
Podstawowym dokumentem w szkole jest jej statut.
Praca kolegialnych organów szkoły – rady pedagogicznej,
rady szkoły, rady rodziców – dokumentowana jest w
postaci uchwał przez nie podjętych.
Przy planowaniu pracy dydaktycznej niezbędna jest też pełna
znajomość takich dokumentów organizacyjnych szkoły, jak
arkusz organizacji czy szkolne plany nauczania.
Zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych, nauczyciel
ma pełne prawo dostępu do swoich danych
zgromadzonych w dokumentacji szkoły. Kolejną częścią
dokumentacji, której udostępnianie nauczycielowi wynika z
przepisów prawa, są dane dotyczące uczniów i
wychowanków oraz ich rodzin, które szkoła pozyskuje
zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
W oparach papierowego absurdu
Zaprezentowany katalog dokumentacyjnych powinności
nauczyciela oparto na założeniach zawartych w
obowiązujących w szkole przepisach prawa. Analiza ta
wykazała zasadność narzekań nauczycieli na duże
obciążenie ich tzw. papierkową robotą. Szkodzi pracy
nauczyciela ten, kto żąda od niego tworzenia
dokumentów niekoniecznych i niewymaganych
przepisami prawa (rozbudowanych konspektów lekcji,
dodatkowego dokumentowania realizacji ścieżek
edukacyjnych itp.) na przykład na potrzeby doraźnej
kontroli placówki. Dobry nauczyciel to przecież nie
ten, który opracowuje doskonale dokumenty, lecz ten,
który właściwie zorganizuje, przeprowadzi proces
edukacji, wychowania i opieki oraz weźmie
odpowiedzialność za efekty swojej pracy.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU
BIBLIOGRAFIA:
1) I. Król Nauczyciel i jego warsztat pracy. Poznań 1997.
2) T. Komorowski Prawo w praktyce oświatowej. Poznań 2003.
3) C. Kupisiewicz Podstawy dydaktyki ogólnej. Warszawa 1980.
4) W. Kobyliński ABC organizacji pracy nauczyciela. Warszawa
1989.
5) D. Michalak Dokumentacja w pracy nauczyciela publicznej szkoły
i przedszkola. Warszawa 2010.
ZESPÓŁ SZKÓŁ W LUBOWIDZU