Transcript فصل دوم ساختار شیمیایی ترکیب شیمیایی جانداران مولکول هایی که در بدن جانداران یافت میشوند عمدتا حاوی اتم کربن هستند . تعداد اتم های.

‫فصل دوم‬
‫ساختار شیمیایی‬
‫ترکیب شیمیایی جانداران‬
‫مولکول هایی که در بدن جانداران یافت میشوند عمدتا حاوی اتم کربن هستند‪.‬‬
‫تعداد اتم های کربن در آنها معموال زیاد است و بنابر این فرمول شیمیایی پیچیده ای‬
‫دارند‪.‬‬
‫ترکیبات کربن دار را ترکیبات آلی یا مواد آلی مینامند‪.‬‬
‫بعض ی از مواد آلی در حالت عادی فقط در موجودات زنده یافت میشوند این مواد‬
‫عبارتند از‪:‬هیدرات های کربن‪،‬لیپید ها‪،‬پروتیین ها و اسید های نوکلییک‪.‬‬
‫موادی را که آلی نیستند‪،‬معدنی مینامیم‪.‬از جمله مواد معدنی موجود در بدن‬
‫موجودات زنده میتوان آب ونمک ها را نام برد‪.‬‬
‫موجودات زنده هم مواد آلی دارند و هم مواد معدنی‪.‬‬
‫مواد معدنی‪:‬‬
‫الف)آب‬
‫آب فراوان ترین ماده ی معدنی موجود در دنیای زنده و غیر‬
‫زنده است‪.‬‬
‫در حدود ‪ 65‬تا‪ 95‬درصد وزن بدن‬
‫را آب تشکیل داده و نزدیک به ‪75‬‬
‫درصد سطح زمین را آ ب‬
‫می پوشاند‪.‬‬
‫همه ی جانداران برای ادامه حیات‬
‫خود به آب نیاز دارند بدون آب هیچ جانداری نمیتواند روی‬
‫زمین زندگی کند‪.‬‬
‫محبط اطراف همه ی سلول های بدن را مایعی فرا گرفته که‬
‫بیش تر آن آب است و از ترشحات رگ های خونی است‪.‬بنابر‬
‫این با اینکه خود ما در خشکی زندگی میکنیم اما سلول های‬
‫زنده ی بدن ما در محیطی مایع زندگی میکنند‪.‬‬
‫ب)اکسیژن و دی اکسید کربن‪:‬‬
‫اکسیژن ( ) و دی اکسید کربن( ) از مهم ترین مواد معدنی هستند‪.‬این مواد‬
‫دایما بین موجودات زنده و محیط مبادله میشوند‪.‬‬
‫ج)سایر مواد معدنی‪:‬‬
‫ترکیبات معدنی دیگر مثل کلریدها ‪،‬کربنات ها و‬
‫فسفات ها و ‪ . . .‬نیز در ساختار بعض ی بخش های بدن‬
‫موجودات زنده وجود دارند که به انجام بسیاری از واکنش‬
‫های زیستی کمک می کنند‪.‬‬
‫موادآلی‪:‬‬
‫موادی هستند که معموال به وسیله موجودات زنده ساخته‬
‫شده اند و در همه آنها کربن به صورت اتم اصلی وجوددارد‪.‬‬
‫الف)هیدرات های کربن‪:‬‬
‫نشاسته ‪،‬قند و شکر هیدرات کربن هستند‪.‬‬
‫ساختار‪:‬‬
‫کربن‬
‫هیدرات های کربن موادی آلی هستند که از سه عنصر‬
‫( )‪،‬هیدروژن( ) ‪ ،‬و اکسیژن( )ساخته شده اند‪.‬‬
‫هیدرات های کربن را در سه گروه اصلی جای می دهند‪:‬‬
‫مونو=یک ساکارید=قند‬
‫‪.1‬مونو ساکاریدها‪:‬یا مولکول(یک قندی)‬
‫دی=دو‬
‫‪.2‬دی ساکاری ها‪:‬از ترکیب ‪2‬مونوساکارید‬
‫ساکارید=قند‬
‫پلی=چند ساکارید=قند ‪.3‬پلی ساکارید ها‪:‬از ترکیب تعداد زیادی مونوساکارید‬
‫شکل هیدرات های کربن‬
‫مونوساکاریدها‪ :‬مثل گلوکوز‪.‬‬
‫گلوکوز کار بسیار مهمی در بدن انجام میدهد‪،‬چون گلوکوز‬
‫سوخت رایج بسیاری از سلول هاست‪.‬یعنی سلول برای به‬
‫دست آوردن انرژی الزم برای انجام واکنش های زیستی به‬
‫گلوکز احتیاج دارد‪.‬‬
‫دی سا کارید ها‪ :‬مثل ساکارز‪.‬‬
‫ساکارز را به صورت قند یا شکر مصرف می کنیم‪.‬‬
‫پلی ساکارید ها ‪ :‬مثل نشاسته ‪ ،‬سلولز ‪ ،‬گلیکوژن ‪‬‬
‫نشاسته‪:‬ماده خوراکی که از اتصال تعداد زیادی‬
‫گلوکوز ساخته شده است‪.‬گیاهان گلوکز اضافی خود‬
‫را به صورت نشاسته ذخیره میکنند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫سلولز‪:‬برای ما خوراکی نیست‪ ،‬اما غذای بسیاری از‬
‫گیاهخواران را تشکیل می دهد‪.‬پنبه تقریبا سلولز خالص‬
‫است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫گلیکوژن‪:‬از نظر ساختمان بسیار شبیه نشاسته‬
‫است‪.‬نشاسته مخصوص سلول های گیاهی ولی گلیکوژن‬
‫مخصوص سلول های جانوری و قارچ ها است‪.‬‬
‫گلیکوژن در سلول های کبدی و ماهیچه ایی ما به مقدار ‪‬‬
‫فراوان وجود دارد و منبع ذخیره ایی گلو کز است‪(.‬یعنی‬
‫گلوکز به صورت گلیکوژن در بافت ذخیره میشود)‬
‫‪‬‬
‫سوال‪:‬سلولز و نشاسته و گلیکوژن هر سه‬
‫از اتصال تعداد زیادی گلوکز ساخته شده‬
‫اند پس چرا خواصشان متفاوت است؟‬
‫ب)لیپید ها‪:‬‬
‫لیپید ماده ای آلی است که از ‪ 3‬عنصر کربن (‪)C‬‬
‫هیدروژن(‪ )H‬اکسیژن(‪ )O2‬ساخته شده است ولی‬
‫نسبت این عناصر با یکدیگر در لیپید ها در مقایسه با‬
‫نسبت آنها در هیدرات کربن بسیار متفاوت است‪.‬‬
‫اما از لحاظ مولکولی لیپید ها از ‪ 2‬بخش ساخته‬
‫میشوند‪:‬‬
‫الف‪ 1 :‬مولکول گلیسرول‬
‫ب‪ 1 :‬تا ‪ 3‬مولکول اسید چرب‬
‫لیپید ها در آب حل نمی شوند‪.‬‬
‫چربی یکی از معروف ترین لیپیدها است‪(.‬جربی یک تری‬
‫گلیسیرید است)‬
‫نکته ‪ :‬هر تری گلیسرید پس از تجزیه به مولکول های‬
‫سازنده آن تبدیل میشود‪.‬‬
‫وظایف‪:‬‬
‫لیپید ها وظایف گوناگونی را بر عهده دارند‪:‬‬
‫همانند هیدرات های کربن در تأمین و ذخیره انرژی نقش‬
‫دارند‪.‬‬
‫از مهمترین اجزای سازنده غشاهای سلولی هستند‪.‬‬
‫چربی زیر پوست بدن جانور باعث گرم نگه داشتن آن ها می‬
‫شود‪.‬‬
‫ج)پروتیین ها‬
‫‪.1‬ساختار‬
‫پروتئین ماده آلی است که از کربن (‪ )C‬هیدروژن(‪ )H‬اکسیژن(‪)O2‬‬
‫و نیتروژن(‪ )N2‬ساخته شده است‪.‬گاهی گوگرد(‪ )S‬نیز در ساختمان‬
‫بعض ی از پروتئین ها یافت می شود‪.‬‬
‫پروتئین ها از به هم پیوستن اسید های آمینه ساخته میشوند‪.‬‬
‫در بدن جاندران ‪ 20‬نوع اسید آمینه یافت میشود‪.‬‬
‫تعداد و نوع اسید آمینه ها در پروتیین های مختلف متفاوت است‪.‬‬
‫وظایف‪:‬‬
‫پروتئین ها وظیفه انتقال مولکول های کوچک را در بدن دارند‪.‬مثل‬
‫هموگلوبین در خون که مسوول انتقال گازهای تنفس ی هستند‪.‬‬
‫در انقباض ماهیچه ها نقش دارند‪.‬‬
‫از اجزای اصلی غشاهای سلولی هستند‪.‬‬
‫نقش آنزیمی دارند‪.‬‬
‫(جنس غشا=پروتیین ‪ +‬فسفولیپید)‬
‫آنزیم ها‪:‬‬
‫آنزیمها پروتئین هایی هستند که سرعت واکنش های شیمیایی را‬
‫در بدن موجودات زنده افزایش می دهند‪.‬‬
‫بدون وجود آنزیم ها در بدن موجودات زنده واکنش های شیمیایی‬
‫نمی توانند با سرعت خوبی انجام شوند و در نتیجه جاندار خواهد‬
‫مرد‪.‬‬
‫آنزیم ها سرعت واکنش های شیمیایی را افزایش می دهند‪،‬‬
‫اما خود در این واکنش ها مصرف نمی شوند و تغییر هم نمی‬
‫کنند‪(.‬به طوری که همان طور که در ابتدای واکنش بوده اند‬
‫همانطور هم در انتهای واکنش باقی می مانند‪).‬‬
‫آنزیم ها ‪ 5‬ویژیگی اصلی دارند‪:‬‬
‫‪.1‬همگی از پروتیین هستند‪.‬‬
‫‪.2‬هر کدام واکنش خاص ی را تسریع می کنند یعنی عمل‬
‫اختصاص ی دارند‪.‬‬
‫‪.3‬هر آنزیم می تواننند بارها و بارها مورد استفاده قرار می‬
‫گیرد‪.‬‬
‫‪.4‬حرارت زیاد آنها را خراب می کند‪.‬‬
‫‪.5‬آنزیم ها نسبت به میزان اسیدی بودن محیط حساس‬
‫است‪.‬‬
‫آنزیم ها چگونه عمل میکنند؟‬
‫برای اینکه بدانیم آنزیم ها چگونه عمل میکنند‪ ،‬در ابتدا الزم است اجزاء‬
‫آنزیم ها را بشناسیم‪.‬‬
‫‪ .1‬پیش ماده ← مولکول ها یا موادی که قرار است تحت فعالیت‬
‫آنزیم قرار گیرند‪.‬‬
‫‪ .2‬جایگاه فعال آنزیم ← آن قسمتی از آنزیم که پیش ماده به آن‬
‫متصل میشود‪.‬‬
‫‪ .3‬فرآوره ← مولکول ها یا موادی که حاصل فعالیت آنزیم می باشند‪.‬‬
‫×اینکه آنزیم ها عملکرد اختصاص ی دارند به خاطر شکل خاص سه‬
‫بعدی جایگاه فعال آنها است‪ ،‬که فقط با پیش ماده مخصوص خودش‬
‫جفت و جور میشود‪.‬‬
‫پایان‬
‫جلسه بعد امتحان‬
‫جامع از فصل دوم‬