Transcript File - Austevoll Sokn

Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
AUSTEVOLL
Nr 5 - 2011 - Årgang 15
KYRKJEBLAD
Eg er så glad kvar julekveld for da vart Jesus født!
Guds ord og Guds
kroppsvarme
God Jul og Godt
Nyttår frå ordføraren
Side 20
Side 21
Hans Nielsen Hauge
og Austevoll
Side 22
1
2
Arvegodset.
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Eg minnest eit gamalt hus med gamle møblar og gamalt panel. På lemen stod det ein rokk
og skein. Den hadde eg hug skulle verte min.
Frimodig gjekk eg til eigarane og spurte om
dei ville selje. Det skapte undring hjå meg, svaret
dei gav: ” Diverre, denne kan me ikkje selje, men
hadde du spurt i fjor kunne du fått ein, for då
hogg me opp sju rokkar til ved!”
Var det verkeleg slik dei tok vare på det
gamle.?Anne
Arvegodset.
Lise Kvåle Det var ikkje alle tider menneska forstod kor verdfullt det var. Nokre av oss
fekk kjøpt ein og annan gamal ting, som ikkje har
anna
at dei
deropp
og og
vitnar
or deverde
flesteenn
av oss
går står
det litt
nedom
herein
i
idyll
strev
somog
eindårlige
gong dager.
var. Slik er
livet.og
Vi om
har eit
gode
dager
Andakt
Eg vil løfta fram dette arvegodset.
Det var ikkje meint å stå der som utstilling, men
som det livgjevande ordet som er med å forma
livet, framtida og æva. Som gjev ny von. Som styrker trua mi og gjev meg tryggleik. Det er litt av ein
fedrearv !
Han, som held både tid og æve i sine hender, han
er og i stand til å halde dei sekund som heiter
Etter denne hendelsen i Tempelet gikk Hanna tilbake
våre liv i sine hender. Arvegodset er ikkje ei utsilltil sine. Hun så ikke så lei seg ut og hun begynte igjen
ingsvare,
men
om skjedd?
livet ogJeg
dagane
å spise. Hva
vardet
detspenner
som hadde
tror at hun
våre
,
det
har
med
den
levande
Gud
å
gjere!
fikk lagt fra seg noe av den store byrden framfor Gud,
Frå prestens sin penn
Tøm ditt hjerte!
F
det å være menneske. Av og til kan det synes
som om
livet av
er mer
urettferdig
forsamla
noen enn
an-er
Mange
dei minna
vi har
på ifor
livet
dre. nok av ymse kvalitet, men mange av dei er verke-
leg verd å samle på.
Jeg tenker på mannen som prøvde å gjøre alt han
Når eg ser med attende kjem det for meg
kunne for kona si, og likevel var det ikke nok. Kona
at
Gud
sette
gode
avtrykkvar
på dårlig.
mangeDet
av så
forgråt og var stadig sine
lei seg.
Matlysten
tidaut.
sine
Gud
i går, Han
er i morgon.
ikke bra
Sliktimer.
hadde
detsom
værtvar
i årevis.
Mannen
lurte
ogom
forfra
meg.
og forfra.
etter Bakfra
hvert på
hanomgjev
ikke varDu
god
nokBakfra
for henne.
Dette høyrer med til minna, til arvegodset.Det er
Vi kjenner
historier
rundt oss,
noko gjerne
av det slike
gjevaste
arvegodset
egeller
har. noen
som ligner.
Det
er
allment,
og
har
skjedd
til
alle tider.
OG: Dette er ein viktig del av livet eg lever
i dag.
Jeg tenker på Elkana og Hanna som levde for flere
Når det vert tukla med dette arvegodset, når mentusen år siden. De hadde det slik. Riktig nok hadde
neska freistar kome frå det ved å seia at det er
Elkana en kone til, som skikken var, men han var mest
noko
å bryante
seg nok
om lenger,
då ertilmenneska
glad iikkje
Hanna.
Elkana
hva sorgen
Hanna
på i.feil
veg.
bunnet
Den
var åpenbar og det var krise, spesielt
for Hanna. Hun kunne ikke få barn, og ble derfor også
ertet Våre
av sinliv
medkone.
status itil.
den tiden.
høyrer Hun
ikkjemanglet
berre fortida
Livet Det
hennes
var
nesten
ingenting
verdt.
høyrer notida til. Midt i mørkret kjenner
eg på eit lys som gjev innsyn i ein ny og større
En gang tok Hanna mot til seg og gikk inn i tempelet
samanheng. Tankar eg sjølv ikkje har tenkt, ord
for å be til Herren. Sorgen var så stor og bønnene var
som ikkje er mine vert rekkt meg som eit varmt,
intense. Det var synlig i hele skikkelsen hennes. Jeg
venleg
handtrykk.
tusensinår,ordei
har prøvd
å se
henne forOrd
megsom
derhar
hunlevd
stårimed
får
verkekraft
langt
utover
den
historiske
ramma
dløse bønn vendt mot Gud. Jeg får medlidenhet med
deiPresten
er tala Eli
innsåi. henne. Han satt på en stol litt på
henne.
avstand og fulgte
henne.
Hennes
opptreden
Som med
truande
nyttar
eg meg
av dessevar
orda.
ikke bra,
mente
han.
Han
avbrøt
henne
og
irettesatte
Dei tilhøyrde generasjonane før meg og skal tilhenne
strengt.
hun Eg
vareig
full.ikkje
Ikkedesse
engang
høyre
dei Han
som trodde
kjem etter.
orda.
presten kom henne i møte. Hun ble misforstått! Nytt
Men eg brukar dei og kjenner at dei knyter meg
nederlag! Heldigvis hadde Hanna mot til å svare og
til den
Herre
vart
møte
fortalte
presten
at eg
hunein
bargong
på en
stordøypt
sorg. til.
”…I hele
med
ei
forvirrande
samtid
og
endå
meir
ukjend
tiden har jeg talt ut min store sorg og smerte”. Det
kjenner
eghjerte.
meg sårbar,
men
må haframtid,
rørt ved
prestens
For han
gavlikevel
hennetrygg.
Gleda
og jubelen
er der. Klagen
smerta
noe av
det beste
et menneske
kan bli og
møtt
med. med.
Han
gav henne sin velsignelse og fredshilsen i tillegg til
å profetere
om hvafrå
som
skulle
skje.
Men ORDET
Gud
gjev
liv.”Gå i fred! Israels
Gud skal
gi
deg
det
du
har
bedt
ham
undersom
var
Kastar eg vrak på det, eller høggom”.
detEti bitar
i emning. Lite visste hun om hva dette barnet skulle
gamle rokkar, er det eg sjølv som tapar på det. Og
komme til å bety.
det samfunnet eg lever i og høyrer til i.
og fikk til slutt også satt ord på noe til presten. Det
lettet Salm
på trykket
Difor:
31:15som var i henne. Dessuten var det
håp.
”I
di hand er mine tider, Herre!”
Ei god og velsigna haust til dykk alle - !
For mennesker i dag kan barnløshet være en stor sorg
som andre har vanskelig for å forstå. Tiden vi lever i,
Tak vare på arvegodset!
er ikke som for Hanna. En mister ikke status som den
gangen. Andre opplever sorg over andre ting. Det kan
være sorg som er skjult for andre. Sorg over noe en har
Per
Fimreite
mistet,
eller sorg over det som ikke er blitt til. Brustne
forventninger. Sorgen har så mange ansikter, og er
ikke alltid synlig for omgivelsene. Den kan heller ikke
alltid deles med andre, for det er lett å bli misforstått.
Austevoll sokneråd vil retta ei varm takk til Per
Men én ting har jeg tro på, og det er å tømme sitt
Fimreite for andaktane han har hatt i kyrkjebladet,
hjerte for Jesus. Det letter trykket, og han er vår medmen
allergjennom
mest for tenesta
har utført
i Austevoll
vandrer
alt som han
vi møter.
Det er
håp for oss,
det
siste
halvanna
året.
Per
slutta
si
teneste
i Austevoll
som det var det for Hanna. Underet skjedde
i hennes
30
ynskjer
deghun
og lengtet
Anne altetter.
godtUnder
og Guds
liv.juni
Huni år.
fikkMe
barnet
som
kan
også skje
i mitt
og vidare.
ditt liv. Jesus bor ved troen i våre
signing
over
vegen
hjerter og han er nær hos alle dem som påkaller ham!
Historien om Elkana og Hanna kan du lese i 1. Sam.
Kapt.1.
REDAKSJONELT
Austevoll kyrkjeblad
Utgjevar: Austevoll sokneråd
Redaksjon:
Eli Kari Algrøy
Tlf. 47018770
E-post: [email protected]
Knut Inge Østervold
Tlf. 90128430
Anders Arve Kalve
Tlf. 97777307
Inge Halstensen
Tlf. 90135322
Annonseprisar pr. år:
Små kr. 600.Store kr. 1.200.Årskontingent
kr. 200.Kontingent utanbygds: kr. 250.Bankkonto: 3628.07.20032
Trykkeri:
Borge Grafisk
Trykkeri: www.netprint.no
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Frå
presten
sin
penn
F
orteljinga i Matt. 15, 21 – 28, har alltid gjort eit sterkt inntrykk på meg.
Ei kvinne frå Kananan kjem til Jesus
med naud for dottra si som lir av ”ei vond
ånd”, og opplever å verta avvist , både av
Jesus sjølv og læresveinane hans.
Avvisning, kven har vel ikkje opplevd det-?
I vårt kalde, materialistiske samfunn, er det
diverre eit alment fenomen.
Vi tenkjer skjeldan på kva dette gjer med
sinnet vårt, - kva ”sår” denne avvisninga etterlet seg – sår som mange bær på resten
av livet. Vi klagar ofte over at borna og dei
unge er så urolege, bråkete, agressive og
frekke – utan respekt for vaksne osv.
Kan det ha noko med oppleving av avvisning å gjera-?
Vi vaksne kan og oppleva avvisning, frå
arbeidskollegaer, ektemake, kameratar,
arbeidsgjevar, kyrkja og andre, ”ei kald skulder”-? Vi kjende oss ”utanfor”. ”Mobbing” ,er
eit anna uttrykk for avvisning.
Jesus bevegar seg ”utanfor” grensene
denne dagen i det gamle Israel. Også i
overført tyding. Denne kanananeiske
kvinna er ”utanfor” på meir enn ein måte.
Dette at dotter hennar lei av ei vond ånd,
fekk naboar og kjente til å unngå både
henne og dottera. For ein jøde, som Jesus
og læresveinane, var ho ein heidning, ein
urein som dei ikkje skal ha kontakt med etter Moselova. Dette veit den kananeiske
kvinna , men bryr seg ikkje om det. Nauda
hennar driv henne fram. Jesus frå Nasaret
er på veg forbi. Ho berre må finna han. Han
som sjølv opplevde avvisning. ”Ho sveipte
han og la han i ei krubbe, for det var ikkje rom
åt dei i herberget”. Luk. 2, 7, og ”Han kom til
sitt eige,og hans eigne tok ikkje imot han”. Ho
fattar mot og tek kontakt, men opplever
også her å verta avvist. Men ho gjev seg
ikkje – til føredøme for oss. Til sist seier Jesus
til henne: ”Trua di er stor, kvinne! Det skal gå
deg som du vil”.
Er det noko vi kan læra av denne forteljinga
– no når det går mot adventstid og juleførebuingar, -den travlaste tida i året-?
Dei fleste born gler seg til jul, men ikkje alle.
Det er dokumentert at mange born kvier
seg til jul, nettopp fordi dei opplever avvisning, frå mor eller far, frå besteforeldre eller
andre. Kanskje vi kunne ha dette ”i mente”
når vi no går mot advent og jul, også her i
vår fredelege hjørna av verda-?
Vi kan ikkje rekkja over alle som lir, men ein
tanke, ei bøn til han som ynskjer å møta alle
med kjærleik og fellesskap, det kan vi alle.
Så kan vi kanskje sjå på våre eigne born
med andre augo-? Vera meir merksam på
dei signala dei sender oss : – bøn om nærleik, tid og merksemd. Eit fars- eller morsfang, eit bestemor-eller bestefarskne kan
vera det avgjerande for både helse og Gudsforhold i framtida. Ei annleis adventstid for
borna, med god tid, gode forteljingar, god
prat – mindre TV-?
Ynskjer dykk ei god adventstid , og ei velsigna julehøgtid.
Trygve Hellesøy
Austevoll sokneråd vil retta ei varm takk til Trygve Hellesøy for tenesta han har gjort
i Austevoll, denne hausten ifm. sokneprest Kjell Asle Børnes sin studiepermisjon.
Me ynskjer deg og familien alt godt og Guds signing over vegen vidare.
3
4
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Advent
Eit ord fylt av draumar og voner; noko
skal skje, det er ein som skal komme.
Prost Margrethe Holmboe Askeland
Adventstida er ei tid å vere i, det er mykje travel aktivitet, mange gode samkomer, mange
gode tradisjonar. For meg er adventstida og ei
tid der eg får vere i forventinga om at eg enno
ein gong skal få feire at Gud vart menneske.
Snart skal eg på ny få gå inn i dei gamle forteljingane om barnet som vart fødd og hadde
himmelen med. Det er von for ei skada verd:
«Jorden er helliget av et guddommelig nærvær»,
sa den svenske biskop Martin Lønnebo om
jula sin betydning.
Adventstida er ei tid der noko tek slutt og
noko nytt er ferd med å kome. Haustmånadene har gått over til vinter, naturen har gått til
kvile for nokre månader, men det visne lauvet
gjev næring til ny vekst neste år. Det kjem alltid ein ny vår etter den mørke vinteren. Slik er
det, den gode rytmen Gud har lagt ned i tilveret gjev oss visse om det. 1. sundag i advent
tok eit nytt kyrkjeår til. 2011 er snart historie,
men 7de sansen for 2012 ber preg av at eg
ikkje er i tvil om at det kjem tider etter dette.
Det som tek slutt er samstundes inngangen til
noko nytt. For nokon har endringane fram mot
årsskiftet vore meir merkbare enn for andre.
Som prest får eg kome nær, i sorg og i glede.
Vere der ved dei store vegskilla i livet. Eg får
stå i ei teneste der eg får formidle at sjølv om
vi ikkje veit kva dagane som kjem vil bringa,
kan vi vere trygge på at uansett kva som skjer:
Gud er i det. Eg får vere med i dei gladaste
stundene i livet: Eit lite barn er teken i mot i
heimen, og vi tek det i mot i kyrkja. Ein festdag i familien, og ein festdag i kyrkja når vi får
døype den lille til Kristus, leggja hendene på
og velsigna. Det er stort når vi får høyre to som
i sin fineste stas står framom alteret og lovar
kvarandre framtida. Og etter at vi har høyrt
lovnadene deira få lov å leggja den nye heimen i Guds hender.
Og så er det dei dagane som også høyrer med,
dei dagane då sorgen bankar på døra. Det er
dei dagane det kan vere vanskeleg å sjå at
«Mørket omkring oss er mørket før daggry» slik
Svein Ellingsen skriv i ei av sine vakre salmar.
Trygve Hoff sine ord om at det er langt til Betlehem i Nordnorsk julesalme, treff kan hende
betre: «Nu har vi den hardaste ria, vi slit med å
kave oss frem mot lyset og adventsti’a, d’e langt
sør til Betlehem.»
Det var mørkt hjå dei deporterte til
Babylon og då profeten Jesaja sin
trøysteord nådde dei.
Sjå, eg skapar noko nytt
No gror det fram
Merkar de det ikkje?
Adventstid er ei tid til å stogge opp og få auge
på det ny Gud er ferd med å la hende i våre liv
og i vår verd.
For meg ber desse mørke dagane fram mot
vintersolverv i seg vissa om at «Du ser oss i
mørketidslandet, du signe med evige ord husan
og fjellet og vannet, og folket som leve her nord.»
(Trygve Hoff )
Barnekantoriet
Austevoll barnekantori er eit kor for barn
frå 3. til 7. klasse. Me øver i Austevoll kyrkje,
Storebø, onsdagar kl. 17 til 18.
Øvinga startar med ei god oppvarming av
stemmene våre før me startar sjølve synginga :-)
Når me har sunge nesten ein time, pleier
me å ha ei lita lesestund og avsluttar samlinga med “Fadervår”.
Denne hausten har det vore mellom 5 og 9
ungar på øvingane. Ein fin gjeng, men me
ynskjer oss fleire nye medlemmer! Det er
kjekkare å syngja når me er mange :-)
No er me i full gang med å øva på julesongar til julekonsert og julafta! Tenk at det
snart er jul...!
Austevoll barnekantori har 2 gonger tidlegare vore med på Barnekorfestival i Nordhordland, og det har me tenkt å vera med
på til våren, óg! Dette er ein stor korfest
for opptil 1000 barn! Her skal me syngja i
felleskoret, og diverse artistar frå ulike miljø
stiller opp. Bl.a. Stella Mwangi!!
Etter jul startar innøvinga av 11-12 songar
som me skal vera med på. Spennande!!
I løpet av dei 6 åra me har vore i gong, har
me sunge på ulike arrangement og på ulike
stader.
Det har blitt tradisjon at me syng på “kyrkja
sin dag” i juni. Dette er eit utearrangement
som er populært!
Nokre gonger i løpet av semesteret har me
fått nokre foreldre til å stilla opp med litt
“kos” til oss, bollar, muffins og anna er populært :-) Kanskje det blir litt julekos snart...?
Kom og bli med, du også!!!
5
6
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Babysong i
Austevoll kyrkje 2/11
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Hundvåkøy søndagskule 30. okt
Det var 38 ungar, med foreldre, besteforeldre og ein oldefar. Malene Skår leia sundagskulen, og Ingrid Njåstad hadde ein
forteljing om Jesus og disiplane på Genesaretsjøen. Ingebrigt Øustevoll spela på trekkspel til sangane, noko som gjer det
heile svært koseleg! Det kom også folk frå Storebø og Bakkasund og var med oss, noko som var svært kjekt.
Margrethe Østervold
7
8
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Elias Blix 175år – 2011
- Mannen som kristna landsmålet Elias Blix var professor og politikar, men mest
kjend som salmediktar og bibelomsetjar. Gjennom salmane og omsetjinga av Det nye testamentet står Blix som den første- og fremste
pioneren for nynorsk kyrkjespråk.
Blix var fødd på Sandhornøy i Gildeskål 24. februar 1836 og døydde i Kristiania 17. januar 1902.
Han gjekk lærarseminaret i Tromsø (1853–1855).
Etter fire år som lærar i Tromsø reiste han til Kristiania (1859). Der budde han resten av livet.
Blix tok examen artium (1860), examen philosophicum (1861) og teologisk embetseksamen
(1866). Vidaregåande studium av hebraisk og
andre semittiske språk skaffa han ein doktorgrad
(1876) og eit professorat (1879). Han var også
statsråd (kyrkjemenister) i Johan Sverdrups venstre regjering (1884-1888). Med unnatak av åra
som statsråd, underviste han i hebraisk og bibelfag ved universitetet i Kristiania.
Diktar
Det første heftet av Nokre Salmar. Gamle og nye
kom ut i 1869. Først i 4. utgåva (1891) sette Blix
namnet sitt på tittelbladet. No var Nokre Salmar
blitt ei nynorsk salmebok med 150 salmar til heile
kyrkjeåret. I 1900 gav Blix ut 50 nye salmar og
nokre andre dikt i Salmar og Songar.
Blix store inspirasjonskjelder var naturen og Bibe-
len. Han nyttar motiv og forteljingar frå Bibelen
i nye kombinasjonar, ofte på ein måte som flyttar dei frå Midt-Austen og inn i eit norsk kysteller fjellandskap.
Ved sida av songen ”Å eg veit meg eit land” er ei
rad salmar enno i bruk, som: ”No livnar det i lundar,” ”Gud signe vårt dyre fedreland”, ”Kling no,
klokka”, ”No koma Guds englar”, ”Ljos yver grav”,
”Himmelske Far, herleg utan like”, ”Med Jesus vil
eg fara”, ”Jesus, du er den himmelveg”, ”Syng i
stille morgonstunder”, ”No soli bak om blåe fjell”.
Bibelomsetjar
Saman med Ivar Aasen gjorde han pioneromsetjinga Apostelen Pauli Brev til Romararne
(1882). Saman med Johannes Belsheim og Matias Skard var desse to også ansvarlege for den
første fullstendige nynorske utgåva av Det nye
testamentet (1889/1890).
I 1899 gav Blix ut ei ”Ny, gjennemsedd Utgaava” for Det Norske Bibelselskap.
Han omsette også Martin Luther sin litle katekisma (1890).
“Hadde me fengje ei slik umsetjing paa reformasjonstidi,
so hadde mangt vore annarleides i Norig no,
og iser vilde det set annarledes ut ved mang ei daudsseng”
Ivar Aasen til Elias Blix, 1889.
Kling
no klokka
Kling no, klokka! Ring og lokka,
ring og lokka fra tusund tårn!
Tona um frelsa! Kalla og helsa,
klla og helsa med fred Guds born!
Kling no, klokka! Ring og lokka,
ring og lokka fra tusund tårn!
Sorgar sæle, englemæle,
englemæle med livsæl ljod!
Far gjennom grender, strøym over strender,
Strøym over strender som toneflod!
Sorgar sæle, englemæle,
englemæle med livsæl ljod!
Englar kveda: Høyr en gleda,
Høyr den gleda som her er hend!
Ljoset er runne, livet er vunne,
Livet er vunne: Ein frelser send.
Englar kveda: Høyr den gleda,
Høyr den leda som her er hend!
Sæle stunder, store under,
store under og løyndoms skatt!
Møyi vart moder, Gud vart vår broder,
Gud vart vår broder i julenatt.
Sæle stunder, store under,
store imder og løyndoms skatt!
Barn er bore,. Barnekåret,
barnekåret ved det me vann.
Anden no føder oss til hans brøder,
oss til hans brøder , Guds born som han.
Barn er bore. Barnekåret,
barnekåret ved det me vann.
Sjå, det dagast, snart det lagast,
snart det lagast til høgtid ny!
Då skal oss klokka leikande lokka,
leikande lokka til helg i sky.
Sjåm det dagast, snart det lagast,
snart det lagast til høgtid ny!
Elias Blix
9
10
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Betania
Haukanes
Betania Haukanes er ein utpost til Pinsekirken Tabernaklet
i Bergen. Det vil seia at pastorane i Hovudmenigheita er
våre pastorar også. I praksis betyr det at pastoren hjelper
til ved gravferd, vigsling eller andre ting dersom det er ynskjeleg.
Hovudmenigheita har også arbeidsgjevaransvar. Det gjer
det enklare for oss å betala løn og feriepengar til personar
som vi nyttar som talarar og liknande. Men elles står vi på
eigne bein og rår oss sjølve så godt vi kan.
Som andre organisasjonar har Betania årsmøte med framlegging av rekneskap og budsjett. I tillegg vel årsmøtet
kven som skal sitja i Styringsgruppa og vera leiar for forsamlinga.
Det var i 1951 at den vesle veneflokken av pinsevener i
Storebø området starta det som den gang ble kalla Storebø bønnering, ein utpost under pinsemenigheita Tabernaklet i Bergen. Det var ikkje mange på Storebø som var
pinsevener på denne tida, men Minda som var gift med
Nils Gjertsen Storebø var ein av desse, og samla gjerne
vener og kjente til husmøte. Det var nok nokre som var
skeptiske til dette “nye” med dåp av truande og tungetale
eller “åndsdåp”, men fleire kom til husmøta både på Eido
og på Haukanes og blei begeistra over det dei fekk høyra.
Dette blei etter kvart til Storebø bønnering. Venneflokken opplevde nok motstand mot møteverksemda, men
likevel blei det sett i gang med husbygging som medlemmene stod for sjølve. I 1974 kunne pinsevenene endeleg ta i bruk sitt nye og etterlengta forsamlingslokale på
Haukanes. Til innvielsen kom forstander Roald Andersen
frå Tabernaklet i byen og Arne Eide frå Austevoll kyrkje.
Fram til i dag har det vore jamt med møte i Betania
Vi har møte om lag tre sundagar i månaden. Oftast inviterer vi ein talar på besøk. Då er det naturleg nok forkynning, bøn og song. Andre gonger er det familiesamlingar
med litt annan stil. Sporadisk har vi arrangert seminar og
temasamlingar mot ulike målgrupper.
Stundom kjem foreldre med nye familiemedlemmer og
ynskjer menigheita si forbøn for barnet. Då har vi barnevelsigning i møtet. I pinserørsla har vi ikkje barnedåp. Vi
praktiserer dåp med full neddykking av unge og eldre
som slik gir uttrykk for trua på Jesus. Det er berre trua på
Jesus som kan frelse oss. Vi har eit lite dåpsbasseng i lokalet vårt som vi tek i bruk når vi har dåp. Elles så trur vi at
Den Heilage Ande kan arbeida gjennom menneska i dag
også, slik at det skjer overnaturlege ting.
Anna kvar veke har vi såkalla studiegruppe. Det høyrest
gjerne litt akademisk ut, men bakgrunnen var meir eller
mindre faste studieopplegg om ulike tema vi jobba med,
derav namnet. Vi har nyleg jobba med boka ”Våg å tenke
– Våg å tro”, som utfordra oss til å stå på det med trur på.
Det er alltid plass til alle sine tankar og meiningar. Samtalen går på ingen måte treigt, og låtten sit laust. Sjølvsagt
må vi kosa oss med litt mat i tillegg.
I Betania er vi så heldige at vi i alle år har hatt fleire som
både kan spela og syngja. Klara og Solveig Haukanes
song ofte saman i tidlegare tider. Seinare har det vore
ulike kor, grupper og einskildpersonar. Det er veldig
kjekt med god song og musikk i dei ulike samlingane
våre, både til kvardag og fest. Song- og musikktreff og
liknande arrangement har vi hatt mange av. Dei to siste
åra også i pinsen.
Forutan møta er nok Førjulstreffet, eller Grautfesten som
han også er blitt kalla, den lengste tradisjonen vår. I over
30 år har vi gjennomført denne. Fullt hus kvar gong. Vi
serverer gløgg og graut, og kaffi sjølvsagt. Alltid er det
mykje song og musikk. Ein gong droppa Styringsgruppa
Førjulstreffet. Men då var meldinga klar frå ungdommen:
”Ingen julestemning utan Grautfesten!”
I alle år har Betania støtta ulike misjonsprosjekt på eiga
hand, eller gjennom misjonærar i ulike samanhenger. For
tida støttar vi arbeid blant jødar i Israel.
Opp gjennom tidene har det vore ulike aktivitetar i
huset, mellom anna bønemøte, ein stor sundagsskule,
ungdomsgruppe og andre ting. Dessverre har barne- og
ungdomsarbeidet lagt nede ein del år. Men nokre unge
vaksne har pussa opp i første etasje og gjort det lyst og
triveleg, og ynskjer å få til eit tilbod for barn framover. Ei
av dei første tilstellingane var Hallovenn! eit alternativ til
Halloween.
Betania har i mange høve vore med om fellestiltak saman
med kyrkja og bedehusa i kommunen. Noko av det siste
vi var i lag om, var bibelstudium med Leif Jackobsen. Det
var veldig kjekt.
Betania ynskjer å vera ei open og innkluderande forsamling med stor takhøgd, samstundes som det er viktig for
oss ta vare på vår identitet i pinserørsla. Vårt ynskje er at
nådegåvene skal vera i funksjon, slik at menneske kan
bli styrkt i si tru og finna lækjedom både til ånd, sjel og
lekam.
Anne Lise Kvåle
Leiar Betania Haukanes
11
12
5j0ubi-låanrstane 2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Av 91 konfirmantar som vart konfirmert i 1961, var det 53 som deltok på jubileet 2. oktober. Jubileet byrja som
vanleg med gudsteneste i Austevoll kyrkje. Her var det presentasjon av jubilantane og fotografering. Så gjekk turen
vidare til Bekkjarvik og samling på Bekkjarvik Gjestgiveri. Takk til alle for ein fin og minnerik dag.
Desse deltok på jubileet:
Aksel Severin Haukanes, Anlaug Heskestad, Anlaug Mikalsen, Arne Kalve
Klepsvik, Arvid Troland, Arnold Holm,
Asbjørg Jenny Aasebø, Astrid Johanne
Taranger,
Astrid Margrete Andersen, Atle Aarland, Bjarne Olai Vik, Bjørn Storebø,
Bjørn Ove Dalseide, Edvard Johannes
Stangeland, Ester Alise Steinestø, Ester
Borgny Storebø, Halstein Arne Waage,
Hans Emil Drønen, Ingeborg Karia
Møgster, Inger Johanne Pedersen,
Ingrid Helen Vik, Ingrid Aud Økland,
Ingolv Storebø, Jan Geir Kalvenes, John
Dagfinn Haukanes, Kari Grete Sande,
Kari Norunn Larsen, Kristen Åretun
Klinge, Kjell Ove Grønås, Lars Erling
Hanøy, Lillian Markussen, Liv Margrete Ludvigsen, Marta Jane Gjerde,
Magnhild Otterå Heimark, Magnhild
Berit Grindheim, Nils Magnar Taranger,
Norunn Helen Alvsaker, Oddvin Otterå,
Olav Atle Fagerbakke, Per Karstein
Njøten, Randi Olaug Tøkje, Rannveig
Albrechtsen, Rannveig Agate Hisdal,
Reidun Drønen, Rigmor Nordis Oksnes,
Roald Inge Grasdal, Roald Solbakken,
Sissel Marie Vik Engelsen, Sønneve
Helen Fagerbakke, Åse Marie Vik, Marit
Kristin Mork-Knudsen, Harald Møgster
og Atle Hevrøy
Ein godviljens mann
Det var den sommaren som alle over 70
år hugsar den dag i dag. Den sommaren
då sola skein og godværet ingen ende
ville ta. Sommaren 1947. Framleis sat
gleda over den 2 år gamle freden sterkt i
minnet i folket. Optimismen var stor. Ved
St.Hans tider den sommaren - den 21.juni
- vart det fødd ein gut på Stangeland.
Foreldra var Bjørn Stangeland og Cecelie Stangeland(fødd Aarland), begge frå
Stolmen. Året før hadde dei fått ei jente
- Elin. Nå kom guten som fekk namnet
Edvard Johannes, oppkalla etter farfar og
morfar. Begge fiskarar med eigne båtar.
For den unge guten var yrkesvegen klar.
Det måtte bli fiske. Og han var tidlig ute.
Allereie i 14 års alderen var han med på
Islandsfiske. Seinare vart det utdanning
som styrmann/skipper og han har i alle år
seinare reist på Halstensen sine snurpebåtar. Ein særs dugande navigatør er attesten frå fleire.
Med dette kunne det meste vore sagt,
men slik skulle det ikkje gå. For seint på
70-talet vart Edvard Johannes losa inn i
politikken og Senterpartiet av sambygdingane Marta Våge, Bjørg S. Njåstad og
Magnus Stangeland. I 1983 vart han vald
inn i kommunestyret som varamann og
møtte det meste av perioden. Frå 1987
vart han fast representant for SP, går nå
på 4.perioden i formannskapet og er i sin
3.periode som varaordførar.
I tillegg har han på si politiske merittliste
ein periode som leiar i representantskapet i Samarbeidsrådet for Sunnhordland.
Dessutan medlem av forliksrådet. Og siste 8 år medlem av soknerådet.
Han er heilt utan samanlikning nestor i
kommunestova. Likevel seier han at politikken berre er ein hobby for han.
Hans interesser er i første rekke samferdslepolitikk og infrastrukturbygging. Difor
har planutvalet vore hans naturlige arena.
Salthella-utbygginga med fiskerihamn,
servicehamn og planer om å få attende
oljevernberedskap er Edvard Johannes
sitt ektefødde prosjekt. Han er også sterkt
oppteken av å få Austevoll landfast via
bru frå Tobbeholmene til Reksteren og
inn på E39 traséen.
Men det som mest har særmerkt Edvard
Johannes dei seinare år - og ganske sikkert gitt mest direkte tilbake til Austevoll
- er den ambassadør og døråpnar han har
vore innad mot den raud-grøne regjering.
Ikkje minst på grunn av draget han har
på «damene i Kommunal- og Samferds-
ledepartementet», damer han faktisk er
på førenamn med - ho Liv Signe og ho
Magnhild. Med sitt lune vesen og tilforlateleg ytre startar han opp slike møte med
ei god historie og skaper dermed ein avslappande atmosfære. Dette er psykologi
på høgt plan, betre enn det nokon akademikar og næringslivskonsulent kan by
på. Og det gir resultat. For ordføraren må
han vere eit funn.
For nokre var det ei overrasking då Edvard Johannes vart innvald i soknerådet
i 2003. Ikkje nok med det , han vart også
attvald. Men som ordtaket går: «Det stillaste vatn har den djupaste botn.»
Som medlem av soknerådet har han målbore sine klare meiningar om utviklinga i
samfunnet vårt. Eit samfunn som er tufta
på dei kristne verdiane og nedfelt som
ein hjørnestein i Grunnlova vår. Kristne
grunnverdiar er i ferd med å smuldra opp
og nemner som eit døme på det fjerninga
av kristendomsfaget i skulen. Det er ei
ulukkke for samfunnet og han meiner bestemt at dette må komme inn igjen som
eige fag.
Kyrkja ser han på som «ein del av sjela i
samfunnet». Han har engasjert seg kraftig
for å bevare gamle Møkster kyrkje som no
er omdøypt til Stolmen kyrkje, eit namnebyte han ikkje er særleg glad for. Han er
glad for skipinga av støtteforeninga «Havlys» og har god tru på at gamle Møkster
kyrkje vil ha ei framtid som eit levande
gudshus.
Hans kvardagskristendom er enkel og
han lister denne opp i nokre få ord. Å
vere medmenneske. I Bibelen er dette
fleire stader omtalt, m.a. i det doble kjærleiksbod. At ein skal ære og elska sin
Gud, men like viktig er det å elska sin neste. Tilgjeving er óg sentralt. Vi menneske
skal tilgje kvarandre og ikkje bere på nag.
For han er kristendom å vise dette i kvardagen. Orda er ikkje så viktig, men kva ein
gjer. Som kyrkjefader Augustin sa det: «
Du skal forkynne evangeliet, om nødvendig med ord.» I dette ligg handlingane i
botnen, ikkje fine ord.
Førsteinntrykket av Edvard Johannes
kan vere vanskeleg å tolke. Kven er han
eigentleg? Ein kjempesterk bamse av ein
mann som alltid roa gemyttene når det
kokte over for andre på grendahuset. Ein
underhaldar som liker å få folk til å le. Ein
spasmakar med ein lun og underfundig
humor som avvæpnar dei fleste. Som
t.d.då ei dame spurde kor gammal han
var. «Jau, om lag 50 år, ja då med fråtrekk
frå den tida eg har vore på Island..»
Frå dei som kjenner han godt er meiningane udelte. Dette er berre ein del av Edvard Johannes. Han er så mykje meir enn
det. For bak sitt røslege, godslege og tilsynelatande godtruande ytre og med sin
muntre, lett fleipande væremåte, skjuler
han svært mykje. For alt ein veit gjer han
dette med overlegg. For han er uhøgtideleg og likefram, han er seg sjøl. Ingen
akademisk betre-vitar. Og eg trur helst at
han vil helst bli sett på slik. Sindig og rolig, let seg sjeldan terge. Ein verbal provokasjon, og dei er ikkje få, vert oftast
møtt med ein avvæpnande smil. Og han
har ein sjeldan eigenskap, ein vanskeleg
øvelse for dei fleste: Sjølironi.
Han er kunnskapsrik, interessert ikkje
berre i historier, men óg historie. Alt
frå Romertida til loser og skipsforlis på
Norske-kysten i fjerne år og fram til samfunnsforhold i dag.
Han viser stor omsorg og omtanke både
ovafor sine næraste, men óg sine mange
venner. Han har alltid tykt godt om dei
eldre og som ein sa: Han viser respekt for
dei tidlegare generasjonar.
Ein mangslungen person.
Ein som kjenner Edvard Johannes godt
oppsummerte det heile i desse få orda:
«Han er snill, han vil alle vel. Ingen kan
bli sint på Edvard Johannes».
Ikkje det minste rart at han har sete i
forliksrådet.
FDy
13
14
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
KVA GJER VI MED JESUS-BARNET?
Luk 2,25-38
25 I Jerusalem var det då ein mann som heitte Simeon; han var ein rettvis og gudfryktig
mann som venta på Israels trøyst. Den heilage ande var over han, 26 og Anden hadde
late han få vita at han ikkje skulle sjå døden før han hadde sett han som Herren har
salva. 27 No kom han opp til tempelet, driven av Anden. Og då foreldra kom med Jesusbarnet for å gjera med han som skikk og bruk var etter lova, 28 tok Simeon barnet i
armane sine. Han lova Gud og sa:
Simeons lovsong
29 «Herre, no lèt du tenaren din fara herifrå i fred,
slik som du har lova.
30 For mine auge har sett di frelse,
31 som du har gjort ferdig for åsynet åt alle folk,
32 eit lys til openberring for heidningane
og til ære for folket ditt, Israel.»
33 Far hans og mor hans undra seg over det som vart sagt
om han. 34 Og Simeon velsigna dei og sa til Maria, mor
hans: «Sjå, han er sett til fall og oppreising for mange i Israel
og til eit teikn som blir motsagt 35 – ja, òg gjennom di eiga
sjel skal det gå eit sverd. Slik skal dei tankar mange ber i
hjartet, koma fram i dagen.»
36 Det var ei profetkvinne der, Anna, dotter til Fanuel, av
Asjersætta. Ho var langt oppi åra. I ungdomen var ho gift i
sju år, 37 og sidan hadde ho vore enkje; ho var no åttifire år.
Ho var aldri borte frå tempelet, men tente Gud i faste og bøn
natt og dag. 38 I denne stunda kom ho fram og lova Gud,
og ho fortalde om barnet til alle som venta på fridom for
Jerusalem.
-----------------oo00oo----------------Eg høyrde ei historie om ein familie som hadde vore i
kyrkja på julaftan. Dei pleidde ikkje å gå så ofte i kyrkja.
Det var som regel berre julaftan dei var der. Dei hadde ein
gutunge på 6 år, og han hadde sett presten berre julaftan,
og då dei kom utafor kyrkja etter gudstenesta, spurde
han foreldra: ”Kvar gjer dei av presten fram til neste jul?”
Vi kunne vel kanskje snu litt på spørsmålet og spørje:
”Kvar gjer vi av Jesus-barnet fram til neste jul?” I julehelga
finn vi Jesus-barnet i alle heimar. På julekort. På juledekorasjonar. I juleforteljingar. Men kva gjer vi så med Jesusbarnet? Pakkar vi det vekk til neste desember? Lat oss
bruke personane i teksten som førebilete og gjere som
dei:
1. Lat oss gjere med Jesusbarnet slik Maria og Josef
gjorde
Av og til lurer eg på kvifor eg sjølv vart prest. Eg hadde
aldri tenkt meg noko slikt då eg byrja på vidaregåande
skule. Eg veit det er barn som har bestemt seg for å verte
prestar frå dei var 7 år gamle. Slik var det ikkje med meg.
Eg trur det hadde med det å gjere at eg i gymnastida
langsamt fekk augo opp for Jesus. Eg høyrde på kva folk
fortalde om han. Det var andre elevar på skulen. Det var
andre kristne. Det var prestar. Eg møtte ulike menneske
som kunne fortelje at Jesus hadde forandra livet deira.
Eg trur eg på ein måte gjorde som Maria og Josef. Eg
høyrde kva som vart sagt om Jesus, og så undra eg meg
over dette. Etter kvart måtte eg tru at i Jesus ligg ei stor
og god kraft for alle Lat oss gjere som Maria og Josef. Dei
lytta til kva som vart sagt om barnet og undra seg over
det. I juleevangeliet står at Maria gøymde alt gjetarane
fortalde i hjarta sitt og grunda på det. Og i teksten høyrer vi at i templet møter dei Simeon og Anna, og igjen
står det at foreldra til Jesus undra seg over det som vart
sagt om Jesus-barnet.
Lat oss gjere som foreldra gjorde. Lat oss høyre kva folk
fortel om Jesus og lat oss så grunde på det.
2. Lat oss gjere med Jesus-barnet slik Simeon gjorde
Lukas fortel at han tok barnet i armane sine og lova
Gud. Det er nok mange besteforeldre som har teke det
første barne-barnet sitt i hendene, lyfta det opp og
følt at livet no var komen inn i ein ny fase. Sokneprest
J.J.Jansen hadde for rundt 100 år sidan ei veldig fin op-
Tekstmeditasjon
av
prost Geir Sørebø
ning på preika si
denne søndagen:
Han seier: ”Gamle
Simeon hadde gripe
det vesle barnet på
armane sine. Men,
seier Jansen, i røynda
var det nok det vesle
barnet som hadde
gripe den gamle
Simeon om hjarta.
Det er godt å vere
gripen av Kristus. Er
du det?” Ja, det er eit
godt spørsmål. Er vi
det? Er vi gripne av
Kristus? Eg har ved
eit par høve sett på
fjernsynet ein ung
mann som har Elvis
Presley som sitt store
ideal. Han har satsa
alt på å likne han så
mykje som mogeleg. Han har teke plastiske operasjonar. Han kler seg som
Elvis. Han prøver å syngje som Elvis. Han kan alt om Elvis.
No kan vi sikkert ha ulike meiningar om dette prosjektet.
Men mannen er i alle høve gripen av Elvis. Tenk om vi vart
gripne av Jesus-barnet. Av Jesus.
Kva gjer vi med Jesus-barnet? Gjer som Simeon. Ta imot
barnet i glede og sjå at barnet er din frelsar. Og lat deg
slik gripe av Kristus. Simeon opplevde at etter dette kunne han døy i fred.
3. Lat oss gjere med Jesus-barnet slik Anna gjorde
Anna Fanuelsdotter høyrer ikkje med til dei mest kjende
figurane i Bibelen. Men ho gjer noko vi skal leggje merke
til. I ein setning står det: Ho tala til barnet om alle som
venta på frelse for Jerusalem.
Det var ein gong i min barndom. Eg var invitert i eit konfirmasjonsselskap på ein gard i bygda. Under middagen
var det nokre som tok ordet og ønskte konfirmanten velkomen inn i dei vaksne sine rekkjer. Og nokre drog fram
eit par minne frå barndommen. Så var det ei gammal
kvinne frå bygda som tok ordet. Ho sa ikkje så mykje, men
eg hugsar eit par setningar. Ho sa det omtrent slik: ”Eg
har råd å gje deg. Hugs alltid på Jesus! Han vi hjelpe deg,
for han har hjelpt meg”. Ho var ei ”Anna” i bygda. Og er
det ikkje slike kvinner som har halde vitnemålet om Jesus
levande i landet vårt?
Kva skal vi gjere med Jesus-barnet no når jula sine store
dagar er over? Lat oss sjå på Bibelen sine førebilete. Lat
oss gøyme orda om Jesus i vårt sinn. Lat oss tillate Jesus å
gripe vårt hjarta. Lat oss tale Jesus til alle som treng hans
frelse.
Bibelen … “om visdom”
Og han sa til mennesket:
Å ottast Herren, det er visdom,
å halda seg frå vondskap, det er vit.
Job 28,28
------------------oo00oo----------------
Age for Herren er opphav til visdom,
å kjenna Den Heilage er vit.
Salamos ordtøke 9,10
------------------oo00oo-----------------Heilt frå den dagen vi fekk høyra om dette, har vi
ikkje halde opp med å be for dykk. Og det er vår
bøn at de må bli fylte med kunnskap om Guds vilje
og få all den visdom og innsikt som Anden gjev,
Paulus brev til Kolossarane 1,9
-----------------oo00oo-------------------Eg bed om at vår Herre Jesu Kristi Gud,
herlegdomens Far, må gje dykk visdoms og
openberrings Ande, så de lærer Gud å kjenna.
Må han lysa opp auga til dykkar hjarte, så de
får innsikt i kva håp han har kalla dykk til, kor
rik og herleg arven er for dei heilage, 19 og kor
overveldande hans kraft er mellom oss som trur.
For hans makt og styrke er veldig.
Paulus brev til Efesarane 1,17-19
-----------------------oo00oo-----------------------For trua dykkar skulle ikkje byggja på
menneskevisdom, men på Guds kraft. 6 Men vi
forkynner ein visdom for dei som er mogne, ein
visdom som ikkje høyrer denne verda til, eller
herrane i denne verda, dei som går til grunne.
Nei, vi forkynner eit mysterium, Guds løynde
visdom. Før tidene tok til, hadde Gud fastsett
at denne visdomen skulle føra oss fram til
herlegdomen. 8 Denne visdomen har ingen av
herrane i verda kjent. Hadde dei kjent den, hadde
dei ikkje krossfest herlegdomens Herre.
Paulus første brev til Korintarane 2,5-8
------------------oo00oo------------------Men om nokon av dykk manglar visdom, skal han
be til Gud, som villig og utan å klandra gjev til alle,
og han skal få.
Jakobs brev1,5
15
16
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
JULETREET
Forteljinga nedanfor er henta like frå Amerika. Forfattaren tek oss med tilbake kring 70 år i
tid, midt i oppvekstida både for han - og meg. Då me sjølv måtte til skogs for å henta juletre.
Det han legg vekt på i arbeidet med å finna det rette treet, samsvarer mykje med det ein sjølv
hadde som mål i same ærend. Utgangspunktet vårt var nok litt ulikt, men krav og forventningar til eit vakkert tre var nokså like.
Forfattaren Charles Barnard kan best skildra det som rører seg i eit gutesinn i slike høve, og
me les gjerne det han har skriv.
Olav Drivenes
SKOGENS VAKRASTE JULETRE
Då eg var på lag 11 år gammal, blei det mi oppgåve å skaffa familien juletre. Mor og eg budde på
landsbygda i ein amerikansk stat. Det gamle gardbruket var omgitt av fleire mål skog og villniss, med
eviggrøne buskar, lauvtre, gløymde frukthagar og
bjørnebærris i fin forening. Der var også rikeleg
med ungfuru og sedertre.Så vidt eg kjende til var
det ingen i trettiåra som kjøpte juletre.
Denne furua var mjuk å ta på, med glatt bork. På kvar
bardusk sat fem silkemjuke nåler som skulle væra blågrøne viss treet var friskt. Gjennomskinnelege bobler
av kvae pipla fram her og der og storkna som geletoppar. Dei smakte bittert, men fylte naseborene med ei
søt duft, som for meg var sjølve jula. Beskjering var
ikkje tillatt, toppen kunne til nød kuttast såpass at
stjerna fekk plass.
Treet blei snart noko som eg gav til jula, ei slags
offergåve . Difor måtte det vera fullkome som jula
sjølv, like fullkome som julestjerna og bjølleklang
om vinteren. For ein gutunge som meg blei dette
nærast ei æressak. Eg satsa så hardt på å finna det
perfekte tre at eg gjerne starta leitinga på varme
gyldne oktoberdagar, medan lønneblada lyste
raudt og sommergraset enno var grønt. Den fyrste
rekognoseringa var å ta eit oversyn over territoriet
mitt – over markene, langs kanten av dei djupe
skogane, forbi dammen der me alt før jul kunne gå
på skeiser, og vidare til det området som før hadde
vore beitemark for kyrne, og som no var overgrodd
med vill kirsebær og unge nåletre.
Når me kom til november var utvalet av høvelege kandidattere vanlegvis skrumpa inn til eit par. Skulle eg ta
det som vaks like ved det gamle sandtaket, eller det litt
rundare som stod mellom bjørketrea borte ved oppkomma?
Eg visste nøyaktig kva eg var ute etter. Det måtte
væra ei Weimouth-fur. Noko anna slag dugde ikkje.
Har du funne treet no då, Karl, pla mor å spørja ein
gong i fyrstninga i desember. Ho visste om leiken
min, men om ho nokon gong innsåg kor alvorleg eg
tok det, veit eg ikkje. Eg svara gjerne litt snusfornuftig
at eg hadde sett eit par brukbare tre. Men gjekk ikkje
nærare inn på saka.
Ei vekes tid før jul var det på tide at ta den endelege
avgjerda. I skogen var det stille, trea såg annleis ut
enn i haustsola. Kuldegradene hadde fått dei grønne
nålene mørkare og greinene lea ikkje så mykje på seg
som elles.
Etter ei siste vurdering sette eg kursen mot det utvalde
treet. Eg pla seia at det var ein knepen sigeer dei to
trea imellom, som seg hør og bør.
Eg tok alltid med ei lita skarp sag, for eg ville ikkje risikera å skamhogga premietreet. Eg knelte ved treet og
skilde dei nederste greinene frå kvarandre, kjende meg
fram til der stamma møtte bakken, sopa vekk barnåler
og tok det fyrste sagtaket. Eg kjende barduft stiga som
røykelse frå naturen sin eigen katedral.
Gulkvite sagflis spruta frå såret. Fram og tilbake, fram
og tilbake. Se lente eg meg mot stamma med eine
armen og saga med den andre til treet falt over ende
med eit sukk.
Eg pla trekkja det etter meg eit stykke før eg tok det på
ryggen. Kunne ikkje risikera at greiner skulle knekka.
Utanfor kjøkkenvinduet sette eg det ned og ropa på
mor, som kom i vindauga og nikka medan eg dreide
treet heilt rundt så ho kunne få ein førehandstitt på
vidunderet.
Som fot brukte me ein trekross som far, før han døydde, hadde spikra i hop fyrste gongen eg kom med tre.
Sidan hadde foten vore i bruk kvar jul. Det er eit nydeleg tre plar mor seia. Det er perfekt, gutten min.
Den fyrste krigsjula nærma seg. Eg var på rekruttskule,
og visste ikkje om eg fekk koma heim i jula. Litlejulafta
slo dei opp lista over dei som fekk 3 dagers permisjon.
Eg var blant dei heldige.
Julafta kom eg heim, mor stod i døra og eg kunne sjå
forbi henne og inn i hjørnet av daglegstova der treeet
pla stå. Det var lys i alle fargar og pynten glitra mot den
grøne furua. Kor kjem den ifrå, spurde eg med eigarmine…… Eg bad guten til Gates om å hogga det for
meg. Eg hadde ikkje tenkt å ha tre om eg blei åleine,
men då du ringte, fekk eg fart på meg. Han kom med
det no i ettermiddag.
Furua var passe høg og stjerna på plass i toppen, eit
par greiner stakk for langt ut og på midten kunne ein
sjå inn på nakne stamma. Men sjøl med slike feil fyllte
det huset med lys og varme og duft av jul. Det er ikkje
så pent som dei du pla koma heim med, men guten
visste vel ikkje kvar han skulle leita. Eg kunne jo ikkje
klaga heller, sa mor. Nei, sjølsagt ikkje, mor, sa eg. Det
er perfekt. Det var sjølsagt ikkje heilt sant etter min
gamle standard, men nett då gjekk det opp for meg at
alle juletre er fullkomne.
Du grønne,
glitrende tre
Du grønne, glitrende tre god dag!
Velkommen, du som vi ser så gjerne,
med julelys og med norske flagg
og høyt i toppen den blanke stjerne!
:/:Ja, den må skinne, for den skal minne
:/:
oss om vår Gud, oss om vår Gud.
Den første jul i et fremmed land
sin store stjerne vår Herre tente;
den skulle vise vår jord at han
den lille Jesus til verden sendte.
:/:I stjerneglansen gikk engledansen :/:
om Betlehem, om Betlehem.
Om Jesubarnet fortalte mor
så mang en aften vi satt der hjemme;
vi kan hans bud og hans milde ord,
vi vet at aldri vi dem må glemme.
:/:Når stjernen skinner, om han oss minner:/:
vårt juletre, vårt juletre.
Tekst: Johan Krohn
17
18
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Det andre juleevangeliet
Det glade budskapet hos evangelisten Johannes
Av Tor Dag Kjosavik
Når folk hører ordet juleevangeliet, tenker de
fleste på evangeliet etter Lukas kapitel 2, der vi
hører fortellingen om da Josef og Maria reiste til
Betlehem for å innskrives i manntall. Da de kom
fram, var det fullt på alle overnattingssteder og
Maria måtte ta til takke med en krybbe for å ha noe
å legge det nyfødte Jesus-barnet i.
I Bibelen er det ikke noe som kalles juleevangeliet.
Det er vi som har gitt fortellingen dette navnet.
I følge Bibelen er det bare ett evangelium, det er
hele historien om Jesus, både hans fødsel, død og
oppstandelse og også frelse ved troen på ham.
Men om vi i disse dager tenker spesielt på hans
komme til verden, er det også en annen fortelling
som skildrer dette, om enn med andre ord. Det
er åpningen av evangeliet etter Johannes, den
såkalte Johannes-prologen. Og like sikkert som
juleevangeliet leses i kirkene julaften, leses
Johannes-prologen juledag.
På denne dagen har vi den samme prekenteksten år
etter år. Det er juleevangeliet på en
annen måte.
Teksten
Joh 1,1-14: ”I begynnelsen var Ordet. Ordet var hos
Gud, og Ordet var Gud. Han var i begynnelsen hos
Gud. Alt er blitt til ved ham, uten ham er ikke noe
blitt til. Det som ble til i ham, var liv, og livet var
menneskenes lys. Lyset skinner i mørket, og mørket
har ikke overvunnet det. Et menneske sto fram,
utsendt av Gud. Johannes var hans navn. Han kom
for å vitne. Han skulle vitne om lyset, så alle skulle
komme til tro ved ham. Selv var han ikke lyset, men
han skulle vitne om lyset. Det sanne lys, som lyser for
hvert menneske, kom nå til verden. Han var i verden,
og verden er blitt til ved ham, men verden kjente
ham ikke. Han kom til sitt eget, og hans egne tok
ikke imot ham. Men alle som tok imot ham, dem ga
han rett til å bli Guds barn, de som tror på hans navn.
De er ikke født av kjøtt og blod, ikke av menneskers
vilje og ikke av manns vilje, men av Gud. Og Ordet
ble menneske og tok bolig iblant oss, og vi så hans
herlighet, en herlighet som den enbårne Sønn har fra
sin Far, full av nåde og sannhet.”
Inkarnasjonen
Det er vanskelig å unngå dette fremmedordet når
vi snakker om budskapet i Johannes-prologen.
”Maria med Jesusbarnet”
Glassmaleri i Erdal kirke av Per Odd Aarrestad
Inkarnasjon betyr iføring av kjøtt og blod, altså det å
bli menneske. Slik beskriver Johannes Jesu
inntreden i verden. Vi hører ikke noe om englesang
over Betlehemsmarkene eller noe om
jomfrufødsel slik både Matteus og Lukas forteller.
Johannes går dypere inn i underet og lenger tilbake
i tid. Han forteller at Jesus ikke ble skapt ved et under i
et morsliv. Jesus var der fra begynnelsen.
Han var selve Ordet, Guds skaperord, men han ble
menneske da Gud sendte ham inn i verden for at han
skulle bli lys og frelser for en menneskehet i mørke.
Det er ingen motsetning mellom det evangelistene
forteller, men mens Matteus og Lukas er opptatt av
det historiske rundt Jesu fødsel, er Johannes opptatt
av teologien bak underet. Gud ble menneske er hans
budskap. Ved å se på Jesu
liv og lære kan vi vite hvordan Gud egentlig er. Det
som var uklart og foreløpig i den gamle pakt, er
åpenbart nå.
Gud, evig Gud, og lys av lys det er han!
Til oss er han kommet som bror i dag.
Sann Gud av opphav, født før alle tider.
:/: Kom tilbe ham Guds under! :/:
Vår Herre Krist.
Latinsk 1751
O: Per Lønning 1973
Utfordringen
Det er ingen direkte utfordring til å ta
imot eller tro noe når det gjelder julens
budskap, uansett hvilken evangelist vi tar
for oss. Det er noe forløsende over dette.
Vi kan lene oss tilbake og bare lytte til det
som skjedde eller lese om det. Det er ikke
en masse utfordringer og oppfordringer til
oss om at vi må tro dette eller ta imot det.
Men samtidig møter vi mennesker som så,
hørte og trodde. Hyrdene trodde, Maria
trodde. Og Johannes forteller om Døperen
med samme navn, han som kom for å
forberede
grunnen for Jesus. Men han forteller også
om mange som ikke ville ha noe med
ham å gjøre. Slik minner dette om vår tid.
Men den gang som nå, er det noen som
tar imot og tror. De får den troen at Jesusbarnet er Messias, frelseskongen som kan
bli deres frelser. Dette er ikke noe som vi
er i stand til av oss selv. Troen er et Guds
under hos dem som sier ja til Jesus. På
den måten ligger det gjemt en utfordring
i begge utgavene av juleevangeliet. Er vi
slike som vender oss bort eller tar vi imot
barnet som verdens frelser og vår frelser?
Alle som tok imot ham, dem ga han rett til
å bli Guds barn, de som tror på hans navn.
Mitt hjerte
alltid vanker
Mitt hjerte alltid vanker
I Jesu føderum,
Der samles mine tanker
Som i sin hovedsum.
Der er min lengsel hjemme,
Der har min tro sin skatt,
Jeg kan deg aldri glemme,
Velsignet julenatt!
Den mørke Stall skal være
Mitt hjertes frydeslott,
Der kan jeg daglig lære,
Å glemme verdens spott.
Der kan med takk jeg finne,
Hvori min ros består,
Når Jesu krybbes minne
Meg rett til hjertet går.
Men under uten like,
Hvor kan jeg vel forstå,
At Gud av himmelrike
I stallen ligge må!
At himlens fryd og ære,
Det levende Guds ord,
Skal så foraktet være
På denne arme Jord!
Å kom, jeg opp vil lukke
Mitt hjerte og mitt sinn
og full av lengsel sukke:
Kom Jesus, dog herinn!
Det er ei fremmed bolig,
Du har den selv jo kjøpt,
Så skal du blive trolig
Her i mitt hjerte svøpt.
Tor Dag Kjosavik, født 13. oktober 1942 i Stavanger. Oppvokst i Sandnes.
Gift med Rannveig (f. Berntsen).Far til fire og
bestefar til elleve.
Utdannet teolog og prest fra Misjonsskolen i Stavanger og Det teologiske Menighetsfakultet.
Studieopphold i Basel i Sveits og i USA.
Vernepliktig feltprest 1968.
Misjonsprest for Det Norske Misjonsselskap (NMS)
i Etiopia gjennom seks år fra 1970. Tilsatt i NMS i
Norge 1977-1998.
Kapellan i Askøy prestegjeld med bosted på Herdla
fra 1999.
Pensjonert fra sin prestetjeneste 1. mars 2007.
Jeg gjerne palmegrene
Vil om din krybbe strø,
For deg, for deg alene
Jeg leve vil og dø.
Kom la min sjel dog finne
Sin rette gledes stund,
At du er født her inne
I hjertets dype grunn!
H.A. Brorson, 1732
19
20
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Guds ord og Guds kroppsvarme
Jula 2011 – Helsing i kyrkjebladet:
God jul
Kjære austevollingar.
Eg vil og på denne måten få høve til å
ynskje dåke alle saman ei god jul og
eit riktig godt nyttår.
Halvor Nordhaug
Biskop i Bjørgvin
D
et er ikkje alltid sant at ”taushet er
gull”. Nokre gonger kan det vere øydeleggjande å ikkje seie noko. Dersom
det lenge blir stille mellom to vener, er som regel vennskapen i krise. Og dersom nokon vi er
glade i knip munnen saman, tenkjer vi fort at
noko er galt. Kjærleiken treng ord, gode ord.
I jula feirar vi at Ordet frå Gud er kome til oss.
Gud har noko på hjarta, han vil oss noko. I Maria si livmor skjedde det at ”Ordet vart menneske og tok bustad mellom oss.” (Joh 1,14).
Gud grip ordet og han gjer det gjennom snikkarsonen Jesus frå Nasaret. Slik Jesus er, slik er
Gud.
Gud knip ikkje igjen munnen. Vi treng ikkje
lure på kva han tenkjer om oss, men kan høyre
kva Jesus seier: ”For så elska Gud verda at han
gav Son sin, den einborne, så kvar den som trur
på han, ikkje skal gå fortapt, men ha evig liv.”
Jesus går ikkje lenger rundt slik at vi kan sjå
og høyre han. Men han er hos oss framleis, og
ordet hans er nær kvar og ein av oss i Bibelen.
Ja, det går faktisk an å seie at orda hans no er
komne oss endå nærare. I år har vi nemleg fått
ei ny bibelomsetjing. Det er ei stor og gledeleg hending. La denne boka bli årets julegåve!
Det kan vere vanskeleg når kjende og kjære bibelord blir omsette på nye måtar. Då den fyrste
nynorskbibelen kom i 1921, skal det visstnok ha
vore ein eldre mann som sa: ”Er det ikkje lenger
godt nok at Skrifta er på det språket Meisteren
sjølv tala?”
Guds ord må likevel stadig omsetjast på nytt, dersom det skal kome nær oss og røre ved oss. Språket vårt er heile tida i endring. Ord som tidlegare
kunne fungere, gjer det ikkje lenger. Medan det
eksempelvis tidlegare stod om kyrkja at den var
Kristi ”lekam” (1 Kor 12), står det no at den er Kristi
”kropp”. Dette er kanskje den viktigaste endringa i
den nye omsetjinga. Mens ”lekam” er noko daudt
og abstrakt i øyro våre, er kroppen levande kjøt
og blod.
Når kyrkja blir Kristi ”kropp” blir linja trekt endå
klarare til jula. Slik Jesus var ein fysisk og levande
kropp som møtte menneske sine kroppslege
behov, skal også vi i kyrkja vere ein fellesskap
der menneske kan kome med heile livet sitt og
kjenne noko av Guds eigen kroppsvarme. Måtte
mange menneske i Bjørgvin få oppleve kyrkja på
denne måten!
Eg ønskjer dykk alle ei glad og signa jul!
t
d
o
g
g
o
nyttår
Men me skal vite at det er ikkje
alle som opplever jula slik. Det er
nokon som har sagt at jula er som
eit forstørrelsesglas som forsterkar
både dei gode sidene – men og dei
vonde sidene. Dei som har det bra
får det betre i jula i lag med sine.
Dessverre er det også slik at dei
som i kvardagen ikkje har det så bra
opplever at jula og forsterker det
negative. Håpar at me alle merker
oss dette og forsøker å gjera det me
kan for at alle skal oppleve jula som
den høgtida den skal vera.
Året me legg bak oss har som vanleg
vore innhaldsrikt for Austevoll. Me
har markert at det er 125 år sidan
Austevoll vart eigen kommune.
Kontrastane frå 1886 til i dag er
store på mange måtar. Budsjettet
for 1887 var om lag 3000,- mot over
300 millionar i dag. Tidlegare var
det familiane som hadde dei fleste
funksjonane i samfunnet – i dag
overtar det offentlege meir og meir.
Men sjølv om samfunnet har utvikla
seg i denne retningen har me framleis
eit stort personleg ansvar og det er
viktig. Bruk difor juletida på å tenkje
igjennom om det er noko du kan
bidra med for dine nærmaste eller
andre. Det offentlege kan nemleg
aldri overta ansvaret for alt og det er
heller ikkje ynskjeleg. Eg vil difor nytta
høve til å takke for alle den frivillige
innsatsen mange legger ned kvar
einaste dag.
Austevoll opplever for tida stor
folketalsvekst. Akkurat no er me 4735
i talet. Folketalet har auka med om lag
300 dei siste 3 år og det er gledeleg.
Det er viktig at me ynskjer nye
austevollingar skikkeleg velkommen
og inkluderer dei i samfunnet vårt.
Her har alle eit ansvar. Me får nye
austevollingar frå heile verden og
mange austevollingar flyttar og heim
att etter år utanfor kommunen.
Jula minner oss og om dei kristne
verdiane vårt samfunn er bygd
opp rundt. Eg synes det er viktig å
formidle desse verdiane. Det er fullt
mogleg å både vera open for ulike
kulturar med å hegne om vår felles
kristne kulturarv. Det er krefter som
meiner det er viktig å vera nøytral,
men det å bli verdinøytral er ikkje
noko mål. Difor håpar eg at me
framleis i Austevoll vil understreke
viktigheten av å formidle vidare våre
tradisjonar og verdiar.
Juletida er for dei fleste av oss ei tid
med mykje glede og tid for ettertanke
og avslapping – batteria skal ladast
for nye utfordringar i året som kjem.
Ein viktig verdi for vårt samfunn er
demokratiet. I år har austevollingane
vald nytt kommunestyre og nytt
sokneråd for dei neste 4 åra. På
vegne av kommunestyret og dei
nyvalde vil eg takke for tilliten og
vona at me i felleskap kan skape eit
endå betre Austevoll.
Helge Andre Njåstad
ordførar
21
22
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
bryt ned åndshovdingen, grunderen, allmue-leiaren Hans
Nielsen Hauge.
HANS NIELSEN HAUGE OG AUSTEVOLL
det etablerte, korrupte, religiøse maktapparatet i Roma, med
monopol på å representera Gud i denne verda. Hans opprør
er evangelisk, paulinsk; frelsa får me av nåde, ikkje mot betalFor ein haugianar er 1796 og Tune i Østfold det same som
ing.
Mekka for ein muslim eller Betlehemsmarkene for oss kristne.
”…det er verken tilrådelig eller ufarlig å handla mot samvitLat oss likevel starta så langt frå Tune som tenkjast kan, til +/tigheten. Her står eg. Eg kan ikkje anna. Gud hjelpe meg.
500 f.Kr.,for eksempel til dei gammaltestamentlege
Amen”. Paven lyste Luther i bann, keisaren lyste han
profetane og deira åndelege, glødande opfredlaus. Det var jamgodt med avretting, men
prør mot presteskapet i det gamle Israel,
fyrstane berga han; dei forstod at opprøret
som var korrupt og som freista stogga
kunne gi dei ufattelege katolske eigedommar
dei brysame, nyfrelste kritikarane.
og verdiar.
Og så går me fram til Jesus, der
De ser sikkert fellesnemnaren i desse døma
han sit på berget, i Mt. 5: ”Salige
frå ei 2500 år gammal kyrkjesoge.
er de som er forfulgt for rettFørst kjem opprøraren med tilhengjarar
ferdighets skyld; for himlenes
eller disiplar. Dei er genuint religiøse,
rike er deres.” Igjen er det
nyomvende, brennande for Gud, mispresteskapet som forfølgjer
jonerande, fulle av ånd og kraft. Det
opprøraren og disiplane hans.
etablerte, religiøse maktapparatet kjenFor oss i den gamle folkesulen
ner seg truga og freistar å stoppa fantasvar Jesus helten, og farisearane
tane.
og dei skriftlærde var skurkane
Gruppa, sekta, menigheten kjempar for sin
eller idiotane, og det er dei for
åndelege og rettslege fridom – og gjerne
meg den dag i dag. Mark. 12 :
også for livet, og dei er sjølofrande inntil mar”Ta eder i vare for de skriftlærde,
tyriet. Gradvis, gjennom nokre 10-år eller nokre
som gjerne vil gå i side klær og la
100-år, vert dei godtekne, etablerte, ufarlege. No
seg hilse på torvene, og ha de øverste
kulminerer deira posisjon og makt, og dei freistar å
setene i synagogene og sitte øverst ved
gjestebudene; de som opeter enkers
Hans Nielsen Hauge (1771-1824) sikra seg med dogmer, strikse læresetningar
og levereglar, kritikk og forfølging av konkurhus og for syns skyld holder lange
Bedriftsleder og forkynner
rentane. Dette er sluttfasen; når gudslivet no
bønner”.
Portrett av Johan Nordhagen.
er blitt ein formalitet, gloa er slokna, blir dei
Neste stopp er apostlane på pinsedaborte.
gen, Peters glødande tale, 3000 omvende, helbredelse av ein
vanfør ved tempelporten dagen etter. Her er på ny ein trussel
Når Hans Nielsen Hauge heiser si opprørsfane i 1796, er han
mot det etablerte religiøse maktapparatet. ”Men mens han
altså i ein god tradisjon. Profetane, Jesus sjølv, apostlane,
talte til folket, kom prestene og høvedsmannen for tempelPaulus, Stefanus, Luther og mange andre, følgjer mønsteret:
vakten og sadduseerne over dem; de harmedes over at de
Fulle av ånd og kraft vender dei seg mot eit religiøst learskap
lærte folket og forkynte i Jesus oppstandelsen fra de døde og
som er åndeleg død. Bakteppet kring 1800 er den protesde la hånd på dem og satte dem i fengsel til den næste dag”
tantiske kyrkja, som i 1521, med evangelisk glød, gjekk til
AP.gj. 4.
åtak på ein katolsk hest som var åndeleg død. Dogmene
Den neste er Stefanus, nyomvend, full av ånd og kraft. Han
hadde teke over, saman med rettroenhet og retthaveri, i
talte framfor ypperstepresten og vart deretter steina til døde.
sanning protestantane følgjer mønsteret godt. Prestane
Så kjem Paulus, også han radikalt nyomvend, ein glødande
var opplysningsmenn og rasjonalistar, med ein kald bodheidningemisjonær, som møter for det høge råd (religiøs
skap utan kjensler eller inspirasjon. Reformasjonen hadde
domstol) i ein kraftig samastøyt med Ypperstepresten og
teke av seg sine tresko og trødde i lakksko, prestane var
farisearane : ”Da så Paulus fast på rådet og sa: Brødre, med
pengekjære,sigarrøykande, todde-drikkande, sofa-radikale
all gos samvittighet har jeg ført mitt levnet for Gud inntil
debattantar i salongane til boursjoasiet; late og hovmodige
denne dag. Ypperstepresten Ananias bød dem som stod der,
som vakta om sine privilegier, og den viktaigaste av desse var
å slå ham på munnen. Da sa Paulus til han: Gud skal slå dig,
sjølsagt retten til å preika eller forkynna i forsamlinga, nagla
du kalkede vegg!”
fast av konventikkelplakaten. Som kyrkja sjøl stod bak. Under
Eksempla er for mange, eg hoppar heilt fram til Martin Lukatolisismen var det rettnok verre: Då talte presten på latin,
ther som ikkje hadde samvit lenger til å vera katolsk munk
og bøndene sat med lutande hovud i stavkyrkjene medan
og selja frelse for pengar. Ein ny opprørar går i strupen på
Inge Halstensen
Lekpredikanten Hans Nielsen Hauge (1771-1824)
malt i København omkring 1800
åndshovdingen resiterte sitt innøvde latinske babbel, liksom
åndemanaren hadde gjort det over offergrytene i hovet i
heidensk tid. Framgangen var at språket i alle fall var dansk,
men også det uforståeleg for mine strile-fedrar. Presten
hang jo der oppe under taket, på preikestolen, høgt, høgt
over allmuen i kyrkjebenkane. Fysisk der i kyrkja, men også
åndeleg, kulturelt og sosialt var det ein avgrunn mellom han
og sokneborna. Vidd og vet, dannelse og utdannelse, levekår og sosial tilhørighet, det danske språket og strilane sin
dialekt, utan fortenner (me lesba) – alt kolliderte. Slik skriv
soknepresten vår på 1700-talet om oss strilane: Me er skitne,
drikkfeldige, sjukelege, late; me har ”en heslig fysiognomi;
en utydelig tale, en underlig skjev gange – og vi lugter ilde”.
Han sit med fjørpennen mellom sine reine, kvite fingrar og
frys på ryggen over dei forsofne, fordrukne, forgjelda, forsvoltne og forfrosne strilesoknebarna sine. Forfrosne – ikkje
minst i åndeleg forstand, med ein prestestand utan empati.
Deira bodskap er livlaus og knusktørr som Saharas sanddyner. Dei tilhøyrer ei opprørskyrkje som i si tid, med ånd og
kraft, gjekk til åtak på den katolske dekadansen; men som
no hadde skifta frå tresko til lakksko.
Til desse åndeleg forsvoltne og forfrosne kjem altså Hans
Nielsen Hauge, sendt av Herren Gud i 1796. Det er den unge
Hans Nielsen som går inn i rekka av karismatiske, åndelege
herførarar med brodd mot sine sløve åndelege fedrar. Han
er ein Paulus, ein Luther, ja ein Åge Samuelsen for den del.
Stikkorda i Hauges bodskap er frelse av nåde, personleg
gudsforhold, kjensler, misjonsengasjement, streng moral,
nøysomhet, arbeidsinnsats, tiltakslyst, business. Alt til Guds
ære. (Lars Holgersen).
Kyrkja, embetsmennene og konkurrentane øydela mennesket Hans Nielsen Hauge. Dei gjorde det ved å bryta fundamentale menneskerettar i eit land og i ei tid som i 1814
vedtok den mest liberale forfatning i Europa. Det er ei skam,
men det tok åpenbart, då som no, ei viss tid før festtalane
blir realitetar. Det gufsar middelalder, jesuitt-mord, heksebrenneri og dirty kapitalisme av det Norge som kring 1810
Han døydde som kjent i 1824, men Hauge-rørsla har prega
bygdene våre mest til denne dag, direkte det første hundreåret, indirekte gjennom lekmannsrørslene som etter kvar
tok over. Me går no til gamle Stavanger, kring 1850, der Alexander Kielland voks opp, midt mellom haugianarane. Stavanger vibrerer ved inngangen til ei ny tid. Sildefisket utviklar
seg formidabelt, og navigasjonsakta er avskaffa – Stavanger
og kystnorge held på å bli Europas nye fraktemenn. I dette
miljøet gror haugianismen som aldri før. S. 70-71-72.
Haugianarane i Stavanger opplever denne merkelege dualismen som mange har gjennomlevd både før og etter. Dei står
med eitt bein i denne verda og med det andre beinet i det
neste tilværet, det himmelske. Stundom er dette vanskeleg,
særleg når det går godt, når velstanden, ja rikdommen aukar
i dette tilværet eller regimentet, som Luther ordla seg. Alexander Kielland, med stor sympati for dei inderlege, åndelege
Hauges vener, ser også kor dei blir prega av spekulasjon og
business, ikkje minst av pengar som kjem easy. S. 72-73-74.
Her ser me at allereie i 1850-åra er Hauge-rørsla i ferd med å
ta av seg tresko og på med lakksko. Haugianismen er altså ein
typisk kyrkjeleg isme, som spirer, blømer og blomstrar av, ofte
kopla med vellevnet og derav åndeleg sløvhet.
No kjem eg endeleg til oss sjølve, til strilane, til austevollingane, åndelege og økonomiske frendar av herøyværingane.
Mange samfunn i dalane og på kysten har merkt seg ut på
ulike næringsområde, med ekstraordinært pågangsmot,
arbeidslyst, oppfinnsomhet, cluster-kompetanse – og traust
gudstru. Svært ofte går røtene tilbake til haugianarane, både
når det gjeld det åndelege livet i kyrkja og i bedehuset, og når
det gjeld forretningsverksemda på sjø eller land. Hundvåkøy
i Austevoll, 600 menneske, 9 store ringnotfarty, mange involverte på eigarsida. Men Hundvåkøy er også det historiske
senteret for haugianismen i Austevoll. Ser du, Hans Nielsen
Hauge inspirerer og motiverer oss som åndsmenneske og
som fullverdige aktører i denne verda.
Austevoll og Herøy har ei sterk kristeleg, lågkyrkjeleg åndsh-
På jordet foran huset
hadde Hauge sin opplevelse.
23
24
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
”Haugianerne”,
Maleri av Adolph Tidemand, 1852
istorie, truleg fordi det er geografisk og sosiologisk faktum
at me er lokaliserte tett ved og næringsavhengige av havet,
alltid farleg og lunefullt. Dette gjeld alle vestvendte landsdelar i Nord-Europa. Særleg er kvinnene sterke berarar av
den kristne tradisjonen. Tenk deg islandsfisket, der fartya,
mange under 70 fot, sender telegram frå Siglufjord om
avgang for Norge med full last. Ingen radio, ein lekk robåt
på sida,40 hk Bolinder og segl. Mor veit at dei er ventande i
horisonten om 13 døgn, og ho går i haugen og speglar etter
folket sitt. Av og til kjem dei ikkje. Det har vore stormfullt.
Unge kvinner med småbarn på armen går på haugane i
oktober og november – og gir gradvis opp. Intet kriseteam,
ingen økonomisk assistanse, her var det berre å tørka tårene
og bretta opp armane – 8 små skulle trass alt veksa opp.
Derfor blei me pietistar, hundsa av avisene i Akersgata. Derfor er det bedehus i kvar ei kystgrend, kanskje to.
Bonden på Ringerike la seg utan sut, åkeren stod, like gul
kvar morgon. Men fiskarkvinnene i Herøy og Austevoll
visste, når stormen tok i stovetaket, at det var berre eit 4 ”
plankebord mellom livet og døden for islandsfararane. Derfor bad dei til Gud.
Dei siste aktive haugianarane finn me i Austevoll så seint
som i 1960-åra. Fleire av dei var mine vener og kollegaer,
både i bedehuset og på naustet. Dei arrangerte haugianarstemne med mange tilreisande frå fjern og nær, gjerne
i slaktetida om hausten, og døtrerne til haugianarhovdingen Ole Østervold (Ole Bakk og Vendla) sukkar framleis
over koking og baking og vasking, i heimane der dei vart
innkvarterte. Og så var det husmøte i dei største stovene.
Tor Østervold fortel om fleire storkarar med suksess in business. Gutfanten hadde alt då nase for slikt.
Austevollshaugianarane var paulinsk evangeliske og glei lett
over i lekmannsrørsla og dei store misjonsorganisasjonane
i mellomkrigstida. Men somme hadde nok gløymt Hans
Nielsen sin romslighet. Til dømes erklærte dei gamle vassnesane i Kolbeinsvik, med stor patos, at dei aldri skulle snakke
med heidningane i indremisjonen.
Songen var spesielt konservativ. Musikken var fråverande.
Trekkspel og fela høyrde hinmannen til. Når preikaren Holte
sette i gong med ei salme med 15-20 vers, lista me oss ut,
seier dei som overlevde i dag. Mikkel Østervold (Haugagut)
ville ikkje koma i kyrkja då me arrangerte gospel med trommer i ¾-takt i Bekkjarvik kyrkje for første gong i Austevoll, ca.
1975. Men han gjekk likevel, og etterpå, litt sjokkert, kommenterte han konserten slik: ”Da ligna’kje grisen, du; men
da rørte hjertena, so bere peis på”. Denne pragmatismen er
og typisk, og truleg noko austevollshaugianarane tok med
seg frå forretningslivet inn i bedehuset. Det viktigaste var
målet, ikkje midlane. Like stokk konservative var dei som
ihuga riksmålsfolk.For dei ekte haugianarane var riksmålet
og dei endelause danske psalmane like heilage som sjølvaste Skriften. Det gode mennesket Lars Hansen på Litlakalsøy skal vera opphavet til vandrehistoria om avstemminga
om kyrkjemålet, der folket i Møgster sokn nødig gav frå seg
riksmålet: ”Me må halda på det målet Meisteren sjølv talte”.
Dei var altså fiskarar eller fiskebåtreiarar, mange av dei, og
trødde stundom farleg nær amerikansk herlighetsteologi,
dvs. trua på at du skal bli løna godt, pekuniært, i dette livet,
om du kallar deg Guds barn, og lever etter det, særleg når
offerskåla går rundt.
Men Mikkel takka i alle fall ydmykt når det gjekk godt, og
like ydmykt når det gjekk ille. 1.påskedag 1959, etter den
svartaste vinteren i manns minne, hugsar eg som 14-åring at
far, indremisjonen, og Mikkel, haugianaren, leia forsamlinga
i bøn for dei som kom tomhendte heim etter eit mislukka
vinter- og vårsildfiske. Gud er involvert i deira gjøren og
laden, så til dei grader, særleg når dei satsar tungt, sjølvsagt.
Far og Mikkel stod som kristne forretningsmenn i ein lang
tradisjon her. Slik skriv t.d. Alexander Kielland om haugianarane i Stavanger, sildefiskarar med båt, bruk og saltenaust,
når tidene var tunge: ” De samledes til forsamlinger – gjerne
hver dag; de leste, de bad, de sang sammen. Og når de alle
satt sammen og så på hinannen, og den ene visste om den
annen, hvor meget der stod på spill for ham, hvor fredelig
og fromme de var, hvor Gud hittil hadde holdt sin hånd over
dem og visselig ikke denne gang heller vilde slippe dem –
da følte de kraft i bønnen, de smilte kjærlig til hinannen og
gikk hjem med god fortrøstning”.
Haugianarane i Stavanger, i Herøy og i Austevoll vart stundom, kanskje ofte, velståande, jamvel rike. Det er ein kyrkjehistorisk regel at dette er utfordrande og bidrar til opp- og
nedturane for kyrkjelydane gjennomårhundra.
Nød og mangel skaper ydmykhet, gudsfrykt, fellesskapsfølelse.
Overflod og rikdom skaper overmot (hybris), misnøye, åndeleg latskap, ver-deg-sjøl-nok(egoisme).
Austevoll og Herøy har felles økonomisk historie – og felles
åndeleg bakgrunn.
Begge samfunna høyrer til gullkysten mellom Flfj og Krsund.
Ikkje nokon anna sivilisasjon har vakse så snart frå den uslaste fattigdom til den mest sanselause rikdom. Me lever i
den rikaste del av verdas rikaste land.
Treskona er brende, lakkskona er på - både i økonomisk og
åndeleg forstand.
Måtte Gud forbarma seg og bevara oss alle.
Hilsen fra Vyborg Lutherske Menighet
Austevoll menighet
Vyborg 29.10.2011
Kjære brødre og søstre i Kristus Jesus! Sender dere en stor hilsen
og takk fra Vyborg Lutherske Menighet. Jeg vil nå fortelle nyheter
og om vårt arbeid, som vår menighet takker Gud for. Vår tjeneste
og aktivitet går videre med Guds hjelp. Vår hoved oppgave og
hovedsak er å bringe de gode nyhetene om Jesus til alle folkeslag,
frelsens budskap som er gitt oss i Kristus Jesus. Det er dette all
vår tjeneste og handling dreier seg om. Hver søndag holder vi
Gudstjeneste og forkynner Guds Ord og deler Herrens nattverd.
Vi gleder oss over barne og ungdoms arbeidet. Barna og de unge
er vår menighets framtid. Vi takker Gud for de. Søndagsskolen vår
har nå 30 barn. Barna lærer seg å studere Bibelen og deltar i sang
i vår kirkes barnekor. Vi har sommer og vinter leirer for barna. Menigheten har også betydelig tilbud til de unge Vi tilrettelegger for
de ulike tilbud, De har eget ungdoms kor der ikke bare ungdom fra
vår menighet deltar men også andre. De synger også i andre sammenhenger. Som barne sine tilbud så også med de unge. De studerer Guds Ord og løfter og synger, de har mange felles tiltak.
Gjennom den Diakonale tjenesten hjelper vi trengende mennesker. De er det mange av. Jeg takker Gud for at det finnes slike
venner som setter oss i stand til å hjelpe de som trenger det mest.
Uten deres hjelp ville det være vanskelig å tjene Herren på denne
måten. Menigheten hadde fått store problemer og kunne neppe
klart seg. Spesielt tenker og husker vi på den hjelpen som vi gjennom mange år har fått fra Austevoll Menighet. Den hjelpen har
alltid vært veldig nødvendig og aktuell for den tiden vi lever i.
Med stor takk tenker vi på Bilen dere hjalp oss med å kjøpe. Vi
takker også for mat, klær og annet materiell hjelp som vi har fått
gjennom vår bror Steinar Harila og andre brødre og søstre som har
godt til fattige mennesker i vår menighet men også til andre utenfor menigheten som har spurt om hjelp.
Vi takker også for alle møter vi får ha sammen med Steinar i vår
kirke. Det gir folket anledning til å få høre Guds Ord. Vi husker
dere brødre og søstre i våre bønner. Vi vet også at dere ber for
oss og det takker vi for. På den synlige måten forenes Guds Kirke i
sannhet. Selv om avstandene og lande grenser mellom våre land
skiller oss, så forener troen på Jesus Kristus oss. Det hjelper oss og
gir oss mot og kraft til tjenesten for Gud. I Menigheten er det store
behov. Utvendig fasade krever store renoveringer, Utvendige vegger, veggene er i forfall. Brann kravene blir også større. Vi må lage
et nytt brannsikrings system. Men vi har dessverre ikke penger til
dette. Vi håper og ber om Guds hjelp og inngripen i dette. Det er et
fast tema i våre bønner til Gud. Vi håper og tror at Gud skal hjelpe
oss også denne gangen.
Jeg håper, tror og ber om at vårt fellesskap med Austevoll menighet skal utvikle og styrke seg til ære for Guds og Jesus Kristi
Kirkes ære, slik at vi sammen kan forkynne Guds ord slik at Guds
Kirke utvides..
Så ønsker jeg kjære brødre og søstre stor Guds velsignelse ! Ønsker
også velsignet Julehøytid og Nytt År! Amen.
Vladimir Dorodnij. Hoved prest i Den Luherske Menighet i Vyborg.
Oversatt av Steinar Harila
25
26
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
4. november
Eldretreff på Storegø p.o.senter
Frelsesarmeen deltok
Han kom!
Han kom som de lenge forventet,
Messias, Guds enbårne Sønn,
Han kom med et hjerte som brente
i kjærlighets lue og bønn,
Han kom for å frelse en verden,
Han kom for å vinne en brud,
Han kom for å løfte ferden
til herlighetsvandring med Gud!
Han for i seg åpenbare
vår Fader så hellig og god,
Han kom for vårt skyldbrev å slette,
betalte det helt med sitt blod
Han kom for å søke det tapte
og bringe det nær til sin Gud,
Han kom og rettferdighet skapte
og lærte oss miskunnhets bud.
Han kom for til frihet å føre
hver plaget og syndbunden trell,
Han kom for Guds vilje å gjøre,
til døden uttømme sin sjel.
Han kom for å hele det brutte
forbinde og lege hvert sår,
Han kom til de arme forskutte,
Han kom med gjenløsningens år.
Han kom til de tusen som gråter,
med lindring og trøst i all nød,
Han kom med en fullkommen glede,
Han kom med en hvile så søt,
Han kom med en rikdom og nåde,
en fylde av sannhet og fred,
Han kom, og et liv uten måte,
Han øste i sjelene ned.
Han kom for å løse og tjene
hver skapning som fødtes på jord,
Han kom for å gjøre oss rene
og skjenke oss plass ved sitt bord,
Han kom, og Han inntar så stille
hvert hjerte som venter i lønn:
der åpner Han visdommens kilde,
Han kom og ble Menneskesønn.
Forfattar: ukjent
No tenner vi
det første lys
No tenner vi det første lys,
åleine må det stå.
Vi ventar på det vesle barn
i krubba lagt på strå.
No tenner vi det andre lys,
dei står der stilt og skin.
Vi ventar på at Gud, vår Far,
vil sende Sonen sin
No tenner vi det tredje lys,
det er eit heilagt tal.
Vi ventar på at Kongen vår
skal fødast i ein stall.
No tenner vi det fjerde lys
og natta vert til dag.
Vi ventar på ein Frelsarmann
for alle folkeslag.
Tekst: Sigurd Muri, 1963
27
28
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Soga om Selbjørn Bedehus
Av Øystein Rabben
Eg Har fått ei oppmoding av dei som er ansvarlig for Menighetsbladet om ein kunne skrive litt om soga til Selbjørn
Bedehus. Eg lova å sjå kva eg kunne finne ut, men kvidde
meg, for sjølve hugsa eg svært lite. Men så vise det seg
at Selbjørn Indremisjons foreining sin protokoll, som vert
brukt i dag, er den same som vart på begynt 12.11.1938.
Dermed var det kjelde å ”ause av”.
På dette styremøte blir det i første sak slått fast at bedehusgrunnen er ferdig.
På eit styremøte i frå 11. April 1955 som sak nr. 4 er ført inn
i protokollen ein beskrivelse av bedehusets tilblivelse:
Grunnmuren ble ferdigbygget i 1938. Det daværende styret
besto av Magnus Aarland, Lars L. Rabben, Hans H. Fagerbakke. Lars K. Stenevik, Johannes Sætrevik, Sigurd Crestoffersen. Lars L. Rabben var formann og Sigurd Cristoffersen
nestformann. Det ble da en stans i byggingen og så kom
krigen. Under krigen ble grunnmuren stående og det var heller ikke særlig fart i innsamlingen av midler til huset. Etter
siste verdenskrig tok innsamlingen til på ny. Vi søkte også om
byggeløyve, men fikk ikke løyve. Der blir søkt om byggeløyve
hvert år senere, men vi fikk avslag like til 1952. Tinga me materialer som skulle hugges i skogen og leveres på stranden.
I 1952 vart denne bringa på sag og skoren. I 1952 fekk me
byggeløyve og O. Hovstad som lagde tegningen rådde til å
støype huset i betong. Dette vart vedteke og huset vart støypt
i betong. Det som kom frå skogen gjekk til bjelkar, sperrer
og sutak. Med innsamling av midler har me klart om lag kr.
25.000, so har me lånt kr. 20.000. Fult ferdig vil huset koste om
lag kr.60.000.
Dei som no står i styret er desse:
Lars L. Rabben formann, Hans H. Fagerbakke nestformann,
Edvard Veivåg kasserer, Halvard N. Rabben, Henrik Drivenes, Petra Kalvenes, Anna J. Kalvenes, Berta Djupevåg.
I tillegg kan nevnast, i eit styremøte frå 2. August 1953
er at Stenevik bedehusforeining har samla saman kr. 795
som står i Postbanken, formannen får boka. Dette er første
gang me les om ein foreining som arbeide for bedehuset.
Men vi veit at damene gjore ein stor innsats med handarbeid som vart lodda ut på basarar. Kanskje var det ein
foreining på kvar gard i byrjinga. Men vi veit at seinare vart
det ein samla Bedehusforeining som jobba for Bedehusbasaren, den eksisterar fortsatt.
Eg hugsar så vidt i innvielsesfesten 8. Mai 1955. Gustav Ballestad som var generalsekretær i Vestlandske indremisjonsforbund helt nok hoved tale. Einaste eg hugsar var at han
var ein stor kraftig kar. Det var mykje folk. På eit styremøte
litt seinare i mai vart det føreslege å kalle huset for ”Betania” men det vart nedstemt. Ein vedtok at det skulle heite
Selbjørn Bedehus.
Laurdag 17. November 1956 Vart maleriet som heng på
Helsing frå Ålesund
veggen bak talarstolen avduka. Det var ei gåve frå Andreas
Halstensen, Bekkjarvik. Det syner Jesus i bøn i Getsemane.
Dei retta stor takk til Andreas for gåva.
Den 4. Mai 1958 ser det ut for at Mikkel Østervold vert vald
til styremedlem for første gong. Hausten 1963 vart Lars L.
Rabben kreftsjuk. Han hadde vore leiar kontinuerleg sidan
1938 og kanskje før. Det vart derfor kalla inn til styremøte
i heimen hans og han var ikkje verre en at han sjølv førde
protokollen, det var vel ein månad før han døyde. Dei
andre av styret som møtte var: Alfred Halstensen, Edvard
Veivåg, Jenny Rabben, Mikkel Østervold og Halvard Rabben. Her tok Mikkel Østervold imot å verte vald til leiar i
Selbjørn Indremisjons foreining eit verv han ”skjøtta” med
stor iver, glød og kompetanse. Siste styremøte Mikkel er
med i var 11.09.1989. Han døyde brått 8. Mars 1990.
Øystein Kartveit har vert leier sidan. Øystein og dei andre
som er med han i dag, “skjøttar” også sine verv svært godt.
I dag består styret av: Leiar Øystein Kartveit, nestleiar Lars
Ove Stenevik, Jakob Aga, Eli Halstensen og Marta Veivåg.
Varamedlemmer er Kirsten Stenevik og Anny Johannsen.
Det er godt å ha hatt et bedehus i å gå til. Spesielt i barne-,
og ungdomstida.
Det meste av verdien ligg i dei som går inn og ut av dette
huset.
Det kan ikkje målast i pengar det bedehuset har betydd
opp gjennom tida for mange av oss.
Tenkjer ofte på denne tida i oppveksten. Først på
sundagskulen, der Jenny Rabben og Petra Kalvenes tok
seg av oss. Dei gav oss mykje verdifull bibelkunnskap. Så
var det Yngreslaget.
Der hadde me mange og gode leiarar som stod på for
oss, - og lærde oss kva som var viktigast i livet. Og kor
viktig bibelordet er som står i Salme 119,9:”Korleis skal ein
ungdom halda sin sti rein? Jo, ved å halda seg til Ditt Ord.”
Me fekk oppgåver undervegs, med og leia yngresmøtene
og andre ting som me haldt på med. Det var sikkert langt
frå profesjonelt det me gjorde, men viktig var det i alle fall.
Smilet kjem fram når eg tenkjer på brevkurset me hadde, -
der temaet var ”Den gamle og den nye Adam”. Me svara på
spørsmål, sende det inn og fekk kommentar attende. Det
var nok ikkje mykje me forstod av dette, i alle fall ikkje den
praktiske delen av temaet. Men seinare i livet har dette
dukka opp, og gjort seg gjeldande.
Yngres-musikklag hadde me også på bedehuset. Hadde
mange flotte turar, der me var ute og sang. Seinare vart
eg sjølv med i arbeidet på sundagskulen, og yngstes. Slik
kunne eg halde på lenge og ramsa opp det me opplevde
på bedehuset.
Og eg er glad for at dette huset vert brukt framleis.
Tidlegare i haust fekk eg vera med på ei sundagskulesamlig. Kjekt og sjå at andre tek over denne arven, og ber
den vidare.
Vil i alle fall ynskje lukke til med det som skjer på
bedehuset fortsatt.
Marta Veivåg
Bedehuset i dag!
Bedehuset på Rabben er idag i bruk til ymse føremål.
Søndagsskulen har møtedag ca annankvar søndag.
Frammøtet er godt.
Omlag møter 20 kvinner opp til bedehusforeining
annankvar torsdag. Når hausten kjem, stiller dei med
sjølvlaga eller innkjøpte gevinstar til basaren. Basaren plar
å samle fullt hus.
Flott engasjement og innsats, som gir gode inntekter til
drifta.
Ein fredag i månaden fylles bedehuskjellaren med 5.-7.
klassingar. Saman med leiarane har dei ein aktiv kveld med
bl.a. andakt, song, leikar og mat.
I løpet av året er det også ein del møte der det kjem
utsendingar frå ulike organisasjonar. Då kan det vera frå
eitt til tre møte i samanheng. Her prøver me å kunngjere
møta godt, slik at folk frå heile kommunen kan kome.
Huset vert også nytta til, til dømes feiring av konfirmasjon
og runde dagar.
Me ynskjer at bedehuset framleis kan vere til nytte og
glede for folket, og at det får vere ein stad der born og
unge får lære Jesus å kjenne.
Me ynskjer også at det er ein stad der folk kan kjenne seg
velkomne, finne fellesskap og verte oppbygde.
Skulle du ha lyst til å delta på nokre av dei nemnde
aktivitetane, er du hjarteleg velkomen!
Med venlege tankar frå
Heidi og Øystein, Kirsten og Lars Ove
29
30
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
fra
Rama
t
Skrike
Som et menneskebarn lot Gud seg føde i en stall.
Han ga seg hen til menneskenes evne til å elske. Han
lot seg føde til jorden i total og uforbeholden tillit til
menneskenes kjærlighetsevne. Og da han var blitt
født, sang englene til de frosne gjeterne om at Gud
har glede i menneskene. Gud har glede i mennesker,
fordi mennesker er i stand til å elske.
”Ramaskrik” er et innarbeidet og mye brukt uttrykk. Det brukes om et
voldsomt skrik. Skriket som uttrykker den ytterste nød og smerte. Skriket
som ikke kan bli sterkere. Skriket som ikke kan romme det som har hendt.
Skriket som flerrer stillheten og bringer et budskap om at en sjel har fått
et slikt sår som vi egentlig ikke orker å se. Ramaskriket kan høres lenge,
lenge etter at lyden har stilnet. Det er et skrik vi aldri glemmer.
Skriket fra mødrene i Rama er det stedet i
julefortellingen der menneskenes kjærlighetsevne
er mest synlig og mest konkret. Skriket fra mødrene
i Rama er vilt og rått og uten grenser. De har mistet
det umistelige. Smerten når båndet mellom mor og
barn brutalt rives over har en begynnelse, men ikke
en slutt.
Uttrykket ”ramaskrik” bærer i seg en fortelling. En fortelling vi har
hørt mange ganger, men som vi egentlig ikke holder ut å tenke på.
Fortellingen er udødelig. Den har levd i over 2000 år. Den lever, fordi den
bæres frem av den sterkeste kraften som finnes blant mennesker; en
mors kjærlighet til et barn.
Her er fortellingen om skriket i Rama.
Tre menn hadde sett noe på stjernehimmelen. De
skjønte at noe skulle skje. En klar stjerne på himmelen
fortalte dem at det snart skulle fødes en konge
hos jødene. Den lysende stjernen bar også bud om
at denne kongen skulle bety noe avgjørende for
menneskeslekten. De tre mennene ville se den nye
kongen og ta imot ham. De regnet med at den nye
kongen skulle fødes på slottet i Jerusalem, derfor
dro de dit. De trodde kong Herodes skulle bli far til
jødenes neste konge, men Herodes ble forvirret og
veldig urolig da vismennene kom. Han kjente seg
truet. Ville et ukjent, nyfødt kongsemne kunne ta fra
ham makten? Var det Messias, den store kongen som
Gud hadde lovet å gi jødene, som var født? Herodes
ville ikke på noen måte gi slipp på makten, men han
skjulte uroen sin for vismennene. Som en dreven
politiker, satte han opp et pokerfjes og sa at han
også gjerne ville hylle den nye kongen. For å hjelpe
vismennene videre på veien, kalte han sammen
øversteprestene og spurte dem hva som står i Bibelen
om hvor Messias skulle bli født. Øversteprestene
fortalte at Messias skulle fødes i Betlehem. Før
vismennene dro av gårde mot Betlehem, ba Herodes
dem om å komme tilbake til ham med nyheten straks
de hadde funnet den nyfødte kongen. Vismennene
fant kongen på et overraskende sted. I en falleferdig
stall lå en nyfødt gutt under en tindrende stjerne.
Den natten drømte vismennene at Herodes ikke ville
den nyfødte gutten vel, og da de vendte hjem, la de
la veien uten om slottet i Jerusalem. Etter en stund
forsto Herodes at han var blitt lurt. Han ble rasende,
redd og desperat, og han ga en ordre formet av
menneskeslektens råeste ondskap. På befaling fra
Herodes dro kongens soldater til Betlehemstraktene
og drepte alle guttebarn yngre enn to år. Rama
er et annet navn på Betlehem. Skriket fra Rama,
ramaskriket, er skriket fra mødrene som mistet
sønnene sine på befaling fra Herodes. Uttrykket
ramaskrik samler også i seg flere drap og massakrer
som har skjedd nettopp i Rama gjennom historien.
Profeten Jeremia lar smerten ligge naken og bar når
han skriver om dette:
”I Rama høres skrik,
gråt og høylytt klage:
Rakel gråter over barna sine
og vil ikke la seg trøste.
For de er ikke mer.”
Massakren i Betlehemstraktene er en del av
julefortellingen jeg ikke vil ha. Det er for stygt. For
rått. Jeg snur meg bort. Samtidig trekkes jeg også mot
disse mødrenes skrik. Jeg vil høre. Midt i et inferno
av blod og død og meningsløs ondskap forteller dette
skriket om menneskets sterkeste kraft; evnen til å
elske. Mødrene i Rama kan høres ennå. Smerteskriket
deres vil aldri stilne. Det forteller noe om hva
kjærlighet er. I ruinene etter den råeste ondskapen
skriker mødrene i Rama ut kjærligheten til barna som
ikke lever lenger.
Mens jeg tenker på mødrene i Rama, trer en annen
hendelse fra julefortellingen frem på scenen. Jeg ser
for meg noen frysende gjetere rundt et bål et sted
utenfor Betlehem. Plutselig skjer det utrolige. Et kor
av engler stiller opp på himmelen og synger en ny
salme;
«Ære være Gud i det høyeste,
og fred på jorden
blant mennesker Gud har glede i!»
I julefortellingen finnes både en fødsel og en
barnemassakre. Jeg skimter menneskets grenseløse
ondskap og menneskets livgivende kjærlighetsevne.
Jeg fryser i ondskapens slagskygge, og fylles
samtidig av varme og håp ved tanken på at Gud
viste menneskenes evne til å elske så stor tillit at
han gjorde seg helt avhengig av den da han ble født
som et menneske. Tankene mine kan ikke lodde
dybden i dette, men jeg trenger å vite at Gud tror på
menneskenes kjærlighet når jeg hører skrikene fra
Rama blandes med skrikene fra mødrene som mistet
barna sine på Utøya.
K
31
32
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
No er den her, den nye bibeloversetjinga!
Farisearane tenkjer ikkje ”med seg sjølve”, men dei
går med tankar ”i hjarta”.
Kjeldetekstane i Det nye testamentet har berre eit
ord for ”kropp”. Dette får m.a. konsekvensar når Jesus
innset nattverden.
”Så tok han eit brød, takka, braut det og sa: Dette er
min kropp, som vert gjeven for dykk, gjer dette til
minne om meg”
Den nye bibelutgåva som me har venta på vart
feira i Oslo domkyrkje onsdag 19. okt. Repr. frå
Bibelselskapet, kyrkjesamfunna og staten var til
stades.
Bibelen er vår viktigaste bok, fordi her møter Gud
oss og viser kven han er i Jesus Kristus. Dessutan,
for å forstå vår eigen kultur og vårt eige språk, må
me ha lest Bibelen. Frå denne boka henter me dei
mest sentrale begrepa i våre grunnleggjande verdiar.
Kvar gong det er snakk om ei ny bibeloversetjing er det alltid noko som spør: Er dette
verkeleg naudsynt? Kan me ikkje berre ha den
som me har og som me er så glad i?
Generalsekr. Stein Mydske i Det Norske Bibelselskap, fortel:
Jeg vokste opp med 1930-oversettelsen og kan
mange vers derfra utenat. Men da ungdomsoversettelsen kom i 1959 og senere hele bibelen i 1978, var
det en ny verden som åpnet seg for meg. Personene
i Bibelen snakket ikke lenger gammeldags, de snakket mitt språk og budskapet ble aktuelt! Ord jeg aldri
hadde skjønt, fikk mening og ble viktige. De siste 30
årene har det norske språket har endret seg mye. Vi
har også fått ny kunnskap om bibeltekstene fra Dødehavsrullene siden den forrige oversettelsen. En ny
bibeloversettelse kan gi de nye generasjoner samme
aha-opplevelse som jeg fikk og erfarne bibellesere
hjelp til å trenge dypere inn i gudsordets hemmeligheter.
Hvem av oss tør påstå at vi har skjønt alt i Bibelen?
Svein Tinberg uttaler:
”Poetisk og høyverdig, men forståelig. Jeg synest
kriken kunne ha stolt mer på bibelteksten, for den er
jo ofte mer spennende enn forklaringen.”
”Selvsagt skal det være poetisk og høyverdig, men
det skal være forståelig. Vi kan jo ikke si ”ikke sett ditt
lys under en skjeppe” når ingen vet hva en skjeppe
er.”
Herberge
Tidlegare vart det greske ordet ”katalymas” i Luk. 2,7
oversett med ”herberge”. Mykje tyder på at det ikkje
var noko herberge i Betlehem på den tid. Om ein ser
korleis ordet er nytta i andre bibeltekstar som handlingsord, kan det tyda ”å ta inn hos”, eller ”vera gjest
hos”. Det er også nytta i samband med ”nattely” eller
”husrom” for vandringsmenn. Når Jesus vart lagt i ei
krybbe, var dette fordi det ikkje var plass til dei der
dei reisande sov. No lyder teksten slik:
” og ho fekk son sin, den førstefødde, ho sveipte han
og la han i ei krybbe, for dei fann ikkje husrom nokon
stad.”
”Jeg synest teksten til”Fadervår” har blitt veldig fin.
Jeg kan tenke meg de diskusjonene de må ha hatt, det
er jo dristig gjort å bruke ordet ”far”. Men det er så bra,
det er jo en far det er snakk om! Den føles moderne
og ny, og vi har ikke vondt av å bli ristet litt, vi vekkes
liksom av at teksten er blitt ny”.
Her er nokre av endringane.
Far – fader
Bibelen handlar framfor alt om mitt forhold til Gud
og til mine medmenneske.
Når Jesus omtaler Gud som sin Far, var dette ei
anna uttrykksform enn den som var vanleg i samtida. Nærleiken mellom Jesus og hans himmelske
Far kjem tydelegare fram ved at ordet ”Fader” fleire
stader vert erstatta med ”Far”.
Sysken – brødre
Ordet ”brødre” er på gresk kjønnsinkluderande
og vert brukt når menn og kvinner vert omtala
samstundes. På norsk har me eit inkluderande ord,
nemmeleg ”sysken”. Der det ut frå grunnteksten er
klårt at både menn og kvinner vert omtala samstundes, er ordet ”brødre” bytta ut med ”sysken”.
Ung jente – jomfru
Mellom bibelforskarar har det lenge vore hevda at
den greske oversetjinga, Septugainta, gjev ei betre
tolking av ordet ”jomfru” i Jes. 7,14. Difor har ein
valgt å oversetja teksten slik:
”Sjå ei ung jente skal verta med barn og føda ein
son, og ho skal gje han namnet Immanuel”.
Det er inga tvil om at det hebraiske ordet som er
nytta kan visa til ei ung jente som er jomfru, men for
å gjera synleg at den hebraiske teksten i Det gamle
testamentet og så kan ha ei vidare tyding har Bibelselskapet valgt å nytta ei meir open oversetjing.
Det er viktig å merka seg at jomfru Maria framleis
er jomfru i Det nye testamentet. Det greske ordet
”parthenos” er nytta to gonger i Luk 1,27 og er begge
gongane oversett med ”jomfru” i den nye teksten.
I Luk. 1.34 svarer Maria slik når engelen forkynner at
ho skal verta mor til Guds son: ”
”Korleis skal dette gå til når eg ikkje har vore saman
med nokon mann? Engelen forklarer då underet som
skal skje ved Guds Ande. Dette er det bibelske grunnlaget for trua på jomfrufødselen.
Kropp og relasjonar
Bibeltekstane er jordnære. Dei brukar språklege bileter frå naturen og frå menneskekroppen. Bibelselskapet har difor henta framatt fleire av desse bileta.
Qumran
Eit av delmåla for den nye oversetjinga har vore å ta
omsyn til dei aller siste forskningsresultata. Difor har
ein teke inn eit par nye avsnitt som må ha falle ut av
dei tidlegare handskrivne skriftene, men som er bevitna gjennom den antikke bibeloversetjinga, Septuagina, og ein nyleg utgitt bokrull med 1. Samuelsbok.
Bokrullen kjem frå dei handskrivne Dødehavsrullane
som er funnen sidan sist bibeloversetjing.
I tidlegare oversetjingar heiter det i 1. Sam. 1,24. ”Han
var då berre ein liten gut”.
Quomuranteksten er diverre øydalagt på denne
staden, men nokre ord kan ein lese. Desse tyder på
at teksten opphaveleg har vore lengre og samsvarer
med teksten i Septuagina. No lyder teksten slik:
”Guten var saman med dei og dei brakte han fram for
Herren. Og far hans slakta slaktofferet, slik han gjorde
kvart år for Herren. Han førte fram guten….”
JT
33
34
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Kubekryss
Kubekryss
• unge spør • unge spør • unge spør • unge spør • unge spør •
w w w.k irken.no
Kubekryss
Se løsning på side 41
A:
B:
C:
D:
E:
HVA ER KRISTENDOM?
Kristendom er å tro på det som Bibelen forteller. Om en Gud som skapte en
fullkommen verden, men menneskene ødela det fullkomne ved å være ulydige
mot sin Skaper. Forholdet til Gud ble ødelagt når synden kom inn i verden, og hele
skaperverket ble preget av syndens følger. All sykdom og smerte er en følge av
synden.
Men Gud har gitt menneskene en ny mulighet til å oppleve en fullkommen verden.
Han sendte Jesus til jorden som et menneske, Han levde et fullkomment liv, så
døde Han for all verdens synd. Han sonet alt det gale som vi mennesker har gjort
og kommer til å gjøre.
F:
G:
H:
I :
J:
K:
L:
M:
N:
O:
Bibeldronning – Pantsette
Julesnacks
– Plante –– Bibeldel
A : Bibeldronning
Pantsette
Bibeldel
– Uthus––Plante
Bukt – Bibeldel
B : Julesnacks
50C –: Bratte
– Fugl
Bibeldel
– Uthus – Bukt
Bartreavfall
D : 50 – Bratte – Fugl
E : Bartreavfall
Syrisk landshøvding
Slit
Gir lyslandshøvding
og varme – Fisk
F :–Syrisk
Frodig
– Elv
G : Slit– –Student
Gir lys og
varme – Fisk
Nynorsk
pronomen
– Irlandsk
H : Frodig
– Student
– Elv person – Retning
Drikk
– Rett påpronomen
sak
I : Nynorsk
– Irlandsk person – Retning
J : Drikk – Rett på sak
Det hadde framsyning på julekvelden
Yndig
– Flittige
K : Det
hadde framsyning på julekvelden
ToL like
– . . . .–. snakk
: Yndig
Flittige
Gnag!
Viser
(eng. fork.)
M : To–like
– .–. .Legitimasjon
. . snakk
Radius
–
Tropesjukdom
N : Gnag! – Viser – Legitimasjon (eng. fork.)
Svar på
Svar
O : Radius – Tropesjukdom
HVORFOR FEIRER KIRKEN JUL?
Jula er en av kirkens store høytider. Vi feirer den for å markere at Jesus ble født i en
stall i Betlehem en natt for ca 2000 år siden. Hans mor het Maria, hans far var Gud
selv - og hans jordiske stefar het Josef.
Om Jesus ble født akkurat natt til 25. desember, vet man ikke. (I Bibelen er det ikke
angitt noen dato.) I Romerriket hadde man hatt en fest på denne dagen til ære for
Solguden. Da Romerriket fikk en keiser som var positiv til kristendommen (keiser
Konstantin), erstattet de solfesten med en ”bursdagsfest” for Jesus.
Siden 400-tallet har 25. desember blitt feiret for å markere at Jesus er Verdens lys.
Poenget er likevel ikke datoen - men at Gud ble menneske. Gud tok initiativ til
å gjenopprette forholdet til menneskene. Hvorfor det trengte å skje på denne
måten, er et stort mysterium.
Bibelen sier Jesus ble et menneske for å identifisere seg med oss, og for at vi skal
kunne identifisere oss med han.
Pusekatten min
(av Haldis Reigstad)
Den dagen Sølvfaks døydde , gløymer eg aldri. No er det mange år sidan, eg
var berre 5-6 år den gangen. Eg var så glad i pusen min. Vi leika saman, og
det hende vi sov saman. Men ein dag låg Søvfaks livlaus ute i hagen. Ein oter
hadde teke livet av han .Eg sørgde og gret i mange dager, men ein dag fekk eg
ein ny katt til å leika med. Han hoppa og spratt og gjorde alt han kunne for at
eg skulle vera glad. Snart kosa eg meg like mykje med den nye leikekameraten
min som eg gjorde med Sølvfaks.
Barnekryss
Barnekryss
LURE
LANG
FISK
ETTER
ABCD
GNIKKE
HESTEUTSTYRET
VÅT
JESUSSNØ
SENG
ER
ALFABETDETTE
START
LEVER
I julen feirer vi at Jesus er verdens lys - som er sterkere enn alt mørke.
Vi feirer at han er livet - som er sterkere enn all død.
Og vi feirer at han er visdommen - sterkere enn all ondskap.
SLEKTNING
KOM . . !
JULEMAT
VINTERUTSTYR
VANDRE
Alt dette, og mye mer, er verdt en fest.
SVIMMEL
MELLOM
Q OG S
TIDSROM
SA JESUS
I MATT.
27,46
KAKEFYLL
50 PÅ
ROMERSK
VIS
SKREMMELYD
BOKSTAV
NR. 14
SPØR
Alt det vi har, er gåver ifrå Gud,
og han er glad når han ser at vi er
takksame for det vi har fått, og tek
vare på det. Men det aller finaste er
nok likevel at han er glad i oss.
Fiskane i havet,
fuglane i lufta,
Dyr og alle insekt,
er gåver ifrå Gud.
Eg er glad i teddybjørnen min,
hann er glad i meg.
Når han ligg i senga mi,
då kosar vi oss, han og eg.
SMÅREGN
BOKSTAV
NR. 2
POTE
Det er godt å ha nokon å vera glad
i. Du har kanskje ein hund eller eit
anna dyr som du kosar deg saman
med. Ei lita jente eg kjenner, fekk
ikkje sova utan at teddybjørnen låg
i senga saman med henne.
Eg er glad i pusekatten min’
han er glad i meg.
Når han ligg på fanget mitt.
då kosar vi oss, han og eg.
Se løsning på side 41
HIMMELFLOKK
35
Stjernene på himlen,
blomane på marka,
bekkane som brusar,
er gåver ifrå Gud
G
L
E
K I EN L
V
O KI I
R VR
R OK
R
I
RK
E
G I
T
E
E
GI
T
ED
36
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
s
u
s
e
J
e
n
n
e
j
k
Å
I nådens rike
Gunnar Elstad
V
i vet en god del om kongehuset vårt. Vi
har sett både kongen og dronningen,
kronprinsen og prinsessen på tv. Vi har
lest om dem i avisene. Ukebladene har stadig
artikler om dem
Det er i grunnen utrolig hvor mye vi vet.
Men kjenner vi dem?
Det er et helt annet spørsmål.
Bare de færreste av oss har noen gang snakket med dem, og da kun ved helt spesielle
anledninger. Men kjenne dem, det er det ikke
mange som gjør.
Og om vi vet hvem de er, vet i alle fall ikke de
hvem vi er.
De fleste nordmenn vet en del om Jesus. De
har lært om ham på skolen. De har lest om
ham. De har hørt om ham i kirken.
Betyr det at de kjenner ham?
Det er også et annet spørsmål.
Det er slett ikke sikkert at det er så mange som
har møtt ham og er sammen med ham.
Jesus er ikke bare et menneske som levde for
ca 2000 år siden, et guddommelig vesen som
ser ned på oss fra en fjern himmel eller et ideal
å strekke seg mot.
Han lever i dag og er hos oss nå!
Av og til misunner vi nesten Jesu første disipler
som fikk gå sammen med ham, ta på ham og
føle hans konkrete nærvær. Det måtte være så
mye lettere for dem å tro, tenker vi.
Så blir vi desto mer overrasket når han i avskjedstalen til dem sier: “Jeg sier dere sannheten: Det er det beste for dere at jeg går bort. For
dersom ikke jeg går bort, kommer ikke talsmannen
I nådens rike
I nådens rike
I nådens rike
har Guds Sønn, eier ikke livet” (1 Joh 5,11-12).
“Og dette er det evige liv at de kjenner deg, den
eneste sanne Gud, og ham du har utsendt, Jesus
Kristus” (Joh 17,3).
til dere. Men går jeg bort, da kan jeg sende ham til
dere” (Joh 16,7).
Et annet sted i avskjedstalen sier han: “Jeg skal ikke
la dere bli igjen som foreldreløse barn, jeg kommer til
dere” (Jon 14,18).
Så er altså Jesus hos sine disipler også etter at han
har forlatt dem legemlig. Han er hos dem ved sin
Hellige Ånd!
Den Hellige Ånd er Jesu egen Ånd. Om Jesus var
legemlig til stede hos sine disipler før himmelfarten, er han i dag åndelig tilstede hos alle dem som
tror på ham.
Men han er altså fremdeles hos oss.
Jeg var faktisk ferdig utdannet teolog da jeg fikk en
kraftig aha-opplevelse på dette området.
Jeg drev og leste en oppbyggelig bok om Jesu
oppstandelse. Det lå forfatteren på hjertet at det
at Jesus har stått opp, betyr at han lever i dag. Og
det at han lever i dag, betyr at vi kan ha personlig
kontakt med ham.
Selvsagt burde dette ha gått opp for meg før. Det
er nesten utrolig at det går an å komme seg igjennom et teologisk studium uten å ha skjønt hvor
viktig dette er.
Likevel, jeg har i alle fall begynt å skjønne litt av det
nå. Det er tross alt det viktigste.
En del sangstrofer ble nye og langt mer meningsfylte for meg da dette gikk opp for meg. “Tett ved
sida mi går Jesus” var en av dem. “Han går ved min
side, han leder min gang” var en annen.
Og Misjonsbefalingen ble ny. “Se jeg er med dere
alle dager inntil verdens ende” betydde ikke at Jesus
satt på kongetribunen oppe i himmelen og heiet
oss fram i vårt kristelige arbeid her nede på jorden, men det betydde at han er her nede og går
sammen med oss - akkurat slik han gjorde for 2000
I nådens rike
år siden!
Et par bibelvers jeg før ikke hadde lagt så nøye
merke til, ble også nye og mer meningsfylte.
“Herren har fortrolig samfunn med dem som frykter ham, i pakten med ham får de rettledning” (Sal
25,14). “Jeg kaller dere ikke lenger tjenere, for tjeneren vet ikke hva hans Herre gjør. Jeg kaller dere venner, for jeg har sagt dere alt jeg har hørt av min Far”
(Joh 15,15).
Jeg var altså Jesu venn, og ikke bare hans tjener.
Det var ikke så lenge siden jeg hadde hatt sommerjobb i en av Trondheims virkelig store bedrifter. Hver dag i to måneder hadde jeg stemplet inn
og stemplet ut.
Jeg visste hva sjefen hette, men jeg møtte ham
aldri. Og han ante antakelig ikke at akkurat jeg
hadde sommerjobb i bedriften hans.
Jesus er derimot annerledes. Han er ikke bare
en sjef som utelukkende er interessert i arbeidsinnsatsen min. Han er min venn som vil være
sammen med meg - også i fritiden!
Frelse og evig liv er ikke noe vi gjør oss fortjent til gjennom rett lære, gode gjerninger,
kristelig aktivitet eller en bestemt livsstil. Evig
liv er noe Jesus deler ut gratis - ved personlig
frammøte.
“Gud har gitt oss evig liv, og dette liv er i hans Sønn.
Den som har Sønnen, eier livet, men den som ikke
Det er så altfor lett å bli banal når vi snakker
om det personlige forholdet til Jesus.
Men likevel:
Det er fint og verdifullt at vi vet hva vi skal tenke om Jesus og hva vi skal gjøre for ham. Men
dersom vi stopper med det, er vi fattigere enn
vi behøver å være.
Også vi som lever rundt år 2000 skal få lov til
å møte Jesus personlig, bli glad i ham og oppleve hans kjærlighet til oss.
Uansett hvor vi er og hva vi gjør, så er Jesus
hos oss og i oss. Selv når livet gjør vondt, er vi i
hans kjærlighet.
Bibellesning og bønn er ikke en plikt og noe vi
bør. Da får vi bare stadig dårligere samvittighet
fordi vi ikke får til å ha en andaktsstund. Jesus
har lovet å være hos oss når vi leser og ber. Han
vil tale til oss, og vi kan snakke med ham. Det
er ikke vi som skal prestere et andaktsliv for
ham, men ham som vil gi oss noe igjennom
det.
Det er mulig at vi ikke vet hva vi skal gjøre eller
si når vi er sammen med andre mennesker. Det
gjør ikke noe. Jesus er der vi er, og vi kan be
om at han lar sin kjærlighet nå de menneskene
vi ikke når. Vi er ikke alene.
Det er også Jesus som er hovedpersonen i
den tjenesten vi har fått i organisasjon eller
menighet.
Vi kan ikke skape tro verken i oss selv eller
andre, men han kan.
Vi har ikke den kjærligheten som trengs,
men han har.
Vi makter ikke så meget i egen kraft, men
han makter alt.
Gunnar Elstad er ansatt i Norsk Luthersk Misjonssamband for å arbeide med sjelesorg og veiledning. Han har
tidligere arbeidet i Norges Kristelige Student og Skoleungdomslag som forlagssjef, redaktør av bladet Credo og
Studentsekretær i Trondheim (1972-1984), vært bysekretær i NLMs forsamling i Trondheim, Betania (1984-1993),
arbeidet ved Indremisjonsselskapets senter for vekst og utvikling og Bibelskolen i Grimstad (1993-1999) og har de siste
årene vært forsamlingsleder i Misjonssalen i Oslo (1999-2010). I mer enn 30 år har sjelesorg og veiledning vært en
viktig del av tjenesten hans.
Boken ”I nådens rike” ligger utlagt på nettsidene www.sjelesorgogveiledning.no
37
38
38
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevollkyrkjeblad
kyrkjebladnr
nr5/2011
5/2011
Austevoll
To på ALPHA
Sommange
mangekjenner
kjennertil,
til,har
har
Som
medenne
dennehausten
haustenarrangert
arrangert
me
ALPHA-kursiiHundvåkøy
HundvåkøykyrkyrALPHA-kurs
kje.
Mellom
30
og
40
personar
kje. Mellom 30 og 40 personar
harvore
vore samla
samla 10
10 onsdagsonsdagshar
kveldar,
inkl
ein
laurdag.
kveldar, inkl ein laurdag.
Alpha er
erein
einpraktisk
praktisk
Alpha
introduksjonom
omkristen
kristentru
tru
introduksjon
fordeltpå
påulike
uliketema.
tema. Kurset
Kurset
fordelt
erbasert
basertpå
påboka
boka”Livsviktige
”Livsviktige
er
spørsmål”
av
Nicky
Gumbel,
spørsmål” av Nicky Gumbel,
og
tek
opp
tema
som:
Kven
og tek opp tema som: Kven
er
Jesus?
Kvifor
døyde
Jesus?
er Jesus? Kvifor døyde Jesus?
Kviforog
ogkorleis
korleislese
leseBibelen?
Bibelen?
Kvifor
M.fl..
M.fl
PåAlpha
Alphavert
vertdet
detlagt
lagtstor
stor
På
vekt
på
den
sosiale
delen.
vekt på den sosiale delen.
Diforbyrjar
byrjarkvar
kvarsamling
samlingmed
med
Difor
felles
måltid.
Elles
er
det
song,
felles måltid. Elles er det song,
innleiingtil
tiltema
temaog
oggruppegruppeinnleiing
samver.
samver.
Toav
avdeltakarane
deltakaranesom
somhar
har
To
voremed
meddenne
dennehausten
hausten
vore
erKarstein
KarsteinBjånesøy
Bjånesøyog
ogLiv
Liv
er
Mette
Skår.
Mette Skår.
Karsteinfor
forfyrste
fyrstegong,
gong,Liv
Liv
Karstein
Mettehar
hardelteke
deltekepå
påeit
eitkurs
kurs
Mette
tidlegare.Me
Meville
villegjerna
gjernahøyhøytidlegare.
rakva
kvadei
deimener
menerom
omkurset.
kurset.
ra
Memå
månemna
nemnaat
atnår
nårdette
dette
Me
vert
skrive
er
me
framleis
vert skrive er me framleis
berrehalvvegs
halvvegsiikurset.
kurset.
berre
1.Kvifor
Kviformelde
meldedu
dudeg
degpå
påALPHA-kurset?
ALPHA-kurset?
1.
2.
Kva
forventningar
hadde
dutil
tilkurset?
kurset?
2. Kva forventningar hadde du
3.
Korleis
opplever
du
fellesskapet?
3. Korleis opplever du fellesskapet?
4.Er
Erdei
deiulike
ulikeemna
emnaaktuelle
aktuelleiiforhold
forholdtil
tildet
detdu
duer
ernyskjerri
nyskjerripå/søkjer?
på/søkjer?
4.
5.
Har
du
funne
nokre
svar,
eller
berre
nye
spørsmål?
5. Har du funne nokre svar, eller berre nye spørsmål?
6.Er
Ereit
eitALPHA-kurs
ALPHA-kursnoko
nokodu
dukan
kananbefala
anbefalatil
tilandre?
andre?
6.
Karstein:
Karstein:
1. For
Forååbli
blibetre
betrekjend
kjendmed
medBibelen
Bibelenog
ogdens
densbudskap.
budskap.
1.
2.
Forventningen
var
å
lære
meir
om
den
beste
gavenGud
Gudhar
hargitt
gitt menneskene
menneskene––Bibelen.
Bibelen.
2. Forventningen var å lære meir om den beste gaven
3.
Svært
godt.
3. Svært godt.
4. Ja.
Ja.
4.
5. Ja,
Ja,men
menog
ogflfleire
spørsmål
5.
eire spørsmål
6.
Ja,
so
apsolutt.
6. Ja, so apsolutt.
LivMette:
Mette:
Liv
1.
Eg
liker––og
ogtrives
trivesiidet
detkristne
kristnefelleskapet
felleskapetsom
someg
egfifinn
pådesse
dessekursa.
kursa.
1. Eg liker
nn på
2.
Eg
forventar
å
høyra
flinke
forelesarar,
og
så
langt
har
dei
vore
spennande
høyrapå.
på.
2. Eg forventar å høyra flinke forelesarar, og så langt har dei vore spennande ååhøyra
3. Felleskapet
Felleskapet oppleves
opplevessom
somgivande
givandeog
oggodt.
godt.
3.
4.
Både
ja,
og
nei.
4. Både ja, og nei.
5. Eg
Eghar
harfått
fåtteieistørre
størreforståing
forståingav
avdet
detbarnetrua
barnetrualærte
lærtemeg.
meg.
5.
6. Ja,
Ja,det
detvil
vileg.
eg.Men
Mendet
detføreset
føresetatateg
egkjennere
kjennerenoko
nokotiltillivssynet
livssynetdeira.
deira.
6.
Ongdomsklubben – UK
Fra 8.klasse og oppover
Stad: Bedehuset på Storebø
*Laurdagar kl 20:00 til 23:30 – Ungdomsklubb (alt. i
Austevollshallen).
*Tysdagar kl 19:15 til 21:00 – Praystation for jenter.
*Onsdagar kl 19:00 til 21:00 – Lovsongsøving.
Bedehuset
*Torsdagar kl 14:30 til 16:00 – Dans (alt. i Drøna
Barnehage kl 19:00 til 20:30).
Torsdagen er det også UK aktiv i skogen på
Hufthamar.
Les meir om oss på: www.ongdomsklubben.com
Kontakt oss på: [email protected]
DIAKONIPLAN FOR AUSTEVOLL SOKNERÅD
Før sommarferien godkjente Soknerådet ny diakoniplan for 2011-2012. I den forbindelse har me snakka
litt med soknepresten.
-Kva er ein diakoniplan?
Når soknerådet utarbeider ein diakoniplan, så er
det eit forsøk på å konkretisera kyrkja si omsorgsteneste lokalt.
Kyrkja sentralt har ein rammeplan for diakoni, som
gjev retningslinjer og anbefalte satsingsområder.
Så er det kvar enkelt kyrkjelyd si oppgåve å kartleggja omsorgs-behov, og deretter iverksetja tiltak
som kan stetta behova.
-Kva inneheld den?
Vår lokale diakoniplan inneheld tiltak innanfor følgjande 4 satsingsområder:
Nestekjærleik, inkluderande fellesskap, vern om
skaparverket, kamp for rettferd.
Tiltaka så langt, er:
a) Besøksteneste (i hovudsak retta mot eldre, sjuke
og einsame).
b) Eldretreff
c) Samlingar på Eidsbøen bufellesskap
d) Skaparverkets dag/Hausttakkefest (med fokus
på miljø og vern om skaparverket)
e) Kontakt med, og økonomisk støtte til vår vennskapsmenighet i Vyborg, Russland.
Den er soknerådet sin arbeidsredskap, men soknerådet er avhengig av at frivillige går inn i omsorgstensta! Ellers blir planen berre eit nedstøva
dokument!
Eks: Når soknerådet v/diakoniutvalet prøver å
iverksetja ei besøksteneste, treng vi sjølvsagt
mange som kan/vil gå på besøk… Behova er
mange og forskjellige… Nokre treng ein turkamerat, andre treng ein som er god til å lytta,
osv…
Det handlar rett og slett om å vera eit medmenneske! Og det kan vi alle vera!
-Kor får vi tak i den?
Diakoniplanen kan ein finna på heimesida, www.
austevoll.kyrkja.no, eller ved å henvenda seg til
Austevoll kyrkjekontor v/dagleg leiar.
Der kan ein også melda seg som besøksvenn,
medhjelpar på eldretreffa, osv…
“Hugs at ingen kan gjera alt, men alle
kan gjera noko!”
-Kven gjeld den for?
Diakoniplanen gjeld sjølvsagt for heile kyrkjelyden!
Soknerådsvalet 2011
Det nye soknerådet i Austevoll får 8 menn og 2 kvinner. På varamannslista er det 3 kvinner og to
menn. Det vart avgjeve 1394 røyster, som tilsvarer ei valdeltaking på 42 %. Til samanlikning var valdeltakinga for heile landet på 13,47%. Me må såleis seia oss svært nøgde med resultatet og vil retta ei
stor takk til alle som deltok, både valfunksjonærar, teljekorps og ikkje minst til alle dykk som røysta.
Valresultatet syner slik samansetjing for periden 2011 - 2014:
1. Per Henning Nordstrand, 5394 Kolbeinsvik Varamedl.:
2. Karen Kvinge, 5397 Bekkjarvik
1. Torill Waage Aarland, 5385 Stolmen
3. Inge Halstensen, 6397 Bekkjarvik
2. Målfrid Bjånesøy, 5392 Storebø
4. Hans Reidar Njåstad, 5398 Stolmen
3. Kjerstin Hannisdal Nordstrand, 5394 Kolbeinsvik
5. Knut Inge Østervold, 5397 Bekkjarvik
4. Arne Kalve Klepsvik, 5385 Bakkasund
6. Anders Arve Kalve, 5385 Bakkasund
5. Hans Magnus Drønen
7. Audun Instefjord, 5392 Storebø
8. Hilde Elisabeth Økland, 5385 Hundvåkøy
9. Eivind Hatlevik, 5392 Storebø
10. Øystein Rabben, 5397 Bekkjarvik
39
40
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
%DE\VRQJ±6PnEDUQVVRQJ
Julekalender
Austevoll kyrkjelyd 2011
BABYSONG:
Bekkjarvik kyrkje
Hundvåkøykyrkje
Austevoll kyrkje
– mandag
– tysdag
– onsdag
kl 11-12:30
kl 10-11:30
kl 11-12:30
Søndag 27. nov. 19.00 Austevoll kyrkje.
Lysmesse med konfirmantane
SMÅBARNSONG (1-3år)
Austevoll kyrkje
– tysdag
kl 17-17:45
³OLNHSRSXO UWVRPDOOWLG´
Oppstart 2012 - veke 5
Kontaktpersoner:
Kateket Terje Dale Åse Solbakken DĞŶ'ƵĚƐŬũčƌůŝŐŚĞƚĞƌŝƐĂŶŶŚĞƚďůŝƩĨƵůůĞŶĚƚŝĚĞŶ
ƐŽŵŚŽůĚĞƌ,ĂŶƐŽƌĚ͘^ůŝŬŬĂŶǀŝǀŝƚĞĂƚǀŝĞƌŝ,Ăŵ͘
:ŽŚĂŶŶĞǭƐĨƆƌƐƚĞďƌĞǀϮ͕ϱ
909 22 215
977 76 627
Torsdag 1. des. 19.30 Storekalsøy kyrkje.
Julekonsert med Austevoll Mannskor, Havfruene og
barnekor
Laurdag 3. des. kl. 20.00 Austevoll kyrkje.
Julekonsert med Ruben Espelid, Kristoffer og Silvia
Birkeland Tangen m.fl.
&ŽƌĚŝŶ^ŬĂƉĞƌĞƌĚŝŶĞŬƚĞŵĂŶŶ͕,ĞƌƌĞŶ͕,čƌƐŬĂͲ
ƌĞŶĞƐ'ƵĚ͕Ğƌ,ĂŶƐŶĂǀŶ͕ŽŐ/ƐƌĂĞůƐ,ĞůůŝŐĞĞƌĚŝŶ
'ũĞŶůƆƐĞƌ͕ĂůůũŽƌĚĞŶƐ'ƵĚŬĂůůĞƐ,ĂŶ͘
:ĞƐĂũĂϱϰ͕ϱ
Søndag 4. des. 18.00 Austevoll kyrkje.
Julekonsert med Austevoll Mannskor, Havfruene og
barnekor
Søndag 11. des. 18.00 Stolmen kyrkje
Julekonsert med Stolmen kyrkjekor, Austevoll Brass,
Song og Revygruppa m.fl.
Søndag 18. des. 18.00 Austevoll kyrkje
”Me syng jula inn” med staben, Åse Solbakken og Barnekantoriet
Julafta
Sjå lysing Marsteinen
&ŽƌƐĊŚƆLJƚĞůƐŬĞƚ'ƵĚǀĞƌĚĞŶ͕Ăƚ,ĂŶŐĂǀ^ŝŶĞŐĞŶ
^ƆŶŶ͕ƐůŝŬĂƚŚǀĞƌĚĞŶƐŽŵƚƌŽƌƉĊ,Ăŵ͕ƐŬĂůŝŬŬĞŐĊ
ĨŽƌƚĂƉƚ͕ŵĞŶŚĂĞǀŝŐůŝǀ͘
:ŽŚĂŶŶĞƐϯ͕ϭϲ
$867(92//
%$51(.$1725,
øver i Austevoll kyrkje (Storebø),
onsdagar kl.17 - 18.
Barnekantoriet er eit kor for
dei som går i 3. - 7. klasse.
Dersom du har lyst å vera med,
er det berre å koma på øving :-)
Når skulane har fri,
har me det óg :-)
Har du spørsmål,
ring 480 90 538 eller 915 75 460.
Helsing leiarane
Astrid og Steinar
$XVWHYROON\UNMHO\GVL
JMHYDUWHQHVWH
Ynskjer du å gje ei gåve til kyrkjelyden, anten til ei av kyrkjene,
eller til barne- og ungdomsarbeidet, så kan du nytta eit av kontonr.
som du finn her.
Minner om at gåver på kr. 500,- eller meir gjev rett til skattefrådrag.
Gåva vert innrapport frå kyrkjekontoret.
Ynskjer du å delta som fast gjevar i kyrkjelyden si gjevarteneste til
barne- og ungdomsarbeidet, ta kontakt med Austevoll kyrkjekontor tlf
55082600
Barne- og ungdomsarbeidet:
Solmen kyrkje
Bekkjarvik kyrkje:
Hundvåkøy kyrkje:
Storekalsøy kyrkje:
Austevoll kyrkje:
3628.52.65430
3628.55.65256
3628.55.65248
3628.55.65264
3628.55.78943
3628.71.47575
Besøksteneste
retta mot eldre, einsame og sjuke
Austevoll sokneråd sitt diakoniutval arbeider med å få organisert ei besøksteneste i
kyrkjelyden. Eit arbeid som no er godt igong.
Utvalet har m.a. arbeida med å registrera
personar som ynskjer besøk, men vantar
framleis nokre personar til å gå på besøk. Me
vil understreka at dette ikkje er eit evangeliseringstiltak, eller ei teneste der du må ta på
deg oppdrag for pleietrengande.
Du skal vera ein ven, prata om laust og fast,
lytta, kanskje gå eit ærend, gjera dagen litt
lysare for nokon som sit mykje åleine og som
heilt sikkert vil bli svært glad for å sjå deg.
Om du kunne tenkja deg å bli ein besøksvenn, setja av ein time eller to, når du måtte
ha tid, så ta kontakt med Øystein Rabben,
tlf. 926 95 320, eller Austevoll kyrkjekontor
tlf 55 08 26 00
%(5('6.$36
25'1,1*
,.<5.-$
3nNYDUGDJDUHWWHUNO
RJLKHOJHUK¡JWLGHU
”Kyrkjelyden sin julefest”
Fredag 6. januar.
Stad og klokkeslett: Sjå lysing Marsteinen
Svar på kubekryss
E
N
S
G
Ø
T
L
T
T
E
E
T
R
K I N S T
B
V
S
E
E
I
O
L
R R I U
R
Å
I N
K
R
Å
I
L
B Å
K
E
V
N
G
N
E L E
T
I
E
I
E
T
R E
K
D
I R E
Svar
E N
A
G R
Å R
E
Å
G L E S
N
F A
I S
L
K R E
L I
N
K
K A R E
R
Y R
A B B
M
B Ø
B E R
Bekkjarvik Torg
KHLOHG¡JQHWVNDOI¡OJMDQGH
EHUHGVNDSVQXPPHUQ\WWDVWYHG
EHKRYIRUSUHVW
'HWWHJMHOGYHGNULVHURJDQGUH
WLQJVRPLNNMHNDQYHQWDWLOYDQ
OHJNRQWRUWLG«
(LQYLOGnWUHIIDSnHLQSUHVWLHLWW
DYQDERSUHVWHJMHOGDVRPNDQ
\WDDVVLVWDQVHRJKMHOS
.$%
41
42
Slekters gang
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
Austevoll kyrkjeblad nr 5/2011
10
5394 Kolbeinsvik
DØYPTE
Døypte Austevoll kyrkje
28.08.2011
Andrea Bjørhovde Djupevåg
28.08.2011
Lars André Hovland
28.08.2011
Isabell Sivertsen Pedersen
28.08.2011
Oda Vinnes
02.10.2011
Nella Othelie Algrøy
02.10.2011
Philip Rabben Taranger
16.10.2011
Sunniva Kvitnes Haugland
16.10.2011
Mario Prasopporn Vågen
16.10.2011
Joachim Bjelkarøy
16.10.2011
Georg Malmin
Tlf. 56 18 19 00
Faks 56 18 19 20
Døgnvaks: 952 91 920
Vi går til kyrkje
WWW.SPV.NO | TLF. 05555
27.11 kl. 19.00 Austevoll kyrkje
v/K.A.Børnes og T.Dale – Lysmesse
04.12 kl. 11.00 Hundvåkøy kyrkje v/ K.A.
Børnes
11.12 kl. 11.00 Austevoll kyrkje
MøreNot Austevoll AS - 5397 Bekkjarvik
Tlf 56 18 17 50 - Faks 56 18 17 55 - Butikk 56 18 17 53
18.12 kl. 11.00 Møkster kap.
Døypte Stolmen kyrkje
25.09.2011
Iselin Hvidevoll
30.10.2011
Magnus Emil Njåstad
Julafta: Sjå annonse Marsteinen
1. juledag:
12.00 Austevoll kyrkje v/K:A;Børnes
Bekkjarvik kyrkje
18.09.2011
Solveig Marie Drønen Skumsnes
18.09.2011
Mia Charlotte Dalseide
23.10.2011
Ingeborg Kolbeinsvik Haugland
ANNONSE:
1. Nyårsdag
12.00 Austevoll kyrkje v/K.A.Børnes
08.01 Stolmen kyrkje v/K.A.Børnes
ŐĞƌƐƵŶĚEĞƚ^
ϱϯϵϳĞŬŬũĂƌǀŝŬ
dĞůĞĨŽŶϱϱϬϴϴϱϬϬ
ŚĂŶĚĞůΛĞŐĞƌƐƵŶĚŐƌŽƵƉ͘ŶŽ
ǁǁǁ͘ĞŐĞƌƐƵŶĚŶĞƚ͘ŶŽ
5392 Storebø • Tlf. 55 08 25 00 • Faks 55 08 25 01 • E-post: [email protected]
VIGDE
22.10.2011 Austevoll kyrkje
Ann Desiree Brekke & Even Henning Haugland
J O R D F E S TA
Gudrun Grasdal f.19.04.1927-d.20.09.2011
Arne Hausberg f.22.11.1926-d.02.10.2011
Peder Hanøy f.06.10.1928-d.09.10.2011
Nå kan du få EURO i våre minibanker på Storebø og Bekkjarvik.
Minibankene er også tilrettelagt
med talefunksjon for blinde.
AUSTEVOLL KYRKJEBLAD
kan du no lasta ned frå
www.austevoll.kyrkja.no
7OI3ULYWOI
Telefonliste
Kyrkjekontoret
Tysdag 11-14 Torsdag og fredag 09 - 14......................55 08 26 00
Telefaks.....................................................................................55 08 26 01
e-post: [email protected]
Kyrkjeverje:
Tysdag 11-14 Torsdag og fredag 09-14........................55 08 26 02
Prest: Torsdag 09 - 12....................................................... 55 08 26 03
Kateket: Torsdag 10 - 12...................................................55 08 26 04
Organist: Tysdag 11 - 14...................................................55 08 26 05
Sekretær:................................................................................55 08 26 06
Kyrkjegardsarbeider: Onsdag 09 - 12............................55 08 26 07
Privat-telefonar:
Dagleg leiar Jan Tørres Nordstrand............................... 55 08 74 47
Mobil.........................................................................................95 24 22 90
Sokneprest: Kjell-Asle Børnes........................................55 08 60 86
Laurdag og mandag er presten sin fridag
Kateket: Terje Dale:.............................................................55 13 53 08
Mobil.........................................................................................90 92 22 15
Kantor: Steinar Christensen: ..........................................55 08 72 69
Mobil.........................................................................................91 57 54 60
Kyrkjegardsarb. Odd M. Engelsen...............................91 14 82 78
Soknerådsleiar: Ingebrigt Austevoll...........................56 18 30 27
Kyrkjetenarar:
Gunnlaug Drønen, Bekkjarvik..........................................56 18 04 81
Marie L. Østervold, Hundvåkøy.......................................55 08 52 35
Cecilie Øxnes, Austevoll.....................................................55 08 52 35
Kyrkjebladet: Sjå redaksjonelt
NB! Me gjer merksam på at staben kan vera ute på
oppdrag også i kontortida.
Storebø
Tlf: 06001
nordea.no
Gjør det mulig
43
43
t
e
i
l
e
g
n
a
Juleev
Evangeliet etter Lukas, kap 2, 1-20
I dei dagane lét keisar Augustus lysa ut at det
skulle takast manntal over heile verda.
2 Dette var første gongen dei tok manntal, og
det hende medan Kvirinius var landshovding i
Syria.
3 Då fór alle heim, kvar til sin by, og skulle
skriva seg i manntalet.
4 Også Josef drog då frå byen Nasaret i
Galilea og opp til Judea, til Davidsbyen, som
heiter Betlehem, for han høyrde til Davids hus
og ætt,
5 og skulle skriva seg der saman med Maria,
som var lova bort til han. Ho venta då barn.
6 Og medan dei var der, kom tida då ho skulle
føda,
7 og ho fekk son sin, den førstefødde. Ho
sveipte han og la han i ei krubbe, for det var
ikkje husrom for dei.
8 Det var nokre gjetarar der i området som var
ute på marka og heldt vakt over flokken sin
om natta.
9 Med eitt stod ein Herrens engel framfor dei,
og Herrens herlegdom lyste kringom dei. Då
vart dei gripne av stor redsle.
10 Men engelen sa til dei: «Ver ikkje redde!
Sjå, eg kjem til dykk med bod om ei stor glede,
ei glede for heile folket.
11 I dag er det fødd dykk ein frelsar i Davids
by. Han er Messias, Herren.
12 Og det skal de ha til teikn: De skal finna
eit barn som er sveipt og ligg i ei krubbe.»
13 Brått var det ein stor himmelhær saman
med engelen; dei lova Gud og song:
14 «Ære vere Gud i det høgste, og fred på
jorda blant menneske Gud har glede i!»
15 Då englane hadde fare attende til
himmelen, sa gjetarane til kvarandre: «Lat oss
gå inn til Betlehem og sjå dette som har hendt,
det som Herren har kunngjort for oss.»
16 Så skunda dei seg dit og fann Maria og
Josef og det vesle barnet som låg i krubba.
17 Då dei fekk sjå det, fortalde dei alt som
hadde vorte sagt dei om dette barnet.
18 Alle som høyrde på, undra seg over det
gjetarane fortalde.
19 Men Maria gøymde alt dette i hjartet sitt
og grunda på det.
20 Og gjetarane vende attende. Dei lova og
prisa Gud for alt dei hadde høyrt og sett; alt
var slik som det var sagt dei.
God Jul !