Transcript Day1_Health promoting schools

МОНГОЛЫН МЯНГАНЫ СОРИЛТЫН САН
ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ТӨСӨЛ
ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ ДЭМЖИГЧ
СУРГУУЛЬ
ЭРҮҮЛ МЭНД
1
2
3
4
5
ЭРҮҮЛ МЭНД
Эрүүл мэнд гэдэг нь өвчин, эмгэггүй байхыг
хэлээд зогсохгүй, бие махбод, сэтгэл санаа,
нийгмийн хувьд эрүүл байхыг хэлнэ
ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ ДЭМЖИХ
Өөрийнхөө
сайжруулахын
эрүүл
төлөө
мэндийг
гэр
бүл,
хянан,
хамт
олноороо хийж чадах зүйлээ нэмэгдүүлэх,
эрүүл аж төрөх зан үйлийг дэмжих боломж
олгоход чиглэгдсэн үйл ажиллагаа.
ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ ДЭМЖИХ ҮЙЛ
АЖИЛЛАГААНЫ ЗОРИЛГО НЬ:
Эрүүл мэндэд
эерэгээр нөлөөлөх
орчинг
бүрдүүлэн хөгжүүлэх, эрүүл мэнддээ тустай
зөв
сонголт хийж зөв
шийдвэр гаргадаг
болоход нь хүмүүст туслах
ЭРҮҮЛ МЭНДЭД НӨЛӨӨЛӨГЧ
ХҮЧИН ЗҮЙЛС
А. Хувь хүний зан үйлээс шалтгаалах хүчин
зүйлс
• Буруу хооллолт
• Хөдөлгөөний дутагдал
• Хорт зуршил хэрэглэх, сэргийлэх
• Бухимдал
• Эрсдэлтэй зан үйл
• Хүрээлэн буй орчинтойгоо буруу харьцах
Б. Орчноос шалтгаалах хүчин зүйлс
• Байгал цаг уурын гэнэтийн үзэгдэл
• Орчны бохирдлоос үүдсэн хүчин зүйлс
• Ажлын байрны сөрөг хүчин зүйлс
В.Нийгмээс шалтгаалсан хүчин зүйлс
• Ажилгүйдэл
• Цалин хөлс
• Татвар хураамж
ЭРҮҮЛ МЭНДЭД НӨЛӨӨЛӨГЧ
ХҮЧИН ЗҮЙЛҮҮД
Хүний эрүүл мэндийг нөхцөлдүүлэгч хүчин
зүйлс
- 100 %
• Амьдралын хэв маягийн
- 50-55 %
• Удамшлын
- 15-20%
• Гадаад орчны
- 20-25 %
• Эрүүл мэндийн
- 10%-ийг
тус тус эзэлдэг байна.
ЯАГААД БИД ЭРҮҮЛ БАЙХ ГЭЭД
БАЙГАА ЮМ БЭ?
• Сайхан амьдрахын тулд
• Урт наслахын тулд
• Зорилгоо биелүүлэхийн тулд
Эрүүл байна гэдэг нь бидний амьдралын
зорилго бус зорилгодоо хүрэх өдөр
тутмын нөөц баялаг юм.
ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ҮНЭ ЦЭНЭ
“ Эрүүл мэнд гэдэг нь бүх зүйл биш юм.
Гэвч эрүүл мэндгүйгээр бүх зүйл юу ч биш
юм
Германы философич Шопенхауэр
Харин эрүүл байна гэдэг нь таны бусдаас
ялгарах давуу тал
АЖЛЫН БАЙРАНД ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ
ДЭМЖИХ ГЭЖ ЮУ ВЭ?
• Ажлын байранд эрүүл мэндийг дэмжих
(Сургууль дээр) гэдэг нь хүмүүсийн эрүүл
мэндийн байдлыг ажлаа хийж байх үед нь
сайжруулахад чиглэгдсэн ажил олгогч
(Сургуулийн захиргаа), ажиллагсад (багш,
сурагчид) болон нийгмийн зүгээс авч
хэрэгжүүлж буй бүхий л үйл ажиллагааг
хэлнэ. Үүнд:
ЭРҮҮЛ БАЙХЫН ТУЛД ХУВЬ ХҮН
ЮУ ХИЙХ ХЭРЭГТЭЙ ВЭ?
•
•
•
•
•
•
•
•
Зөв зохистой хооллох
Дасгал хөдөлгөөн хийх
Тамхи татахгүй байх
Архийг зохистой хэрэглэх
Эрсдэлтэй зан үйлээсээ салах
Хүнтэй зөв харилцах чадвар эзэмших
Хүрээлэн буй орчноо эрүүл мэнддээ
эерэгээр нөлөөлөхөөр эзэмших
Ажлын
байрны
сөрөг
нөлөөллөөс
хамгаалах мэдлэг чадвартай байх
ЭРҮҮЛ БАЙХЫН ТУЛД БАЙГУУЛЛАГА
ЮУ ХИЙХ ХЭРЭГТЭЙ ВЭ?
• Ажлын байран дээрх
бухимдлаас сэргийлэх
• Хорт зуршилгүй
хамт олон болох
• Ажиллагсдыг халуун
хоолоор хангах
• Мэдээллээр хангах
• Дасгал хөдөлгөөнөөр
хичээллэх нөхцлийг
бүрдүүлэх
• Сургалт хийх, зөвлөгөө
өгөх орчин бүрдүүлэх
• Өвчнөөс урьдчилан
сэргийлэх үйл
ажиллагаа
• Үзлэг шинжилгээнд
хамрагдах
боломжоор хангах
Эрүүл орчин бүрдүүлэх
энэ үйл ажиллагаанд
хамт олноо татан
оролцуулах
ЭМДБ БОЛОХОД СУРГУУЛИЙН
ОНЦЛОГ
• Эрүүл мэндийн боловсролыг сургуулиар
дамжуулж хүүхдэд бага наснаас нь
эзэмшүүлж эрүүл аж төрөх зан үйлд сургах
нь хамгийн тохиромжтой арга мөн.
• Аливаа хүний эрүүл амьдрах дадал
хэвшил нь хувь хүний боловсролтой шууд
холбоотой байдаг.
• Хүүхдийн суралцах чадвар нь тэдний эрүүл
мэндийн байдлаас ихээхэн шалтгаалдаг.
СУРГУУЛЬ, ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ ДЭМЖИГЧ
БАЙГУУЛЛАГА БОЛОХОД
ТОХИРОМЖТОЙ ЮУ?
Багш талаасаа:
• Сурагчдад эрүүл зан үйл төлөвшүүлэхэд
багш эерэгээр нөлөөлөх боломжтой
Сурагчид талаасаа:
• Хүүхдүүдэд эрүүл зан үйлийг эзэмшүүлэх
нь насанд хүрэгчдээс хялбар
Сургууль талаасаа:
• Олон хүүхдэд нэгэн зэрэг хүрч, тэдний
итгэл үнэмшлийг олоход сургуулийн
байгууллага ихээхэн нөлөөтэй
ИЙМЭЭС
Сургууль нь :
Сурагчид, багш, ажиллагсдаа эрүүл, аюулгүй
орчинд ажиллаж, сурч боловсрох боломжийг
өөрсдийн хүчээр буй болгож ЭМДС болох
хамгийн тохиромжтой орчин юм.
ДАСГАЛ :
Нэг. Хоёр хоёроороо ярилцаад
• Эрүүл орчин
• Аюулгүй орчин
• Таатай орчин гэж юуг хэлэх вэ? жагсааж
бичнэ үү.
Хоёр. Та нарын бичсэн дээрх 3 орчин танай
сургууль дээр хэд нь байна вэ?
ЭМДС БОЛОХЫН ТУЛД БАГШ,
СУРАГЧИД, СУРГУУЛЬ ЮУ ХИЙЖ
БОЛОХ ВЭ?
• Дасгал ажил: Хугацаа 10 минут
• 5 хүнтэй бүлэг болж ярилцаад багш нарын
хийх ажлыг гаргаж ирэх
БАГШ ЮУ ХИЙХ ВЭ?
• Эрүүл мэндийг дэмжигч байхын тулд өөрөө ямарч
өвчингүй эрүүл юмуу, эмч байх албагүй.
• Таны өөрийнхөө болон бусдын эрүүл мэндийн
• төлөө хийж буй алхам тань ямагт хүүхдүүд болон
• бусдад үлгэр дуурайл болдог.
• Иймээс: (Жишээ)
• Та тамхи татдаг бол тамхигүй орчинг бий болгох
хөдөлгөөнд оролцон тамхиа хаях хэрэгтэй.
• Та илүү жинтэй бол зөв зохистой хооллож, биеийн
тамираар хичээллэх хэрэгтэй.
• Энэ бүгдийг бусдад хэлж өгөхийн зэрэгцээ
биеэрээ үлгэрлэх хэрэгтэй.
ХҮҮХДҮҮД ЮУ ХИЙХ ВЭ?
•
•
•
•
Эрүүл мэндийн мэдлэгээ нэмэгдүүлэх
Эрсдэлтэй зан үйлээ хаях
Хорт зуршлаас татгалзаж,
Эрүүл мэнддээ эерэгээр нөлөөлөх зан
үйлд суралцах
• Эрүүл орчин бүрдүүлэхэд оролцох
СУРГУУЛЬ ЮУ ХИЙХ ВЭ?
• Эрүүл мэндийг дэмжигч бүтэцтэй байх
• Эрүүл мэндийг дэмжих бодлоготой байх
• Сургуулийн орчинд эрүүл, аюулгүй орчин
бүрдүүлэх
• Нийгмийн
эрүүл
мэндийн
үйлчилгээг
хөгжүүлэх
• Багш, сурагчид, ажилчдаас гарсан /ЭМ/
санал санаачлагыг дэмжих хэрэгтэй
ЭМДС –ИЙН ДАВУУ ТАЛУУД:
• Бие бялдар, оюун санаа, нийгмийн болон орчны
эрүүл мэндийн олон асуудлыг тусган уялдуулсан
эрүүл мэндийн тогтсон хэв загвар бий болдог.
• Сурагчид, багш эцэг эхчүүд өөрсдийн оролцоонд
тулгуурласан хамтын
ажиллагааг дэмжин
урамшуулснаар
сурагчдын
эрүүл
мэндээ
бэхжүүлэх хандлагыг нэмэгдүүлдэг.
• Хүүхдүүдийн эрүүл мэндэд ээлтэй эрүүл,
аюулгүй орчин бий болдог. (барилга байгууламж,
ариун цэвэр, эрүүл ахуй, ундны ус, тоглох, амрах
талбай)
• Сургуулийн хэмжээнд аливаа нөөцийг зөв,
зохистой, хэмнэлттэй, үр дүнтэй ашиглах, зөв
шийдвэр гаргах боломжийг нэмэгдүүлдэг.
ЭМДС –ИЙН ДАВУУ ТАЛУУД:
5. Сургуульд бие биенээ хүндэтгэсэн нийгмийн
харилцааны тааламжтай орчин бүрдснээр
сурагчдын сурах идэвхи,
чадварт сайнаар
нөлөөлдөг.
6. Сургуулийн удирдлага хамт олон болон
төрийн,
болон ТББ, ОУБ-тай харилцаагаа
сайжруулж, идэвхтэй хамтран ажилласнаар
сургуулийн нэр хүнд өсдөг.
7. Эрүүл мэндийн албан ба албан бус сургалт,
сурталчилгаа тогтмол явагдсанаар сурагчид
сурсан мэдсэнээ хэрэгжүүлэх орчин бий болж,
өсөх наснаасаа эхлэн амьдралын туршид эрүүл
аж төрөх зан үйл, зөв дадал хэвшил бий болдог.
8. Сургууль дээр эрүүл орчинг бий болгосноор
боловсролын чанарт ахиц гарна.
ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ ДЭМЖИГЧ СУРГУУЛИУДЫН
ЖИШЭЭ
Сургууль бүр өөрсдийн онцлог байдал, давуу талаа
ашиглан тухайн чиглэлээрээ илүү хөгждөг.
Нийслэлийн СБД-ийн 58-р
сургууль
1. Эрүүл мэндийг дэмжсэн хүний нөөцийн
бодлоготой
(Сургуулийн эмч, хоол зүйч, нийгмийн ажилтан-сэтгэл судлаач,
биентамир чийрэгжүүлэлтийн арга зүйч, эрүүл мэндийн багш)
2. Сурагчид, багш, ажилчдын халуун хоолны асуудлыг
бүрэн шийдвэрлэсэн (харьцуулсан судалгаа)
3. Бага ангийн “Үдийн хоол”-ыг эрүүл ахуй ариун
цэврийн өндөр түвшинд өгч хэвшүүлсэн.
4. Эрүүл аюулгүй орчин бүрдүүлсэн. (6 настны орчин)
Сургуулийн гал тогоонд 9 хүний
бүрэлдэхүүнтэй баг ажилладаг
СУРГУУЛИЙН ХООЛ ЗҮЙЧ
ҮДИЙН ХООЛ
ӨВӨРХАНГАЙ АЙМГИЙН
БАЯНГОЛ СУМЫН СУРГУУЛЬ
Хамгийн гол нь сурагчдын гар угаах өрөө, бие
засах өрөөг маш сайн тохижуулж, гар угаах дадал
хэвшлийг сурагчдад бүрэн эзэмшүүлж чадсан.
Сурагчдыг ариутгасан алчуураар гараа арчиж хоолоо
иддэг болгон хэвшүүлж чадсанаар сүүлийн 5 жилд
дотуур байрны сурагчдаас халдварт өвчин гараагүй.
Дотуур байрны хүүхдүүдэд эрүүл аюулгүй
амьдрах орчин бүрдүүлэх үүднээс дотуур
байрыг
гэрийн
нөхцөлд
ойртуулан
тохижуулсан.
ЭМДС БОЛОХЫН ГОЛ АЧ ХОЛБОГДОЛ
Хамт олны эрүүл
мэндэд
сөргөөр нөлөөлөх
хүчин
зүйлс багсана.
эрүүл
мэндийн байдал
сайжирна
Сэтгэл ханамж нэмэгдэнэ
Хөдөлмөрийн бүтээмж нэмэгдэнэ
Амьдралын чанар сайжирна
Үүний үр дүнд
тогтвортой хөгжил
буй болно.
АНХААРАЛ ТАВЬСАНД БАЙРЛАЛАА
Анхаарал тавьсанд
баярлалаа