Transcript ยาในประเทศไทย สิงหาคม2557 - Drug in Daily Life 2/2014

ยาในประเทศไทย
สมศักดิ์ อาภาศรีทองสกุล
คณะเภสั ชศาสตร์ มมส.
21 สค. 2557
LOGO
Contents
1
ประเภทของยา
2
แหล่งกระจายยา
3
ระบบเตือนภ ัย
4
ี่ งอ ันตราย
ผลิตภ ัณฑ์สข
ุ ภาพ ผิดกฎหมาย เสย
ประเภทของยา
• จาแนกตามการขออนุ ญาต
– ยาแผนปัจจุบน
ั
– ยาแผนโบราณ
– ยาสมุนไพร
ไมต
ญาต
่ องขออนุ
้
• ยาสมุนไพร หมายความว่า
ั ว์ หรือแร่
ยาทีไ่ ด ้จากพฤกษชาติ สต
ซงึ่ มิได ้ผสม ปรุง หรือแปรสภาพ
จำนวนทะเบียนตำรับยำสำหรับมนุษย์ พ.ศ.2555
ผลิต
นำเข้ ำ
รวม
• ยำแผนปัจจุบัน
19,690
6,088
25,778
• ยำแผนโบรำณ
13,181
843
14,024
• http://drug.fda.moph.go.th/zone_search/sea001.asp
มูลค่ำกำรผลิต/กำรนำเข้ ำยำสำหรับมนุษย์ พ.ศ.2553 (ล้ ำนบำท)
ผลิต
นำเข้ ำ
รวม
• ยำแผนปัจจุบัน
56,701
98,221
154,922
• ยำแผนโบรำณ
3,140
359
3,499
• http://drug.fda.moph.go.th/zone_search/sea001.asp
• จาแนกตามระดับของอันตรายจากยา
– ยาควบคุมพิเศษ
โฆษณาไดเฉพาะผู
้
้ประกอบวิชาชีพฯ
– ยาอันตราย
โฆษณาไดเฉพาะผู
้
้ประกอบวิชาชีพฯ
– ยาบรรจุเสร็จทีไ่ มใช
่ ่ ยาอันตรายหรือยาควบคุมพิเศษ
ขออนุ ญาตโฆษณาได้
– ยาสามัญประจาบาน
้
ขออนุ ญาตโฆษณาได้
การสารวจอนามัยและสวัสดิการ
•
•
•
•
สานักงานสถิตแ
ิ หงชาติ
่
สารวจขอมู
ยและสวัสดิการครัง้ แรกในปี 2517
้ ลดานอนามั
้
ในปี 2556 เป็ นการสารวจครัง้ ที่ 18
เก็บขอมู
้ ลจากประมาณ 27,960 ครัวเรือน ในทุกจังหวัด
ทัว่ ประเทศ ทัง้ ในเขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล ใน
เดือนมีนาคม พ.ศ. 2556
• โดยมีวต
ั ถุประสงค ์
• เพือ
่ รวบรวมขอมู
่ วกับหลักประกันดานสุ
ขภาพ
้ ลเกีย
้
การเจ็บป่วย การไปรับบริการสาธารณสุข และขอมู
้ ล
อืน
่ ๆทีเ่ กีย
่ วของกั
บสุขภาพ
้
• การเจ็บป่วยหรือรูสึ้ กไมสบาย
่
ระหวาง
1 เดือนกอนการสั
มภาษณ์
่
่
– การเจ็บป่วยทีไ่ มต
กรักษาในสถานพยาบาล
่ องนอนพั
้
– การเจ็บป่วยทีต
่ องนอนพั
กรักษาในสถานพยาบาล
้
การเจ็บป่วยทีไ่ มต
กรักษาในสถานพยาบาล
่ องนอนพั
้
2552
2554
2556
• ผู้มีอาการป่วย
หรือรูสึ้ กไมสบาย
่
• ผู้มีโรคเรือ
้ รัง
หรือโรคประจาตัว
• ผู้ไดรั
ั เิ หตุ
้ บอุบต
หรือถูกทาราย
้
20.3
20.6
23.0
15.8
16.0
19.9
2.5
2.5
2.1
• รวม (รอยละ)
้
29.0
29.3
31.9
สถานทีใ่ นการรับบริการสาธารณสุขครัง้ สุดทาย
้
2552 2554 2556
• ผู้ป่วยทีม
่ ก
ี ารรักษา
80.6
68.5
71.8
•
•
•
•
47.0
20.5
12.5
0.6
39.7
18.8
9.8
0.2
41.4
17.6
12.3
0.5
สถานบริการสาธารณสุขของรัฐ
ซือ
้ /หายากินเอง
สถานพยาบาลเอกชน
รักษาดวยวิ
ธอ
ี น
ื่
้
แหลงกระจายยา
่
• สถานบริการสาธารณสุขของรัฐ
ในสั งกัดกระทรวงสาธารณสุข
– โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบล-รพ.สต.
/เดิมคือสถานีอนามัย-สอ.
– โรงพยาบาลชุมชน โรงพยาบาลทัว่ ไป โรงพยาบาล
ศูนย ์
อืน
่ ๆ เช่น โรงพยาบาลมหาวิทยาลัย
ศูนยบริ
์ การสาธารณสุขเทศบาล
• สถานพยาบาลเอกชน แผนปัจจุบน
ั /แผนโบราณ เช่น
– คลินก
ิ แพทย ์ โรงพยาบาลเอกชน
• รานยา
แผนปัจจุบน
ั /แผนโบราณ
้
• สถานพยาบาลเอกชน
– พรบ.สถานพยาบาล
– กทม. สานักสถานพยาบาลและการประกอบโรคศิ ลปะ
– ตางจั
สานักงานสาธารณสุขจังหวัด สสจ.
่ งหวัด
• รานยา
รานค
า รถเร่ ฯลฯ
้
้
้า รานช
้
– พรบ.ยา
– กทม. สานักงานคณะกรรมการอาหารและยา อย.
– ตางจั
สานักงานสาธารณสุขจังหวัด สสจ.
่ งหวัด
รานขายยาแผนปั
จจุบน
ั
้
• ตองมี
เภสั ชกรประจาอยูตลอดเวลาท
าการ
้
่
• หมายความวา่
• ตองมี
เภสั ชกรปฏิบต
ั งิ านตลอดเวลาทีเ่ ปิ ดราน
้
้
• รานค
า ฯลฯ → ยาสามัญประจาบาน
้
้าทัว่ ไป รานช
้
้
• หมอพืน
้ บาน
้
• รถเร่
???
• อินเตอรเน็
์ ต ???
→ ยาสมุนไพร ภูมป
ิ ญ
ั ญาพืน
้ บาน
้
อยาหลงเชื
อ
่ โฆษณาทางเว็บไซต ์
่
•
•
•
•
อย. เตือนอยาหลงเชื
อ
่ โฆษณาทางเว็บไซต ์
่
อาง
ยาไซโตเท็ค ยาอารยู
้
์ 486 เป็ นยาทาแทง้
หากหลงเชือ
่ ซือ
้ มาใช้ผิด อันตราย
ทาให้ตกเลือด ตัดมดลูก และอันตรายถึงแกชี
ิ ได้
่ วต
• ยาไซโตเท็ค เป็ นยาใช้รักษาแผลของลาไส้เล็กส่วนต้น
ของกระเพาะอาหาร มีผลขางเคี
ยงทาให้มดลูกเกิดการ
้
รัดตัวอยางรุ
่ นแรง จัดเป็ นยาควบคุมพิเศษทีใ่ ห้ใช้เฉพาะ
ในโรงพยาบาลเทานั
่ ้น
• ยาอารยู
้ ทะเบียนตารับยาจาก อย.
่ รั
้ บการขึน
์ 486 ไมได
ห้ามจาหน่ายในประเทศไทย
ยาชุด สุดอันตราย
• คุยกับยายคนนึงทีใ่ ช้ยาชุด/ยาลูกกลอนเลาให
่
้ฟังวา่
• “ยายใช้มานานแลว
หายเร็ว เวลาปวดก็กน
ิ อีก
้ ใช้แลวดี
้
ไมกิ
้ ครัง้ นึงก็
่ น ไมได
่ ้ จะไมได
่ ท
้ างานเพราะปวดมาก ซือ
ประมาณ 1,000-2,000 บาท บางทีก็ไปคลินก
ิ หมอ
ไดยาเป็
นชุดๆมากิน อาการปวดหายเป็ นปลิดทิง้ เลย”
้
• วันนี้มานอนรพ. ดวยอาการบวมทั
ว่ ตัว มีเลือดออกใน
้
กระเพาะอาหาร ...
• จึงถามถึงแหลงที
่ าทีซ
่ อ
ื้ ยามากิน คือ รานช
าในหมูบ
่ ม
้
่ าน
้
นั่นเอง ...
• ภญ.จันทรจรี
์ ย ์ ดอกบัว (รพ.ปทุมราชวงศา จ.อานาจเจริญ)
ยาชุด สุดอันตราย
• คนในหมูบ
บผิดชอบของผม นิยมใช้ยาชุดกัน
่ านเขตรั
้
ใครๆ ก็ใช้ เขาบอกวาได
ผลเร็
วทันใจ บอกตอๆ
กัน
่
้
่
หาซือ
้ ก็งายในชุ
มชน และทีต
่ ลาด
่
• และแลวก็
ู ่ วยคนหนึ่งเป็ นหญิงวัยกลางคน แพ้ยาชุด
้ ไดมี
้ ผ้ป
อยางรุ
่ นแรงจนบวม ผิวหนังลอก ปากเปื่ อย
• ขาวนี
้ทาให้ชาวบานแตกตื
น
่ และหวาดกลัววาเกิ
่
้
่ ดจากอะไร
เขาไดไปรั
กษาตัวทีโ่ รงพยาบาล หมอบอกวาเขาแพ
ยา
้
่
้
ทีใ่ ช้อยูในยาชุ
ดนั่นเอง
่
• ชาวบานบอกเราว
ากลั
วแลว
วยาชุ
ด เห็นกับตา
้
่
้ ไมเอาแล
่
้
อันตรายจริงๆ และหมูบ
้นก็ไมนิ
่ านนั
้
่ ยมใช้ยาชุดกันแลว
้
• ภก.พีรศิ ลป์ นิลวรรณ (รพ.สต.หัวเสื อ อ.ขุขน
ั ธ ์ จ.ศรีสะเกษ)
ยาชุด สุดอันตราย
• ยาชุด หมายถึง ยาทีผ
่ ้ขายจั
ู
ดไวเป็
้ นชุด
• โดยทัว่ ไปจะมียาตัง้ แต่ 3-5 เม็ดขึน
้ ไป มีรป
ู แบบและสี
ตางๆ
กัน
่
• ในยา 1 ชุด จะประกอบดวยยาหลายๆ
ชนิดรวมกัน
้
ผู้ขายจะให้ผู้ซือ
้ กินครัง้ ละ 1 ชุด โดยไมมี
่ การแบงว
่ า่
เป็ นยาชนิดใด ควรกินเวลาใด
• ยาชุด ผิดกฎหมาย อันตราย ตายผอนส
่
่ง
• http://elib.fda.moph.go.th/library/default.asp?page2
=subdetail&id_L1=27&id_L2=19683&id_L3=2568
http://www.tumdee.org/alert/
• เมื่อเดือนมกรำคม ปี 2557
• ผู้ป่วยรำยหนึ่งได้ กนิ “แคปซูลผงบุก” แล้ วมีอำกำรแพ้
อย่ำงรุนแรง ชนิด Toxic epidermal necrosis (TEN)
• มีอำกำรผิวหนังลอกเหมือนแผลพุพองทั่วทั้งร่ำงกำย
• ซึ่งเป็ นอำกำรแพ้ ท่รี นุ แรงที่สดุ พบได้ ยำกและมีโอกำสเสียชีวิตได้
• ผลกำรตรวจวิเครำะห์ พบว่ำมีกำรปนปลอมของยำไซบูทรำมีน
(Sibutramine)
• http://www.youtube.com/watch?v=jeO55UKkEc0
• Sibutramine
-ไซบูทรำมีน เดิมใช้ เป็ นยำรักษำภำวะโรคอ้ วน
• แต่ภำยหลังได้ มีกำรศึกษำพบว่ำกำรใช้ ยำดังกล่ำวมีผล
เพิ่มควำมเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดหัวใจในผู้ป่วย
มำกกว่ำผู้ท่ไี ด้ รับยำหลอก
• โดยอำกำรไม่พึงประสงค์ดังกล่ำว ได้ แก่ ภำวะหัวใจขำดเลือด
ภำวะหัวใจวำย กล้ ำมเนื้อหัวใจตำย เป็ นต้ น
• สำนักงำนคณะกรรมกำรอำหำรและยำ จึงประกำศยกเลิก
ทะเบียนยำและถอนทะเบียนยำดังกล่ำวออกจำกประเทศไทย
•
•
•
•
•
ผลิตภัณฑ์หมอสมุนไพร ส้ มป่ อย
อวดอ้ ำงสรรพคุณลดนำ้ หนัก
แสดงเลข อย. 10-1-00449-1-0185
ตรวจสอบแล้ ว เป็ นเลข อย.ของผลิตภัณฑ์เสริมอำหำรอีกชื่อหนึ่ง
ผู้ผลิตมีเจตนำไม่สจุ ริต แสดงเลข อย.ปลอม ไม่แสดงที่ต้งั
สถำนที่ผลิต และอวดอ้ ำงสรรพคุณทำงยำ หลอกลวงว่ำลด
นำ้ หนักได้ ผลเร็ว
• อำจมีกำรลักลอบใส่ยำอันตรำย เช่น ไซบูทรำมีน
• จำกกำรตรวจสอบ พบว่ำ
• Gluta Colly และ L-Car Colly
• มี เลข อย.ครบถ้ วน แต่เป็ น อย.ปลอม
• เพรำะเลข อย. 70-1-04151-1-0090 และ
70-1-04151-1-0100 เป็ นของบริษัทผู้ผลิตในจ.รำชบุรี
• ไม่ตรงกับที่อยู่ท่แี สดงในฉลำกว่ำเป็ น จ.ขอนแก่น และ
จ.ปทุมธำนี
ผลิตภัณฑ์สุขภำพ
ผิดกฎหมำย เสีย่ งอันตรำย
อย่ำซื้ อ... อย่ำใช้
• อย.เตือนภัยผูบ้ ริ โภค อย่าหลงเชื่อผลิตภัณฑ์สุขภาพ
อวดอ้างสรรพคุณเกินจริ ง หลอกขาย ผ่านทาง Social media
หรื อ ทางอินเทอร์เน็ต
อย. เตือนอย่ำเชื่อน้ ำว่ำนหำงจระเข้รกั ษำอีโบล่ำได้
• กรณีกำรเผยแพร่ข้อมูลทำงสื่อออนไลน์ มีกำรให้ ข้อมูลที่ทำให้
เกิดควำมเข้ ำใจผิดว่ำผลิตภัณฑ์นำ้ ว่ำนหำงจระเข้ S VERA
สำมำรถใช้ รักษำอำกำรโรคติดต่อจำกเชื้อไวรัสอีโบล่ำได้
• นำ้ ว่ำนหำงจระเข้ ในเบื้องต้ นเมื่อดูจำกสูตรส่วนประกอบ และ
กำรจดทะเบียนเป็ นผลิตภัณฑ์อำหำร ดังนั้น
• นำ้ ว่ำนหำงจระเข้ เป็ นอำหำร ไม่สำมำรถรักษำโรคได้
จับคลินิกรับฉีดกลูต้ำไธโอนผิดกฎหมำย
• อย. ร่วม สบส. และตำรวจ บก.ปคบ.
• บุกจับคลินิกรับฉีดกลูต้ำไธโอนผิดกฎหมำย ย่ำนสีลม
เตือนคุณผู้หญิงระวัง
• ผลิตภัณฑ์เสริมอำหำรกลูตำไธโอน เป็ นอำหำร
• ไม่ช่วยทำให้ ผวิ ขำวขึ้นได้
• อันตรายจากการรับประทานหรื อฉีดกลูตาไธโอน
• ส่ งผลให้เม็ดสี เมลานินในผิวหนังและที่จอตาลดลง ทาให้จอตา
รับแสงได้นอ้ ยลง เสี่ ยงต่อการมองเห็นในอนาคต
• และหากเม็ดสี ที่ผวิ หนังลดลง ทาให้ผวิ เหี่ ยวย่นเร็ ว แก่เร็ วขึ้น
รวมทั้งเพิ่มความเสี่ ยงของโรคมะเร็ งในผิวหนัง
• สารกลูตาไธโอนที่เป็ นยาฉีด อย.ไม่ได้มีการขึ้นทะเบียนตารับยา
• หากแพทย์นาไปฉีดให้คนไข้ เป็ นเรื่ องผิดกฎหมาย
• แม้จะเป็ นยานาเข้าหรื อลักลอบซื้อจากต่างประเทศ ก็ผดิ กฎหมาย
อย. เตือนผูบ้ ริ โภค อย่าหลงเชื่อ“ยาสมุนไพรอายุวฒนั นะ”
• อย. เตือนผูบ้ ริ โภค อย่าหลงเชื่อ
• “ยาสมุนไพรอายุวฒนั นะ ฉลากระบุทะเบียน G 463/46”
• อันตรายพบสเตียรอยด์ปนเปื้ อน แสดงฉลากปลอม
• ยาสมุนไพรอายุวฒนั นะที่ตรวจพบการปนเปื้ อนยาสเตียรอยด์
• หรื อยาสมุนไพรใดก็ตามที่ตรวจพบสเตียรอยด์
• เป็ นยาผิดกฎหมาย และเป็ นอันตรายต่อผูบ้ ริ โภค
• ยำกลุ่มสเตียรอยด์ต้องใช้ ภำยใต้ ควำมดูแลของแพทย์
• เพรำะเป็ นยำที่มีผลกระทบต่อระบบต่ำงๆ ในร่ำงกำย
แทบทุกระบบ มีผลข้ ำงเคียงสูง เช่น
• ทำให้ เกิดกำรติดเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส เชื้อรำ ได้ ง่ำย
• เยื่อบุกระเพำะอำหำรบำงลง อำจถึงขั้นกระเพำะทะลุ
• กล้ ำมเนื้อลีบ กระดูกผุ ภูมิค้ ุมกันลดลง
• บำงรำยอำจถึงขั้นไตวำยเป็ นอันตรำยถึงชีวิต
หากผูบ้ ริ โภคจะเลือกซื้อยาแผนโบราณ
ขอให้ซ้ือยาจากร้านที่มีใบอนุญาตขายยาเท่านั้น
อย่าหลงเชื่อซื้อยาจากแหล่งที่ไม่น่าเชื่อถือ
เช่น ตลาดนัด ตามวัด รถเร่ ขายยา แผงลอย หรื อซื้อยาผ่านทาง
อินเทอร์เน็ต เฟซบุค๊ เป็ นต้น
• เพราะอาจได้รับยาที่มีการลักลอบใส่ สเตียรอยด์
•
•
•
•