Transcript هدف از مطالعات گزارش مورد و مجموعه موارد

‫انواع مطالعات‬
‫‪1‬‬
‫انواع مطالعات‬
‫توصيفي‬
‫تحليلي‬
‫مداخله اي‬
‫مشاهده اي‬
‫گزارش مورد‬
‫كارآزمايي باليني‬
‫كوهورت‬
‫كارآزمايي ميداني‬
‫مورد شاهدي‬
‫كارآزمايي اجتماعي‬
‫‪2‬‬
‫گزارش موارد‬
‫(مجموعه موارد)‬
‫اكولوژيك‬
‫مقطعي‬
‫مطالعات توصیفی‬
Descriptive Studies
3
‫اهداف آموزش ی‬
‫‪‬‬
‫‪-1‬يك مطالعة مقطعي را تشخيص داده و طراحي نمايد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪-2‬نقاط ّ‬
‫قوت و ضعف يك مطالعة مقطعي را تشخيص داده و تشريح كند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -3‬يك مطالعة اکولوژیک را تشخيص داده و طراحي نمايد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪ -4‬نقاط ّ‬
‫قوت و ضعف يك مطالعة اکولوژیک را تشخيص داده و تشريح كند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪4‬‬
‫‪ -5‬يك مطالعة گزارش مورد و مجموعه موارد را تشخيص داده و طراحي‬
‫نمايد‪.‬‬
‫‪-6‬نقاط ّ‬
‫قوت و ضعف يك مطالعة گزارش مورد و مجموعه موارد را تشخيص‬
‫داده و تشريح كند‪.‬‬
‫مطالعات مشاهده اي توصیفی‬
‫‪‬‬
‫گزارش مورد‬
‫‪‬‬
‫مجموعه موارد‬
‫‪‬‬
‫مقطعي‬
‫‪‬‬
‫اكولوژيك‬
‫‪5‬‬
‫‪Case Report‬‬
‫‪Case Series‬‬
‫‪Cross-sectional‬‬
‫‪Ecological‬‬
‫مطالعات مشاهده اي توصیفی‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪6‬‬
‫ً‬
‫هدف معموال توصيف الگوها و روند ها است‪.‬‬
‫به فرضيه سازي )‪ (Hypothesis Generation‬كمك مي‬
‫كنند‪.‬‬
‫به برنامه ريزي كمك مي كنند‪.‬‬
‫به اندازه گیری فراوانی وقوع بیماری و پیامدهای دیگر سالمتی می‬
‫پردازند‪.‬‬
‫ابعاد مطالعات توصیفی‬
‫‪‬‬
‫شخص (میزبان)‪:‬‬
‫●‬
‫‪‬‬
‫مکان‪:‬‬
‫●‬
‫●‬
‫●‬
‫‪‬‬
‫محل وقوع بیماری در محدوده های طبیعی یا سیاس ی جغرافیائی‬
‫شرایط آب و هوایی‬
‫مقایسه های بین املللی‬
‫زمان‪:‬‬
‫●‬
‫‪7‬‬
‫سن‪ ،‬جنس‪ ،‬وضعیت اجتماعی‪ -‬اقتصادی‪ ،‬عادات فردی و ‪...‬‬
‫تغییرات فصلی و دوره ای‬
‫گزارش مورد ‪Case Report‬‬
‫‪ ‬چه چیزی را گزارش کنیم؟‬
‫معرفی ویژگی های یک بیمار‬
‫خاص براساس گزارش یک‬
‫یا چند پزشک بالینی‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫‪‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫درسال ‪ 1961‬یک گزارش‬
‫مورد از یک خانم ‪ 40‬ساله‬
‫که پس از شروع مصرف‬
‫قرص پیشگیری از بارداری‬
‫خوراکی دچار آمبولی ریه‬
‫شده بود‪ ،‬منتشر گردید‬
‫مجموعه موارد ‪Case Series‬‬
‫‪ ‬چه چیزی را گزارش کنیم؟‬
‫مشابه گزارش مورد با این‬
‫تفاوت که تعداد بیماران‬
‫مشاهده شده بیش از یک‬
‫نفر است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫در سال ‪ 1981‬در شهر لس‬
‫آنجلس در طی یک دوره ‪6‬‬
‫ماهه‪ 5 ،‬مرد جوان‬
‫همجنس باز‪ ،‬از قبل سالم‪،‬‬
‫پنومونی‬
‫به‬
‫مبتال‬
‫کارینی‬
‫پنوموسیستیس‬
‫شدند‪.‬‬
‫)‪(MMWR 1981;30:250‬‬
‫‪9‬‬
‫مجموعه موارد‬
‫‪ ‬اگر بجاي جمعيت عمومي‪ ،‬نمونه اي از جمعيت بيماران مبتال‬
‫گرفته شود‪ ،‬مطالعه هاي مقطعي را مي توان براي بيماري هاي‬
‫نادر انجام داد‪.‬‬
‫‪ ‬بررس ی شیوع در یک گروه از افراد با بیماری خاص که در لحظه‬
‫ای واحد از زمان انجام می گیرد‪.‬‬
‫‪ ‬فاقد گروه مقایسه‬
‫‪10‬‬
‫مثال‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪11‬‬
‫از نخستین ‪ 1000‬بيمار مبتال به ايدز‪ 727 ،‬نفر مرد همجنس باز يا‬
‫دو جنس باز (‪ )Bisexual‬و ‪ 236‬نفر معتاد به دارو هاي تزريقي‬
‫بودند‪ .‬براي نتيجهگیري كه اين گروه ها در خطر زيادي بودند به‬
‫گروه شاهد رسمي نياز نبود‪.‬‬
‫به عالوه‪ ،‬در داخل نمونه اي از بيماران مبتــال به يك بيمــاري ممكن‬
‫است روابــط جالبــي موجود باشــد (ب ـراي مثال‪ ،‬خطر ساركوم كاپوس ي‬
‫[‪ ]Kaposi Sarcoma‬در بین بيماران همجنس باز مبتال به ايدز از‬
‫معتادان به دارو هاي تزريقي بيشتر است)‪.‬‬
‫هدف از مطالعات گزارش مورد و مجموعه موارد‬
‫‪ ‬پیشنهاد فرضیه در مورد ارتباط یک مواجهه یا عامل خطر با‬
‫وقوع یک پیامد یا بیماری) منبع غنی فرضیه ها(‬
‫‪ ‬توصیف وقوع بیماری های جدید‬
‫‪ ‬توصیف پیامد یک یا چند مورد مبتال به یک بیماری نادر یا یک‬
‫نمایش نادر از بیماری شایع)روش مهمی برای توجه دادن جامعه‬
‫پزشکی به بیماریهای غیر معمول یا تظاهرات غیر معمول یک بیماری(‬
‫‪12‬‬
‫مزایای مطالعات گزارش مورد و مجموعه مورد‬
‫‪ ‬به محقق اجازه می دهد که بیماری های جدید را‬
‫توصیف کند‪ ).‬ارائه تفصیلی یک مورد واحد(‬
‫‪ ‬امکان توصیف پیامدهای همراه با بیماری های نادر را‬
‫فراهم می کند‪ .‬چون شرح جزء به جزء می دهند به روشن‬
‫‪‬‬
‫‪13‬‬
‫ساختن مکانیزمهای بیماری و درمان کمک می کند‪.‬‬
‫عاقالنه ترین موضع‬
‫‪ ‬عالمتی برای جستجوی شواهد بیشتر‬
‫معایب و محدودیت های مطالعات‬
‫گزارش مورد و مجموعه موارد‬
‫‪ ‬تعیین فراوانی وقوع بیماری غیر ممکن است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نباید مبنای تغییر در روش طبابت قرار گیرند‪.‬چون حتی وقایع نادر نیز به‬
‫حکم شانس با هم روی می دهند‪.‬‬
‫‪ ‬نمی تواند رابطه علیتی بین مواجهه (ریسک فاکتور) و پیامد‬
‫(بیماری) را بررس ی کند‪.‬‬
‫‪ ‬به عبارت دیگر امکان آزمون فرضیه وجود ندارد‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫نکات مهم در مطالعه گزارش مورد‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مورد شما تا چه حد منحصر به فرد است؟‬
‫آیا در متون علمی گزارش موردهای دیگری وجود دارد که اهمیت‬
‫مشاهده شما را تائید کند؟‬
‫آیا با توجه به مورد مشاهده شده‪ ،‬می توانید فرضیه ای در مورد ارتباط‬
‫بین مواجهه و پیامد مورد نظرپیشنهاد کنید؟‬
‫‪‬‬
‫‪15‬‬
‫(کشف اثر تالیدومید روی جنین‪ ،‬اثرات سمی هالوتان‪ ،‬سندرم جنین الکلی و ‪...‬‬
‫در ابتدا از مطالعه گزارش مورد آغاز شدند)‬
‫گزارش مراقبت ‪Surveillance Report‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪16‬‬
‫داده هایی که بطور روتین در مورد یک بیماری مشخص و‬
‫خصوصیات دموگرافیک افراد بیمار جمع آوری می شوند‪.‬‬
‫سایر متغیرهای عمده ای که داده های آنها در سطح فردی جمع‬
‫آوری نمی شوند و فقط داده های کلی در مورد جامعه وجود‬
‫دارد‪.‬‬
‫وقوع بیماری برحسب شخص‪ ،‬زمان و مکان‪.‬‬
‫ً‬
‫معموال گروه مقایسه ای وجود ندارد‪.‬‬
‫گزارش تجمع موارد بیماری که نشان دهنده وقوع یک اپیدمی‬
‫جدید یا ظهور یک بیماری جدید است‪.‬‬
‫روند تغيیرات مرگ كودكان ‪1‬تا‪ 59‬ماهه در جمعيت روستايي كشور‬
‫‪17‬‬
‫روند تغيیرات مرگ نوزادان در جمعيت روستايي كشور‬
‫‪18‬‬
‫علل مرگ و از دست رفتن عمر در تمام سنین در ده استان سال ‪1379‬‬
‫سكته قلبي‬
‫سكته مغزي و ساير‬
‫حوادث عروقي مغز‬
‫فشارخون‬
‫نارسايي قلب‬
‫‪%10.6‬‬
‫‪%3.7‬‬
‫‪%2‬‬
‫‪%1.7‬‬
‫گروههاي كلي علل‬
‫مرگ درده استان‬
‫در صد‬
‫سالهاي‬
‫از دست‬
‫رفته‬
‫بيماریهاي قلبي عروقي‬
‫ناش ي از طول حاملگي‬
‫و رشد جنین‬
‫اختالالت تنفس ي و عروقي‬
‫نوزاد و جنین‬
‫كهولت بدون زوال عقل‬
‫پنوموني‬
‫‪19‬‬
‫حوادث و سوانح غیر عمدي‬
‫‪%5.1‬‬
‫‪%1.7‬‬
‫‪%.3‬‬
‫‪%1.3‬‬
‫بيماریهاي حول تولد‬
‫‪%22.8‬‬
‫‪%21.6‬‬
‫‪%10‬‬
‫سرطانها‬
‫‪%9.9‬‬
‫حوادث و سوانح عمدي‬
‫‪%5.3‬‬
‫عالئم و حاالت بد تعريف شده و مبهم‬
‫بيماریهاي دستگاه تنفس ي‬
‫‪%3.‬‬
‫‪%3.8‬‬
‫حوادث ترافيكي‬
‫سوختن با دود شعله‬
‫مواد داغ‬
‫لوسمي ها‬
‫سرطان معده‬
‫سرطان ريه برنش‬
‫خودكش ي‬
‫خشونت عليه ديگري‬
‫‪%13.45‬‬
‫‪%2‬‬
‫‪%1.45‬‬
‫‪%1.4‬‬
‫‪%1‬‬
‫‪%3.2‬‬
‫‪%2‬‬
Geographical disparities in child
mortality in the rural areas of Iran:
16-years trend
Moradi-Lakeh M, et al. J Epidemiol Community Health 2013;67:346–349. doi:10.1136/jech-2012-201511
20
Figure 1 Rates for neonatal mortality, infant mortality, under five mortality and crude
death in the rural areas of Iran; 1993 to 2008 trends.
21
‫روند میزان بروز بيماري سالك دراستان بوشهر ‪1376-1389‬‬
‫‪800‬‬
‫‪714.6‬‬
‫‪700‬‬
‫‪500‬‬
‫‪400‬‬
‫‪300‬‬
‫‪98.6 98.8‬‬
‫‪36.1 20.1‬‬
‫‪200‬‬
‫‪135 150.3‬‬
‫‪50.6‬‬
‫‪19.8 32.4 27‬‬
‫‪50.6‬‬
‫‪65‬‬
‫‪77‬‬
‫‪100‬‬
‫‪0‬‬
‫در يكصد هزار نفر‬
‫‪600‬‬
‫‪13‬‬
‫‪76‬‬
‫‪13‬‬
‫‪77‬‬
‫‪13‬‬
‫‪78‬‬
‫‪13‬‬
‫‪79‬‬
‫‪13‬‬
‫‪80‬‬
‫‪13‬‬
‫‪81‬‬
‫‪13‬‬
‫‪82‬‬
‫‪13‬‬
‫‪83‬‬
‫‪13‬‬
‫‪84‬‬
‫‪13‬‬
‫‪85‬‬
‫‪13‬‬
‫‪86‬‬
‫‪13‬‬
‫‪87‬‬
‫‪13‬‬
‫‪88‬‬
‫‪13‬‬
‫‪89‬‬
‫تعریف مطالعه مقطعی ‪Cross-sectional‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫بررس ی یا معاینه آنی افراد یک جمعیت که شامل موارد و غیر موارد‬
‫است‪.‬‬
‫متداولتر از سایر طرحها‬
‫‪ ‬مطالعه مقطعی که به عنوان مطالعه «شیوع»‪ ،‬یا مطالعه‬
‫ً‬
‫«توصیفی‪-‬تحلیلی» نیز خوانده می شود‪ ،‬معموال شامل یک نمونه‬
‫گیری تصادفی از جامعه هدف است‪ .‬در مرحله بعد فراوانی‬
‫وضعیت بیماری و وضعیت مواجهه های فعلی یا قبلی و سایر‬
‫متغیرهای مورد عالقه محقق در جامعه نمونه بررس ی می شود‪.‬‬
‫‪23‬‬
‫‪Cross-sectional study=Prevalence study=Descriptive-analytic study‬‬
‫تعریف مطالعه مقطعی ‪Cross-sectional‬‬
‫مواجهه و پیامد به طور هم زمان‪ ،‬در هر فرد‪ ،‬در یک نقطه از‬
‫زمان (مانند یک عکس فوری) اندازه گیری می شوند‪.‬‬
‫‪ONE SLICE IN TIME‬‬
‫‪24‬‬
25
‫کاربرد مطالعه مقطعی‬
‫‪‬‬
‫شناسایی و توصیف فراوانی مشکالت مربوط به سالمتی در جامعه‪.‬‬
‫‪‬‬
‫جمع آوری اطالعات برای برنامه ریزی‪ ،‬مانند‪ :‬مطالعات رضایت سنجی‪ ،‬نیازسنجی‪،‬‬
‫پوشش برنامه ها‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ارزیابی میزان بهره مندی از خدمات بهداشتی درمانی‪.‬‬
‫‪‬‬
‫پایش روندهای مربوط به سالمت و بیماری در جامعه با انجام مطالعات مقطعی مکرر‬
‫مانند‬
‫●‬
‫●‬
‫”طرح سالمت و بیماری‪“DHS -‬‬
‫‪"NHNES‬بررس ي ملي معاينه بهداشتي و تغذيه اي”‬
‫‪National Health and Nutrition Examination Survey‬‬
‫● با نمونه به دقت انتخاب شده ّ‬
‫معرف جمعيت اياالت متحده مصاحبه و‬
‫معاينه به عمل می آید‪.‬‬
‫●‬
‫‪26 ‬پیشنهاد فرضیه های اتیولوژیک در مورد ارتباط مواجهه با بیماری‪.‬‬
‫‪ ‬ازمطالعه هاي مقطعي براي بررس ي روابط نیز مي توان‬
‫استفاده كرد‪ ،‬هرچند انتخاب اينكه كداميك از متغیر ها به‬
‫عنوان مستقل و كداميك به عنوان وابسته در نظر گرفته‬
‫شوند بجاي اينكه به طراحي مطالعه مربوط باشد‪ ،‬به‬
‫فرضيه هاي علت و معلولي پژوهشگر ارتباط دارد‪.‬‬
‫‪ ‬اين انتخاب براي عوامل وابسته به سالمتي‪ ،‬نظیر سن‪ ،‬و‬
‫نژاد آسان است‪ ،‬معموال اين عوامل را نمي توان بوسيله‬
‫ساير متغیر ها تغيیر داد و بنابراين عموما پيشگويي كننده‬
‫هستند‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫‪ ‬با وجود اين‪ ،‬براي اغلب متغیر ها اين انتخاب مشكل‬
‫تر است‪.‬‬
‫‪ ‬براي مثال‪ ،‬يك يافته مقطعي در سومین بررس ي ملي‬
‫معاينه بهداشتي و تغذيه اي رابطه بین چاقي كودكي و‬
‫ساعت هايــي است كه تلويزيون تماشا مي شود‪.‬‬
‫‪ ‬آيا اين بدين خاطر است كه تماشاي تلويزيون‪،‬‬
‫كودكان را چاق مي كند يا این كه كودكان چاق بيشتر‬
‫دوست دارند تلويزيون نگاه كنند؟‬
‫‪28‬‬
‫مثال‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪29‬‬
‫بررس ی شیوع پوکی استخوان در ‪.....‬‬
‫سرواپیدمیولوژی لپتوسپیروزیس در ‪....‬‬
‫بررس ی شیوع پدیکولوز در دانش آموزان مقطع ابتدایی شهر بوشهر‬
‫در سال ‪1392‬‬
‫بررس ی آگاهی‪ ،‬نگرش و عملکرد آرایشگران شهرستان بوشهر در مورد‬
‫بیماری هپاتیت ‪1392 - B‬‬
‫مثال‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫پرسش هاي پژوهش عبارتند از‪" :‬شيوع عفونت كالميديايي در زنان‬
‫مراجعه كننده به درمانگاه بيماري هاي آمیزش ي چقدر است ؟ و آيا با‬
‫مصرف قرص هاي خوراكي پيشگیري از بارداري رابطه دارد؟ "‬
‫‪ 1‬ـ انتخاب نمونه اي شامل ‪ 100‬زن مراجعه كننده به درمانگاه بيماري‬
‫هاي مقاربتي‪.‬‬
‫‪ 2‬ـ سنجش متغیر هاي مستقل و وابسته با گرفتن سابقه مصرف قرص‬
‫هاي خوراكي پيشگیري از بارداري و فرستادن ترشحات گردن رحم براي‬
‫كشت كالميديا به آزمايشگاه‪.‬‬
‫‪30‬‬
‫‪ ‬چندين ركن زماني در اين مطالعه وجود دارد‪:‬‬
‫‪ ‬متغیر مستقل مصرف قرص هاي خوراكي پيشگیري از‬
‫بارداري در سال گذشته است‪.‬‬
‫‪ ‬متغیر وابسته تا چند روز بعد در اختيار نمي باشد‪ ،‬و‬
‫پژوهشگر ‪ 6‬ماه براي بررس ي تمام زنان صرف نموده‬
‫است‪.‬‬
‫‪ ‬با وجود اين‪ ،‬مطالعه هنوز مقطعي است‪ ،‬زيرا پژوهشگر‬
‫تمام سنجش ها را براي هر فرد در يك زمان واحد انجام‬
‫داده است‪.‬‬
‫‪31‬‬
‫نتايج‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫كشت ‪ 4‬نفر از ‪ 20‬زن كه سابقه مصرف قرص خوراكي پيشگیري از‬
‫بارداري داشته اند (‪ ، )%20‬در مقايسه با ‪ 8‬نفر از ‪ 80‬زني كه قرص‬
‫خوراكي پيشگیري از بارداري مصرف نمي كردند (‪ )%10‬مثبت است‪0‬‬
‫پس شيوع كلي عفونت كالميديايي در اين نمونه از مراجعه كنندگان به‬
‫درمانگاه بيماري هاي مقاربتي (كه ممكن است ّ‬
‫معرف جمعيت عمومي‬
‫نباشد) ‪ %12‬است و رابطه اي با شيوع نسبي بین مصرف قرص هاي‬
‫خوراكي پيشگیري از بارداري و كالميديا وجود دارد ‪.‬‬
‫‪32‬‬
‫مزایای مطالعه مقطعی‬
‫ً‬
‫‪ ‬نسبتا ارزان و آسان است‪ ،‬به ویژه از این جنبه که‬
‫احتیاج به پیگیری ندارد‪.‬‬
‫‪ ‬تخمینی از شیوع بیماری و مواجهه در جامعه هدف به‬
‫دست می آید‪.‬‬
‫‪ ‬هیچکس با یک عامل خطر احتمالی مواجهه ندارد یا از‬
‫یک عامل مفید احتمالی محروم نمی شود‪.‬‬
‫‪33‬‬
‫معایب و محدودیت ها‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫برای آزمون فرضیه یا برقراری ارتباط علت و معلولی ضعیف است‪،‬‬
‫چون وضعیت مواجهه و پیامد هم زمان تعیین می گردد و تقدم و تاخر‬
‫(‪( )temporality‬ترتیب زمانی) آنها مشخص نیست‪ .‬امکان رابطه‬
‫علیتی معکوس (‪ )reverse causality‬نیز وجود دارد‪.‬‬
‫ً‬
‫معموال خطر سوگیری انتخاب به علت عدم پاسخ دهی کامل نمونه ها‬
‫(‪ )response rate‬وجود دارد‪.‬‬
‫‪34‬‬
‫معایب و محدودیت ها (ادامه)‬
‫‪‬‬
‫بیمارانی که دراثر بیماری زود می میرند؛ یا افرادی که شواهد نشان‬
‫دهنده مواجهه‪ ،‬زود در آنها محو می شود یا آن را به خاطر نمی آورند‬
‫ممکن است به حساب نیایند‪.‬‬
‫براي مثال‪ ،‬شيوع افسردگي شديد نه تنها تحت تاثیر بروز آن است‪ ،‬بلكه‬
‫تحت تاثیر میزان خودكش ي و پاسخ به درمان مبتاليان نیز مي باشد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫در مورد بیماری های نادر مشکل است و ممکن است عملی نباشد‪.‬‬
‫مثال يك مطالعة مقطعي براي يافتن تنها يك مورد سرطان معده در مردان‬
‫‪49‬ـ‪ 45‬ساله به تقريب ‪ 10000‬شركت كننده الزم خواهد داشت‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪35‬‬
‫معایب و محدودیت ها (ادامه)‬
‫‪‬‬
‫‪36‬‬
‫گروه بندی افراد برحسب وضعیت مواجهه یا پیامد ممکن است‬
‫ایجاد گروه های با حجم نمونه نامساوی کند‪ ،‬که این امر باعث از‬
‫دست رفتن کارآمدی آماری (‪ )statistical efficiency‬میشود‪.‬‬
‫بررس ی های پشت سر هم (سریال)‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫گاهي براي استنتاج در باره تغيیر الگو ها با گذشت زمان از مجموعه‬
‫اي از مطالعه هاي مقطعي در يك جمعيت واحد كه در لحظه هاي‬
‫زماني متعدد مشاهده مي شوند استفاده مي شود‪.‬‬
‫استفاده از داده هاي سرشماري براي مشخص نمودن تغيیرات در‬
‫ساختار سني جمعيت ايران از يك دهه به دهه بعد مثال خوبي است‪.‬‬
‫اين يك طرح همگروهي نيست‪ ،‬زيرا يك گروه واحد از افراد را با‬
‫گذشت زمان پيگیري نمي كند بلكه از طريق تولد‪ ،‬مرگ و مهاجرت به‬
‫داخل و به خارج از ايران تغيیراتي در جمعيت بوجود مي آيد‪.‬‬
‫‪ DHS‬مثال دیگر است‪.‬‬
‫‪37‬‬
‫طراحی مطالعه مقطعی‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫بادقت فکر کنید که چرا می خواهید مطالعه را انجام دهید و سپس‬
‫تا حد امکان مطالعه را روی آن هدف متمرکز کنید‪.‬‬
‫ً‬
‫جامعه هدف را دقیقا تعریف کنید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫برای اطمینان از اینکه نمونه مورد مطالعه معرف جامعه هدف‬
‫باشد‪ ،‬نمونه گیری را بایستی به روش تصادفی انجام دهیم‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تعریف نمونه‪ ،‬مواجهه و پیامد بایستی تا حد امکان دقیق و‬
‫مشخص باشد‪.‬‬
‫‪38‬‬
‫برنامه ریزی مطالعه مقطعی‬
‫‪‬‬
‫چگونه به یک لیست از جامعه هدف دست خواهید یافت؟‬
‫‪‬‬
‫جزئیات دقیق روش نمونه گیری تصادفی شما چیست؟‬
‫‪‬‬
‫دریافت مجوزهای الزم برای تهیه فهرست جامعه هدف و اخذ‬
‫اطالعات از آنان چگونه است؟‬
‫‪39‬‬
‫برنامه ریزی مطالعه مقطعی (ادامه)‬
‫‪‬‬
‫چگونه داده ها را جمع آوری خواهید کرد؟‬
‫●‬
‫●‬
‫●‬
‫پست کردن پرسشنامه‬
‫مصاحبه تلفنی‬
‫مصاحبه حضوری‬
‫‪ ‬معاینه بالینی‬
‫‪ ‬بررس ی های آزمایشگاهی‬
‫‪‬‬
‫روش های اندازه گیری مورد استفاده شما تا چه حد دقیق و قابل‬
‫اعتماد هستند؟‬
‫●‬
‫●‬
‫‪40‬‬
‫روایی‬
‫پایایی‬
‫‪Validity‬‬
‫‪Reliability‬‬
‫برنامه ریزی مطالعه مقطعی (ادامه)‬
‫‪‬‬
‫چگونه داده ها را نگهداری خواهید کرد؟‬
‫‪‬‬
‫چگونه داده ها را به کامپیوتر وارد خواهید کرد؟‬
‫●‬
‫‪‬‬
‫آیا برنامه ای برای اطمینان از صحت ورود داده ها به کامپیوتر دارید؟‬
‫فرضیاتی که در این طرح قصد آزمون آنها را دارید‪ ،‬چه هستند؟‬
‫●‬
‫●‬
‫‪41‬‬
‫آیا حجم نمونه الزم برای آزمون این فرضیات را تعیین کرده اید؟‬
‫از چه آزمون ها یا روش های آماری استفاده خواهید کرد؟‬
‫منابع سوگیری در مطالعات مقطعی‬
‫‪ ‬مقبولیت اجتماعی‬
‫‪ ‬عدم پاسخ دهی (‪)non-response‬‬
‫‪ ‬اثر مصاحبه کننده‬
‫‪42‬‬
Cross-Sectional Study
Source Population
ineligible
eligible
participation
exposed
&
bad outcom e
exposed
&
good outcom e
no participation
unexposed
&
bad outcom e
unexposed
&
good outcom e
43
Cross-Sectional Study
Farm ers
ineligible
eligible
participation
physically active
&
CHD
physically active
&
no CHD
no participation
physically inactive
&
CHD
physically inactive
&
no CHD
44
Analytical studies
Disease Status
Exposure
Status
Yes
No
Total
Yes
a
b
a +b
No
c
d
c +d
a +c
b +d
N
45
Cross-sectional studies
Disease Status
Exposure
Status
Yes
No
Total
Yes
a
b
a +b
No
c
d
c +d
a +c
b +d
N
46
Cross-sectional studies
CHD
Yes
Physically
Active
No
Total
Yes
3
87
90
No
14
75
89
17
162
179
47
‫مطالعه اکولوژیک) بوم شناختی(‬
‫همبستگی‬
‫‪ ‬واحد مطالعه در این حالت «جامعه» است‪ ،‬نه «فرد»‪.‬‬
‫‪ ‬ارتباط بین سطح مواجهه و فراوانی بیماری را در بین‬
‫تعدادی از جوامع بررس ی می کند‪.‬‬
‫‪ ‬نقطه قوت آن در تعیین ارتباط بیماری با متغیرهایی است‬
‫که در سطح جامعه بیشتر معنی پیدا می کنند‪.‬‬
‫‪48‬‬
‫معایب مطالعه اکولوژیک‬
‫‪‬‬
‫‪ -ecological fallacy‬سفسطه یا مغلطه اکولوژیک ‪ :‬ممکن است‬
‫ارتباطی که در سطح جامعه بین مواجهه و پیامد دیده می شود‪ ،‬در‬
‫سطح فرد وجود نداشته باشد‪.‬‬
‫●‬
‫●‬
‫‪‬‬
‫‪49‬‬
‫مشاهده ارتباط مثبت بین میزان خودکش ی و درصد پروتستان ها در‬
‫جوامع‬
‫درواقع کاتولیک هایی که در اقلیت قرار می گرفتند بیشتر خودکش ی می‬
‫کردند‪ ،‬نه پروتستان ها!‬
‫امکان کنترل مخدوش کننده ها بسیار محدود است‪.‬‬
‫معایب مطالعه اکولوژیک‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫میزان مصرف سرانه انرژی (تعداد سرانه اتومبیل‪ ،‬تلویزیون رنگی) و‬
‫مرگ و میر ناش ی از ‪CHD‬‬
‫معایب‬
‫●‬
‫●‬
‫‪‬‬
‫محاسن‬
‫●‬
‫‪50‬‬
‫میانگین مربوط به جامعه است (در مورد فرد نمی توانیم قضاوت کنیم) و‬
‫دیدی کلی در مورد جامعه می دهد‪.‬‬
‫تنها ارتباط خطی را می گوییم‪.‬‬
‫اطالعات وجود دارند‪.‬‬
‫ارتباط بین میزان مصرف چربی با سرطان پستان بر حسب کشور‬
USA
Incidence Ratio per 100,000 Women
250
Switzerland
Canada
200
Fed. Repub.
Of Germany
Italy
Israel
Sweden
France
Denmark
New Zealand
Australia
150
UK
Norway
Finland
Yugoslavia
100
Spain
Poland
Romania
Hong Kong
Hungary
50
Japan
0
0
600
Prentice RL, Kakar F, Hursting S, et al: Aspects of
the rationale for the Women’s Health Trial. J Natl
Cancer Inst 80:802-814, 1988.)
800
1000
1200
1400
1600
Per Capita Supply of Fat Calories
51
‫آیا ارتباطی بین مصرف چربی و سرطان پستان وجود دارد؟‬
‫‪‬‬
‫در نمودار می بینیم که‪:‬‬
‫●‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪52‬‬
‫با باال رفتن متوسط مصرف چربی‪ ،‬میزان بروز سرطان پستان‬
‫افزایش می یابد‬
‫چه اشکالی در این داده ها وجود دارد؟‬
‫مشکل این است‪!ecological fallacy :‬‬
‫‪ecological fallacy‬‬
‫‪‬‬
‫نسبت دادن صفات به افراد یک گروه‪ ،‬در حالی که این صفات به‬
‫عنوان فرد به آنها تعلق ندارد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫در مثال خودمان‪ ،‬ما می دانیم که در کشورهایی که مصرف چربی‬
‫باالتر است بروز سرطان پستان نیز بیشتر است‪ ،‬اما نمی دانیم که‬
‫آیا افراد مبتال به سرطان پستان همان افرادی هستند که چربی‬
‫بیشتر مصرف می کنند یا خیر؟‬
‫‪53‬‬
‫تمرین‬
‫‪‬‬
‫‪54‬‬
‫برای ارزیابی تاثیر تجویز دهانشویه سدیم فلوراید در جلوگیری از‬
‫بروز پوسیدگی دندان‪ ،‬در کودکان دبستانی ‪ 4‬استان دهانشویه را به‬
‫مدت ‪ 5‬سال به طور هفتگی تجویز کرده و بروز پوسیدگی پس از ‪5‬‬
‫سال با ‪ 4‬استان دیگر که دهانشویه تجویز نشده بود مقایسه‬
‫گردید‪ .‬نوع مطالعه چیست؟‬
‫تمرین‬
‫‪‬‬
‫‪55‬‬
‫محققي براي بررس ي نوزادان مبتال به کم شنوایی اقدام به جمع‬
‫آوري اطالعات مربوط به آنها از گزارشات موجود در مرکز بهداشت‬
‫استان كه مربوط به بيماران تشخيص داده شده طي ‪ 5‬سال‬
‫گذشته بوده است مي كند ‪ .‬اين مطالعه از چه نوعي است ؟‬
‫تمرین‬
‫‪‬‬
‫‪56‬‬
‫از ساكنین سه روستا كه اخیرا چندين مورد مرگ و میر ناش ي از وبا‬
‫در آنها رخ داده است خواسته شد تا در يك ‪ survey‬براي پيدا‬
‫كردن حاملین وبا شركت كنند ‪ .‬از این افراد نمونه مدفوع گرفته‬
‫شد‪ .‬نوع منبع آب ‪ 3‬روستا متفاوت است‪ .‬نسبتي از ساكنین هر‬
‫روستا كه حامل وبا مي باشند محاسبه و مقايسه شد ‪ .‬نوع مطالعه‬
‫كدام است ؟‬
‫تمرین‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪57‬‬
‫در مطالعه اي كه طی سال ‪ 1391-92‬آغاز شد از نمونه ای تصادفی‬
‫از افراد ساملند شهر بوشهر درباره عوامل خطر قلبی عروقی سوال شد‬
‫و معاینه کامل صورت گرفت‪ .‬قرار است این افراد ساالنه معاینه و‬
‫بررس ی شده و موارد بیماری قلبی عروقی در اين گروه تعیین و ‪ 5‬سال‬
‫بعد طي سالهاي ‪1396-97‬بروز این بیماری ها مشخص شود ‪ .‬نوع‬
‫مطالعه كدام است ؟‬